Summa philosophiae authore R.P. Raymundo Mailhat ordinis Praedicatorum, conventus S. Thomae Aquinatis Tolosani. Tomus 1. 4. Tomus 3. Secundam & tertiam partem physicae, hoc est libros de coelo & de generatione ac meteoris complectens

발행: 1664년

분량: 393페이지

출처: archive.org

분류: 철학

361쪽

3 4 x Phsica pars III.

ga eXperientia notarunt non fieri ab illis hic impendente hac vel illa temporis mutatione 'aut dispositione. Nebula stu saligo proprie loquendo est excr mentum nubis post dilapsam in terras pluviam remanens : sicut enim aliquae partes cibi in substantiam a liti vertuntur, & aliae in excre menta ; ita quaedam nubiu partes in pluvias,

quaedam in nebulas resolvuntur. Nebula erradicuntur,interdum vapores crassi e locis humemtibus elevati prope terram apparentes. Si neb lar a Sole extenuentur, sunt signum serenitatis; si concrescant & ascendant, pluviam ut plurimum pia nunciant. '. Nix es nubes, antequam in aquam solvatur, a vehementi frigore congelata: made generat

frigidissimis anni tempestatibus, nempe hyeme & veris initio,& in media aeris regione, ubi frigiis maxime viget,ac in illis mundi regionibus quς radiis Solis non muItam inc lescunt,quales praesertriri sunt septentrion Ies. Est autem nix siccior quam Pluvia sproptereaque continuata deeidit quia scilicet fri-fus excellens dum congeIat & constringit ,

umorem exprimit seu effluete facit idi miniis

tamensicca quam Pruma unde in modu lunt 'extenditur quia Pruina . fiigore acriori co- gelatur, item mollior est aqua congelata, eo quod nubes ex qua generarur, subriuot est denatuosa partes veluti aereas admixtas habenuaqua Iero quae congelatur est orassior s unde

362쪽

Di .VIII. De meteoris aqueis. magis durescit. M autem candita merito illarum partium quasi aerearum ratione Parum

escitur quasi istuma, quae de se alba cum si e yadjuncto excellenti Disove candidior e mei- tur,quia frigus candoris parens est ut in septentrionesibus hominibus videmus. Si qua-ras utrum eandor ille nivis sit verus color, ecne: Respondeo esse aliquatenus, quia nix est mixtum saltem imperfectum accidentalem & adventitiam habens quatuor Prima- irum qualitatum admixtionem ex qua verus color resultare natus est Grando es pluvia antequam ad terram pemriri τό congelata, congelatur vero pluvia subindeq; generatur grando aliquado in media aeris regione liquando in intima ,.& utrob, que vel per antiperistasim caloris circunstatis δc constipantis frigidu nubis vel aquae, Musq; ad ipsam congelatione induratis, quod contingit cum viget aestus; vel per ipsam stigoris vehementiam omnia occupantis, quod accidit hyeme cum omnia gelu obrigescunt..

Signum quod generetur Grando aliquaSol αintima regione,est,quia interdum defert secα paleas aut aliud quippiam quod prope terra

Tolare consuevit. Quando autem hujusmodi congelatio, quam circa pluviam accidere diximus , contingit circa nivem quae in minuta grana condensatur, appellatur uix illa sic minutatim addensata,grandenula .. 'αμῶ

363쪽

Phst sica pars III. Giacies est aqua in stagnis paludibin, fumi

ni sus,ah i e bet wmodi locis constara. Dice : Ergo non debet Glacies inter meteora in aer: se nita numerari. Rogo eo negando, quia aqua maxime congelatur in aere & ab aere

frigido ambiente, quod etiam velificatur de aqua stagnorum, paludum , &hujusmodi quae a parte superiori est in aere ut i n loco. Ros eg vapor exiguus θ θόillis in infima pris ν'gione, cum foetum est serenum, quietum, tepidum, in tenuem quasi imbrem Distine quod potissimum aestate fieri solet. Dixi, cum coelumest Ierenum , quia si sit turbatum Sc pluviis aut ventis infestatum concrescere non potest vapor sicut aqua mota non nisi disti cultet gelu constringi : si vero nimis frigidum sit congelatur vapor ille in prui-nam: unde iPruina es vapor in infim aeris regione a 'aeri frigore in duriorem quasinivem, cum aerimmotus fiserenue est , congelatin . Me quod a quibusdam coeli sudor, siderum saliva,aut aeris se purgantis succus appel l atur, es vapor sive succin dulciae eum Iub- silibus terra halitibus per xtus, ct in herbis , foliis aut fissulis rereptus, unde ab apibus coles ligitur & in alvearia defexturi. Quod docet Aristoteles lib. 1. de his. animalium cap. 22.. Aicens apes favos constrasere e foribus, ceram ex arborum lachvma effingere, ct mel ex aeris ro

Manae

364쪽

DuφrVIII. De meteor.in aqua gens s iam a denique est similis vapor seu succus, magis tamen decoctus gisam mel de s , magis randidus: qui in alborum ramis,herbis, lapi: dibus,& terra invenitur, praesertim in Calabria his temporibus teste Matthisis , ex quRregione aliisve locis ad variosmedicinς usus asportatur. Nec existimandum est manna. Hebraeorum alterius. fui u. speciei ab isto vulgari,nihil enim est quod distinctionem illam suadeat: quod enim illud supra usitatu naturae modum productum fuerit , angelis forte activaepassi vis applicantibus , proprezquod panis angelorum dictus videtur: quod pluribus extraordinatiis excellentiis & qua- Iitatibus donatum tuerit; id accidetalem ta- tum designat distinctionem, sicut de vino . Christo ex aqua convetio dicit ut compar tione vini vulgarisia

A Ru dividitur in maria, sontes, lacus, μι

viosaorrentes,stagna laludesse puteos Mare est immensa illa aquarum congeriessen ut loquitur Scriptura congregatio, qua tem

365쪽

ria die creation s mundi facta est, eum Deus ἀώxit Gen. I. Congregentur aqua qua sub coelo sunt in unum , , appareat arida. Varia autem .& multa numerantur maria, seu potius par- tes & membra illius veluti immensae conge- , ' ri ei aquarta,praesertim verδ quinque aut sex,

scilicet more oceanum, mare mediterraneum, pontus Euxinus,mare rubrum,mare Persicum, , mare Caspium. Oceaniss, seu Oceanumare est

ipsum veluti corpus elementi aquae vastissimum omnem terram circundans; ex quo alia omnia vel apertis vel occultis Via originem ducunt, ipsumque a diversis Variarum gen- tium littoribus, insulis, promontoriis, quae

flexuoso meatu oberrat, diversa sortitur nO- mina. Dicitur enim Oceanus occidum ab ore dente,Eous ab Oriente , AEthiopic s ab AEthiopia,Atlanticus, Sythicus, Britannicus. Germanicus,a monte Ariante, Scythia, sec. Meditem

raneum est illud quod ex oceano per fretum Gaditanum & Herculis columnas incipsens usque ad Paladistinam per meoias terraS poI- risitur Africa ab Europa disterminans, quod aliam diversis appellatur nominibus, aut in diveris v eluti subdividitur maria, Hibericu , Balearicum,Ligusticum, Gallicum, Adriaticum, Siculum, Creticum, IS gyptium, Pamphili um, syri u m, AEgae um, Myrtou m, Pon-ι-Euxinus appellatur mi are illud quod e m diterraneo primo per Propontidem, assi gaeu- quo mare,deinde per Bosphorum circa Cori-

366쪽

Dise .VIII. De meteor.m aqua gem 3 7 flaminopolim emergit, cujus ultima pars paludem Maeotim claudit. Mare rubrum seu Erythraeum a Rege Erythra, hoc est,rubro, qui illud suo nomine appellavitὶ est illud quod circa AEthiopiam & extremas Africae oraS Versus ori eutem ex oceano circa oppidii Adem incipit, indeq; per trecentas quinqua ginta leucas intra AEgyptum penetranS pro pe Palaestinam desinat: dicitur etiam Rubru , ab aquis rubeis quae ibi ob terrae aut arenaIuruborem & coralliorum abundantiam taleS apparent, licet e mari extrae te pellucida sint sicut cinerae. Mare Persicum est id quod ex 'Oceano Indico procedens Persidis partem alluit. Mare denique Calyirem aut Hyrcanum

est illud quod circα Armeniam Caspiis, α

Myrcanis montibus undiqua obsessiam, non per apertas viaa, sicut praecedentia maria, sta per subterraneos meatus aquas ab Oceano

excipit. Haec de mari . .

Fons vero, is fundendo ἀμι' est caput aqua e terrascaturientis, rivis, fuminibusque dans quandoque initium : quae aqua principium ducit partim' ex aere & vaporibus intra si nus terrae inclusis, vique frigoris & humiditatis in aquam solutis;partim ex pluviis quς etiam intra cavitates terrae veluti in quibusdam cistemis colliguntur , indeque per scaturigines derivantur in fontes; partim & maxime e mari quod magnam aquarum im per terrae vilaera & concavitates

. . i

367쪽

3 6 3 P0sica Pars III. ' ' distribuit, ac per occultos meatus 3 vias subterianeas in omnem l cum transmittit, ipsa tena veluti spongia quadam ob suam i-siccitatem eaς sugente & ad superiora etiam montium cacumina advocante, concurren- itibus ad hoc aliis etiam causis, ut in libris de coelo satis explicatum est: Vide ibi. Lacus est Deus profundus cum aquis perpe-mis ibi natis, rivis etiam aut fluviis dans no nunquam initium-Fluvius, flumen, sive amnis, est aqua continue decurrens. preenni f xu e mari aut adiguo

fonte vel lacu emanans., - '

Torrens est aqua qua ex pluv8 A vel nivibm liquefactis con uit,atque astate torrescit. Stagnum dicitur ab aqua flanta is non δε- currente qua aliquandosiccaturo Palin est species sagnamis aqua. - Purem es locus defossus qui persetu- haberaquas e terra venis manantes, non tamen font

mm moresorasprorumpentesarias praelibatis M

368쪽

mi '. VIII. De variis aquarum motibus. 3 9

Da variis divestrum aquarum motibus, pr

seriim is fluxu is refluxu.

. . . . m.

EZimpressionibus quae in aqua contingunt, quaedam ad mixtionem aliquam spectant, uisat edo maris & alii divelsarum aquarum sapores,odores, & siriles qualita, tes. aliae non, ut Um , alii motus: primo tractabimus de his,secundo de illis Notandum igitur est praeter descensum

seu motum deor iam , qui aquae convenit ex naturali gravitate , plures alios tum in mari,ium in fontibus, lacubus, & aliis, cerni motus, qui valde occultashabent causas Imprimis enim depichenditur mare, tam oceanum quam mediterraneum moveri ab oriente in occidentem, longe enim citi usi sit aurius navium ab ortu in occarii m u experientia quotidiana comprobatur ab liis qui hinc in novum orbem navigant 1upra oceanum, aut e Palaestina huc veniunt supra me. diterraneumὶ quam e contra, obnitentescia licet in adversum aquae motu , cujus causaereditur ess,e motus diurnus coeli a quo O culta vis in mare derivatur quae aquas in eandem partem rapit. - , i Secunius in eodem utroque mari cernitur motus a septentrione ad austrum, quem .i motum

369쪽

3 so - Physica Pars Inmotum in quandam proclivitatem terrae polo arctico versuS antarcticum reducere vi detur Aristotele . ὰρ Traiio deprehenditur in illis maribus motus veluti circularis, seu sinuosa quaedam prope terras aquarum gyratio quae ab ipsis in quae impingunt littoribus provenit per I

fiexionem. ' is

to Sed praecipuus magisque mirabilis maris

motus est aestus, seu fluxus & refluxus quo quae maris reciproca agitatione nunc ad litistus accedunt,nunc in 1e redeunt: qui motus

maxime viget in Oceano, qui senis horis fluit, sen is refluit ut in pluribus , licet non tu omnibus illius maris tractibus , in Aquitania enim ad Gai unae fauces septem horas durat fluxus,& refluxus quinque: in mediterrane veto non ita sentitur motus ille saltem in m .mnibus ejus tractibus, praesertim in Narbo-ὐns & Barchinonensi. Quoad motus hujus causam valde divelsae fuerunt antiquorum Plillo phorum sententiae,quibus relictis i Dico causam astas marini esse Lunam ,

tione sui motus diurni is asscissi seu is dis

ris=im a Sole, vir utem aliquam occulaeam im primentem aquis , qua ens huc se illac agitara Haec est communior tum veteIum tum Tecentiorum sententia. 'Probatur experientia : videmus enim aestumatis sequi majori ex parte periodos motus diuini Lunae, diversos i ejus ad Solem aspectuM

370쪽

D ID. VIII De vir. aqv.motibus- 3 s rictus: primum apparet in eo quod sicut diurnus Lunae cursus secatur in quatuor partes, in ortum stilicet & occasum tum supra tum infra nostrum hemisplicerium , ita artius inquatuor partes dividitur, in binum scilicet

Buxum & refluxum et ita ut communiter Mordinarie licet non absq; ulla varietateὶ fluat mare cum Luna oriete & ad nostrum meridianum ascendente, refluat cum descendere:& rursum quando Luna ad meridianum ohemisphaerii nobis oppositi ascendit,& qua-do ab eo descendit: secundum vero colligitur ex eo quod pro diversis Lunet ad Solem aspectibus videmus maris ae stus variari, nam in plenilunio magni & fervetes sunx. Luna V vo decrescente mitiores: signum ergo est Lunam per suu motu diurnu & divellum a Sole aspectum imprimere mari virtutem aliqua cauam em hujusmodi motum. Quod magis Confirmatur ex eo quod ipsa cit quae inter planetas corporibus humidis dominatur αquasi pro est , ut colligitur tum ex eo quod Medici morbos pituitosos L noς adscribunt; elim ex eo quod cerebrum, quod humiditate abundat, maxime sequitur varietatε & mu- ttationes illius astri, ut patet in ipsis Lunaticis: ergo cum mare sit huuii distimum corpuS, argumento est ipsum in suis motibus Maestibus sequi Lunae impressiones. Dico secundo Uum , sive incrementum vel decrementum ruod in nonnullis fontibus,: lacu

SEARCH

MENU NAVIGATION