장음표시 사용
11쪽
sensationeS non rem aliquam extra nos positam, sed internas tantum animi modificationes rese
Alter autem, seu idealismus trameendentalis, a Kant excogitatus est, a Fichte vero ad persecti alnom adductus. Hi, ad obiectivam sexistentiam quod attinet, nullum omnino deIectum habendum putarunt; ideoque non modo mundi exteri ris, sed subiecti etiam cogitantis realitatem e medio repulerunt. En brevi utriusque processus. Iuxta Kant, Omnis nostra cognitio duplici constat elemento, materia nimirum et forma. Forma procodit ab ipsa ratione; materia ministratur ab experientia , opst impressionis quam externa obiecta in sensoria eXercent. Hinc res illae, quae non subiacent sensibus, cognitionem nostram prorsus praeterlabuntur; sed cognitio quaevis nonnisi intro sphaeram empiricam seu sensilium repraesentationum spatiari potest. At in hoc quoque sol- sitas admiscetur. Nam obiecta experimentalia non nisi spatio et tempore assecta nobis repraesentantur. Spatium vero et tempus formae sunt quaedam immanentes et subiectivae sensi hili talis et nullo iodo obiectis inhaerent. Ergo etiam quoad c0gnitionem experimentalem, sive internam si va eX ternam, non res ipsos, quae in se
sunt, sed phaenomena tantum percipimus; atques ideo de rebus insensibilibus nullam, de sensibilibus relativam tantum certitudinem habe
iὶ De principiis Cognitionis humanae. Tum Tribus αια logis inter II lam et Philon Oum. a Cntica Nationis Purae.
12쪽
Γlterius processit Fichte , qui non modo sormam cognitionis sed materiam etiam a subiecto cogno cente derivari voluit. Qua in re si hi magis
consentiens, quam eius magister, apparuit. Nam eum ageretur de explicanda cognitionis a priori dumtaxat, Omne elementum empiricum rem ο vendum fuit; materia autem cognitionis ab experientia procedens est elementum empiricum. Praeterea impressio sensibilis per nullius Drmao
additionem in obiectum intelligibile converti poterat ; natura si quidem propria spoliari nequit. Fichte igitur, ut fideliter rationalismo Obtemperaret, omnia a ratione deducenda putavit; atque ideo, omni externa determinatione Suria mola, rationem, non ut complexum Drmarum seu legum, quibus cogitatio regitur, concipiendam voluit, sed ut activitatem Omnino liberam , quae se determinaret virtute sua et se determinando obi cta propriae cogitationis estingeret. Hinc a Kantianis principiis exorsus iure ad hanc illationem devenit , ut solum subiectum cogitans ubstracto sumptum s PD puro ) exstare diceret, quod semet atque alias res omnes a Se distinctas, tamquam ludum quemdam idealem, fabricaretur l). Atque hae polissimum sunt hac super re stultitiae hominum delirantium, quibus sanandis vel tres Anticyrae pares nou erunt. 2. Ex hac errorum sarragine solum illum hic eripiendum assumimus, qui corporum existen-lia in respicit; reliquos suo loco refellere non Omittemus. Contra id ea listas itaque generati in obiecti vani mundi realitatem ratione aliqua obsiri i) Theoria Scientiae.
13쪽
ὶ6 MEΤΛ ΡΠYSlCA SPEClΛLl Sinabimus . non quod ipsa egeat demonstrari si . quid om in rebus. per se notis, seu in factis immo. diale perceptis reponilur); sed quia ad pertina
cos homines coarguendos qud nisi qUe opportu num est ca oliam ratiocinando ducIorare, quae per se ratiocinationem non exigunt. Contra Hlealis Ias ea issentia corporum propust natur. 5. Id ea listae largiuntur repraesentationes nO- his obversari, quae nobis corpora tamquam vero exstantia reserunt. Harum ro praesentationum aliqua certo ratio sum ciens assignanda Ηst. Percontor igitur ex ipsis: si corpora nulla Sunt, quaenam urit earum ratio suis ciensZ Non alia prosecto, nisi aut ipsius animi innata consorinatio. aut libera voluntas, aut divinus influxus. Quod si harum trium causarum nulla scito ut prudenter phaenomeno illi explicando aptari potest. reliquum erit ut repraesentalionum . quae corporunobis obiiciunt, ratio sum ciens in ipsa corporum realitato ut praesentia collocetur. Nullum enim
aliud e frugium adversariis palet. Λtqui ita est ;videlicet nulla ex tribus illis causis ratio sufficiens phaenomeni huius esse potest. Ergo quarta causa, quam innuimus, deligi debet; atque ideo realis existentia corporum indubia est. Singulas
assumpti partes collustremus. Ac primum, non potest causa illarum reprae- .sentation uin osse ipsa animi consormatio. Nam unimus est simplex, immo pser idea listas nulli corpori coniunctus; secus,si contrarium dicerent,
14쪽
PARS PIIIIIA- COSMOLOGia 1 Ilia simplex per se non nisi ad simplicia sibi repraesentanda incitatur. Quae enim cognatio aut convenientia inter meram simplicitatem et determinationem ad composita per ideas simulanda singi potestZ Determinatio si sex naturae emergit necessitate, quin inlluxus ullus adveniat extrinsecus ; respondens esse debet subiecto in quo innascitur et causae unde proficiscitur. In prasesenti autem subiectum eiusmodi ut causa non esset aliud, nisi animus Ona uino Simplox, sine ullo commercio cum rebus compoSilis. Ergo non nisi ad
simplicia repraesentanda inclinaret. Undo igitur ducit originem in nobis repraesentatio compOSi torvmp Prosecto simplex et incompositum, quod
operatur tantummodo vi Structurae propriae realitatis, nihil praebere potest a se dissentiens in
suis repraesentationibus, quae certe principio, aqu0 procedunt, conformari debent. In Super, si repraesentationes ideales corporum ab animo dumtaxat determinantur, cur corporatamquam extra animum posita, et non potius intra animum, immo vero cum eodem confusa plane et commixta reseruntur ' Λtque otiam si hoc omitti velit, saltem eiusmodi repraesentationes eorpora in abstraeto referre deberent, et quoad
conceptum lantum, non Nero concrete et tamquamae tu praesentia. Praeterea constitutio in tertia animi eadem iugiter perseverat; contra P prae-Sentatio corporum non modo variatur BSSidue,
sed etiam ita variatur ut ordinem ut dependentiam quamdam obiiciat, cuius nulla ratio susti- ciens a subiecto cogitante desumi potest . quia igitur pacto sine contradictione singitur, ut re Praesentationum eiusmodi causa omnis in animo vi
15쪽
18 METAPHYsic 1 SPECIALIS gpat; et tamen non modo animus, aut ea quae animo insunt per illas non cogitentur, sed etiam
cogitentur alia diversa prorsus, immo contraria, quin ulla eorum apparitio aut mutuus nexus possit per internos animi status explicari pSed non minora ossendes incommoda, si repraesen lationem corporum a subiecti cogitantis voluntate repetas.In primis enim voluntas in ignotum serri nequit. Quare neutiquam necti posset ad spectaculum illud sibi dandum, nisi eius notitia ante praeiret. Quare tam longo abest ut actus quidam liber subiecti cogitantis creator esse possit repraesentationum mundi visibilis, ut potius
hanc praeeuntem exquirat. Accedit, quod voluntas , cum rationalis sit, a ratione aliqua moveatur oportet. Quaenam igitur erit ratio, cur subiectum volens ad corpora, quae nuspiam sunt, sibi tamquam praesentia exhibenda impellatur Τ Puto, ut sibi illudat; nihil enim probabile apparet
aliud. At responsum eiusmodi indignum esse homine sano nemo non videt. Deinde si conscientiae sidendum est, apparitio mundi corporei volunIaria in nobis revera non est. Nam, etsi quisque pro lubito hoc sensu eam provocare possit, quatenus libere in iis conditionibus se constituat, in quibus alias norit se ad corpora nonnulla percipienda moveri; etsi etiam possit perceptionem
habitam attentione augere, virium Suarum BVO-catione a ceteris earumque ad obiectum, quod Sentit, revocatione: tamen Omnino nequit pro arbitratu obiectum ullum sibi repraesentare a ut sΘ-eus, Sive quoad proprium corpus, sive quoad corpora reliqua quae in certis rorum adiunctis adstaru sibi videntur. Immo eiusmodi repraesenta-
16쪽
PARS PRIMA - COSMOLOGi, 19lio tanta necessitate praeter voluntatem nobis imponitur; ut nobis etiam nolentibus et vehementer repugnantibus oriatur ac permaneat. Nequit igitur mundi adspectabilis apparitio congruenter explicari, sive ab interna animi constitutione repeti velit, si vo a libera voluntate subiecti. Restat ergo ut huius rei causa , in sententia i dea listarum, Dei insiti xus sit; id enim ex tribus optionis membris est tertium, quod ipsis optandum relinquitur. At nihil prolecto minus. Nam Deus per idea listas ita in nubis repraesentationes eas gigneret et quasi pingeret, ut mundus adspeetabilis , qui ceu obiectum resertur, nulla in S met ratione consisteret; sed illae sigmenta quaedam essent vanaequo imagines nobis ad illudendum obtrusae. At vero Deus mendacii auctor esse non potest; esset autem mendacii auctor, Si, COrporibus non exstantibus, eiusmodi in nos perceptiones immitteret. Perceptio enim rei quae non est, salsitate turpatur ; salsitas vero mendacium mentis est. Ea igitur opinione Deus ad crrorem et ad mendacium nos necteret. Intino etiam ah
solute mentiretur. Ex natura enim prosecta cognitio veluti naturalis quaedam Dei revelatio est, qua summus illo veritatum sons quasi disciplina nos imbuit, atque ad cognoscendum et iudicandum adducit. Si igitur ad ea cogitanda nos adigeret, quae nulla sunt; doctori esset similis , qui
contrarium eius,quod sentit eloquatur; aut cliam testem aequi pararet qui rem aliter, quam eVene 'rit, enarret Oliis.
Nec Malebranchius occurrat inquiens id divinae potentiae, quae ad omnia protenditur, non repugnare. Nam Oppido repugnat potentiae in
17쪽
META PHYSICA SPECIΛLIS Deo, quod repugnat veracitati. Potentia enim , utcumque in sinita sit, in mutuo pugnantibus non Versatur; sunt autem mutuo pugnantia, quae a divinis discrepant attribulis. Unde quidquid divinae veracitati adversatur, idem continuo D POS-
sibilium albo expungi de hei; at suo idcirco divinae potentiae obiectum esse non poteSt.
At urget; nihil hic divinae detrahi veracitati;
nam Sensuum error. in sua hypothesi, corrigeretur a monte. Verum in priuias stultum omnino est vi unius facultatis nos inclinare ad iudicia , quae deinceps vi alterius repudianda sint. Deinde hoc ipsum salsum apparet. Nam tantum n hestut ratio decernat, sensus sal laces PSSe, dum Vn-lent et impedimenta caventur; ut potiuS contrarium plane dictet. Denique si in sensibus rite dispositis timenda deceptio est, cur non idem de ratione suspicandum erit 3 Certe nullum idoneum argumentum asserri potest, quod aliis facultati-hus in discrimen adductis exceptionem Pro unuvel altera convincat. Omnes enim cognoscendi vires aeque a natura nobis tributae sunt; alque ideo nequit aliqua labe iactari, quin aliae OmneSperici itentur. Ct igitur argumentum concludam, Proximuratio quae reprae Sentationes corporum in nobis explicet, neque Dei Voluntas esse Potest, neque actus liber subiecti cogitantis, neque animi naturalis constitutio. Restat igitur ut ratio haec ponatur in ipsa praesentia et realitato Corporum, quae, quia reo pSe in se sunt, ideo nobis Per Seu siles perceptiones tamquam vere exstantia reserantur. Quod quidem generatim deduci licet, undecumque horum actuum origo repetatur; quod
18쪽
Haec ad hominem , ut aiunt, pro idea listarum pertinacia disputata sunt. Nam, ut saepe diximus, existentia corporum veritas est per se nota et factum experientia compertum. Quod quidem conscientia unicuique testatur. Quisque enim sic corpora percipit, ut so directe et immediato ea sentire sit conscius. Quae res rati Ono etiam confirmatur ; nam id sentiri debet, quod in sentiento agit ipsumque determinat. Atqui hoc praestant obieci corporea. Ergo ipsa obiecta corporea Per se sentiuntur; atque ideo de eorum . existentia dubitare non possumus, quin de ipsa sensatione dubitemus.
Soluuntur disticultates. 4. Quoniam quidquid id ualislao obiiciunt, iis
conlinetur, quae ualch r ne hius opponit, satis erit huius tantum argumenta refellere. Haec autem ad sequentes dissicultates reducuntur. Obiic. I. Existent in corporum refertur a Seu sibus. At sensus inconstantes sunt et saltates. lis proinde fidus habenda non est. Λecedit, ut aliqua nobis obversentur in somno, quae deinceps dum vigilamus salsa esse deprehendimus.
Res p. Conc. maior. ἰ dist. minor. Sen SUS Sunt sal laces natura sua , nego; ex aliquo impedimen to quod removero POSSumus, concedo.
Λd id vero quod additur, aliqua nobis obversari in somno quac deinceps expergefacti salsa iudicamus, respondeo: et hoc ipsum ostendit
19쪽
posso nos inanes apparentias a roali hus obiectis discriminare, eoncedo; Secus, nego. Vel adversarius intelligit sensus suapte vi sal laces esse; alque id non aliter adstrui potest, nisi inepto singendo nos fraude naturan ad errorem adduci. Et certe, si satente ualebranchio, e videntiae acquiescendum est, acquiescendum est sensibus. His enim tanta perspicuitas inest, ut cum rei alicuius evidentiam amplificare volumus, eam cerni oculis ac manibus attrectari dicamus. Qua loquendi consuetudine exprimimus Obiecta Sensuum tanta nobis claritate lucero, ut cetera accedere ad eam possint, sed eam superare non possint. Quod si sensus non natura sua, sed impedimento aliquo aut requisitae conditionis carentia salii posse dicuntur; hoc errandi periculum facito declinatur, si ad leges illas animus
advertitur, quibus rectam sensuum p rceptionem temperari in psychologia dicemus. Nec somniantium phantasmata catum hominem terrere
debent; si quidem vigili in a somno satis distingui
muS Ope conscientiae, quae sen Sationum nostrarum seriem ordinatam, uniformem, CODStontem,
rationibus sussicientibus fultam reserat. eterum, hic nos non de dormientibus , sed de vigilantibus disputamus. Qui autem serio dicit se argu mento aliquo egere quo convincatur utrum invigilia versetur an in somnio; is , cum iam in amentium sit numero, sundamento caret et couditione ad ratiocinandum necessaria. Denique , si ex somniorum illusione prudens dubium desumi posset; id contra ipsum ualebranchium retorqueretur. Si enim vigilemus ne an somniemus
ambigitur, nu ipsa quidem Dei revelatio, quam
20쪽
PARS PRIMA COSMOLOGIA 23 ad solvendam litem ualebranchius inducit, dubium expellet. Haec enim ut percipiatur , vigilantes homines non dormientes pOStulat. ν0biic. II. Sensiles percetiones, eX quibus corpora exstare monemur, non ea quae Sunt extra nos, sed internas animi modificationes reserunt. quo igitur ponte exinde transimus ad obiecta ipsa in semet internoscenda p Resp. Transeat antecedens ἰ et nego consequens. quod adversarius poscit, id praesentem quaestionem praetergreditur. Etsi enim salsum sit antecedens siquidem sensatio no non subiectivam assectionem sed obiectivam existentiam attingimus); tamen haec alterius loci quaestio est, et ad id ea listas quibuscum hic loquimur refutandos non requiritur. Argumcnta enim a nobis producta superius satis evincunt sensitos pereeptiones sive obiecta externa immediate reserant, sive internas animi modi sicationes ). eius in odi tamen esse ut repraesentatis Obiectis vere consentiant, eorumque existentiae sint signum. quare si apud sanum quemque plus vera ratio valitura est, quam vana cavillatio; vereri minime possumus ne sensilibus pereeptionibus, quao velut instrumenta ac praesidia quaedam ad exteriorem mundum internoscendum nobis tributae a natura sunt, obiecta nulla respondeant.
quo pacto autem obiecta sensibilia internoscamus , utrum immediate an media perceptione modificationum subiectivarum, id tu Psychologia videndum erit. Obiic. III. Suspicari possumus de maligno aliquo geuio , qui nos de industria tu cognosce a.do decipiat.