장음표시 사용
291쪽
equites Doctoribus praeirentὸ quibus, amabo te, Doctoribus an ijs, qui in pri
mo profitendi gradu collocaretur minime vero: Sed, v vt,res ibi sese habeat,
.. ait: consuetudini: detur abusui, satis omnibus patet, Venetijs, Bononiae, iquem seu ui & Patauit alio; ritus, alios mares vigere, ut Baldus, Lanseanchinus, & alij, ut iurati testes,ut acta publica Pataui j confirmant, primae scilicet sedis interpretes,' Doctoribus caeteris eiusdem 4; equitibus antecedere, non solum in Lycem V rumetiam in vijs publicis, progredientes, sedentes, iiij cates &alios huiusmo. di actus exercentes, quamuis tamen equites Doctaribus aliquibus praeire pos- .sent. Praeterea, Dactarem profitentem, opinatur, g militi cuiuslibet ordinis Stephani, vel alterius Diul, atraeponi oportere,quia non tantam,inquit, hi milites pessunt habere praerogatiuam, cum non ab ipsoa et principe, sed ab inis lxu ἡ .ruriori, eis tributa suerit equestris dignitas. At repugnantia mihi loqui videtur. Hieroisilini Nam si Dodior ut fert illius opinio sacrorum ordinum militibus prssertim Rhodijs vel M litensibus bellica virtute claris pr serendus , cur caeteris equia. tibus auratis non praeseraturὸ an quia hi sunt Caelarea manu, vel apud Caesarsi cin ii, de equestribus insignibus decorati Quaero, an haec leuissima quidem dif- serentia speciem ericiat diuersam, an vero utrique ordinum scilicet & Caesaris equites, veri sint equites, quibus vltimus dignitatis ordo lege debeatur, an illi, inquam, superent hunc vltimum dignitatis locum, ut possint inter clarissimos connumerari. Atqui satis omnibus constat 'trosque ad unum gradum restringi,unumque esse dignitatis genus. Qu5d si Doctor sertissimis etiam Melitentabus equitibus anteponitur, Ateris etiam auratis equitibus, nedum codicillaribus,ante natur, necesse est. At si mihi dixerit, ear, vel Regiae manus ducendam esse rationem, non autem differentiae,quae speciem constituit, protinus rogitauerim,an coquus h Imperatoris, ut qui sita siue institutus , propterea
his equitibus anteponi debeat Neque inlicias aliquod esse inter eos discri Q dignioremq; esse eum, qui coram 'sare aurato ense cinctus & calcari-ν ,si d. bus indutus fuerit tuam qui ab aliis eadem ornameta sesceperit, quam qui coe' dicillis eques creatus fuerit... ohs4 D doctoralem & equestrem dignitate coniugere,si hoc argume-- 2 tum inter eos selum. lui pares in gradu,nsi autem impares sunt, valere. Annam 44Mx C p de Callaiieus rectitii me arbitrati sunt; Si Romanus 1 de iure egregie respon- ii i i i deriit duas pluresve dignitates inserioris gradus non iccirco eam, quae eminen- '' tior est excellere. Idem enim Baro, Marchio,&Comes, nunquam ducem, neque Dux idemq; Comes, Marchio , te Bam Regem dignitate superare poterit. Pari ratione,idem iuris ciuilis , medicinaeq; Doctor, & eques, non crit, quot as,
quantusq; sit sacrae Tneologiae Doctori praeponendus. Mare si doctoralis, cquestrisq; dignitas, in uno eodemque homine coniuncti reddunt eum simplici equite potius quam simplici Doctore digniore &superiorem, niiquam tame gregatae poterunt insigni Doctori de ordinarie profitenti, nedum primario comparari. Primus enim loci principatum iure optimo sibi vendicat. Caeterii res agitur Athenis, hoc cli, in Patauini Gymnasij luce, inter prostabres. Ergon, haec coniungi nequeunt, quod ab Aristotele, cnucleate &subtiliter probatu est,qui boni ciuilis & honoris longe maiora tribuenda esse illis assicinat, aut cetteris praeliant,quod in scient ijs, inquit, & in artibus manifeste patet. Pares. n. sunt musici & tibicines. Si igitur artem circumspicias, danda non erit tibiarum praer gatiua et,qui se equitem, vel nobiliorem dicat neque enim eo melius canet , ei modulabitur sed ci, qui in illa arte excellit, quod etiam clarius i nobis iras: ius declarabitur. vero ratio est , ut eques non in Gymnasio, sed in vijs publicis de hono- De lino.
292쪽
re contendat si leges re lament, si sit communis iurisprudentiarn in hac sente- consensus, Doctorem in actibus promiscuis, vel neutris equiti esse antepo-Msia eq , nendum, quanto magis primarius Iurisconsultus superiorem honorem proin u/ς ς 4ς rebitur Et quoniam de loco agitur, meridie clarius est, in nobilissimo Collegio' Patauino equitibus non decedi, non Illustrisi.Episcopis, nsi praeci rissimis V netis, non alijs ecclesiastica, aliave dignitate ornatis: sed qui primus est in albo Doctorum conscriptus, cedit, teri pariter ex stato censentur, & ita consequuntur. quem ordinem seruamus, quoties collegiatim in publicis supplicatio. nibus ad saera templa Deum t. Max. Diuom; veneratum accedimus. Vbi veto non collegiatim, sed libere progredientes, quotannis certis statisq; di bu Diuae Catherinae ecclesiam petimu qui in primo iuris ciuilis solio profic-tur,tanquam antesignani ordinem ducunt: idque etiam in moribus &consue rudine perpetuo mansit. Cumque res agitur inter iuris antecesseres, non est diu scrimen in publicis scholis & .ijs adhibendum,nisi virtutes a vijs publicis exu-Ne Wirtute, lar velimus; tum,quia magnifico &splendido uniuersitatis Rectori, ex institi si lcgibus Academiis, Senatus praeterea decreto, non in Gymnasio i lum, γ' ' sed etiam foris a caeteris de via dec ditur. tum quia Patauium studiosis Atti nae,& tota ipsa urbs Patauis ad extrema usque ni ei ira est Lycei initar. Q rare dum Scholarium campana pulsatur, interea studiosi iuuenes ad quaedam ueli ti oracula domos pro Ubrum adeunt,ut eos in Gymnasium deducant: & post auditam legum interpretationem plura ex eis quaerentes, multa ultro citroque disputantes per urbem progrediuntur,multumq; inti domesticos parietes, a liqua sibi explicari, ouae incidunt obscuriora, postulant, adeo ut Patauium omnium optimarum duciplinarum empori uiri,ciuitatum omnium Orinamentum, di rerum publicarum columen iustissimis de causis & sit, di ubiq; habeatur.Ca rerum&hoc cogitandi unest: praestantissimus & ni lissimus Ottonellus Duscalcius collega meus quem honoris causa nomino duplici equestri dignitate, di naris legumq; prudentia excellentissimus,illa tamen moliri & attentare cotra ' primarii loci prostabres, animo nunquam agitauit. Cupergo venire in mente potuit,non Veneto, sed alieno equiti, ut extra limites & terminos imperi j tantum ius,tantam potenti am sibi ama meret, & senatus decretum, Academiae morzm, atque instituta turbare ac funditus euertere conaretur odii quilibet aequalis ' aequali maior sit: si inferior etiam maior superiori in sua ditione, ut Rex in Regno ; si Proconsul maior Praetore in sua prouincia; si Episcopus Cardinali& Archiepiscopo superior in sua dioecesi, primarius Pata iij professor, qui a Senatu Veneto hunc honorem, hanc dignitatem accepit, Pataui j equiti peregrino cique multo inferiori decedet Verum demus, cum posse voluntariam hic exercere iurisdictionem, sed quo iure litigiosam &publice pernici sana poterit Θ & eis instillare , qui pro imperii vestri amplitu line & dignitate in urbe,quae sit vestrae ditionis & potestatis scholis vestris praefecti sunt Hinc Ruino, ' Iassent,&aliis de iure consulentibus responsure placuit, non possie
si retina equitem natales restituere, hoc est,tegitimare in urbibus Venerorum, Vil Ote,qui quamplurimos annos merum & mixtum in crium feliciter tenue rint, ac teneant, nec alium quemvis, praeter ipsum rerum omnium conditorsi ac parentem,superiorem agnouerint. Imo Romanus Pontifex P suam quamlibet amplissimam natales restituetuli auctoritatein, ad Ecclesiae sabiecta loca resti in Xit, nec ulterius m ad aliorum Regna vel imperia transfundi passus est. Nec eques Caesareus in locis, Pontificis line rio parentibus, nec Pontificius in eis,quae simi imperii Caesaris,hbc ius exercere potest.Nec me latet alios 4 existimare, equi 3 extero licere in locis imperi, Veneti similes actus edere, haca utra
p c per vener . qui M. sint levitae. solite. de maior. λ obed.
293쪽
Vna ratione quod ea consuetudo a senatu vetita, aut impedita non sici quae sane consuetudo, an legib. vestris consentanea sit, an de sententia principis ac Reip. probata,an veri, potius reijcienda, vestiunt est hodie iudicium viri sapientis .sed iam quae dicta sunt, meritorum in Rempub. comparatione firmanda, veniunt. Omnes perpetuo Liude&existimatione digniorem eum cesumant, qui maiora atque illustriora in Rem p. beneficia confert. Sed iuris interpretes, iu-uc in undecunque huc studiorum causa constitentiisen ingenia, legibus incolenda, animosq; iustitia informandos, tanto studio, cura, & fide exercent, ut
magnae utilitates uniuers, terrarum o si inde accedant. nil ni vero Θ quot enim & quanti iurisconsulti indidem oriuntur ξ quot ciuitatum oratores tum praesides quot iudices Consiliarij Advocati Patroni quot denique, qui ne iccitariam e opp0rtunam legationem ad exteros Reges & Principes pro patria, pro ciuibus suscipiant ran non etiam Summi Pontifices inde emanarunt Θ Quin& in alto & sacros incto Iesu Christi solio,hodie Ssrondatus pietate,intcgritate, religione, di omni virtutum genere in hac Academia a teneris annis eruditus, iure merito sedet, atq; uniueriam Christianam Remp. pie, ac sancte resit, &modes atur Horum interpretum consilio & grauitate, in explicando, lilc lata-do, & iudicando, omnia quasi sole illustrantur, ut in decore ornatuq; proprio resplendeant. Quare,ut Imperator ic testatur, horum doctrina, praecipuξ vero eorum, qui primam tenet seciem uniuersus mundus ad parendum Deo, & Principi illuminatur, utq; Pontifex Romanus ait, fulgent Theologi, Pontificij, ac sarci Doctores, veluti splendor firmamenti & stellae micantes, quae uniuelasiim terrarurn orbetia irrad oti Q ramobrem ubique gentium expetuntur,co Iuntur, obseruantur. Equites contra,quibus meritis se possunt extollere' quae si illis maximis conserantur, nonne deprcita; nonne obscurata iaceant Z liceat religioni , sit & piaculo, dignum diuina cum profanis comparare, ea tamen cubpa non in me, sed in alienam cupiditatem transferenda.
Sed rem hanc dilemmate etiam facilius diluo: Aut inuestris illa ipsa dignitas est animi virtute parta; aut aliunde ex bonis sertunet qu sita: si virtute parta, ea nihil decori, usquam potest iurisconsulto, legibus ac iustitia religioso & peis
cis adiungere: maius enim lumen minori obstiuit. Quinimo, ut sint rationes omnes in Deo,unus est tame Deus, ut fluui j omnes in mari,unu tamen est mare, ut anima vegetati & senstitia, una tamen est anima, haud aliter atque trigonus ita tetragono . Sic equestris dignitas,si a ibrii tudine quae heroica vi tus est, aliave demanarit, una u in tamen ipsa virtus animi, quae interas etiam viri utcs complectitur, nihil ut ab equestri ordine ad eam pollit accedere. Ergo iurisconsultus eques, iurisconsultus selus, non etia eques, coit; magis quod inter iurisconsillios haec quaestio & controuersia agitetur. Si vero ex bonis externis quaesita,cum fortunae bona animi bonis minime sint comparanda onfertorques aurcos, calcaria, gladium, insigni statuas,monumenta; o cu Marco Cicerone respondebo: si in alteram lancem animi bona impositeris, in alteram corporis, & externa omnia, tantum propendere illam boni limcematia debis,ut equitem, terram, & maria deprimat. Aut igitur Doctor,& eques non poterunt coniungi; aut si coniungantur,illa nomina non poterunt primario iuris rudentiae professori ulla iii re ossicere. sed ad tonorem veniamus. Felicitatis humatis pnecipua ctiarii bona, honorem ac virtutem existimauit Aristo. a honos autem praemium vultitis dicitur. Et hinc esse, quod Romani templum virtutis, atque honoris ita construxerint, nullus, it aditus ad honoris templum, nisi per virtutis tantini paterer . sapientes honoris studium, Signominiae atque infamiae accinita diis esse incitamenta aibit: ati
put . Dilamnis. Confirmati abi nota.
294쪽
arbitrati sunt, quae hominem ad siminii gloriae aes licitaris cillinen &vicem inexta Et hoc est illud qiuod poeta canit.
Itaque his leuioribus praetermissis ad singularia, digrauiora orationemn stram conuertam lis. Honorem sine cum Aristo e s &nostre statis philosb. b A 'ν-α morim principe, illius hinterprete Piccolomineo 'ς diiuniamus,& eiusdem accidentia aperiamus Honor igitur virtutis est prae tulia,quod viro probo im- virtus. pertitur, quo eius virtus emineat, caeteriit illius exemplo ad virtutem allicia tur. . Proinde ponimus honorem esse honὁrantis, ut subiecti; deesse honorati, ut d moris causae: haud lacus ac motui accidit, qui non magis est motoris , quam mobilis,quamuis sit actus mobilis, ut inmobili. Qia' fit, ut honos provisui ac pro ineriti si impius honorati iit: pro materia vero, vel signo quod extrinsecus declara uo sit honorantis : quast duo videantur honores, sed prior lsit longe dignior. c requis neget eum esse praeponedum, qui maiore sith nore, lyique maioribus via tutibus& meritis in ciuitate,vel Repub. prae teris
emineat primit ic certe honos doctori leges profitenti, alijs lue: Secundus v codicillari equiti competit. Primus loni praestiuitior, quippe qui ab alijs eripi 'm possit ongelii facilius videatur, clauani e manibus irari Herculis eripere, itam huiusa et minima partem imminuere. Quare Chrisbstomus honoxem veritur, virtute animi esse itabit, nec ab imperatoribus praestari, nec adula . sene , nec pecunia parari, nihil secati,nihil simulati continere, di huius nullum dari haeredem: virtuti siquidem per ρ,nullus pro dignitate honos ' satis ina a Mia Ei Mus haberi potest: i quem ut confiniterentur heroes aliqui, incredibili conten cori tione & studio inflamati, nec mammiu laboribus, nec summis vigilijs, nec lo D peti cymationibus, nec arduis periculis p wrcerunt: nam cui non sunt Iim uani,Pauli, Ulpiani, de aliorum Iuris insultorum noti labores, notaq; praeclara eorum momimenta λ cui non sunt audiit Demosthenis lucubratioties quis Platone, Pythagora, & Democritum nescit, parandi huius honoris gratia, t
tum pene terrarum orbem peragreste quis talonis diligentiani Θ quia Euclidis . patientiam Z Chtγsippi laboresὸ Carneadis industria ad eandem gloris metam
pertinent ξ non legit λ non admiratus est Hic tandem est ille honor, quem accerrimξ tuerentur Es ς propheta & Paulus Apostolus, s vitam nedum e pnia.. ianguinem pmfundere libentissme eoluerunt: Dum ille gloriam meam, inquit, alteri non dat πι:& hic bonum est mihi magis emori,qua vi quis enervet Horia meam. Est autem alius honos,quo eques auratus ficitur, medius inter hono- αν. 'rantem & honoratum, pura qui ab honorante ad honoratum transit que potest detrahi, ut torques, laticlauus,& anuli. Huius generis honorem sapientes 'pro contemptissinio habuere, primum nimirum coluerunt & amarund, cuius causalicuit philosepho opes fortuit proij cere, eisq; vltimam salutem dicere. Nota enim est illa vox: Valete ina probs cupiditates: mo iam uos mergam, ne ipsc mergar a vobis. Quisquis enim hunc externum concupiscit ,sblidum v rimari; honorem contemnit, negligitque. Nam si ipse ii primo loco & gratia sui, non ut signum , de gratia alterius anhelat, iii errore maximo vel atur,& honoris conditionem ilibuertit, seque adeo honore indignum prestat haud secus,atque ille,qui catliedram nullo isserito suo occupauerit. Nam ut Pontus x g ait, qui bene sederit super cathedram, honorem consequetur cathedrae: ς e. multu . qui vero male sederit, iniuriami iciet cathedrae . Ex his iam patere arbitror, quisquis honorabilior fierit,eundem praestantiorem videri. Viri autem des,rendus sit honoris principatus, primario legum prostabit, an equiti aurato , se
295쪽
iis saperque ex his, quae hactenus disputata sunt, cognouistis.'Superest, ut adducainus, quibus nec omnis controuersia immedi nitiar, lusio de quibus sane acquiescere vel inuitis necesseest. Priore loco rei ni a praesentu. recensebimus ; C6 pertissimum est, inter generos's milites, ac insignes Din a, Alta.i, i. res diu ex lata, dein urnq; ab Alexandio hi diffinitam fuisse quis bonei, i&miurio, nu. pluribus calculis Alexandri sententiam recepitan; quae quidem fuit, ut in D ct alibus actibus Doctores, in militaribus milia es praei Arentur; in neutris o Homoestaustro, uel in luserentibus D:λ res praecederem, quiexistunt ad latus principis, . quique sunt in eius diademate conscripti. Secundum locum teneant milites, a mil. 3. do qui praesunt ad latus principis, uel quissent equites. Rom. Tertium obtineantit. u Doctore qui non sui tali latius principis, nee in eius corona corio pti; Quartum simplices militespossideanti: Q tinnim Doctores minimi. Haeς sane Alexandri & communis sententia, quamuis prima fronte rudis de leuior videatur, ea tamen potest sic egregie declarari. Si maus generi praestat,ma ximum etiam huius, maximo illius praestabit , exempli gratia: Si orator medi co fuerit pnestantior, maximus Orator, Demosthenes, ves Cicero utique prγexcellet maximum medicum Galenum, vel Hippocratem. Si mi iuς di ior est
serti, Aristides profecto dignior erit Themistacte: Si denique Doctores militi- .
bus praeeunt, certe maximus Doctor maximum antecedet misitem, equitem,
Comitem, vel militum ductorem. Quoniam vero in unoquoque genere latitudo inuenitur, fit nimirum inde, ut nec medio forator maximo Hippocrati nec mediocris ivitias maximo Themistocli, nec mediocris Doctor maximo limine et inis italu Ma eques codicillaris amplissimo Iurisconsesto sit anteponendus. Quamobrem ineri cuiusque exuperantia suis propriis gradibus di rationibus ut ab Arist. Ucclaratum es, iiqcte spectanda venit. Conueniunt praeterea omnes, in actibus etiam indifferentibus, sue neutris eos iurisc si tos equitibus anteponendos, qui apud principem tur prudentia resplendeata .
Sed Patauini Gymnalij professeres sunt in diademates incipis coscripti, quo niam a Senatu delecti,& Patauium missi, ut leges publice interpretetitur,libi Namq; operam Resp. Veneta in robus arduis adhibere solet, quibus etiam4na cumbunt iurisconsulti insignes , qui Sereni limi minini j Consilia ij. creati sunt, munim; suum a Rep. sibi demandatu in. ibeunt: Sunt,isatur inuitibus
praeponendi, ijsq; praeter Omnibus, quorum nomina non. sunt in principis corona inserta. Sed iam ad Imperatorum , sanctiones trans uno, quibus pla
C.de Ales. cuit grammaticis, medicis, & riam speritis, qui publice profiteretur Lunitium
primi ordinis,&Vicariam dignatat Hargiri. i . I
ας ossi vici taribus negoti s Comites Vica ijs ant uanis quotiens societas in iudicandose contigerit. Primo loco Vicarius ponetur, Comes ad: unctus accedat: Si qui de praefecturae meritum csteris dignitatibus antestat & vici uia dignitas isdies sio nomine eius se trahere indicat portionen)Jacri cognitionis habeat pote. - statem ,& indicationis inostrae soleat repr sciatare reuerentiain. Haec nempe constitutio loquitur, antesignantini Doctorem pra ferri non seiuni militibus, vel timetialia militum crimitibus,non solum in Doctoralibus rebus, sed etiam in comunibus&nc atris,utab omnibus recte pallim interpretatum est. Ex his sequitur iuris iis ultum ordinarie profitcntem , licet ann. xx. N ientis non fuerit,nedum pi imum gradum obtinuerit, si non Comitibus militu; saltem m litabus & cquitibus aurat s , 'cinlicillaribusque esse anteponendum.
296쪽
Deniqiis ne amplius in re tam manifesta haereamus, Ensancro iacti Pontificis Rom. dii Secundi, &Sacri Inapci atoris Sigiis 1, aurea torsiis sententia hic diserte adscripta. is Geo . Et stellius clim esset Dinori a figisnundo Caesere e uestris imilitiae se insignia suscepit. Min, cum basilietissem synodum ad istet,&consiliante ,, de rebus arduis Sigisnundo, dubius In Duc tibiis legula coniunetiς in ,, unum locum, aut se equitibus ab illis in aetium separatis,coniungat: cum uesic, tandem adequites inclinaret, stulte agis in quit Sigismundus, qui literismi A liciam praefers Nam ego milites mille una dic secerim, Doctorem milleat, '
Quid verbis opus em patet ne ian ut Doctor,etea si non profiteatur,aurato tam 'ςquiti sitant 'onendu' quanto vero magis codicillari ξ Sed D r publice prosiniis non pr elis anteit,inter eos, qui prbstentur, qui primus est,anteponitur. Primae igitur cathedrae iuris interpres prindipatu sine controuersi
Reliquum AE, Serenissime princeps Vosque sapientissitas Patres, ut Patauini Grninasse, huiusq; primi sedis honorem vobis ita conini dem, ut abhoc calami sistimo naufragio, quod impendet, pro vestra in omnes nignitate &rapientia c'lumc rutamini, ne qui pis me hune Iociam seperioria asceiduri runt clarimini,& omni virtutum genere ornatissimi viri, dedignitate, desama, de gloria pyiclitaturi,deterreantur, d quasilis c6diti es t senatu oblatas a
capere metuant, aut etiam retalent. Eu veroid in omnibus excelsi amnii uiri; natura compta atum, ut nulla ratiotis, aut spe valeant honorem& nominis obstimationem in discrimen adducere, non aliter ari: Ammonum Regema sc pimo diademate abho isse ferunt; quo sad tot aduersae fominae procellis, tot billorum cladibus, tot militum viilneribus, tot dibu inctum d tuentatu rospiceret. Quare sibi pallio & tiara ostensi ducis se perhibetur: st nobi- magis quam felice pannum , quem si quis penitiis intueatur; ne humi quiis iacentem tollere velit. Qinmobrem,inclyte Princeps,haec vota min inuetibi supplex mincian fac ut rata sint, Si quemadmodum Deus ipse minu omnium parens Angelorum praelii , ita distatuit,& hier hias omnes ita constituit & firmauit, ut ipsi Angeli, diuina aurespirante, amplius labi, autetrare non 'rotuerinsi ad G P modum, optime& clementissime Princeps, vosq; Patres amplissimi, hanc de gloriae principatu litem ita dirimite, ita componit ut ita posterum ad discordiam &contentioliem honoris ergo iter pateat nonini, ut qui principe floriae locum appetebant, vestro tandem iudicio acquiesccntes, altiores illos Biritus demittant, minm; inuidiosam sissimissionis laudem aucupentur,ut eo luperiores, quo se inferiores gessierint,ab omnibus metito prodantur,'tque ego, quem honorem de vestra manu accepi illum nullius cu rati subiice pro meo iure debeo, eundem ultro animo humillimo uitibus ipsis,
in quibusvis alij vestra pro ben late di imperio aliqua do detine vitam.
297쪽
PRIMO LOCO PATAVII MANE PROFITENTEI
PRAECEPTOR .s BENE. DE SE MERITUM.
Francis iis pota, Iur . Veronensis.
n e in baseia quos conrnuauaere nunqu-, Aut animum, aus oculos ussi potuere T --. Au tua ne metuant unquam certaminasolui. Edie nunc victum mandas, doctis ne, chartis rLaud netur, placeant, meam, relegaHur, ararentur.