Dictionarum Theophrasti Paracelsi, continens obscuriorum vocabulorum, quibus in suis scriptis passim vtitur, definitiones à Gerardo Dorneo collectum, & plus dimidio auctum

71쪽

r D I C T I o N A R I ' Mmines ac mulieres, vel corporei spiritus, aquas inhabitantes, qualis filii Melusina. Nymphidica, metaphorice sipiritus aquarusoluentiu m in arte dici possunt.

OBrietum , est purtim aurum in spadiceum colorem arte calcinatum, aut pulueratum. .

Odorifera, sunt medicamenta, quae per suum odorem bonum , autfoetidum morboseX- pellunt. Oleitas rerum,in omnibus siulphur earum est. Oleum ardens, est oleum tartari ad summum gradum correctum. Oleum vitrioli aurificatum est quod auro dulcoratum est artificiose. Oleum coicotharinum, est oleum ex vitriolo

rubeum.

Oleum squaminum, est tartareum. Olympicus spiritus, est astrum in homine, quod efficit ut um bram de se pretbeat. Operimethi olim,est minerarum spiritus. Opitulativa, sunt medicamenta quae fluxus stipant & obstruunt. Oppodeltocli, Paracelli praecipuum est unguentum.

Opopyron laudani estParacelsi remediu,quo febris & eius dilatatio pellitur.

72쪽

PARACA L s Iordoleum, est apostema paruu ordeo simile. Orexis est ardor a tartaro excitatus. serganopaeotica,est ars bellicorum instrumentorum in uentrix. Origonoeternitatis,est viro rem supercoelestis. Origeum,est aurum. Oriaeum foliatum, est aurum in tenuissimas bracteas malleo cusium. Orizeum praecipitatum,est aurum in crocum; suum redactu , adminiculo croci mercurii. Orobo,est vitrum metallinum.

Ossa paraleli, est uniuersale medicamentum in podagra. Andalitium, paneritium, vel passa,est apostema in extremitatibus digitorum. Palantina,& Persina, reginae fuerunt, quales Melusina&Melora. Pannus,est macula a natiuitate orta. Pars cum parte, est massa ex auri & argeti pa tibus aequalibus cimentata &graduata.

Parthenion, est camo milia nobilior aut Ro-

Pauladadum vel pauladada. est species terrae sigillatae nascentis in Italia, quam circun-

foranei, qui sese laetant ex familia S. Pauli. passim in illis prouinciis venalem habent. Penates, dicuntur spiritus ignis elementi de

73쪽

DICTIO NARIVM caeli, familiares dicti,quasi penes nos nati. Pentacula, sunt signa, sigilla vel delineameta mirandis incognitis aliquado literis&cli araeterib.implicata, quae collo appensa credutura malignis spiritibus, &fascino

quotiis praeseruare.

Percipiolum, est medicamisum ad morbum

comprobatum.

Perdettae, sunt rapae paruae & flauae. Perdonium, est vinum ex herbis. Periodus, est celia, vel musculus vitae,pulsissper uniuersim corpus disturrens. Peucedanum,est angelica sylvestris. Phantasimatariunt spiritus sylvestres non diabolici, in desertis habitant, &circa littora maris,curri hominibus imaginatiuis lapis sime loquuntur,terrefaciunt aliquando, suam originem ducunt ex imaginationibus hominum,quales vitii de vel cum mortuis habent. De his lege latius apud Paracelsium expositione prima, quam facit in Evangelium D. Math.cap.3 .Phionitides, naturales dicuntur inimici, qui

sese mutub persequuntur ad morte,VtcicOnia ranas,selis mures,aranea bufones, &c.

Phoenix, dicitur ignis quinta essentia, itemi lapis ille philosophorum celebratissimus. Physiogyomia, dicitur ars illa qua hominum

proprietas atque natura cognoscitura fac via

74쪽

P A R A C A L s Lese usque ad pectus,ut ex habitu de cuius que ingenio, &promptitudine iudicium fiat. Pili genii,sunt pili circa caudam leporum na

scentes.

Pilosella, est auricula muris, herba pilosa. Pinguedinosa, dicuntur quae uis pinguia. Plumbum philosephorum, est ex antimonio

tractum.

Potabilia, que per os hauriri possunt. Podagra, est tartarus sinoniae vel stlutinis albi. Porosa est hypericon. Porosium,intellige semen eiusdem. Praesagium,est praecedens aliquod notabile signum rei futuret historiam,ex quo prophetia quandoque sumitur. Praeseruatiua, sunt medicamenta vitam a sitis inimicis & corruptionibus defendentia. Pressorium est torcular. Primales, dicuntur corpora fallacia nobis ab astris ob oculos posita , de quibus Paracessiis eodem loco super Matthaeum fusius disserit: dicuntur ali Prumalia. Pruinum, est prima tartari sipecies. Pruina, seu pruna,est ignis persicus. Pulsatiles,arteriae venae dicuntur.

Pulpeata vel pulpelxia, est stupor attonitus, apoplexi vel syderatio.

75쪽

γε Dic Ti ONARIUM Pusta. est seni ei digestio, a pure dicta. Putredo, est generationis materia prima, sed

melius. Putrefactio, pro corruptione stimitur in alte

rationem.

Pygm qi,dicuntur homunciones vel stibterranei sipiritus, quos etiam faculas aut scintil las vocant. Non natos esse perhibent, neq; habere parentes,sed no aliter ex corruptione terrae, quam ex equino fimo putrefacto scarabei, generari. Pyromatia, dicitur ars ex igne praesaga, quum

ignis astra se palam faciunt hominibus,ut inde veri noticia prorumpat eius quod qu ritu ablato qtiouis dubio, vel sispicione. Exem plo sit quod de buxo fertur,& λ-liis eius in ignem proiectis,singulis eorum de quibus habetur fiaspicio,nominibus inscriptis, crepitare Qntis foliculum &exiliare perhibetur.Non aliter de futuris cole 'uramultom simul,fieri posse putat. Aliud est Pyrotechnia, haec selum operatur in praeparationem reru naturaliu ignis adminiculo, sed medio,ac potissimo instrumeto potius. Pyrolabluana,vide parthenion.

QValitas, dicitur complexio calida vel filia

da. Hactenus quotuor qualitates orei omnium

76쪽

PARA CELII. omniu praedicatet simi, & quatuor elementis assignatae, cum nihil minus quam elementa sint, nec ista qualitates, at sblum,qdex elementis generatur, omne hoc, est aut

Digidum, aut calidum: Si frigidum,habet in se quanda ingenitam & indiuiduam humiditatem , unde ubicunque humidum, ibi etiam Digidum esse oportet, non aliter de calido de sicco iudicandum. Nam sicci tas inest caliditati soli, nec fieri potest ut Digidum sit siccum, aut calidum humidum. Istae complexiones sitiat ex Ares sic disponente natura, Vt Vterque parens,elementuignis,masculus calidus, sperna a siccu aerem habeat. Terra verb Digida mater, mestruosum semen aquam possideat, ut ista simul etiam coniuncta ridemus aquam suae temrae, &globulum unum efficere minimum, non secus atq; aerem igni sitio semper continuum,sphaeram Vnam, illa maiorem,srmamento-b minorem, & ideo medium globum dici, mediamque regionem aetheream elementatam .EX quibus duobus parentibus generatur omnis foetus nμurae elementaris, sub c5plexione,vel calida cum sicco per se, vel sicco resbluto, aut sub Digida cum humido per se, vel cum humido coagulato. Hinc fit, ut saepissime frigida multa iudicemur ex oculo vel mani-

77쪽

DICTIO NARIvM festo, quae calida sunt in occulto.Exemplo sit nobis crystallus apparentia frigidus&siccus, in occulto centroque suae naturae

tamen hunaidus est, quia nihil aliud quam humidum coagulatum. Item petroleum quod natura sua siccum est resblutum,non perinde ut apparet oculo humidum. Proinde n5 parui refert physico, probe cognoscere naturam & complexionem rerum. curis ex suis parentibus,tu ab externis accidentibus in compositione acquisitis. Haec etiam in artificalibus solutionibus&congelationibus immutari solent. In summatam vastus est graduuin qualitatibus labyrinthus,ut non sine maxima fallacia quantum uisexercitatus, hac via transire valeat ad sicopum verum recuperandae sanitatis in medicina. Qtaod etiam a suis tractationibus deprehenditur, ut quod hoc loco sit affirmatum , alio negetur a pertissi me. Tum demit ad sacram distinctio uis anchoram, eis tanqua ad asyl um confugiendum, quibus suum deliriu dem sistrabitur. Quapropter felicissimu physici ac medici iudican- . dii est ingentu, quod a confusione physica, nouerit in spagyrica rerum unione,infallibilem semita deflectere. Hactenus de qualitatib. dictu ut videat lectoralia esse de his Paracelli mentem, infidelium vel Gr

corum opinionem. Qua

78쪽

PARAc BLs I. Quartatio, dicitur summum exame auri, hac via videlicet, ut argenti partes nouem ad unam auri commisceantur liquatione per ignem.Deinceps aqua stygia vel forti re l- ualitur ambo simul. Argentum totum in aquam confluit , auro solo subsidente puli ueris instar spadicet nigricantisq; coloris. Quinta essentia , dicitur spiritualis materia quaedam, corporaliter ex omnibus herbis, platis,& aliis quibuscunq; rebus vita habetibus tracta,& ad summu gradu subtilitatis adducta, per separatione ab omnibus elementis, &impuritatibus: ite vires inirtutes, omnis'; medicina incorruptibilis,in quibuscuq; rebus delitescens. Dicitur alias rem forma specifica, quae si a specie rem ueatur, ad suu genus accedit, altiusq; progreditur,donec in cetro quiesicat. Quod histribus charaeteribus elegatissime denotatur a Paracelso. r. . o. Hoc est per abiectionem confusionis & imparitatis impuritatisq; elementorum quatuor, peruenitur ad duplatam quintam essentiam in decadesiib unione creata quiescentem.

Quintum esse cuiust bet elemeti per se selum,l est animal ex eo selo productum.

D Agadiae, sunt nota vel apostemata pu-I dendorum.

79쪽

8o Di CT IONARIUM Rana,esta postema sub lingua. Realgar, ex proprio significato, fumus est mineralium, sed metaphorice sumptum est

inhumano corpore vitiosa natura, eX qua nascuntur potissimum ulcera, estque quadruplex iuxta numerum elementorum: treaigar aquq spuma,natans super aquas: in algar terrae arsenicu: reaigar aeris, terentabita:&reaigar ignis, coitinctio saturnina. Rebeboia,radix flammulae maioris. Rebis,excrementum alui. Rebus vero, est ultima rerum materia.

Rebisela, est arcanu urinae adici ericiam quae si coquaturac despumetur optime,post triduum quiescens lapillos rebissileos edit. Rebona,idem quod mumia. Reduc, est puluis quo calcinata metalla de . mineralia liquantur, item in metallinum

regulum redeuntia. Regale, cimentu est, quo repurgatur aurum. Relloleum, est virtus ex complexione, ut in hypericone prima virtus est in calido& curatisio.Accidetalis verb,cherionia &occulta, in eo quod vermibus aduersetur atque corruptioni.

Resina dicitur pix flaua & pulchra.

Resinaauri, est crocus ex auro tractus.

Resinapini,id est,abietis.

80쪽

Ρ A R A C E L s I. i si Resina terrae,est sulphur. Resina terret potabilis, est sulphur 'blimatu, in liquore, balsamum, vel oleum redactu.

Reperciis silia,dicuntur naedicamenta fluxiones retrorsiam agentia. Reuerberatorium,furnus est,in quo perflaminam materialia calcina imir.

Rillus,est instrumetum attri fabroru, in quod effundunt liquata metalla in formas oblongas.

Rosea,est ictem quod here pelas. Rubedo de nigro,id est,detalco nigro. Rubella,est essentia spiritalis, extrahens vi sua

- 4blutoria,tincturam a corporibus. tes vel ignei homines. . Saldint,ide quod Calamandri, homines quos ipfluentia stilletat, & ex elem en to ignis nutriuntur. Vt fuit illa getilis mulier nomine Tiser, quae statim atq; infirmabatur. sese in ignem conijciens reficiebatur g conualescebat,in eo sedens gaudetisque,taquam ini aliquo balneo. Salalumincium, id est, ex alumine plumose traftum.

Sal an ithron.est sal exustiea lapidea tractum. Agani,sunt spiritus quatuor elemetorun .salamandri, sunt spiritvs igne inhabitan-