Bartholomaei Facii De rebus gestis ab Alphonso primo Neapolitanorum rege commentariorum libri decem

91쪽

bemis ab excindendis agrix temperaret, ac vires omnes ad obsidendum oppidum trans serret, imperatum: quod cum continenter. tormentis quateretur, Cardinales de consilii sententia, datis ad Senenses e Legatum literis , vehςmentius de pace agebant, veriti ne si diutius bellum traheretur id quod verisimile videri poterat, Senatu nostro in Sepcnsium causam incumbente, Ildibrandini exitio tandem finiretur. Sed neq; illi magnopere,neque Alphon sus Rex pro sciebat: cum is, quod semel instituerat , partim Principes

monendo,partim rogando,liberius nonnunquam castigando ac sita autoritate deterrendo,impellere ad pacem conaretur.Ergo cum lidibrandino satis exploratum esset,Senenses omni pacis mentione omissa, de bello ut nunqua antea acrius intentiusque cogitare ad Legatum fide accepta Arzianium impigrum hominem & fidei exploratae misit,qui dide ret: quando caetera minus sibi secunda in bello euenirent, eum belli exitum se qui sibi esset honestissimus futurus,quaerere: Itaque quod felix Dustumque Veneto Senatui ac sibi suisque esset,sertunas se sitas omnes liberos ac prophona diuinaque omnia in fidem illi clientelamque tradere: ita ut se posterosque suos reipub.vectigales stipendiariosque , si id

modo e dignitate sua esse fide duceret Diendos sibi in posterum aduersius vim omnem belli tecendo sique sius ciperet. Multa esse quae de Senatus in sie studio & voluntate deberet polliceri: seb quo maiores sui saepenumero meruissent ac maximis honoribus aucti praemiisque amplissimis missent. Permaeni autem se eorum amicitiam facere , qui praeciare

de se meritis hominibus, maiorum exempla atque autorii tem sequuti, immortalia ad posterita em monumenta, comstituere medio foro intemplisque urbis angustissimis consutaent. Ita praestare se suάque omnia senatui permittere,

otii fidem fanuh ac Meieratis iura perpetuo coluerit, quam senensibus, quanuis etiam aequissimas pacis leges, quas

haudduaqua sint diu inuiolata habitur',accipere.Scire se ubi . iri sibi oblatam occasonem senatus non aspernetur, mnitimos populos idem es la facturos , qua ex re quanta sutura ecessio sit ad Senatus Veneti Imperium, neminem ignorare Senenses enim undique ab Florentinis quibus

92쪽

hosti, sim de ab Senatu Veneto circunseptos,in eorum p

testate futuros, quorum nimis opes ac potentiam formidarintineque in dubium vertere quin illos quamuis multis ab

Setiatu assectos beneficiis tes genus hominum ingratissimi ingenij magis sit quam ossicij aut fidei mores, ex se cus atque amicis, dis id per sicultates liceret, essethostes aliquando habiturus. Senensium quidem. huiusnodi inge

nia esse, viamicos quandiurecens beneficiorum memoria sit, tantibreui eos timvbi memoriae beneficiorum exoleuerit, aspernentur ita quemadmodumpiscesssecentesmois db probari, putrescere vetustate: ut exigua ac breuis voluptas,graue sit dc diuturnum iam ii Legatus sidi blandino verbis amplissimis collaudato , quia eius tam honorificum de Senatu iudicium sit,iubet Aretinium gratias agere. : ac t menta Senensibus. ita mentionem. si ut fides sua & grauitas postillabat. Ad Senatum se his de rebus qua primum

scripturum, atque eum consuturum confirmat. Interim bono animo esse,ac Senatus resfonsum praestolariaubet: quod quidem ubi accipiat,sestatim ad illum sit perscripturus.Areti nius vix tandiu Senae: moratus quandiu illi persdem publicam, licebat. Senensibusaegre admodum illius moram serentibus, d Ilobrandinum reuenitur Mum est in Senatu magna patrum contentione de Idibrandini. postulatis, ac tan- mxst decretum in eani sententiam fictum , ut Legatus,

quod coeper cum idibrandinol&Senensibus pergeret,de hominis postulata neglexisse, e in vel coram si per Senenses liceat, vel per

literas gratias, absenti agere nomine Senatus . iubent. Ita de patrum sententia lactus certior Legatus, Benedicto Pau rQ, citius Oi aliteris seribendis utebatur, probatae fidei ac dili tiς bomini negotium dat,viIldibrandinocon ento, in quae Senatus. sententia sit, exponat ac consillio eius mi mentione iniecta,ad pacem. eum. atque ad otium adhorto xuranter g uc enim gerendum. bellum sectoruauxilio de umito quod aliud persegiumreliquunt esse ZSoranum pςn tormenti eueriani ac λloue Vinim exhaustos exinanitos me populos brassiduatributa ut nihil laeaeque ac tot malo Mim sinem aliquent atqpediti uim sibi dhowlibus plaiah sinti confectis.

93쪽

confecti,velitiniam nihil c6meatus,nihil rei frumentiae peresse,sine quibus qui reste bella geri aut ministrari posiunttomnium denique spem csse ei praecisam,quae esse miseris in malis selatio sbleant.Vbi resipistat, atque ea quae salutatia sint,sibi persuaderi patiatur in id onmemsuam operam gratiam,autoritatem polliceri iubeto Non des rare, ubi ad se eundem Aretinium aut alium quempiam h suis quamprimum mittat,hae pacis coditiones quae sint ei salutares atque honestae saturae illi osseratur: cuius si fictedae sibi ficultatem permittat,nequando illum sui huius consilii poeniteat omni Cura, studio,opera se enixurum cofirmat.Haec omnia eo diligentius a Legato agebantur,qub magis animum induxerat Cre Senensium esse,ut pacem firmarent, multis coniecturiso id ita esse arbitraretur,adductus. Non respuit eam conditionem oblatam Iidibrandinus,ut caetera minus ex sententia euenirent,illud ea in rc inesse opportunitatis arbitratus, ubi per hanc timoris opinionem, Senensibus in conteptionem venisset, fore uti ea re pro occasione usi,omissis in praesentia belli consiliis, remissius omnia, negligentiusque exequerentur. Quae illu opinio minime fefellit.Seneses enim, id quod verisimile esse videbatur,lldibrandinum multis belli incom- . modis assectum de pace cogitare arbitrati magnam in i*cmcrexerant animos,cum se ficile ad quas maxime vellent, pacis conditiones perducturos. Itaque cum in unam hanc cogitationem couersi nihil pro superioris temporis instituto,administrarent: unus Bdibrandinus de belli exitu solicitus, nihilo segnius quae ad id gerendum necessaria essent, comparabat.Iamque Neapoleo Vrsinus cu haud contemnenda equitum ac peditum manu ,ac plerique ex Euersi militibus ad Castrum Arduum csiuenerant: quibus copiis It librandinus fietus ubi confligendum ciam hoste esset, haud erat impar viri bus si tutus.Interim cum Calistus Tertius Valentinus Poriti sex ma no Cardinalium consensita renunciatus esset: Senenses quod is ex Tarraconensi Hispaniacu Alphonso Rege in Italiam prosectus, atque illiu maxime gratia & in Cardinalium collegium adscitus,ta creatus postremo Pontifex erat, illius esse studiosus credebatur,nequa id imparati opprime retur,ex oppidis castciliique omnibus pracsidus deductis, ac

commea

94쪽

eomeatibu* exportatis milites in stapplementum conscribis qui iis praesidio essent, atquc corneatus omnis generis eod convehendos curant Quae Omnia cum Ilibrandino per enploratores significarentur,quos Permultos Senae alabat tri . die quam constripti milites, in praesidia adducerentur: de altera vigilia trecclos delectos educit, atque eos inter rupiunt anfractus no procul a victolio oppido abdit Ex his quinque rursus expeditos ac manu promptOS deligit, qui acceptis ab Idibriaino comentitus literis, dubia adhuc luce victoli uim petant,Senensiumque praesidium adesset,atque ea de re quae oppidi praefectum doceant,litcras se Miserre a Senelabiis coci firment. Praesectus qui cum pridie conuenerat,vt praesidium acciperet, nime insidias veritus, neque satis dignam rem esse duxit quare maturius sistito lecto exurgeret. Itaque pudiro quo custode corporis utebatur, negotium dativi acceptis clauibus praesidium introducat. Reseratis portis,puero vim ficiunt,ac signo dato iis qui in insidiis delitescebant,eos petneglectas ab oppidanis stationes in oppidum accipiunt. Ea oppulo potiti,Praefectu semno gra m in uincula coniici ut,

ac permultis qui armati occurrerant,interfectis omnium maximE curant,ut ne quid tumultus exoriatur, qua ex re aliqua

aduentantibus significatio fiat, oppidum captum esse . Nec ita multo post Senensium praesiduim qui adducebant,adue niunt: quo cognito,lidibrandini milites cum ingente nostri clamorem edidissent,quae esse amicitiae significatio solet,ingenti eos clamore excipiunt,atque omnia laetitiae signa, quo ma s incautos fleret,ex editioribus oppidi locis inenduta Nostri de quod de via sessi erant, monte arduo ac dissicili obiecto qua illis erat iter faciendii.& quod totam noctem continenter ierant,ac prope vigilia consecti erat, tardius segni'ulque incedentes,tandem ad eum locum quem piignae bo stes destinarant,peruenerunt. Interea illi oppido egressi, i euntes de loco superiore impetu ficto, imparatos ac ni

t milvis quam tale quicquam metuentes adoriuntur.Qu rum uabito atque inopinato aduentu cum nostri milite per

coli ondos, neque ad arma expedienda

satis sibi facultatis aut teporis dari animaduerterent, iniquin vico cum reccΩtibus congressi, nos eo ni primum imp I a. cum

95쪽

M FRANC. CONTAR. COMM.

tum fine potuerunt. Ita abieetis armis,atque impedimentis lrelictis,sese fugae mandat,ac per abrupta motium, in vicinas leluas sese abdut, ut multi ciis ad saltus pene auios saga en ituta delati essent,ne in manus hostium peruenirent, se inde praecipitarint.Exceptus est fortissime pugnans Lucas Illyri- cus Senatus Centurio,inultis grauibesque vulneribus confectus. Ioannes cognomento Grandis qui eundem ordinem ducebat,cum diu fortiter pugnasset tandem vim pertinacia hostium vim,quam sustinere amplius non poterat,peda pernicitate effiagit.Tentaverat eodem die Iidibrandinus ac simili penE traude ac dolo alia Senensium oppida, sed eorum absimilis fortunamit.Nam de hostes pluribus locis nostris in pigre occurrentibus reiecti sunt,& eorum plurimi capti. I verea Neapoleonis atq; Euersi milites, quos paulo antea ad

Cassium Arduu conuenille diximus,excursionem in Senensium agros lacer magno agrestiu numero ac iumentoru intercepto.In his erant, quae ii Giberto convehendis tormentis erant attributa.Sub idem sere tempus Carolus Gona a superioris temporis ignominiae delendae cupidus, militu magnum numerum in Caninianu agrum Romanae ditionis inducit, relicto Marsiliani praesidio, quod castellu sui munim- di causa,ati ut haberet quo se tuto reciperet,excit c Eius rei fama cum magnopere Catulum Pontifice mouisset,Legatum qui Senae agebat, apud magistratu de Caroli iniuriis expostulare,ac si benenses sibi purgati esse v nt, cum ma- ima illum pecoris vim,magnam praeda omnis generis constet abegisse,cum fide omnia restitueda curare quibus dican

tur ablata esse,iubet.Sperare quidem Senenses pro bu αqvi l

te quorum mirificum fuit semper in Romanos Pontifices studium, singularisque fides, hanc tantam iniuriam non ne glccturos. Quod quidem ut ficiant,quando nullius magis iquam eoru intcriit, magnopere se cos pro sua in illos indul- istentia,adhortari. Praestate enim voluntate cos quam vi coactos,quis quide descendere neces le sit, agnoscenti suum in contumaces atque insolentes impium,videri dicto audientes fiuisse. Iam illud aequum esse Senenses considerare, cum um in Italia eo tempore in armis sint, magna id quidem Omnium inuidia,quemadmodum paci aliorum atque otio con

96쪽

selanti euius quidem rei se, ubi ad sanitatem redire ae quietiora consilia probare quis turbulentiora malim, adiutorem illis autorEmque adeis profitetur.Omnibus per Pontificis Legatum cum adesset Contarenus,Magistratui expo-. sitis, ita de Consili, sententia responsim est. Quae pontifex ablata sitis queratur,ea quidem,quando non secus ac sua fides postulabat, grauiter id Senenses moleste. tulerint,magno studio ac diligentia conquisita,primo quoque tempore

ut restituantur, curaturos. De pace qu6d se sere autorem, profiteatur, agnoscere se vere Pontificis Maximi & tantum munus in terris gerentis animum. de re, ne quado per Senenses stetisse videatur,quo minus positis armis,pace atque otio Italiae populi fiu tutiomnia illi se prolixe atq; cumulate polliceri. Sed aequum tamen esse illum existimare, quandoquidem in illius potestate se spondeat fiaturos, prouidere quemadmodum ea pax quae ciuitati tautaris sitat pex omnium dignitate latuia, constituatur. Legatos se priodem Nicolao Pontifice,Romam de pace missis iis cum iniquissimae fierint pacis conditiones propositae: ne nimium Hecedere ciuitas de isto iure cogatur, qua ex re necesse sit Senenses noni tum munitissima oppida quae in Reipu.ditione sint, sed dignitatem existimationemquemittere , se illum supplices etiam atq: etiam orare. Literis in hanc sententiam ad Pontificem scriptis cetiam si fictu perdissicile via

dcbatur, rebus iam a militibus per circumecta oppida distractis summa cum diligentia conquiri omnia, ac restitui dominis iubent. Id Carolus, cum a Senensibus in sui coni moliam tactum quereretui: commeatum ab iis simul&ab Legato postulauit: per causam adeundi Senatum quasi iis de rebus cum patribus expostulaturus esset,abeundi occasione quaesita. Ab utrisque illi hoc pernegatum est. Eodem fere tempore Aeneas Sylvius Romae Legatione apud Pontificem iunctus:aegre furens in tanto rerum omium discrimine ciuium Litutem de libertatem verti, graui eos & luculanta oratione ad eam pacem accipiendam quis, illi Pontifex proponeret hortatus est: cum simul Alphontiis Rex cuius magnatum autoritas,inter Italiae Principes erat, idem per literas urgeret. Qim ex tanto Principum studio,captata

i a Legat

97쪽

Legatus occasione cum frequenti populi concione pro,iace verba fecisset: partim iis commemorandis quae aut passi, bello essent, aut passiuri in dies viderent ut, patii cos mo--:nendo,hortando, castigando interdum ac liberius accus ido, fracta ferocia animorii, peruicit, ut e pacem demum quam tanto consensu cum alij Italiae Principes tum exteri

Reges suaderent, adeδ graui bello N perniciose ciuitati esse

praeferenda censerent. Ita magistratus decreto, Legato per-imittitur, ut quando praeter alios Italiae Principes., quorunti osse graue dc sanctum nome ciuitati oporteret enatus Ne netus de pace autor a bello ciuitatem atque ab armis auo caret: quemadmodum sua vittute dignum & fide duceret, cum Edibrandino de re agereta qui ubi eas pacis condi tiones quas eisse quam aequissimas statuerit,non a bernetur: quin statimea pax fiat, quae ex Pontificis maxime ac Regum voluntate sit, haud amplius se ita mora futuros. Ea autem bello gerendo Senatus Veneti in Senenses merita cile, ut constituendae pacis, nullius m is esse arbitrium, cum in ca una ciuitatis salus atque existimatio vertatur, quis, illiux

velint. Quae cum ita sint ilius fidei se quam maximis in rebus habeant perspectam, liberos , fortunas , lalutem, dignitatem permittere: qua de re cum in praesentia agatur .n quando cius minus videatur rationem habuisse, aequum esse: illum operam dare. Legatus plurimum Senensibus collaudatis, ut Ildibrandino quem satis stiebat bello gerendo sessum pacem atq; otium respicere, occasionem aliquam eluxtractandae praeberet : ad illum literas dat , quibus admiraris vehementer ait: cum tanti se facere seniper Senatus autoritatem ostenderit . ut in illius fidem se nuper de clientelam tradiderit, ab eo Mnatus militi e ducem elarum hominem

de singularis fidei catenis vita in , ac teterrimo carcere inclusiim retineri. Tanto autem grauius id sibi atque acerbiu; accidisse quanto ab eodem minus in alio stultum sit, quox bello captos missos e tQmplo secerit. Si case illius sententia, ur propterea quod Senatui militarit, quae illi res adiumento esse debuerix , plectatur, & si nulla sunt huiusniodbmilitiae iura quae homines colant,ut in captiuos Ze suppliceLisa crudeliter atque a ria seviatur:at tantam iniuriam mor

98쪽

Brunso magis quam senatui Veneto illatam i, ne quando iacet levi impunc tulisse peram daturum Pro sua in il hun beneuolentia se illiim hortari, ne quid in eum durius: Sen sis statuere comur, ut brunoro e custodia emita,mo te atqueiinstituto anilitari. tiusseric posthae humanius aliquanto cum illo agat.ldii riciar,nulli eum magis quis, sibi suisque quibus eadem in bello pericula imimineant, conlisiturum. His ad Ildibrandinum literis datis, simul Antonib Petrutio scribit, ut siqua scissi occasio det, aut Ildi blandi num aut Iacobum Ursinu μlloquendi, quemadmodum esse maxime e dignitate Reipub. suxuat, cum his de pace agati omnibus quidem rationibus dissimulato cosilio, ut casis p

tius quam consultis in mentionem pacis incidisse videatur pertrahere ad pacem conetur. Interea Ildibrandinus acceptis Legati literis, cum iam antea statuisset, ubi tolerabiles sibi pacis conditiones Senenses Oiserrent,bellum finire,gr: ue illud quidem & quod diutius trahere etiam si vellet mi nime posset. Petrum Brunorum , per eum sibi fore aequi tem I gatum in pacis legibus scribendis arbitratus,e custodia emittit, a labum iureiurando , pro eo qui aduersis se bellum gerat nunquam posthac in acie staturii , nullius auspicia,imperium,signa, qui eius quavis de causa hostis sit se

cuturum : contra si cui is arma inferat, gerenti bellum arama

tum praest6 affaturum, ab illius signis nunquam nisi ab eo

Commeatu accepto , di essurum. In haec verba iurare coactum quo arctius sibi abstringat,Francisco eius filio nobilem

Virginem Ursina gente in matrimonium dat: atq; eo per causam nuptiarum apud se retento Patrem ad Legatum,

quemadmodum postularat datis de bello & de pace mandatis, mittit. Ad huc modum Brunorus liberatus nihil prius

antiquiusve habuit, quam ut Legatum conueniret, deque omnibus quae cum Ildibrandino egerat, se illi simul&Senensibus purgaret. Cum in hostis pqtestate esset metu mo tis iniecto,iureiurando se adigi passum,cuius nulla religione cum id per vim expresserit ab inuito & nolente, teneatur. Nam quod de matrimonio non recusarit , eodem spectare.

Itaque simulac filius dimitas sit, omnitatem illi re adhuc ii regra, renunciaturum. . csim ita sint, nequando illi in

99쪽

ὰ FRANC. CONTAR. COMM.

suspicionem veniat minus diligenter illius mandata curasse, id quod haud dubitet taudi filio sere:palam quidem Oopulo pacem,magistratui bellum suasum eo enim peia consecto, eas pacis leges quas mariis velint, deuicto hosti, idquὁd honestissimum Reipu. dc conducibile maxime sit

posituros. His ita a Brunoro expositis, cum iuncta cum hoste affinitas leuiorem autorem eorum quae Gaderet , ac si spectam postrem3 fidem secisset, minus assensi Principes: quadiu obuersatus Senae est,appositis clam. custodibus,quae ageret omnia ac quibus cum loqueretur, obseruari iubent. Interea Antonius Petrusus senensium copias omnes comtrahit, ac Soranensium Pitilianensiumque agros igni seu que vastare aggreditur. Eius serociam ut reprimeret , Iacobus Praesecti filius, subitariamae collectitiam oppidanorum manum oppido educit , atq; in nostrorum conspectum offert. Dat occasionem collo ij Antonius per cauam agς di aliud quaesita: oblatam Iacobus non resputata data utrinque atque accepta fide, in colloquium paucis corvitibus assumptis,veniunt. Cumhaud tacith conuenire posse videretur, pertinaciu&Vtroque suumius.tuente, decorauni, ententia, tota res ad Senatum Venetum reiicitur. Di essus a, colloquio Petrutius, Legatum consessi eo et q. Macta erant, certioremi ciet. Ho riit quoad fieri possit, Ma

ilio potestator, ficiat se minuendi. SpTe enim Sonatus autoritate interposita, lius mer se,.

omni vemoriim controue si transire de multὁ post fide data, lacobus &Ludovicus, se V

niunt. Principio Legato conuento, qualitumsibii δε n

rarii illius in Senatum obieruantiastici DL,

V M. in Senatus tantam m diniere, se sit que vita lidibrandulum, haud esserit,ut deden . isui sit dignitatis amplixv

100쪽

dum Visim alios, Ursinae fi liae Principes,quorum opera nostra Respub. tuo dissicissimo x Noro ser0 fideli. Vti

esset. Cum de pace utrinqueingenu studio ageretur: multa . . quidem tum a Senensibua,tum iu Ildibranditio postulabantur , quae salua dignirate minime concedi posse viderentur. Ita per haec partium studia paci iniecti mora i cum segnius omnia agerentur:Senenses in tali posse Iidibrandinum arbitrati,dissimulato prorsus pacis. studio, uum militem pente conscribut,ac si qui ex veteribus militia esse , iis quadrimestri stipendio petGluto, arma equosque attribuunt. inie ubi Ildibrandini Legati cognouerui, in simul

ab eo accepissent,indies arctius Soranum premiaς tormentis muros. continenter quassari, ab Legato petunt, ut suscepta ligibrandinicausa atque illius cognitiS pustulatis, quando eius rei transigendae. arbitriumἰ penes tuum sit, eas leges

pacis dicat,quas esse pro sita fide dc dignitate quam aequissimas putet. Ita Legatus cius rei cognitione, mandante etiam Senatu, accepta, cum inducias in mensem indixisset, quo tempore disceptantes de suis controuersiis. Senenses atque Iid: brandinum audiret, tandem his legibus pacem firmauit. Pax inter Senensem Populum atque Ildibrandinum caeterosque Ursinae familiae Proceres perpetua inuiolataq; cst . Seruandae pacis vadem uterque aut Pontificem Maximum, aut alium ex Italiae Principibus, quem maxime velit intra quartum ab eo tempore mox sic ira dato. Senenses Ildibran dinum receptum in fidcin omnibus vitibus defendito. Si quis contra, aduersus Sen scS Senensiumve sectos ducere exercitum per Ildibradini fines conetur, prohibeto,neq; cum pecunia, neque commeatu, neque milite iuuato. Hostes eosdem amicosque uterque habeto, bellumque pariter gerito. Foedus atq; amicitiam quam Bdibrandi iam cum Alphonsi, Rege iniit,Senensis Populus pariter latam ha to. Arcem Montis acuti Senensi Ildibradmus restituito.Flagianum ac si qua fiant castella reliqua ad Soranum excitata, Senensis diruito,solumque nudum Ildibrandino reddito. Victolium oppidum ex dodrante Senensibus, ex parie reliqua Sacello Magdalenae ab Ilibraditio dicato sacrum esto. Captiuos uterque commutato: Persegas restituito. Ad haec