Summa philosophiae authore R.P. Raymundo Mailhat ordinis Praedicatorum, conventus S. Thomae Aquinatis Tolosani. Tomus 1. 4. Tomus 3. Secundam & tertiam partem physicae, hoc est libros de coelo & de generatione ac meteoris complectens

371쪽

ibahent in istis: & quia nulla alia hujusmodi

motus fontium aut lacuum, sicut neomari .

assignari potest ratio quae sit alicujus m

- objicies Si Luna causaret aestum,causaret Cum aeque in omnibus maribus , imb& is omnibus aquis: hoc est talsum :ero δ. Confirmatura quia fieret ubique motus ille paribus temporum spatiis, quod non con- , tingit,nam in unaParteest concitatior , in

' Confirmatur secunB: quia fontes, putri aut lacus, qui per subterraneas cryptaS cum mari communicant, eodem tempote deborent aestum stabire quo mare ipsum , cujus oppositum is pluribus contingit., Ad obieritionem nego sequelam et quia causiae . presertim universales V agunt di versimode lacundum divertas capacitates& dispositiones subjectorum , unde quia nolant in omnibus maribus aut aquis eaedem vel aequales dispositiones ut a Luna recipro- eo fluxu moveatitur , ideδ non omnes hujusmodi aquae motum illum aut imprestionem a Luna recipiunt. Qu'd etiam explicatur exemplo magnetis qui non ad se trahit quodcunque corpus inviseriminatim , sed ferrum G

372쪽

stim, sed ferrum Sic ergo Luna non moVerindifferenter omnem aquam motu qstus, sed

marinam & Hiquas alias propter specialem dispositionem & sympat hiam; nez aeque cito quia illa dispositio nobis occultaὶ in aliquibus est major, in aliis minor. Per quod .

patet ad primam confirmationem. Adsecuniam responto puteos & lacus, qui non aestuant pariter cum mari,non recipere ab eo motum illum, propter nimiam distatim loco-xnm,Ves cryptarum, per quas amari procedunt,flexuositatem a sed immediate ab impressione Lunae propter specialem dispositionem & sympathiam quae in aliis non est, Sed in his ex parte cognoscimus & ex paris Hophetam .

De Maris Salbedine,abioe aquarumsaporibin , odoribus varias qualitatibus, SAL SED O. saporesque alii ac odores,eum

ex iuversa mixtione seu temperie primarum qualitatum resultent,aquas quas mciunt, in genere mixtorum quodamodo constituunt;mixtorum inquam imperfectorum& sollim accidentalium , essentialiter enim aqua elementu est & corpus simplex. Est autem Salpedo sapor proveniens ex ali-

373쪽

,no decolli a lxtione cum humido hac enim ratione is dor, urina, cinis, re quod ex eo fit ,

Iixivium salsa iant, quia adusta 6c indigesta

ac non omni ho decocta. Quem saporem marii convenire nullus est qui nesciat: convenieetiam nonnullis lacubus,fontibus, puteis, i- . - mo & fluVialibus aquis , teste Plinio ita. 3 1. cap. 7, Aliae alio exhibent sapores: sunt enim aqua acerba, amara,ferrata sunt Sc aliae admodum dulees: alia oleaeri saporis,alia vinosi ut ferunt. Conveniunt etiam variis aquis diversi odores: aliae enim sunt quae odoremefiluant gravem vir tetrum , aliae dulcem MDve-olentem , aliae odorem alicujus unguenti. Insuperisne in quibusdam locis a. quae calidae & bullientes , iri aliis sepra modum frigidae,in aliis verb modo frigidae modo calidia per vices in eodem etiam die pluries alternatas. Sunt Ec aliae diversorum son-rium aut aquarum mirabiles qualitates: ali, quae enim sunt salutifera, praesertim calidae aliquae noxia : aliqua reseruntur causare me - moriam, alia inducere Οιlivionem,ux dicitur de aqua cujusdam fontis an Baeotia , quem a rhen appellant : nonnulla Heuntur inebriare Hulminum 3 nonnulla in infamam in eo ialiqua enecaΥe sicut venenum; ais alias habera roprietates. Traduntur sta quaeseces amis-mu occendunt, aliae, quibus Dberna ardens

xur oleo. Harum vero qualitatum elemento - .auu uanearum causas assignare valde

difficiis

374쪽

Dissut. Vm. De Maris salseae cte. 3 sς assi cila apparet u breviter quoad maris sal se-dinem.

meo imprimis huiusmodi saporem sal umea ara sex mari intementu ingentis copia exha- Iationum siccamm.non omnino decoctarum, Aeda parum, quibus Melpersum est, qu questra maxima parse Deus ipsi indidit tertia die era tionis mundi , partim a Sole exureme causa vi

aut a ventis delatas ct decidentes quotidie recia ΝαPrima pars negari non potest , cum Sasias proxime causetur per admixtionem sicci adusti non decocti cum humido : ilhidautem ficeum adustum mixtum cum a quis non potest esti aliud quam exhalatiianes, quibus a quas maris esse respersas ex eo etiam constat.

primo qus d calefaciunt & exsiccant , ueajunt Medici . & idcirco ignem si in magna

ruantitate sit, non extinguunt et qua etiam e causa loca maritima calidiora sunt i se rundo, quia crassiores sunt, unde magis leant pondera quam aquae dulces. haec autemerassities ex multitudine exhalationum eis admixtarum provet ii, quae humectatae ipsam aquam coagulant & gravem ossiciunto tertio, quod eliquatae per terram aut arenam, vel in vaporem virtute Solis elevatae dulces sunt is quod exhalationes illae adustat Se sterrestres hoc modo secernantur. Secunda vero pars ex eo colluitur , quiali ι ivion

375쪽

non potest a Solis ardoribus generari tanta exhalationum eopia, quanta ad salsedinem equiritur,alioquin generaretur etiam in flu- viis,lacubus & stagnis quae proinde salsaeia sint sicut mare, quod est Alium. Indita ergo fuit maxima exhalationum copia a Deo seno . ipso initio creationis quando aqua totam terram operiebat,quia nimis ei nocuisset salsedo sicut nocuit postea in universali dii vio, sed tertio die quando congregatae sunt

aquae in unum - Tertia ver spars patet,mestae enim siccae Madustae exhalationes proveniunt mari a Solis/ardoribus, sive elevatae ex ipso maris fundo, sive aliunde a ventis delatae: unde aqua ma-

ais in extremis partibus salsior est propter iblas exhalationes ibi a Sole magis adustas. Finis autem praedictae saliuginis exhalationumve a Deo mari inditarum, est tum nutritio piscium , tum navigationis comis moditas , ad quam aptior est aqua salsa, utpote crassior; tum aquarum maris a putredive conlarvatio,

aut puteorum provenire veIex mari vel ex teris ris quas decurrunt aqua illa.

Primum intelligi debet de illis fontibus,

Iacubus, A puteis, quorum aquae e mari Originem ducunt G nec per terras transeunt quae illis salsuginem exprimant aut exhalariones illas siccas & adustas attrahaut, quae in

376쪽

cI causa cur aliorum fontium aut fluviorum,quae e mari procedentes, non sint ud plurimum salta. . - Secundum vero de illis intellisendum sfontibus aut lacubus, qui non e mari,sed vel ex vaporibus in terra inclusis , .vel ex aquis

pluvialibus ljuxta ea quς supra de ilIorum o-a inediximus)aquas accipiunt. Hujusmodi

enim aquarum salsuso in nullam aliam causam reduci potest quam in salsedi nem lo)oxum per quae transeunt. Et hoc idem proportionaliter dicendum est de aliis saporibus,odoribus,caeterisve extraneis qualitatib' quibus contingit aquas assici, vel effectus illos mirabiles causare de quibus supra. Hqc enim nequeunt etiam refundi nisi in qualitates de influxus locorum per quae decurrant aqua

aliae .Ideo ergo ali ae amarae sunt aut acerbae sequia per loca amara , uitrosa vel aluminos.

transeunti; aliae ferratae, quia per serri venas , aliae dulces, aliae vinosi vel oleacei saporis, quia per loca transeunt similibus quantitatu us affecta, vel exhalationes quasdam aut succos contrahunt ex quibus retultat illis pores. Et idem cum proportione dicendum est de odoribus qui e locis etia bene vel male olentibus aut ex exhalationibus inde at-t ractis procedunt. Calorem vero ebibunt in

terdum ex subterraneis isnibus , cujus signum est odor ipsarum Iulphureus qui de- , Ii A nota

377쪽

notat terram per quam transeunt sulphura tam esse subindeque nutriendis ignibus aptissimam: interdum ex calidis exhalationibus in locis illis inclusis & per antiperistasiae magis & magis exeatinctis: frigus e contra ex exspiaationibus fiigidissimis : alternatio vero illa caloris & frigoris . non aliunde qua ira aliqua coelesti impressione eensenda est proveni re, sicut de cta diximus. Quoad virtutes illas salubres aut noxias, eos e mirabi-Ies effectus supra memoratos, id Edico quoa 'de aliis, ea stilicet omnia is locorum , quae decurrunt aut e quibus manant aquae illae . aefundenda esse qualitates. Adverte autem quoad communem usum, illam esse censendam prasiantiorem aquam quasubtilior est minumae peregrinis Dabtutibus Uecta, omnimesaporiae, odoris expers

De Mixtis Imperfectis, aut Metereoί scis impressionibuε in rama eontis gentibus.

fuat Iani a 3 scilicet ignes subterraneis aliae veluti Aeν- ; ut terraemotus qui ab aere aut halitu intra terram incluso cam, fantum

378쪽

intui ; aliae Terrefres, ut metallorum gene ratio: de his in tribus sequentibus PaIMI

Dauniam Subterraneis.

ra sinu aut caveaenis 26ulphure ut plurimismbitumine accenduntur, o nonnunquam vomuntur exterius. unde

Dicoprim materiam magis ordinariam i νum ignium essesulphur aut bitumen. Probatur imprimis ex eo quod loca quae huiusmodi incendiis flagrant, sulphurosa debituminosa esse deprehenduntur, Et ratio esscia Aquia hete materia igni alendu aptissima est,maximam cum eo habens cognationem, Situmen quidem propter calorem & pingum asinem , est enim bitumen illud de quo inpra senti agimus, succus quidam admodum pinguiso calidus liquoris oleaeei ct aeres, adeo ut is--νerdum aquis innatet in eisque ardeat ue Sulphur vero propter ealorem & siccitatem, est enim

injucundi, odoris gravis litusque admodum foetidi Dixi, magis or aream, quia non est dubium , quin Ignes illi Subterranei semei accensin maretia iIIa sulphuris & bitumi-

. . - . - . .

379쪽

nis, alia etiam coiri, ant, ut terram ipsam, metalla, saxa, & hujusmodi, quae noli-- quam soras eruct ut non sine magno regi vim vicinarum detrimento.. Inter innumera vero loca ignibus flagran tiae celebrantur mons Vesuvius in Campaniae

cujus cinere M fumo intexfectus est olim Plinius historiae naturalis auctor, cu ejus rei contemplandae studici domo exiisset & ita Sicilia mons aetna qui intus perpetuo at,fumum,favillas, ignium stobos Ac non-Runqua fluvios cum ingenti fiagore & b - tu evomens, lareque spargens,in apice nivibus semper eoopestus, quas nives ibi per antiperistasn caloris, tam subtus seu intra mo-tem illum, quam supra in aeris suprema I gone aestuaneis,perpetuari, censendum est. te cauta verZ esticienti illorum ignium Diso secundo hujusmori susiremaneos ignes 4 ammari ab exhalatione calida o sic ternis inclusa, qua vel antiperi si frigoris rerra eisomstantis,uel motur sive allisione Θ υ- tali aurisu ad latera caverna , -m hm iE-

exitum Ραrit,accendituri.

Probatur: tum quia nuIla aliae assignari potest causa aut vis naturalis ignes hujus. modi accendens . tum quia hoc modo excitatur ignis intra nubem, & scintilla ex lapide attritu ferri; quidni ergo & intra tersam in materia sulphurea & bituminosa ne que vrao recurri potest ad Solis calorem quis

380쪽

Dup. VIII. De terra moribus: eam profundὸ non penetrat , saltem sum ci-emes ut ignem illum accendere possit. Non est tamen creditu difficile hujusmodi ignes divino interdum' imperio accendi ad incu-- .riendusii mortalibus terrorem metumque ge- hennalis incendit,quocum ignes illos quandam habere communicationem non improbabiliter censere videntur nonnulli ex Patria bus, praesertim Tertullianus lib. de Poenit . eap. . ubi loca illa montes ignivomos fumariola quaedam ignis aeterni appellata

De Terra-Motibus. OMI ICE Terra Moius intelligitur-cusio seu eommotio quadam hujως elementi,aut certe ab cu'm partis ipsius vel regionis rneque enim, praeter terrae motum' qui tempore PassionisChristi virtute divina accidit, ullum alium censemus unquam contigisse generalem quo totas terra concussa fuerit, cum halitus ii per quos, ut statim dicemus, causantur motus terrae, in tanta copi alunum in locum colligi nequeant , nec ad hoc latis amplae & capaces suppetant ca erna: , urWim sua tam longE latev valeant extendere. Dico igitur Terra Motum causari ab Aalitu seu stiratiine calidi is sicca terrxvdiceribus incluba is foriau erumpere nue