장음표시 사용
101쪽
g. io s. Arus est apoplexi Iois , Amnia vero gravissimus . eum febre , ex
causis maxime cerebrum illaesum comprimentibus num. 3. l. ω. g. aut causis obstruentibus, sed facilius, quam in amplex a , ni vendis or . num. . l. s. est in hoc aliqua pereeptio, sed subitanea aliquis
Antequam de Caro dicam, pauca' tinda habeo ; scilicet i morbos soporosos variis quidam nominibus, a Veteribus
a Reeentioribus fuisse Insgnitos i sed hos
ipsos sita non ubique eonstare in illorum nominum usuri exemplo sit locus Gaieni proxime secuturus ad . quamobrem operae pretium fuerit, eadem paulo cc ratius, Qui passim sumi solent, deel rare. Si quis naturaliter dormiat, somnus dicitur .mine longior. brevior, profundior, leviorve esse potest, saepiusque, aut munus saepe reperi, prout causae forte praegressae, consuetudo tulerint; neque cerris limitibus definirici quibus etiam , ad
haec , vix opus foret sutiai cognoscere, quod si evidenter modum excesserit, mori
sus haberi dobeat. Hujus autem excessus varii gradus observantur . Si quis admo. dum somnolentus continuo sere dormit, ita tamen ut& subinde sponte, is carusis externis satis facile , excitetur , tunc que, saltem quamdiu amicorum colloquiis utitur, vigil maneat, & sui composta C ma diehur . Si ita, ut hebes, ac omnium sere immemor, apparcat,is frigida pitu, rosa ac hymi adsit simul , nuncupatur
Dehargus cujus iterum varii gradus distim tui possunt. At si vix unquam sponte, a ausis externis longe dissi ilius, excit tur, statimque sere, quidquid agatur, in
somnum recidat, nec tamen lenta illa frigida ac hymi adsit, vocatur Carus. Si numquam sponte is a causis externis
etiam validissimis, diuque applicatis, non
ulterius excitetur, quam ut levissima quintam sensus motusve indicia adstantibus exhibeat, paruvlexia est. Si nulla pro sus ejusmodi indicia, post similes causas,
praebuerit, una cum omnium membrorum
parat si, popieria mi praemonitis, rem ipsam aggredior
ctum est Veteribus Graecisci hinc Carus sumitur m morbo capitis, in quo adest gravis sopor , a quo vix possunt aegri exiscitari . Dum autem validis stimulis excutantur , deducunt palpebras per momentum , mox in somnum aeque profundum relabuntur Apoplexiae similis morbus, quasi levior speeieci a qua tamen distiniagui debet , quia facilius sanatur is i tegre quidem quod in poplexi exquusta raro fit is enim evaserit aeger, seminper fere aliquam laesonem iunctionum antimalium relinquit videri Io IR Nota verunt uretur In Coac. Hippoc. p. 99. ωIaeotius motor Cammene in Coac. Hi ρος. p. 28o. quod respiratio facilior nee cum tanto steriore sit , ur in exquisita amplexiae. Cum autem exquisita cibriis
apoplexi pleremque fiat ab extravasatis liquidis in ranio , Carus, frequenter a nabilis, potius a distentis vasis maioribus, reliqua minora comprimentibus , videtur fieri. Hinc in summo vigore ebrium μtermittentium aegri quandoque soporos a. cent is post validam ebrietatem idem illud observatur sic ut quandoque a misnus peritis pro poplecticis habeantur vi, dique aliquoties, quod iactatores satis imis periti gloriam tulerint sanatae apoplexis, dum profundus talis lamnus largam cibo rum, potus inprimis ingurgitationem sequebatur . Heres Obsem Medis. I. I. M-sem. s. p. 78. hominem , ab ebrietate iam in quartum diem dormientem, liberavit a pectoratione calvariae, quam iam moliebantur bini Chirurgi , raso capite, quia credebant poplecticum esse , cum supinus cecidisset ebrietatis primo tempore : Examinans autem aegri caput , cum
nullum vestigium laesionis perciperet, pulsus optimus esset, respiratio liberrima absisque
102쪽
f. O J IO46. C que ullo steriore seret, audacter negavita plecticum esse : vulsis mystacis pilis euigilabat iratissimus homo is minebatur pessima Medico ipsi denuo barbam
velleret Difficulter etiam distinguitur a Lethargo, de quo paulo post dicetur saltem videmus, Galenum promiscue Lethargumin Carum dixisse eundem morbum comment. a. in . I. praedict. p. 7 r. . Ita autem habet: Quum inro cerebrum ob pituitam tum harmectetur, tum refrigeretur, in lethargicis
affectionibus , coma erito quod ipsum, si
lubet, carum vocare poteris . Cum autem
in textu dicatur, Catus oriri a causis obstruentibus, sed iacilius quam inop plexi solvendis is citetur . IOIO. n. a. l. γ. ubi de causa pituitosa, rigida apoplexiam producente agitur patet satis, quod morbus ille , qui Carus vocatur, eandem quandoque causam agnoscat ut Lethargus Ovide g. Io 9. h. Forte posset, majoris distinctionis gratia mari nomen retineri ad designandum profundum soporem in bribus acutis, &aliis morbis, ubi copia sanguinis , nimia eius rarefacti, aut, inflammatoria spissitudo adem Lethargus autem vocaretur, ubi a mera glutinosa inerti sanguinis cochymia profundus talis sopor produceretur . Simile quid videtur indicasse AE'-gineta CLib. e. p. p. 28 versa dum de utroque hoc fleetu agens dicit, quod se-bris Carum praecedat is quidem vehementior . lethargum vero subsequatur Voluit tamen, eandem esse materiam morbosam in Caro ac in Lethargo quem dixit eundem locum habere ac Phrenitidem, cerebrum nempe sed materiami nitus oppositam . Notum autem est , inflammatoriae, calidae densitati sanguinis f. it 6 Ine a caro sellato sanitas
Cum levior cerebri illis compressio hic adsit, ablata copia liquidi distendentis vasa maiora, vel conciliata debita fluiditate sanguini, difficilius per vasa cerebri transeunt , redibunt tinctiones ad pristinam integritatem quod post poplexiam curatam raro fit , uti paulo ante dictum
opponi lentamo rigidam eiusdem ac
chymiam . Interim tamen addit, quod Carus frequenter superveniat febribus, 4erebri compressionibus , adeoque videtur
gnoscere , quod Carus, absque pituitoso frigido sanguinis lentore fiat.
Cum autem a similibus causis, sed levioribus , ortum ducat Carus ac Amplexia, non videtur periculo carere, licet Ecsaepe sanetur is hinc videtur Hippocrater
ciasses; Π r καρωδιι ubique malum. Tamen in alio loco CPraedict. i. 1. Ibidem p. 43. dubitantis instar ponit: Sopor antisique ah Et merito, quia non videtur absolute semper, ubique mali ominis essem quod confirmavit aliutis Gomment et in I. I. Praed. Ibid. qui testani se vidisse aegros, qui post vigilias
tribus quatuorve diebus protractas, in somnum protundum , unde disticulter exciatari poterant, delapsi, per integrum nychthemerum dormiverint cum magno levamines Infantibus autem profundum talem somnum per integrum biduum supervenisse Lepius observavit pulchro cum essectu . Unde ubi post vigilias protractas in morbis, aut summas defatigationes Carus oritur , raro quid mali portendit, plerumque autem prodest si ab ebrietate, quandoque quidem, sed rarius , in apoplex iam degenerat; tantum sere, ubi extremae ingurgitationes precesserunt , vel diu ,riosi vixerunt homines Ubi autem ab in restis cerebri vasis humore minus meabili, vel distentis a copia aut rarefactione sanguinis, cadus oritur , periculo non caret morbus , licet tamen promta idonea
medela adhibita curabilis sit ramo quandoque sola mora temporis sponte cedat ut statim videbimus nisi quod forte titubatio vacillans capitis est . Ratio autem , quare poplexia paulo gravior , semper sere aliquid mali relinquat, data fuit ad . io I 8 S enh-us Iect. s. q. a. pag. 77. c. yEpide-micam talem constitutior rem vidit , inter cujus symptomata eminebat Carus , sive somnus talis profundus , ad septimanas ali
103쪽
nliquot quandoque durans, e quo difficii diseessu dictum omptomis. In iunioribus a
lime excitabantur, mox iterum obdormien tem deliri potius aderant in eadem illates aegri. Interim tamen, ubi moderata constitutione epidemica , sed magis tram sanguinis missione is Enematibus injectis quilla, nunquam ad immanes illos phre- nimius ebrili impetus ad debitum mode niticorum furores ascendebant : unde via ramen redactus fuerat, omnes sere evado detur in hac morbo materies morbosa bant, sensim soluto morbo : Verum tam cerebrum occupans , uel opprimendo valescentius capti ad dies aliquot debile pivisse actiones sensorii communis, sed mu rq e infirmiam, nunc resus hane partem, nus quam in poplexit vel irritando i L. ntanc illam, nurabatu aliaqtie aderant signa, las turbasse quidem sed mitius quam in
suae caput plurima fuisse passum ostenderent Phrenitides atque inde denuo confirnuta At D passu vires resisuebantur , ea ira tum, Carum esse leviorem poplexiam
Li alio petenda ex curatione poplaxiae traditata ozo. ad I 3 . .
Omnia, quae in cura poplexiae reta pite paulum elatiori ul. 282. . Diaeta inrusunt, hic convenire, ex dietis fatis patet terim tenuis sit,is omnia remedia calcf.
verum cum non adeo praeceps periculum cientiain moventia vitentur. Hac meth
fit in Caro, hine non simul & semel ain do vidit mohamus, morbum illum sensimplicamus summa remedia , ut in ample evanestere; melius eesssisse aegris, si mo xia fieri debet , ubi tantum in mora e bus sic suo relinqueretur genio, quam siriculum est. Post moderatas evacuationes evacuationem quamcumque violentiorem
imprimis insistendum est illi remediis , moliretur illo tempore , dum febris ad j quae impetum copiam a capite deri stum illud moderamen redacta jam foret. vant ut sunt clysmata , pispastica, bal De hoc autem febris moderamine ne pedum is imprimis curandum est, rur illa quae ad g. 6ro habentur. Inte .ut aeger quotidie lecto abstineat , saltem rim, mutato subinde corporis situ, at ad horra aliquot erecto corpore in sedili a molli ima supposita, cavendum est, ne locatus vel si id vetaret major debilitas, gangraena ae decubitu fiat, de qua videam vestibus indutus supra lectum cubet , a tur illa, quaeri. 422. . habentur.
l. Io 8.e Oma vigil, Coma somnolentum , Cataphora , videntur tantum esse Cari leviores species θοῖ ad I . .
Ex illis quae ad G Io s. dieta fuerunt, quae ad paragraphos hic itatos haben-
patet , quod Veteres Medici quandoque tu , apparebit, Carum his morbis inni- eundem a lerium, Q ma, MCarui , no amnem esse , Qtantum gradu dis dixerim Si autem conserantur la , serre.
finin L Ethargus autem levior est apoplexae species ex causa rigida , Ierna La aquola: unde ex historia amplexiae ejus cognitio' curatio perendac roo 8. ad Ioῖ6. .
Oblivio Graecis λοθου dicitur Lά.ήγοι vo tumidos, decolares , partes sub oculis et catur, qui absque ullo labore inertem vi vatas habentes, difficulter respirantes cum tam transigit adeoque Lethargus designat pulsu tardo , descripserunt lethargicos, quae segnem, otiosam oblivionem . Frigidam omnia signa talem cacochymiam indicant: inertem pituitam pro causa materiali adeoque videretur potius ad morbos len- possierunt Veteres Medici ineta l. 3. to pertinere Lethargus Verum cum te, c. s. p. 28 versi , , quando cerebrum c. thargus saepe in a pleriam subito letha.cuparet. Et signa Diagnostica , quae de lem desinat , acuta phrenitidi quandoque derum Hippocras Coae Pro n. I o. t. R. talis somnolentia succedati vide 3-7 . . F. 8s9. Caelius Aurelian. Acut Morb. I a. α obtinuit unanimi consensu sere apud Me a. e. o. hoc confirmant pallidos enim. escos Uetegos Lethargum morbis acutis ad-
104쪽
numerare . Unde Celsus Lib. eap. o. p. 18. yde est)rgicis agens , oppositum quidem hunc morbum Phrenitidi dixit, sed
tamen acutum esse , Q, nisi succuritur, celeriter jugulare monuit is videtur, o positam illam horum morborum indolem ex symptomatum diversitate potius, quam ex varietate materiae morbosae deduxisse.
Sic enim habet on Phrenitide diffritis somnus, prompta ad omnem tui./ciam
mens os in hoc lethargoo marcor , O inexpugnabilis pene dormiendi nece . asse Pariter, Hippocrates De Vies. Acut. t. II. p. s. , priscos medicos lethargum inter
morbos acutos numerasses, memorat cintra septem dies mori lethargicum , ω num evadere, si hos effugerit, alibi dixit De Morbis l. a. r. 7. p. 77. . Aretaeus etiam, Caelius Aurelianus, de hoc morbo egerunt in libris, quos de acutis morbis scripserunt Cum ergo Lethargus poplex iam prae-eedere soleat videri Io Io. a. . levior ejus species sit, iam de cura hujus morbi actum esse patet . Ad Lethargum referri posse videtur mnus, per plures septimanas, imo&mem sic, quandoque durans , a quo nulla arte potuerunt excitari homines : Plures novi tales casus fuisse , ubi mala fraude noebant somnum, ut a numerosissimis specta. toribus stipem corraderent, interim tamen
in historia medica habentur talia , inqtribus nulla ratio suadet , raudem mspicari Ex terrore subito post iracundiam h
in mediae aetati in talem somnum inci .dit, in nosocomium delatus , per integros binos menses in eodem statu mansit, tentatis remediis etiam efficacissimis Sequentibus duobus mensibus per intervalla vidubatur sentire nos cc re adstantes: subito nudum hominem frigida aquae immergebant tunc oculos aperuit, ed non loquebatur . Sensim tamen ad se rediit
postea is quotidie perrexit se melius ha-
bere Aead des ciences 7II. Mem pag. I9. - Commendaverat iam Celsus Lib. I. c. o. p. IS9. quam frigidam , affusam corpori, anquam emacissimum remedium ad Lethargicos excitandos. Alius' legitur de prosundo tali somno diuturno casus, adhuc magis mirabilis VPhiloseph. transact. n. ἶo . p. 2I77. Misiem. t. s. p. 3sῖ. . Homo sanus , robustus , viginti quinque annorum, absque ulla cognita causa praegressa obdormiscit is nullo modo per integrum mensem excitari potest :tunc sponte evigilans vestes induit , solitosque labores exercet. Post biennium circiter in similem somnum incidit, licet Venae sectio , sacrificationes , cucurbitae vescatoria, applicata suissent, per septemdecim septimanas in hoc veterno mansit, tuncque sponte evigilavit; nec persuaderi sibi passus sui , quod longam adeo noctem dormivisset , nisi postquam vidit messim adesse maturae segetis, probe memor se sementis tempore obdormivisse. Post annum elapsum demum recidivam passus suit se adhuc longiore tempore dormivit. Egregius Medicus, fraudem suis
spicatus , inter alia tentamina acerrimum spiritum salis ammoniaci, cum cance vivat paratum , non tantum supposuit naribus,
sed insedit ad unciae mediae quantitatem dein replevit nasi idem foramen, per quod insuderat igneum illum spiritum, pulvere radicum ellebori albi , nec tamen ab acerrimis his evigilavit miser, licet sequenti die nasus instim matus tumeret maxime. Certum est , quod nemo sanus somnum simulare posset , si acerrimis talibus tentaretur stimulis, qui pessimas convulsiones induxissent , nisi omnes sensus profundissimo tali somno fuissent sopiti Simul ex iri observationibus patuit quod in tali somno, qui naturali simillimus caeteroqui , sola diuturnitate morbosus dici poterat, remedia etiam validissima parum, vel nihil profuerint, si immersi subita in aquam rigidam excipiatur
105쪽
A. Ioso. TActenus de morbis principibus acutis internis in externis r nune de L Chronicis agendum . Illi vero, si in corpore nati, ortum duxerunt vel ex vitiis liquidorum sensim natis , vel ex vitiis relictis a morbis acutis non bene sanatis Optime Cessus CLib. r. e. I. p. 3. , uti antea ad I sos dictum fuit, definivit morbos longos , sus quibus neque sanitaris propinquo , neque exitium es . Certe morbi hiis frequentissimi sunt gna taedia arris ac medicis facere solent , dum ob pertinaciam causa saepe vel Omnino non, vel disti illime, eradicari possunt. Celsus Ibid. p. ia. quidem voluit, magis ignoscendum esse medie parum profi-eienti in a tis morbis , quam in singis . Hi enim rete spatium est , rura quod si quod initium is profuit , aeger extinauitur tibi, deliberationi , edi tirationi
remediorum, tempus paret adeo ut raro
si inter initia medicus accessit , obsequenσinge sin illius iris pereat. Verum binas ibi ponit conditiones ad felicem curam morborum chronicorum requisitas , ut nempe in initio morbi medicus vocetur Waeger obsequens sit et sed latenter saepe morbi Chronici subrepunt is plerumque altas jam radices fixerunt , ntequam medici opem aegri implorent, cum sensim tantum functiones corporis laedere soleant. Praeterea non semper obsequentes aegri sunt, cum Wimminens exitium non eris reat is ipsa cune longitudo frequenter obsequii taedium pariat . Prudenter hoc monuit Aretaeus an Prooemio Lib. I. de Cains, signis morbor disturn pag. 6.
dicens e Longorum morborum labo quidem multus, tempus ero colliquati is longum, medicario instabilis di is enim hau extora deisti βψ, vel ex piam offensa revertuntur morbi 2 nam laborantes otio animo
re sique ad finem non susinem e quia etiam si aequo animo sustinent , in nimis
longa diaeta delinquum. Si iam simul cam sideretur , quod in morbis acutis ebris eomes lentorem, visciditatem materiae morbori solvat , si debito moderamine 1 Petietur ejus impetus videri. ost a simulque disponat . ut per vacuationes criticas exeat de corporeo quod aegri discrimine morbi territi, gravibus lym- promatibus perculsi , satis obsequiosos se Medico praebeant quod acutus morbus ipso satente Cess. In loco modo citato. , eo facilius curetur quo vetustior est tunc enim solet deservescere nimius ille acutorum impetus contra morbus chronicus mora reddatur curatu disti ilior; si , inquam , omnia hax ponderentur patebit, majorem dissicultatem in morbis chronicis curandis esse, quam in acutis
Certe perit Medici plus sperant in curanda ieripneumonia , periculosissimo quam visis acutissimo morbo , quam in
Phthisici saepius sanantur Phrenitici, quam Maniaci . Inflammatio hepatis toties sanatur , sed cirrhoia ejusdem visceris in restio vix unquam . Idemin patebit e currendo morbos acuto & chronicos aliarum corporis urtium. Unde merito st tuitur . quia longus morbus cum penitus
insedit , quia ad diffscultatem pertinet acum pam es Ibidem ' non tantum , sed longe disticilius eradicari possit . Sequitur
jam, ut considerentur generalia illa, quae de origine morborum chronicorum cognita habentur verum tantum hic dicitur de causis illis , quae in corpore natae motbis chronicis originem dederunt . Sunt enim
lilia causa , applicatae corpori , non praeexis lentes in corpore, quae difficillimis. morbis Chionicis producendis sim quam Ut ima: . Compresso imprudens capitis ii recens aut , velis junioribus , petapetua stulistiae , convulsioni us , toties dedit originem . Collaris nimia adstrictionarium nae inmorrhagiam frequentem cephalaeam diuturnam produxit, quod vidi. Plurima mala a constrictione sola abd minis per thoraces rigidos in sequiori sexu observavit Celeberrimus II insto Acaden iam
106쪽
ῶ nimces 74 I. Memor. 2ς . e. . Forte mirum videbitur , quod nulla hie lapsi , gravi contusione o similibusve fiat solidarum partium mentio, quatenus causis, loco motis ertebris, immedica ab illarum degeneratione chronici morbi biles paralyses , asthmata c. , toties produci possent. Verum considerandum est, produeta tuerunt. Dum Epidemica quar quod hic agatur de morbis longis, & quod tam grassantur animi mi homines saepe solidarum partium morbi nunquam diu corripiuntur tali morbo, per plures en persistere possint, qui sequantur morbo ses durante, absque eo quod ullum vitium degenerationes fluidorum a In solidis par antea in corpore observatum fuerit , vel tibus enim vel peccat nimia laxitas, vel ullus error in sex rebus non naturalibus nimia ripiditas, vel acie soluta unio paria commissus sit, cui orio hujus morbi ulla tum cohaerentium. Sed nimia laxitas sol specie tribui possit uti postea in Capitulo darum partium spontaneam corruptionem
de morbis Epidemicis pluribus dicetur . fluidorum producit 'ideri. 26. de
verum cum de his omnibus antea actum qua sequenti paragrapho ad illumetum te si , dum de vulneribus , contusionibus , tum dicetur. Nimia rigiditas vasorum vel obstructione c. tractabatur; de mor omnem motum sutacat, vel nimis soleti bis Epidemicis postea dicetur hic loci reactione vasorum in liquida contenta
tantum agendum erit de illis causis, quae fluidissima expelli reliqua condensat
sensim natae in corpore morbos chronicos adeoque morbosam diathesin liquidis no- producunt . stris conciliat de qua ad secundum Bini autem generales sontes harum cau numerui sequentis paragraphi dicetur sarum sunt vel enim lente subrepunt vi Soluta autem uni partium solidarum tia , sensim in liquidis natari subitaneae antea cohaerentium, estusionem humorum, enim liquidorum degenerationes morbos spontaneam degenerationem flusorum.1cutos producunt, vel illos ab epidemico pro suo effectu habet . Hinc patet ratio, miasmate natos brevi sequuntur); vel post quare generalis illa divisio causarum mota morbos acutos, non ex integro sanato , borum chronicorum sufficiat . De singulis supersunt variae degenerationes humorum his iam seorsim agendum erit.
f. Iouet. TItia liquidorum sensim nata oriuntur et r. Ex ingestis r acre, ibo V potu , condimento medicamento , veneno , tam alienis , ut nostris humoribus similia non sint, tam validis , ut vi nostrorum viscerum humorum nostris assimilari non possint. Eaque sunt M. Acor 6o ad 69. . . Uictum ex acore' terrestri plurimo unitis, ut a fructibus immaturis , vel adstringentibus succis , ins is milibus quae liquore coagulant , vascula constringunt , hinc obstructiones puras pariunt r. 36. o. o. I. III. Num I. II7. . Sanatur diluentibus , alcalicis fixis , a naeeis alcalicis , diu , prudenter usurpatis . Acre pingue aromaticum, ex cibis, potibus , condimentis, calidis odore, sapor . haec eatorem , attritum , laetionem minimorum vasculorum , dolores alidos attenuationem liquorum , horum putrefactiones , extrava sationes Ἀ milia multa producunt urantur quos , sarinosis , gelatinos , acidis . - Pingue iners
a nimio usu pinguium, ex animalibus terrestribus piscibus, vegetabilibus oleosis; hine obstructio Oi 7 Dranciditas bilios , inflammatio , orrosio , putresaetio pessima 8a. 26. . Curatur diluente , saponaceo , acido M alfieri muriatis , ex sale , salitisve vascula destruit , liquida solvit , acria reddit illa i hinc
ἀτροφiαν , solutiones vasorum . extravasationes liquorum, non cito putrescentium,
sed maculas producentium . Tollitur aqua, acidis, lixivio calcis vivae Atiali 76 ad si Glutinosum q. ad 76. . . A viribus nostris nimiis in ingesta o. ad 38. a. ad osti. . . A spontaneis nostrorum vinorum vitiola
107쪽
Sanitas habet latitudinem quandam videri. I. 'i in ac latitudine admittit parvas mutationes, quae a perfecta & stricte dicenda sanitate recedunt quidem, interim tamen nondum turbant multum sun-Gones . Unde Galenus vide g. r. ydixit Non enim absoluta Isa es, ne indivi L sis simul, quae esto dicitur sanitas, vertimeriam quae ab oc deficit , modo adhue --bus nostris non sit in pta. Possunt ergo sens humores nostri a conditionibus illis, quas in persecta sanitate habent, recedere, Qtamen, dum sic incipiunt degenerare, nondum sensibiliter iunctiones laedere . Verum dum pergit ille reeessus a s nitatis legibus . vel augetur copia huminrum degenerantium, tunc si iuncti num manifesta fit se dicitur morbus. Unde de diaeta sanorum agens iis ocra
tes me υictus ratione Sanor. I. I. c. a. t. 6.
pag. 40 dicit jam etsi a caeteris non
multum deficiunt, temporis tamen statio cor.
pus ab excessu superari, in morbum inridere necesse est. Paulo post addit seque tia : Neque enim morbi derepente ominibus aecidunt, sed paulatim collecti, conseitim se produnt. Quod imprimis de morbis chronicis, sensim subrepenti humorum degenerationi originem suam debentibus , intelligendum videtur. Considerandae iam sunt causae praecipum, a quibus illa vitia in liquidis nostris sensim nascuntur. I. In Physiologicis demonstratur, ingesta successive per actiones conspirantes viscerum , vasorum is sanorum humorum, in corpore mutari ita, ut fiant partes nostri corporis solidaein fluidae, sicque restituantur quotidie illa, quae per ipsius sanitatis acti ne pereunt de corpore. Verum, uti antea a g. s. dictum sui , requiritur ad hane rem , ut ingesta sint talis indolis ut possint per vires mutantes nostri corporis superari is nostram induere naturam . Certa autem experimenta docent non omnia ingesta aeque facile superari a viribus permutantibus nostri corporis imo quaedam diu moveri per vasa cum moribus nostris , antequam propriam im
dolem deponant is nostris liquidis solidisque omnino assimilentur. Qui allio quo. tidie in cibis utuntur, toto corpore im
gratum allii odorem spirant leporis, bras sica seliis per aliquot dies nutriti, a ne ingratum admodum saporem odorem , acquirunt . ubi tinctorum , antimalium cibis permista , non tantum interiorem ventriculiis intestinorum lupem ficiem insecit suo colores, sed & solidissima ossa rubedine conspicua tinxit retinens adhuc suam indolem , dum iam adhaeret unita solidis animalis partibus sedis observatum fuit, haec animalia a puere, dum utebantur rubia , quae adeo pertinaciter viribus assimilantibus resistebat Medica risor t. s. pari 2 pN 'Io Aead m. vale de Sciences Pan. IIIo.'. Patet ergo sera satis morborum Chr nicorum origo a sola ingestorum talici dole , ut admodum dissimilia sint hum ribus nostris se nimis resistant viribus permutantibus nostri corporisci sed, simul apparet ratio , quare debiliores h mines a pluribus ingestis laedantur clangueant, quae a robustis exercitatam vitam degentibus , superantur satis commode cur debilibus conveniant talia
nutrimenta, quae , antequam ingerantur,
iam possident dotes similes humoribus nostris sanis, uti explicatum fuit ad 3. 28. Simulis inde intelligitur , quod in ob stisis exercitatis hominibus morbi Chr nici plerumque tantum oriantur ex vitiis relictis a morbis acutis non bene sanaistis: In debilibus vero, Wotiosam vitam degentibus , Chronica mala oriuntur ex vitiis liquidorum , sensim natis , ob munus persectam assimilationem ingestorum Aerem liquidis nostris inhaerere , t rimis constat experimentis de quibus via de g. 6 7. D sed sic unitum aliis partic sis, ut non sit elasticus is pessima mala fieri posse, si pristinam elasticitatem denuo acquirat aer in liquidis haerens Verum demonstravit Celeberrimus Hales Veterasis stati s possim. notabilem partem substantia animali imis vegetabilium constitui ab aere tali fixato , non elasticori illamque aerem sic per plurimos annos manere in solidis vegetabilium laniam alium partibus is denuo amissam et sticitatem acquirere, dum per ignem Quontur nexus . ssibus cohaerebat solidis
108쪽
Vires ergo permutantes ingesta in animalibus habent hanc efficaciam , ut aerem reddant non elasticum , misceant intime fluidis, uniantque solidis partibus nexu adeo durabili . An sorte in morbis languidis molestae illae flatulentiae adeo reisquentes sunt , quod a debili vi assimilante non satis subactus mutatus sit aer
ingestus Uerum innumera per aerem dispersa fluctuant, quae una cum aere corpus ingressa sanitatem turbare possunt vide f. os . . . Sic paludosa, depressa loca habitantes corbulo pessime solent assici alii morbi endemici a simili causa oriuntur frequenter de quare adhuc plura dicenda erunt . Io 8. ubi de morbis epidemicis agetur.
Verum ciborum major tenacitas quam ut a viribus permutantibus corporis superari possit , irequens morborum Chronicorum causa est. Dum teneris infantibus duriores cibi ingeruntur , vel lenta sarinos fercula tumet abdomenin indurescit, reliquum corpus lento arasmo extenuatur . Ob eandem causam Minobsessis urbibus languent homines miserrime, dum ex annonae penuria minus congruis alimentis uti coguntur vide g. s. I. . demo de potu verum ex etiam salubris aquae, si majori copia ingurgitetur mulis semel, a siticuloso ab libus validis sesso vel etiam a febre aestuante homine . Nisi enim vires tam validae fuerint , ut movere possia ingentem aquae potae copiam is per cutis spiracvla , aut urinae vias , educere , incipiunt brevi tumere, Win hydropem incidunt, homines a sola hac causa . Piso Cobse . 2 COUI de Morbis a seros colluυid fect .c,rp. . I a. Vidit adolescentem , qui in febre tertiana intemperantius quam biberu , sub eius desinationem in ascitem incidisses idemque monet rustico contigisse, qui messis tempore, a labore astuans, immodico quae potui indullerat . Hinc belli duces prudenter posita custodia cavent , ne lassi a longo itinere milites astatim hauriant aquas siticulos . Observatum Mem sui longe magis in tali casu nocere aquas stagnantes , quam exercitaeu sis flumina hoc pariter monuit
Hippocrates me Internis Assectionibus. Σου. x. . p. 638. dum hydropem universalem a tali causa nasci doce : Quum quis preaesaris tempus ex longo viae itinere in aquam pluυiam sarariam inrideris, eamque avia is copiosum biberit. Si uisu earnes aquam ebiberint, in se continuerint, nusquam autem secessus fiant , haec minimum tum est, toties chlorosin is summum languorem , fluorem album , uteri haemoris rhagias , fieri mulieribus , dum potibus aquosis tepidis abutuntur . Condimenta acriora, diu, multum usurpata, pariter huc spectant quatenus sensim acrimoniam humorum producere possunt talem , ut inde morbi chronici difficiles fiant uti patet in corbulo muriatico, assigente illos, qui salsamentis vel delectantur nimium, vel eduliorum aliorum penuria illis uti coguntur isti in longinquis navigationibus toties contingit praesertim si Waquae simul adsit inopia. Medicamenta autem cum , teste μ' poerate Ovide . . , sint omnia , quae praesentem statum dimovent , vehementiora autem omni immutant , majorem adhuc degenerationem liquidis inducere possunt, languidos morbos producere. Videmus hoc toties in illis hominibus , qui commoda satis sanitate ruentes de praecavendis morbis suturis semper sunt solliciti , invitis saepe medicis extorquentremedia, vel proprio consilio semper quid conantur mutare in corpore, Min secum da aletudine sierse praemia innsumunt sessus I. I. c. I. p. I. Prudentes me dici pia fraude similibus hominibus praescribunt talia , magno virium encomio quae corpus minime turbare possunt. Verum si, his non contenti frequenti venae sectione , purgantibus, vomitoriis , abutuntur, sanitatem destruunt, Win chro. nico morbos , difficillime curabiles in .cidunt , vel ob solas vires debilitatas eum omnibus morbis obnoxia maxime in
firmitas fit uti optime monuit Celsis uoc G p 3r, , purgantium medicainent rum nimis frequentem usum damnans
Notum est Epitaphium Itali , qui praematura morte fimilis imprudentiae poenas. dederat:
109쪽
DE MORBI CHRONICI s. f. Io II.
Venena autem longe adhuc peiores morabo relinquunt, plerumque penitus insuperabiles Antea ad g. 86. . dictum fuit de puella , quae ab arsenico assumto per integrum triennium vixit morbosa
Venefici sic temperare noverunt deleteria haec pharmac , ut lento conficiantur morbo miseri, quibus haec propinata suerunt: quorum scelerum exempla satis numerosa apud historicos habentur . Argenti vivi
per ignem agitati, vapores illos, qui deaurandis metallis victum quaerunt, mise rimos reddunt dum tota vita tremuli omnibus membris manent , quandoque,
epilepticos inde factos fuisse novi. Plumbi sus halitus, calces plumbi quaecumque eorpori ingestat, colicam pictonum dictam,& postea pessimam paralysin toties producunt. Omnia enim ha: a viribus corporis nostri domari nequeunt, lentam sed sepe certam , perniciem faciunt. Iam considerandae sunt praecipuae classes degenerationum in liquidis nostris , quae
sensim natae morbos chronicos producere valent α. ACOR De hac acrimonia, causis unde nasci foret, morbis qui inde fiunt, dictum sui ad numeros hic citatos. . AusTERu. Ubi numeris hic citatis de roboranda nimia acciditate solidarum partium nostri corporis agebatur, constitit, quod , aucto fibrarum robore , vas rum cava his arctentur,is liquid coagulentur bel saltem partium, liuida nostra constituentium , cohaesio inter se augeatur; unde pulchrum adeo effectum habent, ubi nitriis sesuti sunt humores, nimis facile cedunt liquidis impulsis vasa corporis nostri Uerum ubi haec vel diutius usumpantur , quam par est, in morborum similium cura, vel imprudenter adhibentur corpori caeteroquin sano, obstructiones pes- firme, Qui curabiles, fiunt, quia binae validissimae obstruetionum cauta concur-manr nempe vasorum angustatio,is adunatio molecularum , quae humores nostros
constituunt videri. 1o8. . Dum in cotidissis vitricium, alumen, Wsimilia, inprudenter oculis applicantur , tenerat pellucida corneae vasa sic corrugantur, humores ita coagulantur, ut callosae op cae maculae tota vita saepe maneant, nulla postea arte solubiles. Dum rusticorum pueri immaturis fructibus abutuntur, tuismido abdomine , insuctis visceribus, glandularum indurationibus , scabiei quadam
species, toties poena luunt. Verum quidem est , quod austera haec in ventriculum intestina agant primo Qefficacissime, constringendo venarum absorbentium oscula sibi ipsis viam praecludere videantur ne facile sanguinem inficere possint: sed, ab hoc flectu solo magna mala
produci poterunt , dum internae tunicae ventriculiis intestinorum extrema vascula sic contrahuntur, ut arteria nihil emi Niere , venae nihil admittere possint: tu
batur enim inde tota chylopole sic Verum ubi illa austera assumta, velis potu , vela liquidis in intestina delatis , diluuntur multum, ingrediuntur sic diluta per vasa lactea is glandulas mesenterii pessime obstruunt velis a venis mesentericis delata per venam portarum ad hepar Wibi similia mala producunt e hinc praecipue abdominalium viscerum morbi Chronici ab hac causa fieri solent . Pessima mala fieri ab usu vini austeri ex uvis non satis maturis pressi , quotidiana observata d cent; sorte inde saepe fiunt mi Ebraedictae, in Austria satis frequentes, dum ligamenta, quibus ossa articulata nectuntur, obrigescunt. Similem Mectum coagulandi liquida is contrahendi solida,
bent, spiritus sermentatione parati, quibus abutentes homines Chronicis solent perire morbi , cirrhos induratione omnia sere viscera obsidente , uti antea ad 3. 28 4 dictum fuit Prosunt hi diluentia, quatenus Omnem acrimoniam enervant simplici interpositione aquae; simul quatenus nimiam iagiditatem partium solidarum tollunt v, . de g. s. . Verum liquidorum coaoulum, ab austeris productum, Iola aqua solvere vix valec hinc adduntur inalica fixa
quae ab acido concreta attenuant & resolvunt. Cum autem alcatina acrimonia
110쪽
ter, parca copia simul , copiosa aqua
diluta , propinantur, Wrepetito usu horum salium compensantur parca illorum dolis, quae adhibetur. In aquis quibusdam medicatis moderata talis copi tali alca- Iiiii adest hinc in his morbis pulchrum usum habent tales sunt aqua Selteranae, Antouiana H img es, Euchenses, . in diversis regionibus similes aliae , I. in morbis plurimis Chronicis magno cinnfructu adhibentur Non minus tutum, quam cisca remedium etiam praebet apo ex alcati fiso cum oleo puro pressis quocumque paratus, qui vim solventem sali alcatini retinet, O n- ne acidum domat, si inui ob leum
huic ali unitum, non nocet acrimoni . . Ferri enim posse a corpore human. manam hujus saponis copiam absque noxa, ocuit usus Lithon triplici Anglicani: de quo postea in Capitulo de ea si dicetur Iunioribus ab acido laborantibus,, O, gulato tacte intestina inserest habentibus, pulchre prodest saponis usus dum sales alcat in , imprimis si majori copia adhibere in tu , tenella horum viscera laederent. γ. ACRE PINGUE AROMATICui . Ar
mala sapore calido, odore stagranti mgnoscuntur licet diversa sit in variis
acrimoniae aromaticae intensiitas , omnia tamen acria sunt plus minusve . Verum
obtervatur , quod illud sapidum idorum oleo inviscatum haereat , quibus vinculis liberum si uerit, brevi in auras avolat; hinc pinguia vocantur aromata. Sic tota cinanomi fragrantia in ejus oleo stillatiatio haeret in maci is nuce moschata idem obtinet non tantum, verum, haec contrita, praelo pressa, magnam copiam olei sudant, quod frigesaetum butyri consistentiam habet is in ollicinis medicis ubique reperitur . In radice Imperatoriaecliscissa nudo etiain oculo distinguuntur solliculi, oleo tali aromatico pleni quod idem etiam in pluribus seminibus arom ticis obtinet . Ob hanc causam stimulus, corpori ab aromatibus conciliatus , pertia nactus .eret Oleos tenacitate , onoe plus calefacit . Notum est, omnia haec cibis misceri condimentorum titulo divitum mensis adhiberi , ut ultra latieta-
tem cum oblectamento cibo ingerere possint . Ex itidem spiritus arot natici, tincture parari solent, qu.is saccharesedulcoratas ultimae mensae appone te blent, ut nempe gravatus ingestorum copia ventriculus citius, elicius se hoc onere liberare queat . Faciliu haec seruntur ab iliis, qui inter sercula solo aquae potu tim sedant; verum Milli, qui vinis etiam generos indulgent, ab his non abit inent, credentes ad digestionem ciborum haec utilissima esse, imo sere necessaria post lautas epulas . sic ignes ignibus addunt, saepe calidiissimae subres ab horum imprudenti usu excitantur uti antea ad g. 86.
. . dictum fuit. Verum aucto motu humorum per stimulos hos aromitico videg. 99. , calore maiore excitat in corpore , a rimonia simul nata in humoribus dolore hunt cum caloris sensu in ventriculo saepe, requenter molestissimae e phalalgia sequuntur; vasa rumpuntur, unde proflicte narium haemorrhagiae, haemo 'tor, haemorrhoidum cum valido dolore fluxus, poplexi , vel subito lethales , vel in diuturnam paralysin desinentes. Sed ab humoribus extravastatis, velis putredine inducta per nimium calorem vides. 8 . . , plurima, dii scillima mala nasci posse , etiam chronica , patuit ex illis , quae a g. s. 85. Ioo dieta fuerunt. Et postea ad . 49i, parebit lentissimum, longum simul morbum
rheumatismum nempe, accidere illis, qui temperiem sanguineam, labe acri insediam habent. Alliorum , ceparum, piperis, sinapi, raphani rusticani, similium, immodicus in condimentis usus non abique ratione hunc morbum quandoque secisse creditur Quam im autem medela requiratur ad corrigendam hanc acrimoniam , dicium fuit ad . os. 8.δ. PiNGUE INERS. Lauto victu, una cum otio, pinguescere animalia, quotidianis experimentis constat is quidem eo usque, ut tandem propria pinguedine quasi sepulta suffocentur . Quanta autem mala fieri possint a sola pinguedine accumul ta, comprimente vata Quis cera vicina, explicatum fuit ad 3. Io Io. I. Simul a