장음표시 사용
71쪽
tanto mas urgentur rami carotidis externae hinc acies adeo inflata apparet, major copia salivae , a quidem viscidi ris, secernitur, quam aegri sorti a xia decumbentes, nec accumulari sentiunt, nec deglutiunt unde magis magisque congeritur is a valida .serti respiratione spumescit. Videantur Willa quae .lo Io. r. p. de hac spuma dicta suerunt. SunoRE LN ui c. In ebrium Historia ad . sp . a patuit, morbi materiam subactam, mobilem redditam , per sudores dii nati de corpore quandoque felici
cum eventu verum simul monitum suit, tales sudores esse aequabiles per totum corpus, calidos, vaporis forma de tute surgentes. Designant enim tunc vires vitale robustas , materiam solutam mobilem vasa pervia . Unde tales u. dores laudantur tanquam boni in popi xia ad ioi 7. Verum alii sudores In moris
his apparent, pessimo signo dum nempe parci sunt, in guttulas collecti hae. Tent uti tuncque sere semper rigidi sunt subviscidi tale
instante lina morte , resolvi utaneorum vasculorum extrema, ut emin viscidum sudorem transmittant i simulque adeo jam stactas esse vires vitales, ut ca-Iorem satis validum ad cutis superficiem pros et re nequeant . per quem in vaporem resolvi sudor post et Rubra tunc limul solet esse facie , cui guttula sudoris adhinent' de quo videantur illa quae ad g. 4 i. habentur , ubi de signis prognosticis in ebre ardente agitur. Simulac autem illa causa , quae poplexiam produxit, incipit, impedire illam partem emcephali , unde vitales actiones pendent tunc respiratio disticilior fit is ab hoc signo comite damnavit sudores in hoc morbo Hippocrates Moacar Prost π.*79. t. s. p. 88o.y, dicens: In amplectiei ex struritus molystia suri ace deus , et ale . Et
C. Lus Aureliantis Acrator Morb. I. . cap.
pM. y9. pariter bina haec signa simul iunxit , ubi poplexiam in pejus vergentem describit. Ita autem habet: Pejor te passu et atque m exitiitau aegrorum cresceniste , vultus adtadiis, ita tit longis nota Lis arti imago ob musculus faciei paraly.
ticosis maxillam inferiorem proprio pordere pendulam r. cor torrem imminetia , .:tq:ι tot res corpori frigidus tor Ort: oris pridor si ei Ar ni parti in se ORTU nyBILI c. Cum enim pras plexi sit levior radus poplexiae, ad . ior; dictum luit; si tunc sequatapoplexia, novimus causam morborum ageri plerumque autem hoc fit it extrvalato liquido sensim aucto uti s parva arteria in cerebro rup a anguinem effuderit, turbabuntur unctiones encephali increscent .aec mala pro ratione copia extravasati sanguinis , donec
rit' adeoque sequatur atem levior morbus supetatis patet de eodem morbo aicurando parumis pei peresse.
ubi de terribili linc moibo a violentis adeo sepelir
tria notandum it , quod frequentissime in re ne parotiysmi epit ries doni stant cum steriores, o paulo post ad se redeant. Verum ubi profundus ille somniis pa oxylmum iure olans , diu
tius solito protrahitur, tunc ΠΣ Pnus me
Si nempe talis uerit , ut cerebrum ilico destruat, v. g. materies atrabitaria soluta mota, acris admodum, si caput petierit . Vel etiam si his talis uerit , ut per artem tolli , vel insigniter minis ne queat . Sic si . . libra languinis effusi haereret in ventriculis cerebri circa basin tanti, nulla spes esse , tantam inpiam sanguinis sat cito iterum resorberi posse per venas ; neque perterebrato cranio posset educi extravasatus sanguis, cum nimis prosundo in loco haereat. Ob hanc causam vulnera circa inferiora orbita oculi, is temporum ossis Ethmoidis, sos rarui c. lethalia habentur, de quiabus videri. 7O. I. f. IOIO. Disj:jZo
72쪽
i Evita sanabilitas mali contra decernitur ex levitate symptomatum, absentia dictorum pio 13.
Veritas hujus asserti sponte patet Interim notandum est, magnam requiri cautelam, ne Medicus in progno hic erret cum fama periculo Cum enim modo dictum fuerit praxedenti paragrapho , poplexiam quandoque sequi, quidem lethalem , post debile in Parapoplexiam praegressam ; medicus illo
tempore Vocatus , dum para poplexi adest, ex levitate symptomatum concluderet sanabilitatem mali, faustum praediceret eventum dum intra paucas horas apo-plexi valida aegrum praeter spem necaret aucta nempe causa, quae parapoplexiam produxerat Periculum ergo magnum adesse etiam in leviori morbo, monere debet Medicus, semper memor moniti Hippocriι-iiei vide f. iolo. quod nempe etiam levis apoplexi sanatu illicitis sit valid .i
autem vix unquam curetur simulque constat, quod levis poplexi in validam requenter abeat.
f. io 17. innis a poplexi solvitur superveniente sudore multo, aequabili , rorido, a calido, levante urina multa, crassi; haemorrhoiitibus largis , diu fluentibus 'ix menstruo restituto alvi fluxu febre magna. S epius jam monitum fuit iide . 88s.'
in histolia morborum acutorum, illos sanari ope natura vel artis simulque tunc dictum suit, summa utilitatis esse in cu-r.indis morbis , si fideli obtervatione habeantur cognita illa natura , sibi solio ties sufficientis, molimina, per quae morbus in sanitatem mutatur . Sic enim cautus redditur Medicus , ne turbet imprudenti medela hos naturae conatus simule uediscit, illos imitari per artem, ubi sponte non adsunt. Cura autem apoplexia: Ostea tradenda docebit , quod ars eadem tenet sacere , qua sponte nata observ.Gasuerant profuisse, vel evacuando , vel derivando impetumis copiam humorum a
capite vel denique stagnantia solvendo movendo singula jam Fata consider
bimus. Verum notandum est, quod dicatur poplexia lui . Ex illis autem , quara g. 9 . 3ῖo. I. 887. dicta uel unt constat, quod tunc resolutio illa benigna morborum dicatur fieri, quando materies morbosa absque ulla evacuatione sensibili
sic mutatur , ut redea sanitas hic autem evacuationes sensibiles recensentur
Dicitur autem solvi apoplexia, dum sanatur, Phrasi Hippocratica , qui vocabulum λυειν hoc sensu in eodem morbo adhibuit C hor. 42 se J. a. t. . I . 8 I. h.
Per sudores expelli posse de corpore mombosos humores ad . p . pluribus expli-
catum, simulque dictum sui de illis otiabus , quas salutiferi tales sudores habere debem, ut distingui possint a symptomaticis nocituris sudoribus ; tuncque simul
monitum sui , levamen perceptum dares et num minime fallax salubris evacuationis . atebit postea , quando de hydrope agetur , quod per sudores excitatos tolli possit accumulata in cavis corporis lympha . Verum lavis poplexia, de qua hic tantum agitur , tali cauta originem quandoque debet videri. Io Io. . . , adeoque hoc modo tolli pariter poterit, cinhoc casu imprimis sudores tales prodesse
videntur URINA, ULTA CRAss . Ex illis , que
ad 3. 8ro. . ω888. r. dicta sunt, patuit, materiam inflammatoriam, solutam quide in mobilem redditam, sed tamen degenerem a conditionibus humoris sani , per urina vias de corpore expelli quandoque. Verum simul tunc suit notatum , hanc evacuationem saepe ungi aliis , si morbus validior fuerit , raro sufficere solam nisi in morbo leviori. Cum autem hic deleni poplexi agatur Io Io. a. q. spissitudo inflammatoria cruoris inter causas poplexia recenseatur, patet, per talem urinam hunc morbum solvi posse
guinis boni copiam , distentis ultra modum vasis sanguineis encephali , poplexiam
73쪽
adeoque omnia , quae copiam sanguinis minuunt medentur huic causae . Prae reliquis autem prosunt Haemorrhoides larga copia fluentes, quia et ricacisssime impetum &ὰ piam sanguinis a capite derivant , cum languis opposita penitus directione moveatur per vasa haemorrhoidalia quam per arterias carotides Qvertebrales . Unde apoplecticis haemorrhoides utile esse dixit Hippocrates coae. Praenot. n. 478. t. 8.t. 26 o. ut alia occasione ad 3.792.n
in Mania Ap r. ar fA. 6. t. p. 'g.:6o. pulchrum esseelum praestant . Printerea quotidiana observatio docet , quod illi, quibus consueta jam est sanguinis evacuatio per hanc viam , patiantur varios capitis morbos, cephalalgiam , vertigines, aurium tinnitus c. , si minus felicitercesserit haemorrhoidnm fluxus quia
n. fcti Pidquid hoc modo apparue, it mali aliqαι signiscar . Cum ergo, suppressis haemorrhoidibus , capitis morbi sequantur m contra illis fluentibus, leventur illi morbici patet satis , multum
boni inde exspectari posse in poplexia
quae a nimia plenitudine vasorum encephali oritur : ubi enim vasa rupta sunt, runc a sanguine estus sertis poplexia fit, in qua parum spei superest . Praeterea
melancti olicus humor inter causas poplexi numeratus sui g. Io Io. . . , qui commode evacuatur per haemorrhoidum
fluxum isti postea ad g. rivo dicetur adeoques hoc effectu prosunt haemorrhoides
eorpus muliebre ita ab Adorando Creatore fictum fuerit , ut olium hominem intra se recondereis nutrire possit, plus conficit singuinis boni mulier sana, quam ad proprii corporis usum . requiritu , ideo illud sinperabundans menstrua evacuatione tollitur: si ergo defecerit luxus en struus, lethora fiet , majori copia sanguinis distendentur vasa, nisi per alias vias exiverit illud superabundans isdem
que causam poplexi dare poterit menstruorum suppressio. Verum observata practica docent, capitis vasa imprimis urgeri ab hac lethora, dum uteri vasa nimis
resistunt sanguini exituro circa consuetum tempus . Hinc notat Hippocraus Coacara Praenot. n. 58. t. 8 p. 86I. , capitis concussiones is aurium sonitus , praecedere menstruorum eruptionem , illaque prodire, iuxta spinam ardor consequatur , qui
designat, ortae descendentis ramos a sanguine magis incipere distendi . Et alibis Coac Pr. . n. I. 48. Ib. p. 883. ino rores, lassitudines , capitis gravitates adesisse, dum menses prorumpent, dixit Omnia autem haec symptomata docent , c pitis vasa tunc nimis distendi , imo quandoque solvi : ita narium haemorrha-giam , menstruis deficientibus, Hippocrarer
ergo a mensum suppressione, distentis capitis vasis, poplexi nascitur, menstruus fluxu sis evacuando proderit is derivarido a capite cum uteri vasa opposita directione sanguinem ducant aeque ac vasa haemorrhoidalia ALVI Luxu . Duplici modo prodesse potest , vel quatenus evacuando subducit materiae morbosae partem vel quatenus impetumis copiam humorum a superi ribus derivat versus inferiora. Dum enim, liquidis per alvum ruentibus , abdomin lium viscerum vasa deplentur, sicque sanguini impulso minus resistunt , potens revulso a superioribus partibus fit uti pluribus probatum fuit ad . 7ρ , ubi de cura phrenitidis agebatur . Verum ipsa evacuatio prodesse potest quam plurimum
Ita ad g. 72o memoratur ex Hippocratis observatione , quod alba pituita detentum vehemens diarrhoea sane . Sed pituitosa iners talis sanguinis ac hymia, qualis in Leucophlegmaticis observatur, inter causas poplexi g. Io Io. . . num ratur, adeoque poterit alvi fluxu tolli Praeterea constitit ex illis , quae ad n merum quintum g Io Io dicta suerunt quod causa poplexiam excitans quandoque haereat in ventriculo , quae ergo , que ac per Vomitum , per alvum expelli posset. Novi talem casum contigisse Celm
74쪽
berrimo viro , qu in consortio amicorum ex illis, quae de morbis acutis inflamma subito incepit oculos hinc inde converte toriis dicta suerunt , tuncque saepe circare, mox obmutuit is apoplecticus ceci crisin , mobili reddita materia morbosa dit. Dum conclamatum crederent summi nova oritur febris , vel augetur illa, quae in arte viri, qui aderant , post quadran aderat, cum levamine symptomatum mortem horae , nullo tentato remedio prae bi. In mirabili illo casu puellae, post sua ter sanguinis missionem , vomuit, praeter pendii supplicium perpessum sanatae pri- contentos in ventriculo cibos , ingentem de . Io Io. . . notari meretur, quod copiam reuitae quidem tantam, quan calidis spirituosis remediis usi fuerint e tam humanus ventriculus capere posse vix ritissimi Medici, qui eius curam gesserunt, credi poterat : statim redierunt sensus oleis spiritibus calidis inunxerint cer- motus, a. blando somno resecius, sequen vicem, tempora pedumque plantas aroti die omnino sanus fuit risitque futuros matica decodra per clysma injecerint un- haeredes , qui nuncio misso advolaverant de sequenti die febris secuta fuit sed, quantocrus Patet hinc, talem saburram, simul sensus interni externi, cloquela
primas vias gravantem , producere posse redierunt me eri his sui. p. 168. e. amplexiam, sed sanabilem ficile, sublata moto, propulso sanguine , qui in vasis
hac causa per vomitum vel secessum. No cerebri stagnaverat, dum in laqueo haese-taverat mirum hunc effectum, quo ventri rat febre autem poplexi sanabilis cuius gravatus cerebri unctiones turbat, medelam Veteres sperasse certum est. Sie Hesmontius In Capit A sed animae admorbos apud Hippocratem CLA I de Morbis c. 7. t. p. 36. f. I 2. , dicens: Sin autem suboriatur . p. 348 habentur sequentia Derepente muri Ititida, ad amaroremprona venui sanum capitis dolor prehendit . conses quo
Frs RE MAGMA Constitit ex illic, quae quis eum Oeet, aut agitet, solum ingemi.
antea in ebrio historia dicta fuerunt. scit, nihil aurem intelligit, O αμορ -- quod ebris multorum, magnorum mor iit , se ad icto non incitis mi , horum remedium quandoque videri ni eum febris corripuerat, intra septem dies sue 8 illudque imprimis probatum suit, morituri quod si corripuerit, plerumque smquando de febris essectibus ad 3 38 .' age nus madit. Ubi notandum quod de levibatur . Patuit enim tunc , quod per se tantum hic agatur popleri , quia aeger
brim amantia agitentur , resistentia su ingemiscit, dum agitatur, aut dum voci bigantur, cruda mutentur in cocta c. Ex serantur adstantes adeoque adhuc aliquae quibus concludere licet , quasdam pople sensuum reliquiae, licet debiles, supersunt. xiae causas per validum fibrilem motum Praeterea videturin illa apoplexia , de qua emendari, velis tolli posse . Non enim agitur, a frigidam lenta causa originem prodesse omnibus apoplexi causis enume ducere, quia mox addit Huiusmodi autem ratis ebrim , facile patet. Si enim apte morbus senioribus contingit magis quam. -- thora, vel effusis humoribus ob rupta a nioribus Verum, in alia apoplexiae spe-sa, nata suerit apoplexia , febris augebit ei a febre multum boni exspiatavit le- malum . Uerum tunc imprimis videtur se gitur enim in eodem loco : At si quis ex natio uin morbi per ebrim natam spe temulentia voce deficiat, si quidem iam tam rari posse, ubi pituitosa, iners , sanguinis Ubm eum febris corripiat couυalescit nisi cacochymia poplexiam produxit Og. toro . vero corripuerit , Hrra triduum moritur
et talis enim materies per febrim Quin imo, ubi malus ille sudor de quo solvi, e soluta pelli poterit ex locis, ubi videri Iois . cum irricili respiratione haeret ut pluribus probatum fuit ad . aderat, quem pro lethali signo habebat 187. in sanguis , inflammatorio len subjungit coac Praen. n. 4 o. t. 8 p. 88O. tore haerens in vasis, per ipsam febrim sic Rursus autem in his ipsis , si febris ocedat,
mutari potest , ut aptus fiat transire vasa flutio fit Pariterin Arriaeus se Arati in quorum angustiis haeserat: uti patuit Lmorb. Mut l. v. cap. 4. pag. 82. post- et quam
75쪽
quam iusserat in apoplexi sigida aps
cari acre clysma, spem salutis esse monet, si aeger febre corripiatur . Verum pariter ex Hippomare Coae. Praemi num. 8 .
m. . pag. 88o. pater, quod tantum exspectaverit salubrem effectum in apoplexi a febre satis valida, insurgentis vitae robore excitata non vero a sebre , quae suppressis vitae viribus lente glisceret. Hic enim videtur esse sensus illius Coxcae Praenotionis, cui similis textu. Prorrhetis. Lib. I. Tenu 8 . Ibid. q. sa in Prorrheticis legitur, quem Gaimus abiae pag. y3. fi explicuit e suo obortae amplexiae non acuta cor calidis, sed dibilis e dimg. IOIT. I I 8. turna subsecuta febris nihil profueris Verum g Io I dictum sui pulsumin respirationem crescere pro rato, quo se sus motusque plus decrescunt, uti & circa mortem rideoque 'sset falli quis , dum illud pulsus incrementum ab aucto morbo pendens, pro salubri sebre haberet , quae Apoplexiam solvere posset . Sed ubi in mortem tendit poplexi , respiratio fit magis sublimisis stertorosa is omnes functiones animales absolute abolentur Contra vero ubi febris talis valida insurgit salutaris, respiratio liberius peragitur,& levia saltem indicia emendatarum sunctionum animalium apparent.
f. ro I 8. II Aulo gravior, superata causa , solet mutari in paralysin alicuius partis musculosae totius lateris unius, unde emi plegii vel omnium cervici suppositarum partium, unde para plegia dicitur; quae raro curatur, semperque memoriae, iudi ii motuum laesiones relinquit unde soporosi , hebetes, tremuli , vertiginosi pusillanimes remanere solent. Hic exitus Apoplexi non lethalis longesteouentius observatur. Norunt omnes medici practici, quam raro emergant ab ap
plexi aegri absque ulla superstite laesione laetionum animalium. Unde Cessuri Lib. 3. R. 7. pag. 78. optime di it Sol in
autem quiue omnia membra vehementer resolue sun , eleriter rapi ae si correpti non sunt, linius Midem muni s sed raraia sanitarem ementane e plerumque -- serum spirisum trahunt , memoria Moque .imi Iino Caelius Aureliantis tor. Morsor Lib. e. s. pag. ao I. inter signa,
quae pilepsiam ab apoplexi distinguunt, ponitin sequens vivo pos accessionem pia
risi metro habitu consurgant frequentius suoplectici vero paris is p rrium fusineam. Vidi plures, qui ab amplexi curati omnibus unctionibus cerebri recte valebant, nisi quod deesset hoc unicum , quod non possent vera rebus designandis vocabula invenire manibus, pedibus, totius corporis nixu conabantur explicare miseri, quid vellent, nec poterant tamen . Malum illud per plures annos saepe insanabile perstat Verum' miro modo saepe mutantur ab amplexi emergente quoad arum asserius , se ut viderim , sapientissimis antea erim sortissimis militibus, masculum illud animi robur adeo fuisse enervatum, ut flebilis pueri instar ob levissimam a tam in lacrymas solverentur . in aure dixit Aurelianus abiae pag. aoo. Quid
parva conversione mentis a tantur, tis usalienentur, aut trises s somniin videaruum in eo quisquam a somno excitaverit, HL quid alienum loquantur. Sapiens Apightas, qui calculiis podagrae dolores, Qvaria adversa tulerat magno animo ob ap plexia is totius dextri lateris paralysii curatus, magnam in memoria Wrati unio laesionem habuit, inuavis minima de causa lacrymabatur laesis opera omnia pag. 68i . Hinc videtur patere, singui res quasdam encephali iunctione manere turbatas, velis abolitas, tota vita, quia
in solo principio primae determinationis mentis in corpus quid mutatur sui per apoplexi im praegressam. Unde simul apparet, quam multiplicia mala sequi possint post amplexum, dum vel in parte umdam singulari corporis, vel in pluribus simul iunctionum animalium laesio superstes
manet. Variis autem nominibus designaverunt Medici haec mala, quae motus m scularis a Voluntate pendenti exercitium laedunt, velis tollunt integre. Obtinuit
hodie, communi in Scholis Medicis usu,
76쪽
Paragi iam vocare , quando motus voluntarii cessant in omnibus partibus ervici suppositisci interim tamen idem illud par plegiae vocabulum alio sensu apud Veteres
Medicos Meeptum fuisse constat. Sic GaINnus commentam et in et Lib. Diaena Tom. o. pag. 7o. testatur , quod Hippocrates voce paraplegias, illa paralyse , quae ex a plexia in partem quamciam decumb ut adeoque generali sere nomine omnes a simnes unctionum animalium , post amplexiam superstites , significaret parapimia Areta Morbis diutum. Lib. I c. 7. p. I. autem , postquam poplexiam, parapie-giam , paresin , paralysin omnia genere eadem esse dixerat, addit sequentiaci Para- autein Uytactus motusque remisi ,
sed in membro uno utpote manu es crure s
distinxit a Paralysi, quod in illa ut plurimum motus tantum octionis deiectio adesse . Paulo post monet , iplocratem intellexisse paraplegiae nomine poplex iam
particularem vivo enim in toto ovore es ruehemens scpieria, ilh i in crure tangi
giam vocat. Patet ergo, quod antiqui vocaverint paraplegiam idem illud , quod hodie dicimus paralysin ; nam, in illa quandoque una cum motu sensus integre perit, ut postea ad 3. IIo7. dicetur , partis singularis, non vero totius corporis, vitium est. Ubi vero dimidium latus corporis motu voluntari caret, tunc vocatur
semiplegia, licet Galentis se Locis AS ctis L. I. c. I . . . p. 4 o. generali paralysis nomine d hoc: malum comprehenderit. Alia occasione ad 9. 2 6. dum in storia vulnerum capitis agebatur designis, quae docerent locum laesum intra ranium, demonstratum fuit pluribus observationibus, quod organum illud corporeum, unde in nobis sensus motus voluntarii pendent, sit in sua origine, collectione, distributione operatione duplex inde una eius pars potest integra manere , dum altera imp tens omnino fit ad omnia . Illud autem in Hemi pie sa evidenter btinet in qua, si ex Musici se rit . dimida pars corporis a capite ad calcem usque paralytica est . Vidi si unum rontis latus corrugari potuisse tantum , dum in altero latere paralytico frons ianeret glabrari nec poterat
orbicularis palpebrarum oculum claudere nec buccinator impedire , ne cibi intra genam paralyticamin dentes deciderent lingua exserta trahebatur versus latus sanum, in eodem latere angulus labiorum uini uni trahebatur, ob faciei musculos in altero lateiae paralyticos : balbutiebant aegri tales qua in pessime, dum & dimidia pars linguae π.otii carebat undein inter manducandum foedo spectaculo cibi ex ore dilabebantur . Haeta dum videbat Aretaeus in Ioco mota ciruto. , credidit, interiora similiter dimidiatam tantum virium uarum partem retinere ventriculum nempe, intestina c. Interim tamen hoc non videtur semper in hemiplecticis verum esses plures enim vidi, qui
longe voraciores erant, quam ante Ombum optime digerebant ingesta , alvum deponebant; sicque per plures annos vivebant hemiplectici, sed caeterum satis lani. Simul ibidem Aretae pulchre notavit decussatam illam cerebri actionem, per quam nempe laesio in parte dextra cerebri paralysim faciat in parte sinistra, & vicissim. De qua re videantii illa, quae ad g. 276.
Ratio autem, cur paulo gravior Apoplexi raro curetur integre, sed semper sererelinquat aliquas laesiones in unctionibus animalibus , satis patet ex cognita struetura encephali In Physiologicis probatur, vasa illa, per quae causa motus mul cularis derivatur in musculos, is quibus pendent
sensuum internorum externorumque acti nes, esse omnium minima totius corporis.
simulque tenerrima Hinc si causa morbola comprimendo v. g. egerit in mollemin pulposam eiicephali Iubstantiam , plura ex his minimis staminibus poterunt destructa manere per totam vitam, licet caula morbola postea tollatur. Quin imo si te issimum
illud fluidum impeditur per aliquod tempus
fluere per minima haec nervosa stamina tenerrima collabentur latera horum vas rum, collapsa concrescent brevi; tuncque illa unctio , quae a perviis his vasis pendebat , immedicabiliter laesa manebit toto vitae tempore , licet causa, quae pinplexiam produxerat, integre sublata fuerit. in hoc autetia postea adhuc dicendum erit, ubi de Paralys agetur
77쪽
3. ioty. T Aquisita amplexi pror . , L. in cerebellum propagata, in
Ex illis, quae ad s. oost dicta suerunt, patuit, duas esse distinctas in Mephalo
partes , quarum una mutibus voluntariis
sensibus servit altera motibus vitalibus spontaneis, qui voluntatis imperio non subjacent . In poplexi autem vitales motus manent quidem, sed saepe satis brevi tempore illa causa, quae animales uncti ne omnes delevit,is vitales tollit licet videantur observata practica docere, illam
partem encephali , qualiscumque demum illa fuerit, minus facile laedi, quae vitali--s functionibus dicata est videri Ioop. .
Verum si effusi humores , . . pergant augeri quantitate , brevi comprimentur omnia in cavo calvari e . Idemis sequi
debebit effusi mores corrupti , attrito cerebello, corruptis liquidis causa
mortem cito finitur, raro septimum diem acres reddit , rodendo destruant mollem Wpulposam encephali substantiam . Quinimo si supponatur, aliam causam, nempe
obstructionem plurimorum vasorum encephali dedisse originem amplexit brevi
propagabitur malum ad illam partem , qua vitales actiones pendent, quia cor pergit humores pellere per carotidesin vertebrales arterias adeoque vasa libera &ie via adhuc tanto magis urgebuntur; cum tenerrima sint, cito deseruentur. Haec est ratio, quare exquisita poplexia, de qua hic tantum agitur, tam cito lethalis sit, ita ut saepe intra paucas horas mors sequae tura rarissime, vel nunquam septem dies excedata uti patet ex locis Hippocratis quorum ad s. Io I . mentio secta fuit.
s. roeto K Utura poplexi praevidetur ex cognita naturali temperi. I Orci.L Num, . . . materie morbosa cognita ut causa proegumena Io. Num a. . . . ex procatarcticis. q. ex primis effectibus incepti mali, ut sunt
tremor vacillatioci vertigo cotomiaci tupor porci memoria a villans; tinnitus aurium inflatus luperiorum respiratio solito profundior, cum naribus compressis incubus.
Cum ergo tam difficile sit eurare poplexiam operae pretium est, cognoscere illa signa , ex quibus praevidetur futura , ut praeoccupari possit, antequam in nervum erumpat de his iam hic agitur. i. De his dictum sui loco citato. a. Et de his pariter actum est. Haae quidem sola, saltem haud omnia , -- dum faciunt amplexiam, sed sic praedi*
D ur, alia causa accedente, morbus1. Hae sunt illae , quae dum superum niunt, una cum praedisponente constituunt causam proxuNamis adaequatam morbi adeoque necessario morbum ipsum prod eunt. Sic v. g. lethoia est caula radi sponens ad apoplexiam saepe tamen plethorici diu manent in hoc periculo, nec tamen hoc morbo corripiuntur. Verum si noverim, quod homo plethoricus, aestuam te sub Sole, motus corporis validos per
ger, vina meraca ingurgitabit, summain
subita iracundia excandescet , poplexiam
futuram taevideo 4. Haec signa maximum usum habent.
Raro enim apoplexi abique ullis signis hic numeratis, opprimit, nisi fiat a subita ruptura vasorum caeteroquin semper sera praecedunt quaedam, iue docent manifeste, quod incipiant turbari, vel saltem minus expedite peragi encephali sanctiones Verum epe haec adeo levia apparent aegris o Medicis minus peritis, vel non
satis attentis , ut negligantur , tuncque tarde medela saepe adhibetur natae apoplexiae, quae caveri potuisset. TR ΕΜ OR a Ponit vacillationem illius cauta , quae motus musculares producit ut antea ad s. a . dictum fuit und merito pro signo suturae poplexia habetur in illis, quorum temperies, vitae genus huic morbo producendo favent. Non enirn tremor solus absolutum signum dat; nam
in rigore febrili tremor semper sere adest,
78쪽
uti ta in debilibus ominibus a morbo prae-
. , edicuationi ous nimiis c. imo in qu. Mi una hominibus, eterum sanis, tremor in multos annos observatus fuit utip iter ad . 627. naianitum sit. Verum
d in una cum tremore alia signa concurrunt, quae docent encephalon pravari, tunc admodum ulpezius tremor merito lataetur, tam in acutis morbis, quam in chronicis.
Ideo Hippocrates Ovide g. 29. tremotes lethales pronuntiavit in vehementer Phreniticis is malos tremores dixit in illis qui ab atra bile mente moti sunt Et alibi
cum tremore alia signa conjungeris, dixit: Valde sumi , dum aliquid preeendu tor xtatili , linguam restanti, o id , malum.
Primum initium vertiginis, uti antea dictum suit, est apparens rotatio rerum vicinarum quiescentium; tunc incipiunt col res iridis oculis observari, mox vacillant omnes musculi, incipiunt homines metuere , ne labantu enervantur omnes
vires ut se sustinere nequeantri ingratissimus in auribus sibilus percipitur; tuncque aucto malo tenebrae oculis obversantur, dicitur cotomia, sive vertigo tenebricosa, paulo post cadunt . Satis patet ex his qood in vertigine totum sensorium commune afficiatur verum tunc imprimis. ap
plexiam minitatur vertigo, quando causa vertiginis haeret intra ranium; tuncque vocatur vertigo diopathicaci hoc autem ex rein perie ori aliis signis comitantibus cognoscitur . Datur enim, vertigo sympathica, ubi sensorium commune quidem afficitur. sed causa extra erantum haeret; ut v g, bilis corrupta in ventriculo, venena ingesta c. hac autem vertiginis species miro in apoplexiam desinit. Ideo Hippo arra abiis. n. 62. Tom. 8 p. Sol hunRcum vertigine alia signa memorat , quae causam vertiginis in ranio haerere docent; si autem habet uibus iapitis dolores in sonitus aurium sine obme,
STUPOA. Dissigna imminutam, vol&abolitum sensui tactus in partem viam
corporisci signum, quod sepe praecedere solet poplexiam imprimis si cum stupore sentiant, ac si aucta fuerit membri hiapentis moles . In lethoriei sarpe obseravatur, quod sentiant digitos maruum quasi mole auctos obtusiorem laetus sensum habeant om digitos manuum di 1icilius in pugnum colligere valeant. Tunc novimus, nimis impletis vasis sanguineis , in cavo cranii am incipere obrui uasoriumcom: nutis o nisi sol .itur subito haec pleis
thor. , a levi cmia accedente sequetur apois
plexi . Interim notandum est, quibusdam hominibus familiare esse, ut subinde qumdam corporis partes stupeant absque --
gno malo. Novi quosdam , qui iam ex
multos annos talem stuporem patiuntur, si dormientes huic illive Lateri incumbant diutius immo saepe vigilantibus idem contingere solat . Initio metum incussit hoc symptoma, sed cum nullum inde ma tum secutum uerit, inceperunt securi L se. Unde Hippocrate Qu. n. 476. p. 879.γcaute dixit : Torpores, putores αναi-2εσibeio praere consuetudinem contingentes a plexi serutrae signum Sopo . poplexi magnam similitudinem habet cum somno profundissimo, uti ante ad g. Ioo8. dictum fuit Rhinc non mirum est homines, qui in hune morbum inclinant, omnolentos esse , dum jam incipit a sensim aggestis humoribus in cranio comprimi encephalon, velis animia. eopia distentis vasis sanguineis impediuntur reliqua vasa minora vide g. Iob. g. . Vidi plures lethoricos admodum, velinvalde ob os , qui tota die vix a somno
arceri poteriint . sed ex ante dictis, tum est , similes frequentissime poplexia corripi
hoc symptoma , turbari iam in brium
79쪽
memoria delebatur , redintegrata possin clum postquam sepius hac alternationes passiis esset, profundo sopore triginta rarum periit demta calvaria iuuxit magna copia aquae, cerebri exteriori parti adhaeserunt vesicae, aqua limpida dii tenta . Quod autem notandum est , de cephalalgia vertigine , aut tinnitu aurium nunquam sui conquestuc unde apparet, signum hoc magni momenti esse ad praesagiendam poplexiam is imprimis illam
speciem , de qua . Io Io. a. γ dictum est. TiNNi Tu AVR iuri . Solet contingere etiam sanis hominibus, quibus nullus apo-plexiae metus ex cum a levibus satis causis oriri posse videatur , quae in ipso auditus organo haerent . Verum ubi ab en- cephalo affecto aurium tinnitus producitur, tunc, diuturnior esse solet, irequentius recurrit atque merito pro gno habetur compressionis encephali, ve a distentis nimis vasis sanguineis , ut ad . 66s dictum sui ; ubi de debilitate ebrili
ab hac causa orta agebatur; sive ab ex- Iravasatis in cavo calvariae liquidis , se sim auctisci unde inter signa , quae aquae in cerebro colleelionem fieri docent, Hi socrum PDe Orbis . a. c. 6. t. 7. mg. II 6. tinnitum aurium recensuit. INFLATU LUPERIO Ru M. Antea ad s.
77ῖ. ubi de symptomatibus phrenitidem comitantibus agebatur, dictum sui de facie illa rubra admodum se vultuosa dicta, quae desgnabat liberum minus transitum
esse per ramos carotidum internarum ,
deoque externos ramos magis impleri . Ubi a nimia plethora imminet apoplexia, tunc etiam talis rubedo, inflatio quasi faciei observatur . Verum ubi pituitosa, lenta, cacochymi adest , turget corpus , sed rigido tumore, irima sere signa in facie apparent, dum flaccida illa para faciei sub oculis tumere incipit . Quo magis autem interiora cranii replentur tali humore pituitoso eo plus etiam inflata apparet facies; unde inter signa apoplexiae, a tali causa nascitura , oculi pallidi, turgidi in humentes recensiti fuerunt ad . IOIO. 2- .Rrspi RATIO soLiT PROFUNDI R&c. Imprimis somni tempore cum autem re
pirationis augmentum adsit in poplexia
vide g. iooο. , talis respiratio designat,
somnum profundiorem esse naturali , iam in apoplecticum vergere . Pinnae autem narium compressae incipientem par lysin musculorum aciei indicant , a quibus narium pinnae diducuntur. Frequenter enim prima imminentis poplexia signa in facie conspiciuntur , dum in uno at re iam debilitatis musculis , in opposito latere positi praevalent, magis contracti vultum miro modo mutant hoc ipso tempore , dum haec scribo, vidi in nobilissimo aegro unum latus faciei tantum paralyticum, pinnam nasi in eodem
latere collapsam. INCURus. Dicitur adesse, quando somni tempore ingens anxietas cum sensu O deris incumbentis percipitur , una cum impotentia motus, loquelae . Illi , qui hunc morbum experti fuerunt , testantur omnes, quod se sic habuerint se quod liberati fuerint, simulac aliquod membrum movere potuerint , vel vocem proferre Cum autem, ubi ab interna caula sens rium commune sic nautatur, uti olim ab externis causis in corpus agentibus ut tum fuerat, tunc sibi persuadeat homo similes causas externas existere agere uti antea ad s. oo latius dictum fuit ubi de delirio ebrili agebatur patet a tio , quare redant spectrum sibi incumbere se sustbcationem minitari . Cum enim dearum ortus non respondent externis causis , sed interna cerebri dispositioni, mirae oriuntur phantas de uti tunc explicatum suit. Hinc Incubus dicitur, vel Dietibo Aures Mors Chronis l. I. c. I. p. 288. , Siquidem vetati adscendi re atque insidere suo pectori sentiunt quidquam ob tensum autem subcationis imminentis a Themison b. Πνιγαλεων Voc batur. Ut autem Latinis ab incubando,
sic Graecis ἐριαλση ab ἐςἄλγ12, id est insiliendo dicitur quia hoc malo correptis ab aliquo insiliente premi credunt. N vi hoc contigisse quibusdam , dum in dorsum se componentes obdormiverant , pulvinari , cui incumbebant, deorsuin delapso , retrorsum inflexa cervice decumbebant Quibusdam, lateraliterin antrorsum delapso capite inter dormiendum sic
80쪽
si .iue cervice antrorsum admodum in- Rex , idem contigit . Forte retrorsum sic reclinato capite , tota moles cer bri , sinus laterales, torcular Her phili premit antrorsum versus alterum latus inclinato capite, impedimentum nascitur venis jugularibus, atque inde turbantur actiorae encephali . Facile a tem patet, quod incubus , a sola capitis positura in somno minus commoda ortus, non adeo mali ominis sit: plurimi enim sc aliquando incubum passi fuerunt absque
capit , incubus uritur somni tempore tunc requenter recurrere solet idem ma tum, apoplexiam minitatur, velis alia mala itficillima a turbato sensorio com . muni pendentia. Unde dixit Aetius Lib. 6. c. a. p. o . versa γ Qui incultis is pellatur, non est daemon , sed magis praeimdium, moemium morbi comitialis , aut maniae, Ni a pleriae. Et paulo post addit sequentia et occurrendum stirin inchoantimatici perseverans enim , assidue inimdon , quempiam ex praea fit morbis induta est , crasso humore paulasim collecto iri e
rebri entriculis ulla noxa sequente verum ubi a
morbosa, lympha v. g. sensim aggesta
f. ori. DRaesens facile noscitur , si modo inter diversos eius gradus disti
Apoplexi enim exquisita cognoscitur distingui possint, dictum sui ad g. iora. illis signis , quae . Ioo8. habentur Io IS. Io16-Quomodo autem diversi gradus amplexiaef. Ioset. Uratio huius mali generalis nulla dari potest oportet enim , ut pro varietate causae . Iolo. modo applicandi is loci affecti, varia omnino ni 4 ut applicetur antequam malum adoleverit.
Ex recensione causartam s. o Io hoc sponte patet, nam hae adeo diversae sunt, ut saepe opposita medela requiratur . Hoci primis ideo monendum erat , quia jactantur talia remedia, quae magnatibus quibus hic inorbus ob lautiorem diaetam frequentior est , magno pe venduntur pretio is sere omnia aromatibus acerrimis , .ilibus volatilibus alcatinis & milibus, constant, quae in apoplexia, a ple- thora vel ab inflammatium orta , pessime
nocent. Praeterea si tumor venas Undares comprimeret, frustra capiti medela fieret, dum tota cura pendet ab eo , ut tumors. IOZI
ille tollatur . Cum autem adeo dissicilis curatu sit hic morbus, licet levis fuerit uti antea dictum sui ; requiritur ad elicem curam, ut potius idonea medela praecaveatur antequam fuerit , vel saltem in ipso huius morbi initio adhibeantur omisnia , quae prodesse possitnt cum enim mvaluerit, brevi lethalis erit vel si ev dat aeger, nunquam sere in integrum resti-rilentur actiones sensorii communis , sed miserrimam postea vitam trahet uti di enum fuit ad . io 18. Oportet ergo ut ordine curatio describatur secundum diversas causarum classes.
Si ergo lenta , inerti , rigidaque causa Io Io nurn. a. t. γ. oritura praevitetur per signa ibi posita, statim conandum . I. ut pressio glutinos a ci pte avertatur . . lentor in cerebro toto corpore attenuetur.
Ubi iam encephali vasa lento tali u ritu adeoque opus erit , ut illud glu- ,re in sarcta sunt parum spei superest rinosum omni artis molimine a capite
hinc monetur iterum , quod cura institu avertatur. Licet enim illud alias partes debeat , dum ex signis antea descriptisfiatura praevidetur a poplexi . Duo tunc huius curationis capita considerantur enim posset illa pituitosa ac hymia tolli ilico, optima, persectissima cura foret: verum, ut haec attenuetur, tempus elui corporis occupet , illarumque functiones impediat, minus inde erit periculum, facilioris curae spes. Dum Leucophlegm tici, vel QChloro laborantes puellae tot corpore turgent lento aliis pituitoso humore, languent quidem, sed curan-