장음표시 사용
41쪽
α - denda ibid. Vena poplitis & malleoli ibid. in Vena secanda rectitudo
semp obseruada 2.262Vena quando secanda in balneo 2.2 79Vena secanda decumbentibus a. 9Vena secanda statim & i
Vena caua M 3s Vena coronalis 1.13IVeua paris aut coniugis expers ibid. Vena axillaris,& eius di- stributio I. I 38 Vena communis ibid.
Vena Mediana,item & Nigra ibid. Vena non c denda indi santisti m a parte, ubi viscera phlegmone labo. rant a. 268Vena in quibus morbis secanda 1. 233Venae sectio cur plenitudim copetata. 2 3.& asyVende sectio non semper
adhibenda in plenitudisne ad vires 2.234
rant iecori cremorem, I. I 8 Venae cauae supra lecur coi silletis distributio 1.13I
Venae sectio quata partio da & iteranda 1.27 Venae sectionem quae praeparatio praecedere debeat a. a XVenae minores manuum S pedum a. a PVenae communes a. 263
Venae & arteriae siripliciGsimae & re vera similares non sunt I.9 FVenae coquendi ac sanguificandi facultatem obtinent ibia Venae sectio purgationi praemittenda a. 293Venae intempestiue sectae incommoda 2.2 7 sVenae portl extra iecur distributio I. I 34 Uenae cauae infra iecur cosistetis distributio I.I3s
Venae mesenteriacae I. I 3 3Venter 1. IIa
Ventriculus Io 31Ventriculus & Iecur impestiis desiderat adstringetla,quam caetera F. 43 Ventriculus cremoris benignitate fruitur I. I 8s Ventriculus sanguine vere nutritur I. 83Ventriculus cremoris be- . nignitate fruitur, atque
oblectatur ibid. Ventriculus totus sanguine nutritur ibid. Ventriculi vitia 3. 42 3 &424 Venus. Eius moderat &
42쪽
l legitim comoda r. 34o bus morborum et Irrs Veneri tempus aptissimu Victus Hyemis r. at 3 Ver . i a. 34x Veris et ig Venus quibus coueniat,& Aestatis, ibid. quibus non 2.341 Autumni arsi Ver purgationi accommo Vigilia. Et quam laedatim
datissimum 2.293Ver accommodatissimum tempus mittedo sanguini. Et qK in eius princi- pio:& qis inultima eius
Uinum iuuenibus non co uenire aro
quibus non 2.212iVinorum ratio 2. Iri
Vinorum in alendo disserentiae ibid. Vires indicant num agendum sit F. sUirium maxima dignitas ibidem Virtutem roboratia 4.s 2 ς Vita, quid in I. I 6s Vitiligo 3. 3sVinae processus duo I. Ior
Vomendi facilitas & difficultas a. 3I9Uomendi tempus aptissi
Vomitus quid a. 18scentium a IsItem S: Iuuenum ibid. Item & Senum rao Victus tenuis non perpe tuo periculosus 2.2O6Victus ratio in accessioni quibus ibid.&3ao Vomitus creber ac quoti odianus cauendus a. 3I9Vomitus indicia 4. 469Vrina quid η. 48a Urina quorumnam si no
43쪽
ta ibid. ex Urinae coloribus' quid Vrina quando colligenda praedicendum 4. 934.484 Quid item ex consisten. I Quando ad Medim de- tia 4. 49xserenda . 4, 48 s id ex Patitate 496Vrina non vehemetermo Vrinae multae in sinis, cauuenda Diu , 4. 43s ta ibid. Vrina quo in loco inspi- Urinae paucae,musae 4.4ψγcienda I ibid. Ex cometorum colore
Vrina custodienda, ne' ab quid praedicendii 4. 9 sambiente aere immute - Quid ex quantitate . so . tur ibid. Quid ex locis Fox Vrina optima&saluberri Quid ex innatantibus inma quae 4. 486 urina ramentis,capillis, Urint triplex consistentia & alijs corpusculis in il 4 9 la sparsis 4. Ioa Vrinae differentiae 4. Quid ex Urinae corona Locorum item contento- praedicendum 4. Fo rum in urina disserentie Quid ex utinae bullis, 491 sos Vrinet varij colores 4.486 Ex urina cotentis priuata& 487 quid praedicendum Urinae colorem mutantia so64. 88 Vstio solis 3. xx Vrinae difficultas 3. 43o Uterus T. I RVrinae suppresito ibid. Uteri landi sinus I. 143Vrinae excretio a. xx Vteri os, itε&ceruix ibi. Urinae prouocatione qua Uteri prae catio 3. 32 do utendum : quado ite Uteri praeclusio ibid.
Vrinam prouocantia quo Υdiei tepore dadacia. 322 urinam prouocatia medi- όνυa 3. 442 camenta ibid.
44쪽
De medicina generatim. SECTIO I. De Medicinae origine, incremento, posectione. C P. I.
a condito mundo vi- Ori lactia xerunt homines, uno aia
immortalibus asscripse Irunt. Nam via Mose, 'Nbes. Omnium eoru qui ex- tant Hebraeo scriptore antiquissimo, artiumq; . 'omnium principe, exordiamur, hic certe Gen seos capite primo, Deum optimum m imu, herba stirpesn arbores fructi seras, itemq; animantia, & alias - res uniuersis,quibus m hodiernum usque diem ad tuendain sanitatem , & propulsandos morbos utimur, Em hilo condidisse diserte scribit. Mosis verissimi vatis sententiam Iesus Syrach, inter Hebr os vir singulari pie- Psu Sy-tate, prudentia, varia rerum cognitione, diuinoq; prae- rach. ditus spiritu, cap. XXXVIII. sui libri confirmat, iis sa t
κυριοι. Maluimus autem septuaginta citare interpretationem, utpote nobis notiorem, cuius is plane tensiis est, Affice medicum suis honoribus ac praemiis, ut ne- a cessitate
45쪽
eesiitate urgente uti illo possis: nam eum creauit d minus. Est enim a supremo medicina , & a rege stipendium accipiet. Dominus 'x terra condidit medicamenta contemnit ea . Cedenus esse,in eoque creatam & in terras missam, ut virium
nostrarum imbecillitatem aliquantisper huius ope su stetemus. Ea igitur,quum res posci ita utamur,ut agnoscamus non humano consilio, sed diuino beneficio vitae prorogandae proposita esse remedia. Non solum vero sacrae literae palam docent Deum S remedia nobis proposuisse, & medicos condidisse, sed etiam prophanae hunc honorem arti nostrae tribuunt. Siquidem Graeci, apud quos primum exculta est medicina, Apollinem Deum inuentorem eius fuisse tradui. Primus enim Apollo herbarum ac medicinae usum,antea prorsus.neglectum, i uexit.Graecorum de medicinae origine sententiam secuti sunt etiam Latini scriptores, qui itidem Apollinem eius suisse inuentorem memoriae prodiderunt. Nam inter Latinos poetas non contemnendae authoritatis Ouidius Apollinem ita loquentem, & inuentionem medicinae sibi arrogantem, fingit, inquiens:
Inuentum medicina meum est, opifex, per orbem Dicor, herbarumsubiecta potentia nobis.
Post Apollinem medicinam adhuc rudem & inertem, ab Apolline patre institutus, paulo Qbtilius Aescul pius excoluit. Qui quum & ipse multa subinde inuenerit, factum est via nonnullis inter primos etiam medi- cinae in uetores numeratus sit. Relatus vero & ipse,propter insignem hoc tempore medicinae peritiam,in Deorum numerum.In ea enim sic excelluiste sertur, ut mortuum Hippolytum,& A ndrogeum, Minois filium , ab
Atheniensibus,quod palaestra Ceteros superaret, per in uidiam interfectum ad vitam reuocauerit. Quod Pro pertius iis carminibus significare voluit,inquiens: Et Deus extinctum Cresiu Epidami- berbis Restituit patriis Androgeonafocu.
Necnon in renus Samonicus, qui do AOsculapio inter caetora sicscribit: ' .
46쪽
Tu , potens otis, reduces qui tradere vitasNoHi,atque in trium manes reuocare sepultos , Qui talis Aegaeas, qui Pergam quique Epidaurum.
Iisdem quidem temporibus ob quarunda herbarii peritiam civis Gyron Cetaurus Pelio eni ui Thessalidi Suriter tibistauit, μ&Phyllirae filius,
Achillis praeceptor ac paedagogus. Huc aute multarum stirpium habuisse notitiam,Centauriu herba abunde testatur, ut quae ab ipso in hodiernu usq; diem nometretinet. Proinde quum constet illum aliquot herbarum aeraedicamelossi habuisse peritiam, factum est ut a Plinio, aliisque multis,medicinam inuenisse creditus sit.Sunt vero qui non selum Aesculapio coaetaneu, sed & eius suis. se pr ceptorem tradant. Porro Aesculapio duo fuisse fili j perhibentur, ambo medici, Podalirius & Machaon; qui bello Troiano ducem Agamenonem secuti, no mediocrem ope comilitonibus suis attulerunt, & ob id Hcimerico carmine laudati sunt. Ita enim de iis scriptum reliquit Homerus:
Quos versus Eobanus Hessus, clarissimus&optimus
Germaniae nostrae vates, ita reddidit: Quos duo ducebant fatres, phoebi, nepotes , ' . .' Natre Coronide, praestantes arte medendi, Belligeris ambo, Podalirius atque Machaon. Hos tame Homerus,antiquissimus poeta,no in pestile-tia, neq; in aliis morboru generibus aliquid attulisse auxilij,sed vulneribus tatu modo serro & medicamelis mederi solitos asserit. Ex quo apparet, has solas medicinae partes ab iis esse tutatas,easque esse vetustissimas. Illo ru αἰ -- itaq; teporu obseruatio, Chi cursiae magis initiu dedisse glabrum videtur,ut quae sensui sit Spinctulor,Κ proinde cognitu tio. Ecili Lacinusitu pRor. ummodu igitur Empiriapi iri I; altis initium iecit, ita medicina ab ea coepisse par est, illaq; varie primu extitisse,dum aliae similitudine anima hu sumpta,alia cassi ac fortuitu deprelies deinde frequεtata,& aucta sibinde, initiu huic parti artis secerunt. Sic& ab oraculis multifaria petita medicamela,idq; ad tepo 'ra usq; Pli. ut metipse testatur: ab aliis postea usurpata a a sunt:
47쪽
pen-enetatrix medicina incerta et
sunt: quibus postremo seruatis,ac in monumera redactis in immensum creuit Empiria. Atque hinc eli quod medicinam Aristoteles in libro naturalium quaestion una, cuius index est de animalium proprietate, in ipsb statini principio ait sparsim esse inuentam a diuinandi peritis in hominum coni, entibus,& casu, velaomnis, vel vati cinio, vel daemonum inuocatione, vel huiusmodi alio modo: quae omnino de experimentatrice eius parte descia fuisse oportet: unde non iniuria habita est primum haec ars inconstans,ut quae saepius mutata sit, quod experimenta mill adu ratione stabilita, parum fida plerunque inc ostius essent,&idcirco ab uno ad alium sese modum trans se- . rendi, sectatoribus suis occasonem lubinde praeberent. Haec sultantiqua medicina, quae licet diues experimentis ςsset, nondum tamen omnibus morbis succurrere poterat. Quod inquisitionis nouorum praesidiorum ra-polnulladum haberetur, & causae rerum, initium illi praebentes, adhuc nescirentur. Caeterum sunt qui apud Aegyptios medicinam inuentam esse velint, im ipsi a se primum prosectam elie affirmant. Quod non alia de causa sit, quam quod praeter herbas, alia quoque medicamenta illic in usu fuerint . Id quod iis uersib. te status es Homerus:
Quos quidam ita conuertit: Fertilis Aegaptus rerum medii amina missa , roptima multa ,simul deterrima plurima profert. , Hactenus itaque quae medicinae fuerit origo, ac quis vetustitis eiusde splendor demonstrauimus. N unc quae illius fuerint incrementa docebimus. Satis constat incrementa medicinae A selepiadas hanc ipsam non parum. auxisie, ac posteris, veluti haereditario acceptam , tram didisse 'Horum autem studio ea p1r medicinae inuentae est&accessit, quae morbos intus latente ς curat, quaeque
inquisitionem maiorem dissicilioremq; , neque statim. ita obuiam, habet. Hanc quidem medicinae partem ialiquo usque in densissima nocte latentem, Hippocrates enitus in Co insula, in primis clara & valida, HaeNclin
de Phane retesque filius,Omnium quotquot a*te R
48쪽
runt, medicorum facile princeps, primus apud Graecos
in artem redegit, ac sere consummatam in lucem reuo- cauit. Quo nomine diuinos meruit honores. Nam coa
stat eum ab Atheniensibus Eleusiniis sacris secundum ab Hercule monstrorum domitore initiatum fuisse. Madiimam autem Hipprocratis apud Graecos admirationem &existimationem fuisse, illud Nicomedis satist statur, qui de eo ita cecinite .
Hoc distichon Vincentius Obsopatus,cuius veteris amieitiae ego lubens memini olim ita conuertit: Lux hominum Hippocrates, dum oentibus ille medesur,
Copia persi as raro petiuit aquas. Caeterum quae hactenus copiose a nobis dictii sunt, Sotanus Ephesius iri praefatione suae Isagoges breuiter ac dilucide iis verbis expressit: Medicinam,mquit, Apollo quidem inuenit, Aesculapius amplificauit, Hippocrates perfecit. Hippocratem secutus est Diocles Caristius, Diosi s. Praxagoras , Chrysippus, & huius discipulus Erasi- Praxagostratus, Aristotelis filia genitus,&alii, quorum infra ras. in capite de medicorum sectis mentionem faciemus . Grasi Post hos omnes ab Hippocrate quidem elapsis annis, pus. ni fallor, sexcentis, tandem Galenus, vir nedum in me- Erasistradicina, veru metiam in omnibus aliis disciplinis excel- tus.lantissimus, optimusque Hippocratis interpres , secu- Galenm. tus est. Nam ut eius monumenta, quae multa & varia pol teritati reliquit, palam testantur , nullum penitus doctrinae genus fuit, quod ille non exquisite tenuerit.
Praeter caeteras tamen artes , quas omnes cognouit , medicinam unice excoluit, eamque nondum plene a ICoo illo Hippocrate elaboratam , persectissime absoluit. Nam ut Apelles, insignis pictor, Veneris corpus,& sumina thoracis politissima arte perfecit , reliquam Simile
vero corporis partem inchoatam reliquit: ita Hippo crates in medicinae principiis ac elementis, ceu capite, diligenter elaborauit,reliquu autem eius,tanqua corpus imperiacitum ac rude posteris expoliendum & perficiendum reliquit.Constat autem unum Galenum tot editis, iomnium iudicio ,doctissimis in arte medica libris, id-;
49쪽
laudes a Calenus a Deo excitatus.
ipsem praestitisse, qui medicinam ita illustrauit ac per.
polluit,vi nullam eius partem praeterierit, quam non ex ςoluerit,atque absolutam etiam nobis reliquerit. Quam illa absolutae medicinae speciem,quam vix inueniri posse Hippocrates affirmauit,& in nullo se unquam Iidilietestatus est,medicorum omniu unus expressit Galenus. Vt dubium non sit quin a Deo excitatus, dissipatam iis temporibus medicinam reparare debuerit. Siquide Plinio attestante,exorti erant impostores plurimi, qui arte deprauabant,no modo in secluda medicina, quod omnibus aetatibus accidit, sed multo magis in docendo nouas praestigias ostentabant.Quas enim ineptias non protulerunt Erasistratus, Asclepiades, I hemison,Thessalus ille ineptissimus ac impudentissimus homo, & id genus ali3 Sophistae Quibus nisi se strenue,totisque viribus opposuisset Galenus, multis & iis quidem pr2digiolis erroribus & mendaciis insignibus contaminata, & omnino deprauatam hodie haberemus medicina. Deus itaq quum
hanc artem retinere,& ad posteros conseruare vellet, daturus orbi terrarum excellentem artificem, Ualeni an haec studia excitauit ingenium, ut esset qui praelii glato rum illorum, qui artis praecepta sophisticis nugis ac disputationibus labefactare contendebat,nugas refutaret,& funditus extirparet. Hic igitur primus, ea quae apua Hippocrate erat obscura,dilucide explicare, quq parum discreta ac limitata distinguere,quq vero defecerunt,iu Pplere studuit. Proinde uni Galeno acceptu reserre oportet,quod hodie post tot peruersoru ac plane monitrolo. u dogmatu autores, Iegitima ac vera artis praecepta, e quorum praescripto medicinam facere liceat, habeamus. Quum itaq; tantu in illustranda medicina elaborauerit, factum est,ut quum adhuc in terris ageret, primas in hac arte obtinere creditus sit.Postquam vero e vita hac mOctali excessit, nullus unquam liuor,nulla calumnia, nu la deniq; obliuio nome eius obscurare potuit,adeo uti
hodiernu die apud omnes getes splendor & gloria tutus vigeat: nec ulla eius laudibus aeternitas sine est allatura: Vivit enim omni u in animis, sempiternamq ; sibi tot extra omne aleam positis scriptis, ac post se relictis monum meus memoria parauit.Qine cum ita sint, in hac cura & cqSi
50쪽
i & eogitatione medicinae initiatos incumbere oportet, ut in uniuerso studioru suoru cursu hos duos , Hippo- studiosi-eratem inqua & Galenu, longe ualere iussis Arabibus, medicina& id genus aliis ineptis scriptoribus,qui medicina mul- Hippocratis modis 'damt,ac infinitis propemodu erroribus, ut temet alibi mostrauimus,reserserunt,duces & principes,quos unum
sequatur,sibi proponant,& certo iudicio quibus se AG bi duces
mados dent,deligat,ac in assidua eorunde lectione,optifrugis plenissima,omnes ingenii uires ac neruos in-
tedat,seq; plurimu in re medica profecisse sibi plane persuadeant, ii Hippocrates et Galenus illis ualde placeanti
De Medicinaprasiantia. C A P. I I. O N temere Hippocratem dixisse mediscinam omnium artium praeclarissimam. R esse, tum plane cognoscemus, ubi quam plurimam rerum naturas haec ipsa intue tur, & exquisite rimetur doceatq; , animo mostro expenderimus. Principio nanque, admirabilem hominis fabricam naturamque explicat, ossa nimirum Nesrma omnia, cartilagines, musculos, ligamenta, partes item qua da nutritioni famulantes, & propagandae speciei inserui- Gat. entes, cordis praeterea structuram , I ipsius functioni ministrantia organa, cerebrum denique & huius acti ni destinatas partes, in summa corporis minutissima quaeque, horumque omniu usus prosequitur. Nec ista tradidisse contenta est, sed & quomodo haec omnia ex elemetis nata sint,qualemq; ex horu comistione con euia simi temperatura, ostendit. Postea causas,quae fabricam hanc & naturam conseruant, quaeque eandem destruunt ac demoliuntur, ob oculos ponit. Tandem praesidia,quibus ea, quae elemetorum concordiam turbant, dc omnis generis morbos accersunt, propellutur, edocet. Quapropter singularu stirpium,animalium,& quae
patefaciis terrae faucibus eruuntur metalloru, lapidum, gemmaru ,eorum etia quae ex mari & aquis extrahutur,
uires exponit. Et quis omnia, quae medico sunt cognoscenda breui salte in capite percenseret'Quu itaq; tot et tantam reru peritia ornatu esse oporteat medicu, quid uiarum omnis eruditionis oceanum, rerumq; humana i a 4 Lum