장음표시 사용
71쪽
sane quidam, Thella iij nimirum asini, morborum 6-mnium,qui ex Victus ratione proueniunt, alii simpliciter omnium, duas communitates,&tertiam quandari ex illis mistam ostendere nitebantur. Nominabant ve-τονωσις ro has ipsas Toνωσιν; ροῦσιν , Vel, id est,
ἐυι- . adstrictionem & fluorem, vel adstrictum & fluens. Ad-τεγνον. strictionem autem dixerunt esse meatuum densitatem, νωδες. &necessariorum excrementorum suppre Isionem .Fluo Adpri- rem vero immodicam meatuum rareractionem ,&eo- o. rum quae retineri debuerat excretionem. Quum autem Fruori simul supprimerentur&esterrentur, complexum mi
Coplexus stionόmve tum constitui affirmabalit quemadmodum
mybου. in oculo, qui phlegmone simul&defluxione laborat Siquidem phlegmonen , quae illis adstrictum malum
erat, quum non sola nunc, sed cum defluxione in uno, eodemque loco orta est, malum compositum mistum que esse dicebant. Caeterum indicationem eius, quod
consert, in adstrictis quidem laxitatem esse, in fluentibus vero suppresstionem asserebant . Verbi ratia, si
genu tumore laborabat, relaxandum esse aiebant: sin aluus aut oculus fluxione vexabatur, cohibendam atque comprimendam piaecipiebant. In mistis autem , ei quod urgeret utpote magis infestanti, periculumque minitanti, resistendum . Hoc idem est, quod illi vehementiori occurrendum esse potius, quam alteri, dice RMiqua bant. Tertia secta est eorum,qui se a ratione,cui inni- fμ δε tuntur, rationales & dogmaticos nominant. Hi sanerotici naturam corporis , cui mederi conantur , diligenter perdiscunt, omnium signorum exquisita habita ratione, causarum omnium, in quas quotidie corpus incidens , vel salubruis, vel insalubrius seipso efficitur, vires inquirunt. Praeter haec aeris etiam, aquarum, lO- eorum ,regionumque naturae, vitae studiorum,ciborum, potuum,& consuetudinum medicum peritum esse oportere aiunt, ut morborum omnium causas, & remediorum facultates inueniat. Insuper eum esse, qui con- licere , & ratiocinari possit , medicamentum huluia
modi facultate praeditum , si huic generi causae adhibeatur, certum aliquid effecturum elle. Negant enim illum inuenire remedia posse, priusquam imis Omni-
72쪽
bus multifariam sit exercitatus. Curationis denique indicationes non solurn ab ipse aflectu, verum etiam
ab aegrotantis viribus, necnon ab aetate, anni tempore, aegri natura, regione, partibuς corporis, & aliis omni bus , quae paulo ante commemorauimus, elicere, congruentiaque morbis semper accommodare prauidia , in summa, semper contraria assectibus praeter naturam ministrare medicum debere affirmant. Caeterum non eunt inficias,experientiam quoque esse ne retariam, negant tamen per eam omnia poste inueniri. Siquidem duo PIt instrementa apud omnes homines ad res inue-
mu per aliquam rationem, contendunt, quod alias incerta parumque sibi constans,& ut Hippocrates ait, perieustae , fallaxque V m de hae quidem tres praecipue medicorum fuerunt sectet. Experientia uecessisti, atqui non
Qui trium sectarum principes extiterunt. C A P. IX. R I O R et s sectar, quam Empiricam vo- Empiricat earunt, autor& princeps extitit Philinus aut ore et P Cous, qui primus eam a rationali separa- principes. re ausus est, occasione ab Herophilo, cu- PUlmμε. - . . .. uditor fuit, accepta. Quum autem
Empirici tuam sectam primam elIe vellent, Rationali vetustiorem, Acronem Agrigentinum ei dedisse mitium finxerunt. Quam sane famam secutus Plinius Em- Aero Apiricen in Sicilia a Creonte Agrigentino coepisIe tra- grige ii Uit. A Philino Serapion Alexadrinus iis ea secta floruit . um. Ornelius Celsus in praefatione libri septimi Empiri- Libr. 29. cen in Aegypto quoque increuisse tradit, Philoxeno cap. I. maxime autore,qui pluribus voluminibus hanc partem Serapistra. Uus gentissime comprehendit. Gorgias etiam & Sostratus, ct Hieron ,& Hammonius Alexandrinus, multiaque aiij celebres viri, singuli quaedam repererunt. Ac R Omae quoque non mediocres prosestares, maximequel ryphon pater.&Euolpistus & horum eruditissimus
Mesei, quibusdam in melius mutatis, aliquantulum ei disciplina
73쪽
disciplinae adiecerunt. Dein Apollonij duo, pater & s-
lius Antiocheni. Hoς secuti sunt Glaucias, Meriodotus, Sextus, Heraci ides Tarentinus, & alij, quorum tape apud Galenum iit mentio, in ea secta floruerunt, illam que quasi corroborarunt. Alteram sectam , Metho- dicen dictam, Themison Laodiceus Syrius incoepit,qui ab Ascleprade rationali institutus, occasione nacta ad methodicae sectae inuentionem se contulit. Hinc est, quod Galenus illum multis in locis communitatum repertorem nominet. Hanc vero sectam subindea hessalus Trallianus ab luit,qui, ut Plinius lib. xxxi x. cap. .autor est, sub Nironjς immanissimi rureniu& nessimi nebulonis principatu vixit,cunctaque maiorum placita deleuit, a rabie quadam in omnes sui arui medicos peroravit. Tanta enim liti ius belluar fuit arrogantia,ut monumen to suo in via A ppia, sese ἰατρονἰMiν , hoc est, Uadicorunt victo rem inscripserit Ner missor illius asini fuit impudentia, ut qui sex iliensium spatio se uniuersam velle tradere medicinam suis disicipulis nullo suffusus pudore sit pollicitus. Post hunc Mnaseus, Dionysius Proclus, &Antipater secuti sunt. In ea vero secta de quibusdam disesenserunt Olympiatus Milecus , Menemachus Aphrodis us, & Soranus Ephesius, ut liquido ex iis,quae libro primo J hera. Methodi scribit Galenus, omnibus co stat. Tertiae vero sectar autor & princeps suit Hippocrates Cous, medicorum omnium, citra controuersiani, summus a Post hunc Diocles Carystius, Praxagoras Cous, Herophilus Chalcedonius , Erasistratus Chius, Mnesitheus Atheniensis, Asclepiades Bithynus,Cienus, qui & Prusias dictus est,asique multi,quorum passim in Galeni monumentis mentio sit, floruerunt. Caeterum priorum duarum sectarum principuin placita, utpote manifeste falsa, & a veritate abhorrentia, Galenus in libro de optima secta ad Thralibulum luculentissimis argumentis refellit,& explodit, quemadmodum etiami n eo, quem de sectis ad eos,qui introducuntur, inscripsit.
74쪽
Vniuersae medicinae in tres ordines distributio. CAP. π., A I o R E s nostri prudenter ac stite admodum uniuersam medicinam in tres or- Tres iam dines digesserunt , idq; non alio sane com uersae me. silio, quam ut ad eos artis medicae studiosi cticine ordiligenter respicerone, inq; illos quicquid Lnes. Usquam apud probatos medicine scriptor inuenissent, relatrent, adeo ut si quid illis explicandum declinandumve occurreret,ex illis statim, cou communibus lo- .m ccis ac λrmulis,peterent. Non parum itaque hac ratione memoriae studiosorum contulere voluerunt, quod'
ex iis ordinibus sicile quid illis vel dicendum e flet, vel
faciendum, statim suppeteret. Primus Ordo earum est Primiurerum, quae corpus humanum compingunt, & consti- ordo. tuunt.Et placuit illis viris, eas res,ex quibus corpus no istrum compactum & constitutum est, appellare N Λ TV R es naris RALEs, quod scilicet ad humani corpo iis naturam ac rates. substantiam perficiendam concurrant. Siquidem natu- Naturara, ut libro tertio de temperamentis capite quarto, attem quid.
statur Galenus,aliud non est, quam uniuersa substantia, S temperies ex primis elementis costata. Hinc est,quod Hippocrates librum suum, in quo e quibus elementis humanum corpus sabricatum sit, inquirit,de natura hominis inscripserit. Secundus ordo earum est rerum , Seem
quibus corpus humanum,ut sanum permaneat,souetur ordo. ac conseruatur. Has veteres medici NON NATURA- Res uomLES nominauerunt, non certe ideo quod in uniuersium natura
S simpliciter corpori nostro aduerte intur,aut illius na- les. turae contrariae sint, sed quod ii nisi re adhibitae, corpus RG co humanum alterent, adeoq; eius temperamentu ac con- pus non itutionem naturalem sanitatemque destruant. Atque frit neces hinc est, quod rectissime Galenus cap. lxxxv. artis me- sario alte
dicae, eas nominet rcs nostrum corpus necessario alte- rantes. rantes, ut infra fusus dicemus. Tertius ordo earum Tertius est rerum, quae humanum corpus laedunt accormpunt, ordo. Has sane PRAETER NATURAM nuncupauerunt, pr quod nimirum humani corporis naturae omnino ad Pter natu-uςrsentur ,& contrariae sint. Galenus libro secundo ram. V L e Therae.
75쪽
sectus Therap. Metho. & multis aliis locis assectus praeter nain
praeter na turam vocat,quod scilicet corpus nostrum praeter natuturam. ram afficiant. HOS itaque iam commemoratos tres rerum,ut ita dicam,medicarum ordines, prout instituti ratio postulat, seorsum nunc prosequemur, a naturalibus nominatis orsi. De primi ordinis seu naturalium rerum numero. C Λ P. XI. R IMI ordinis res veteribus naturales
appellatas, ea medicinae pars docet, atque viriuλο- p complectitur, quam supra a Graecis νia. λογίαν nominari diximus. Quippe haec de iis tractat rebus, quae ad naturam, adeoq; humani corporis substantiam ac constitutionem pertinent.Merito autem harum rerum tractatio primum sibi vendicat locum, quod nemo recte de caeteris rebus medicis disierere possit, nisi prius uniuersam corporis constitutionem ac naturam exquisite perspectam habeat. Quapropter qui recte & ordine medicam artem cognoscere,eamq; subinde cum dignitate & laude exercere volunt, ij plane strenuam dabunt operam, ut quae tum veteres tum recentes probati autores de rebus naturalibus recte memoriae prodiderunt, perdiscant. Res autem ad corporis nostri naturam & constitutionem concurrentes,quas NATURALES paulo ante dici ostendimus, septenario comprehenduritur numero , horumque haec, quae sequuntur, sunt nomina. I Elementa quatuor: Aer,Ignis, Aqua,Terra: Vel qualitatum nominibus, Hippocratis more, Vtendo,
calidum, frigidum, humidum, de siccum. a Temperamenta: temperatum, calidum, frigidum, humidum, siccum. 3 Humores: sanguis, pituita, bilis flava, S atra.
4 Partes: caro, os, membrana, neruus, vena, arteria, cor, iecur, caput, manus.s Facultates, animalis, vitali S, naturalis. 6 Actiones, animalis,&naturalis.
7 Spiritus, animalis, vitalis, naturalis. Quas utique res naturales septem pro instituti nostri Iege, breuiter & ordine, quoad possiimus, optimo enar'xabimus , ab elementis auspicati, De
76쪽
LIBRI I. SECTIO II. ID E ELEMENTIS. I m
UM elementi vox ambigua sit,de- ue multis rebus esteratur, scienum principio erit , nobis hoc loco de communibus omnium rerum,& primariis elementis esse sermonem. Quorum ut exquisitam
habeamus notitiam , quid sit elementu, initio nobis definiendum erit. Nam ut prudentissime in officiis Cicero monuit, omnis, quae a ratione suscipitiir de aliqua re institutio, debet a definitione proficisci, ut intelligatur quid si,de quo disputatur. Elementum itaque, Galeno lib.j. de Fumetsi elementis autore, est minima rei, quam constituit por- 2Mid. tio. Vet,ut idem lib. viij. de Hippocratis & Platonis placitis ait, est minima pars eius rei , cuius elementum existit. Licessit I nunc in m ocium tim re: Elementum, est
prima & simplici si ima portio, ex qua quidque primum
ςonstituitur. Caeterum gi ramum est,quod amplius su- Nimmir. scipere sectionem nequit Simplex vero, quod immi- Simplex. stum intemperatumve,& qualitate fiammum existit. Mi nima itaque pars est elementum, non quidem sensu multae particulae ob paruitatem sensem effugiant, sed re Vera. Neque enim vere elementorum sensus iudex exi- Sensi venit. Non igitur particula quae minima, simplicissima,& re eleme- primaria videtur, sed quae natura talis existit, vere ele- torum iumentum est. Proinde Hippocrates humanae naturae ele- dex nommenta considerans, ea sane,quae sensu & simplicissima, est.& primaria sunt,contemnit, quae autem vere & natur liter fiant elementa,inquirit. Hippocratem igitur imitan Hippoc tes, non eam quae minima primariaq; pars apparet ele- te4 2μα mentum esse dicamus : sic enim alia quidem aquilis, & elemenis
lynceis,& si qui alij homines vel animantes acerrimi vi inquirit ssus sunt,alia nobis singulis elemuta apparebunt; sed quaec a natura
77쪽
natura & re vera prima, simplicissima sunt,& in alia di GExeptam solui ampliuς Dequeunt. Proinde quemadmodum iGr malicorum elementa seu literae, compositae vocis minimae sunt partes: sic etiam, Mundi elempnia, humani corporis. Quippe voces compositae omnes hae sunt: Iram
pande mihi Pelidae diua superbi. Vnaquaeque gute in harum iterum in syllabas, syllabae rursus in elementa seu
literas secantur . I, nanque prima syl faba uno constat elemento,ram,tribus composita est, quorum nullum in alia minora partiri potest. Pari ratione humanum cor pus quoddam est,cuius partes sunt caput,manu S,pedes, ct id oenus aliae: quarum unaquaeque iterum ex simila tibus dictis partibus, de quibus sito clicemus loco,composita est: atque hae quidem rursus o quatuor humoribus , & semine constant. Quae tandem ex elementis ,
multis tamen interuenientibus mutationibus,generan-
tur. Vt hinc constet elementa esse, & dici merito minima , primas, & simplicissimas humani corporis partes :Si minimae sunt, non possunt igitur amplius sectionem .aium suscipere,&in alias dissolui: si primae sicin iis nullae aliqsint priores, oporten: si simplicissimae,imiliae minimeque temperatae,& qualitate summa snt necesse est. Rettissi-I' elime me igitur in libro I: de sementis Galanugrradit in solistis ut elementis qualitates intemperatas misturaeve e pertesqης P inueniri, seminam quidem in igne caliditatem S sicci' tit ira talem in terra sumus II laeditater . S siccitarem,m ae-sμ- - re summam caliditatem & humiditatem, in aqua sum mam frigiditatem & humiditatem. Contra falio Philosophi alteram qualitatem in elementis eile remis am retusam ve asserunt. Nam si vera illorum esset sententia , sequeretur in igne non solam esse siccitatem , sed etiam aliquas humiditatis portiones, quae nimirum illius siccitate m retunderent, adeoq; non simplicissimam ,& im- ηπη- mistam . Siquidem , ut recte libro tertio de simplicium Dorii mi medicamento. faculta. cap. 14. dixit Galenus, Contra qμ tiorum misturae,qualitatum summitates frangunt. Ve-ιtμtum ni mea de re plura in commentariis nostris sib. primo,s capite secundo de temperamentis diximus:ad quem lis, te I uum cum nunc lectorem ablegamu .
78쪽
AC TENVs quid sit elementum, monstrauimus, nunc inquirendum est nobis,. h . num unum tantum specie sit clementum, an plura potius & diuersa, libique dissi mi lia. Non esse autem hominis, aliorumque corporum primum e lementu in unum, hinc maxime liquet. Si enim homo esset unum , hoc eli, unico ex et mento conflatus, neutiquam dolere r. Quippe unum est immutabile, cum non sit ei nec a quo, nec in quod permutetur.Quod non immutatur id pati non potest. Impatitate rursus doloris expers sit oportet. Veru homo dolet, quia nimirum temperamenti alterationem , &continuitatis diuoi ilum sustinet, igitur non est unum . Eadem quoq; ratione licet Epicuri, Democriti,& Leucippi sententias conuellere, qui atomos,Omnis prorsus qualitatis atque alterationis expertes necnon incompactilia corpuscula introduxerunt uniuersae generationis primordia . Siquidem homo haud doleret si ex talibus corpustulis componeretur. Quippe necessum est, ut id qu od dolet,iu sensus,tum etia alterationis sit capax. Si enim ab omni penitus alteratione sit alienum, eunde omnino statum, quem ab initio sorti tum est, perpetuo seruabit, nec quicquam immutabitur ana vero si tran Gmutetur quidem,sed nulla sit illi innata sentiendi vis,nillil propterea magis affectus ipsbs sentiet, quam lapides dum calesunt, refrigerantur,& finduntur. Quum itaque atomi neutrum sortiti sint,adeoque nec alterari,nec sentire possint, certe si ex eis, aut alia quapiam huiusnodi uniformi natura concreti essemus, non uti que doleremus: dolemus autem: nequaquam igitur sirinus ex sim plici aliqua, uniformi que substantia conditi. Qua pro pter quum elementum non potest esse impatibile, non erit etialia specie unum. Quippe quod unum est, semper est impatibile,cum nihil reliquum sit,in quod transmutari, aut a quo pati ut dix mus, queat. Quicquid enim transmutatur, malterum trasmutatur, & quod patitur,
ab altero patitui . Quare plura eue elemen ', necesso c 3 est.
79쪽
est. Quum autem quatuor sectae omnes sint eorum, qui in uniuersum de elementis disserunt, ut copiose libro primo de elementis ostendit Galenus, ij certe qui
Elimela ex igne, aqua,aere,& terra,inuicem transmutatis atque quot . ulteratis,& ad temperamentum quoddam reductis,compora nostra gigni volunt, consentanea pronuntiantis Quatuor igitur sunt omnium rerum communia & primaria, ex quibus,& in quae simplicissima cuncta & constant, & resoluuntur,elementa, ignis,aer,aquan terra. Vel certe de Hippocratis sententia, qui in libro de hu-M ' mana natura inscripto, & alias etiam, qualitatum no- calidum minibus appellat elementa,calidum, humidum,frigidu , quid Hip siccum. Calidum enim is appellat neque solam qua-pocrat s litatem, neque quod per excellentiam ipsi simile n gmscat. mensortitur, sed corpus summae compos caliditatis: Frigidum frigidum, in quo extrema frigiditas: humidum, in quo Humita . suprema humiditas: & siccum, in quo summa siccitasSιccum. existit. Proinde iuxta Hippocratis etia assertionem , Animan animantia non ex qualitatibus tantum: ut quibus sinetiam cor corporibus ne, esse quidem licet : sed ex ipsis corpor pom mora bus, quae summas qualitates receperunt, nasci constat. o PMἰ - Atque substantiae quidem elementorum animali diem Hlibus obeunte, abeunt, mundique seu uniuersitatis elementis sit at permiscentur. Qualitates vero animante vita deiuncta, elemerato corrumpuntur, ad propriam autem naturam non redem vasci . unt. Quod plane Hippocrates in libro de humana n ,, tura ijs innuere etiam verbis voluit: Homine, inquit, ,, fato fungente, frigida in propriam reuertuntur natura , ,, siccum in siccum, humidum in humidum,calidum in Ca,, lidum, frigidum in frigidum. Huiusmodi tum anhmans, lium, tum aliorum omnium natura est .hNam cuncta , similiter oriuntur,atque similiter occidunt. Siquidem natura ipsorum S ex ijs omnibus,quae diximus,consti- tuitur, S singula in idem, ut dictum est, unde constit ,, ta sunt, desinuntrigitur eodem etiam tandem recedunt.
Elemei Haec ille. Quare non est quod quispiam putet illum e V, torsisub- qualitatibus,quae ne seorsum quidem a corporibus consavitae, sistere possunt , animalia gigni arbitrari, sed ex corpo- non Dasi tibus quibus sunt mae illae qualitates insunt. Vthin C Mo su omnibus perspicuum sat apud multos puniores pueri'
80쪽
Iem vereque inanem percrebuisse opinionem, qua ij ve vises intere spreta Philo plua decreuerunt, non elemento- nobua
rum substantias , sed qualitates, seu , ut ipsi loquuntur, seruatur.
vires duntaxat in nobis asservari. Quod elementa in animalis eonstitutione non maneant pura. C A P. III.
v M iam ostensum sit nobis ignem, ae
. , rem, aquam,& terram esse prima, commue niaq; & simplicissima rerum omnium elementa, adeoque ex ijs tum stirpes, tum animalia omnia gigni, reliquum est nunc, ut inuestigemus, num haec ipsa in animantis constitu- tione maneant pura,&impermista, an inter se temperentur . Quamuis itaque corpora animantium non s lum ex qualitatibus sed & ipsis substantijs elemetorum, quibus qualitates illae insunt, nascantur, non manent tamen in animalis constitutione pura &impermista, sed inter se confunduntur,& temperantur, ita sane ut unum aliquod ex ijs procreetur, quod neque ignis, ne que aer, neque aqua, neque terra dici possit, quod deinde a firma, quae iuxta elementorum proportionem producitur, denominationem suam sortitur. Proinde sinule quid in elementorum mistione accidit, quod in emplastro, quod appellant, eueni re so- ENIM Iet: huius enim exemplo, Galenum sequuti, utemur. strum te emadmodum enim hoc neque ceram,neque picem, traphar neque resinam, neque adipem, etsi ex ijs compositum macum. est, recte dixeris: ita quoque id, quod ex quatuor ele mentis constat,neque ignem,neque aerem,neq; aquam, Empedo neque terram, sed animal, uerbi gratia, vel stirpem, cluopinio nominabis. Non est igitur ut cum Empedocle quis af- resutat firmet elementa exiguarum partium sola appotitione Elemen- permisceri,cum illorum substantiae ita inter se miscean- tum purῶtur, confundantur, ac temperentur, ut simplex, non in anima temperatum, Simmistum in animantium corporibus liumco elementum nullum reperiatur. Quapropter maiorem poribus
in modum quispiam ineptiret, si propterea quod nullu nullsi re- ex quatuor elementis solum syncerumque cospiciatur, perira.c 4 inficiaretur