Dictionarum Theophrasti Paracelsi, continens obscuriorum vocabulorum, quibus in suis scriptis passim vtitur, definitiones à Gerardo Dorneo collectum, & plus dimidio auctum

61쪽

D I.C T I o N A R I v Ni Lunaria est sulphur naturae. Lustum,est pinguedo lactis. -

MAcha,est vermiculus volans. Magia metaphysica est ars Christianis liscita,& non ut multi fingunt ignari bonara artium,Venefica neque superstitiosa. sed sti- pernaturalis, per quam occulta qtia uis arcana reuelantur, ut mechanica in diistrium opus est manuale. Magia in genere, Latine sapientia, duplex est Una est naturalis & licita materq; veri medicinae,& est occulta naturae sapietia,in centrum Vsq; latens & abdita, cum quasi humana rationem conferas, nihil pretier mera stultitia in hac reperies, Vere donu est Dei, cum quo rerum sit pernaturali unobis,&naturalium cognitionem exhibet. Alia autFest magia illicita, tota siti perstitiosa, diabolica, & ab Ecclesia Christiana vetaq; religione damnata merito,& prohibita,qua Necromantia appellat, execrabilis,& nulli bi locoru toleranda. Hanc detestatur Paracelsis libello,que scripsit de occulta sapientia. . Magisteri u m, Paracelse est arcanti m ex natu ratibus rebus extractum, absq; vlla separatione elementali,qua caetera praeparari consueuerunt, sola tamen additione rem alia et rum,

62쪽

rum,a quibus, quod extraetum est, separatur. De hoc latius inuenies tradi alii fecitdo, de Praeparat. item in Archidoxis Paracelsi. Magnalia,sunt opera Dei. Magnesia, communiter est marcasta. Sed ex arte dicitur stanum liquatum, in quod iniectus mercurius una permiscetur in fragile substantiam,& massam alba. Est etia argeticum mercurio mixtura,& fusile metallum Ualde,ut cera liquabile, mirae admodu albedinis, qd magnesia dicitur philosophorii.

Magneticus tartarus, est lapis in homine durissimus,ut magnes,sed spongiosis. stum. Magoreu,est magicii arcanu siue medicamen Maius noste est ros noster, & magnes philo phicus.

Male dicitur sal. Mandella,semen est ellebori nigri. Mangonaria,est ars in ponderibus applicata, qua graue quodque paruo labore negoti

Mandibulam liquo est oleum ex madibulis. Manna, non selii in dicitur ros de coelo prolapsus,qui species est balsami & mustus aeri ,

verum etia pro dulcedine sumitur ex qualibet re tracta. Marcasita , est materia metallica immatura, tot specierum, quot solidorum metallom, est aurea, argentea, stannea, ferrea, plum-

63쪽

M. DICTIO NARIUM bea, & cuprea, quae postrema pyrites,&laapis luminis appellatur, rubeo sulphure scatens,& scintillas ex calybe multas excuties praecaeteris pyritum speciebus. . 'Marmoreus tartarus , est lapis in homine dii rus, Ut marmor, qui supra magneticus eti1 dictus est. Mariath vel martacli,est lethargyriurn. Mathematica plurimis constat, Arithmetica; Geometria,Geomantia, Astronomia, Physiognomia, Chiromantia,Persipe stilia,&c.

Proinde quisquis se pro mathematico venaditat.has omnes firmiter callere debet. Mater metallorum,est argentum vitium.

Materia sapphireabdicitur liquidum cui nullai ii est materia peccans. Matrices omnium rerum in genere, tint eis

menta.

Maturativa, sunt medicam eta chirurgorum, apostemata quaevis ad maturitatem adducentia.

Mechanopeotica, est inuentio artis aquaticae, ut fontium in aera pulsorum, stringarum, aquarum exaltationum per fistulas &-ntilia folles ac similia. . Meditatio dicitur, quotiescualiquo alio colloquium habetur internum, qui tamen noi videtur,uti cum Deo,ipsum inuocaiado,vel cum ieipse,vel proprio angelo bono. Melao

64쪽

tes , colore splendetes aureo,qui attri ti suavem edunt odorem, in pratis mense Maiό. potissimum reperiuntur. Meliboeum est cuprum.

Melissa non pro apiastro, sed pro manna suis mitur,ex nobilioribus herbis tracta magi- sterio. Melusinae,&Meliorae,fili regis, quodam propter peccata desperabundae, cerunt a Satana raptae,&in speetra transmutatae,spiri- , tus malignos, lemures horribiles & in immaniam ostra. Viuere putantur absq; anima rationali , &in brutali sellim corpore phantastico, nutriri elementis, atq, una cuistis in extremo die iudicii transiturae, nisi

cu aliquo homine forte fortuna matrimoniucotrahant, tum demit ut ipse naturali morte interire posse, ut matrimonio natu- . raliter vivere virtute huius unionis. Eiusdestatus atq; generis plura spe stra haberi creditur in desertis, in sylvis, ruinis, monumentis,arcibus vacuis,&in extremis littoribus maris. Vulgo maledicti vocantur homines , sed proprio nomine spectra vocan . tur atque diabolorum sancti, cum quibus

Versantur cacodaemones, suas illusiones &portentaperficiunt.

Mensis philosephicus, est tepiis digestionis;

65쪽

66 Dic TIONARIUM videlicet quadraginta dierum.

Mercurius a natura coagulatus, est solidum metallum. Arte vero coagulatur, aut cum metallis, aut mineralibus, vel sine ipsis per se, aut per alia extra mineralem naturam exilientia. Vide sipra tractatu secundo de coagulationibus eius.

Mercurius crystallinus dicitur, qui perispius repetitas exaltationes in crystalli perspicuitatem ad duetus est. Mercurius corallinus, est qui per ouorum oleum, & alias aquas in rubedinem corallinam adducitur. Mercurius crudus, est is qui nondum separ tus est a siua matrice vel minera, in qua ge- .neratus est.

Mercurius laxus, est turbith mi nerale. Mercurius metallorum praecipitatus, est me curius ex metallis tractus & praecipitatus, qui mercurius metalloru alias mercurius corporalis dicitur. . Mercurius minerat tu, est olei tas vel unctuositas de mineris auri & argen ii tracta. Mercurius regeneratus, est primum ens me curi j. Mercurialis setia, est alum nium aqua, in qua mercurius generatur. Est etiam sal purgatiuum aurei coloris, quod in salinis cauernis reperitur fossoribus optime cognitum,

66쪽

PARACA L s Lutuntur hoc per os ad pneumonialia. Metallum currens, est mercurius vivus. Microcosmus , est partius & medius mundus. inter firmamentalem & elementarem situs naturaliter, quia de utroque participati

quicquid in illis realiter&adiu continetur, in homine pariter habetur spi ritualiter aque potentia. Quo fit ut una sit istius &eadem, quae de illis fieri potest ac debet, an atomia philosiphica vera, non mortua cadaueris,sed vitia,essentialis pariter&estata. Microcosimus peregrinus est externus. Minium, est mercurius saturni praecipitatus, seu potius crocu S. Missadam,est argentum vivum. Mitigatiua, sunt medicamenta chirurgica, praesertim anodyna, quae dolorem sepiunt ac mitigant. Mola matricis, est abortivum quid in matri-

eneratum.

ra, stant praeter naturam orta quaedam animantia, quae coelum excludit ouo sitae putrefactionis, illicitae ac nefandae comixtionis. Nihil deinceps de se generant, quod ex coniunetione duorum cotrari rum &sipecie disterentium seminum enascatur,ut ex homine & bruto: nonnunquaelia ex veneficis paretibus. Inde sumpserui

olim gigantes originem, & alii contra na-

Ee a

67쪽

63 DICTIONARI v Mturae leges monstrosi homines, horrendi visit,&execrabiles. No honestius hominum malitianctum,qui bruta diuersarum sipecierum una vi cogui, ut equum &asinam, in generationem baiulatorum sapientiae huius m udi: quet etiam monstra si in t ad generatione inepta ac sterilia, ab istis ablio rete natura prorsum ut ab aliis. Narratur historia quae no usq; adeo multis elapsis teporibus accidit Salisburgi, de monstro in conterminis illis Carinthiae regionibus a venatoribus in sylva reperto,qui cum c nibus illud mordere noletibus coprehendissent, ab istis solummodo circumseptum ad Episcopum suum adduxerunt,humana

planast, facie conspicuum, manibus, pedibus ac digitis similibus,reliqui vero membris omnibus pilosum ut brutu. Quatuor gradiebatur satis demissis pedibus 'ti po cus. Apposito cibo ac potu gustare nihil unquam voluit, verberibus,punctionibus, v-stionibus ac variis alijs tormetis tentatum est, siquid vocis articulatae vel brutatis ab eo extorqueri posset, at Dustra. Meticulosum valde,lucem atque hominum fugiens praesentiam, abdere se quouis loco nitebatur,tertia rudem luce, quam raro comprehens a praeterire selent,interiit. Morbilli, pustulae fiunt venereae, nonunquam etiaru

68쪽

PARACA L s I. etiam de venereo morbo dicuntur. Morellum, emblatrum. lis. Morphea,est species lepnae, alborae no absimi-Morus, est apostema,referens aspectu morii. Mulae, sitiat pustulae ex frigore vel calore ortae. Mumia,dicitur non Qtiim humana caro,balis semo codita,sed etiam alia quetque, no per se mortua sed occisa,& medicata curatiuae facultatis.

Mumia medullet,vel de medullis,sunt ossium ipsae medullae.

Mumia elementorum , est balsamus elemen

torum eXternorum.

Mumia transmarina, Paracelsis est manna. Mumia versa, pro couexs liquor est mumiae. Muscilago,es liquor viscosus ac tenax. Mundificatiua,sunt medicamenta chirurgo- . rum, inualidam &putridam carnem a bona & vilia separantia, atque repurgantia. Mustus, est calx alba in urina. Myssadar, est mercurius. Mysteriu magnu , est omnium rerum materia prima, principiu & mater cumstarum com ruptibiliu creaturarum Dei. Vide libro ad Athenienses.

NAista, est a postem a pectoris. Nasda,vel natta,est gibbus.

69쪽

ro DICTIO NARIUM Nareotica, sunt medicamenta seporifera dolores auferentia, vel ut miniis torqueant efficientia.

Nebulgea, est sal ex humiditate nebularum decidens super lapides, calore selis indu

ratum.

Necrocomia,sunt prodigiosa pretfagia, rei cuiuspiam futuret pr nuntia per signa ex aere super terram decidentia, ut cruces olim ac alia multa. Necrolium est, quod morte pellere, ac vitam

i conseruare potest.

Necrolica,similia sunt medicamenta. Necromantia, est ars illitica, quae cum mo tuis operabatur olim, ut quum astra manifestabantur apud mortuos. Is dicitur vere necromanticus, qui mortuos apparere &comparere facit,voces atq; responsi potest ab illis extorquere, qui circuire cogit acedere mirabilia Quicquid mortuorum c pitibus, ossibus, actibus, linteis, pharetris, sepulchris ac similibus arripitur vel adimpletur,sub nefariam hanc artem cadit,quae necromantia tota superstitiosa est, a Christiano quouis detestanda ac fugienda. Nenutarent, dictitur spiritus aere inhabitates. Neuta, est pellicula vel oculorum, aut infantum auriculis adnascens,&quandoque totam faciem contegens in partu. Nigro-

70쪽

PARACA L s I. Nigro mantia,est ars nefanda & execrabilis, qua diaboli maligniq; spiritus astute se cogi figetes ab hominibus,vltrb interiai obediunt in eorum perniciem tantum &no aliter,ut repente quid e longinquis ad- , ferant, aut ad remotis sima loca deferant: no stu potissimum est destinata, quia lu- cem fugiunt maligni daemones , umbrarumq; sunt ministri ac tenebrarum. Nitrum, est filiugo quaeda ex urinarum coni gregationibus in sal praeparata. Nitriales, sitiatres omnes adurentes &in cal cem redigentes,Vt sal petrae,vel nitrum,sulphur,&c. Noboch, instrumentum est necromanticum. Nodi, sunt articulorum tumores indurati.

Nostocli,est iaculum alicuius stellς,vel potius eius repurgatione deiectu quid in terram. In uehitur potissimum Iunio, Iulio,&Au- Pisto, se perlatos capos, Vel in pratis,instar tangi magni vel spongiae foraminosum quid,&leue, tendens in fulvum dc rauum

colorem, & ut cogulatum ius tactum contremiscit. Sunt qui pernostocli ceramintelligunt metaphorice. Nuba, est secuda species tereniabin aut mannae,roseo colore, qualis in Hyberina cadere perhibetur.

Nymphet,sive Nimphidici, sunt spiri tales ho-