Nicolai Leoniceni De serpentibus opus singulare ac exactissimum

11쪽

cit ex eodem genere Viperarum: quum tame sint genus diuersum: alter quercinas a sitim facietibus nodistinguit. Quae sitim facientes ab eode eflectu Graece δίψα εο nuncupantur. Apertius autem Ruicena Avicenna ViLibro Quarto capite de speciebus Serpentum Vipe peram no beram non esse speciem: sed genus potius multas sub se cie sed geni continens species indicauit his uerbis. Et ordo secun existimauit. dus est de Viperis. Quarum species iteru sunt diuersae. De eis enim sunt Viperat alelisati: et de eis scit Viperae quercinae: et seis facietes sitire: et reliqua quas dicemus. Sed ne ae his quae eodem Libro Quarto capite de morsu viperarum Attice. scribit: plus sciat

quispiam quae Serpessit Vipera: et quo nomine uulgo censeatur indicare: quoniam et quae hic ab Auic. 1ccibuntur signa morsus Viperarum partim sun aliis etiam Serpetibus communia: partim ex Paulo male translata. Nam et Amphisbena Serpes silo ictu fa Amphisbenacit eosdem quos Vipera casin: quemadmodum no

solam 1oscorides et Paulus sied etiam ipse Auic testatur 1si Q Auic. in hac Serpete uidetur ambigu us. Quoniam eam aliquando salientem ad duas partes appellat ad raci nominis imitationem: aliquando autem haren aut carenet: et dicit se existimare sit eκ genere Draconum marinorum Scytale quo Scytale. qua corrupto uocabulo Auic Scyscetalin uocat ea

de affert malariciae Viperae ut Dioscorides Paulus

12쪽

aperte significant obscure autem Aut qui colorem Scyscetalis similem esse salienti ad partes: dicit et accidentia esse illa et caram eius esse illam me tamen propterea Avicennam improbamus communia accidentia et Viperae et quibusdam aliis Serpentibus

Dioscorides ponat quado hoc Dioscorides Paulus fecer tr t Paulus Sed solum hoc conuincere intendimusnon posse eκ

his ut nonnulli opinantur)quid Vipera sit euiden Avicenna em ter ostendi. Ex aliis quae idem Avice . de Paulo per Paulo quaeda peram transtulitrutrun F nitimur manifestare:et ni perperam tra hil illa oferre ad Vipera cognitione et mala Aui. stulit uerba aptiquorum plerii F interpretari. Inter alias

gna morsus Viperarum hoc in primis Ruic ponit . aliquado sangius incipit aquosus deinde spumosius. Paulus autem quem uidetur uoluisse Avicenna in hoc imitari: dicit sanguinem et saniosum humo rem primum fluere: deinde oleaginosum no spumosum ut Auic transtulit. Deinde subiungit Avicen. postea apparet apostema calidii rubeum habes Boistho et uesicas sicuti cadustione ignis: et quado perambulat: deinde fit uiride illud apostema prope morsiim et sab ore. Et accidit in uisceribus inflam

matio:et in corpore rubedo cum rigore. Paulus autem ait circa morsum fieri tumores subrubeos et ii uidos:reliquum aut corpus decolorari. De ardorei uisceribus ne Dioscorides ne Faulus ullamia ciunt

13쪽

ciunt mentionem:nisi Dioscorides hepat accidere inflamationem insinuat. Paulii quo pet Dioscorides unam non anguinis fluxum e naribus sicuti Auic. sedum giuas sanguinoleta inter cam a morsum Viperae consequuntur: enumerat Iam legentes ectiment si multa duci possinta controuersiam. Si

qaIS uelit ex Auic. scriptis qualisve serpens sit Vi

peramoscererid cupientibus notiti care. Si quis uero eadem: qua nos: gradiatur uia: at Ita pauci ratiocinetur. Sola Vipera inter Serpentes parit Animal auctore Aristotele: non uno in loco sed pluribus a rassius Serpens seu Marassi foemina parit animal rutfensa ostendit Agitar Vipera alci Marassus eadem est species diuersis nominibus apud diuersas gentes

nuncupata meminem puto e numero philosopho rum: qui modestissimu putant Aristotelis cedere auctoritati: contradicturum. Nisi quis forte etiam philosophus dabitauerit maior ne sit Herodoto fides Plus Aristote adhibenda: an AristotelL Herodoto qua: qui uni li Herodo

uersam Graeciam suis mendaciis infamauit: propter o de Vipera enim ipsum scriptum est. Et quicquid Graecia me credendum. dax audet in historia. Hic autem nescio an dixerim historiarum uel magis fabularia scriptor. Hoc quo P inter caetera fabulatar Scrpetes esse in Arabia sub alatos . Qui eodem modo: quo viperae: coeunt: ac parrunt. Id factum solertis natura prouidelia: ne

14쪽

si eandem habeant:quam ceterae Serpentes: genera tionem: fiant humani generis internectio: statim in hac ipsa ratione mendacissimus. Nas uera sit oportuit eadem naturae prouidentia Basiliscum Aspides Cerastas Hemorum Hydra Cenchrida et pleras alias Serpentum species: quarum aliquae non minus noκiae:aliquae uero magis etiam si subalati Serpen tes: sunt homini exitiales: animal et non ua parere: et marem in coita: foeminam autem in partu intersere:Quorum utrunt de Vipera tantum traditur. Quod autem sola inter Serpentes animal pariat:eti am ab Aristotele cotirmatur. Sed ut alterum quo uerum sit in genere Viperarum marem in coitu: De minam obire in parta: non tamen Herodotus sua

ratione id efficit: quod uult : Nam duobus e medio sublatis multi supersunt: quum sit Viperae partus foecundissimus: ut quae una die pariat plussi uiginti nuAristoteles L mero auctore Aristotele L 1bro de historia animali

bro de histo um Sexto. De quo etiam numero Plinius Libro deria animaliti cimo de naturali historia testificatur: nisi ιν no omSexto ne uel plures uno die ut ait Aristoteles sed singulos singulis diebus Catulos pati a Vipera idem Pli Theodorus nius amrmat. Quam etiam sente iam secutus est in nimius aliqia translatione Theodorus nimius aliquado uerborsi uerboru Pli Plinii assectator Ex his enim sequitur Viperam essenii affectator Marassium seu Scorctionem:e no eme. Nam quum

15쪽

ΩIa Vipera inter Serpentes pariat animat ut ait Aristoteles)et Plinius quot consentit sequitur neces sario Viperam esse Serpentem: quam uulgo MaraD summet scorctione nuncupamus. Quoniam et Maramas Demina Viuipara est. Quia autem Viperasa,

O singulos singulis diebus uiginti fere numero ut inquit Plinius,Marassius aut quod etiam uisui subucitur uno die plures edit in lucem:haec ratiocinat1oein secunda figura colligitur Viperam non est Ma rassum Ital ex Plinii uerbis immo etiam Aristote. Ecuerbis Arilis si Theodoro Gagae interpreti credimus)sequitur stotelis Theocontradictio. Sed uiderint alii quomodo Plini si tu dolo CaZa inantur. Nos summum philosephum Aristotelem a te rete sequicile a tanto errore uindicamus:sicuti et quosdam ali tur contradi os eiusdem philosophi locos male a iunioribus phi ctio. losophis intellectos stimus hoc opere quis aliud age lites defensuri Verba Aristotelis deuiperarita in grae

Bum ex uerbo ita interpretamur Parit aute una die singulos . parit autem plussi uiginti numero Est autem sensus horum uerborum: Non cri singulos sin/gulis diebus pariat: imos una die plus 4 uiginti numero: singulos tamen:hoc est: nolinos aut ternos aut quaternos simul, sed unum post alterum. Quod etiam facit Marassius foemina quae plures una diea

16쪽

sigillatim tament parere uisitur. Vtrum autem plia res e uiginti numero semper una die pariata uel ali

quando pauciores: non puto hoc e reria natura costare. Fieri enim potest ut: sicuti in pleriit aliis ani malibus numerus foetuu non est praefiniriaS: Ita ne

in huius serpentis partu . Aristoteles de ipso non id quod semper stat:sed potius quod crebro cotingat:

in animalium historia icribere non dubitauerit. Unde nulla ex scriptis eius recte interpretatiS sequitur cotrarietas. Sed ne vi Herodotus uerum diκerit fer petes esse in Arabia subalatos animal parienteS: pro pterea Aristotelis unam tantum tarperam Inter serpete animal parere asterentis sententia destruitur: quoniam secundum elidem philosophum alatum et in Aristoteles pr alatum no uariant speciem: ur probat primo de par imo de partio tibus animalium argumento Formicarum et cicin bus aialium delarum quae in eadem specie et alatae et non alatae 1nueniuntur . Hac autem obiter dicta sint tum ad ristotelis tum ad nostra quo : qcia maxinae Aristoteli nititur auctoritate: de vipera opinionis de fensionem. Nunc ad Dipsadem redeamus: in qua eadem est: quae in uipera ratio . Nam si uelimus ea per uerba Avicenna libro quarto capite de serpente faciente sitim designare: et quae sat uulgaris nomencla tiara hanc scire uolentibus aperire: no minus in hac si etiam in uipera legentis animus haesitabit Et tan

17쪽

to magis: quanto uidetur Ruic. sibi ipsi in dypsadis uicena sibi

figuratione repugnare. Quam in capite libri quarti ipsi in Dipsa statim antea allegatoDipsadem pingat capite paruo dis figuratioe et collo grossis icipiet curuatura eius ex collo grosse repugnat. so usque ad caudam subtilem. Haec enim fiant Ruic. fere ad litteram uerba Et postea subiungit ex quorudam auctoritate formam Dipsadis est e formam vi

perae. Et tamen ipse Auic libro quinto capite quo de Viperis agit. Quae ueniunt in Theriace compositionem: dicit et vipera sunt serpentes capita habetes plana: quae sunt lata proprie apud propinquita tem colli minuti sabtilis ualde. Quare no poterit dipsadis forma siue figura esse forma Viperae. Siquide Dipsas secundum Avicennam habet caput planum

et latum: collum autem minutum: et subtile ualde.

Preterea Dipsadis et Viperam assimilatio plurima habere potest apud Auic ambigilitatem Quoniam hic auctor ut supra ostendimus)uult Viperam none nome speciei sed generis potius multas sub se specIes compraehedentis. Quare relinquitur dubitatio cui Viperae specie Dipsas assimiletur: nisi forte quis dixerit omnes serpentu species quae secundu Auic. sub Viperarum genere cotinentur: eade habere formam: ut simpliciter potuerit enutiare formam Di psadis esse formam Viperae. Quod tamen fatuum est imaginari. No etiam concesso alterum aeque ri

18쪽

diculum sequitur Ainc nihil aliud ustiuisse dicere nisi Dipsadem sibi ipsi in forma assimilari quum se cundu Aui Dipsas sit Viperae species:ut antea pro bauimus: Quare quaerendum est aliquid: quod ita sit Dipsadi peculiare: ut in nullo alio serpentum genere reperiatur: sicuti parere animal est soli Vipe Inter omnium serpentum genera propriu. Sed hoc Dipsadi peculiare inquiet aliquis facile est adinvenire ex uerbis Auic qui eam sitim facietem nominat: Quoniam sitim intolerabile facit: ut etiam Lucani Lucanus uersus ostendtit: qui ita scripti apud ipsum legutur. CSigniferum iuuenem Tyrrheni sanguinis Aulu. Tota caput retro Dipsas calcata momordit. i e dolor: aut sensus dentis fuit: ipse laeti si Frons caret inuidia: nec quic plaga minatur. Ecce snbit uirus tacitum carpit medullas Ggnis edax: calida citicendit uiscera tabe: LEbibit humorem c1rca uitalia festim Pestis et in sicco linguam torrere palato CCaepit defetas iret qui sudor in artus CNon fuit:ati oculos lachrymarii uena erigit. Qui uero hoc mihi responderit: forte aliquid diserici nyis sit idem effectus etiam serpentibus:quae Via perae nominantur: comunes onueniunt siquidem

Viperas et Dipsades non in forma siue figura solu modo: quemadmodu uidetur Auic existimare sed

19쪽

etiam in pluribus aliis. Et nonnullae ex ipsis in hac Praecipue naturae proprietate: P carnium maria esii

uel icta: qciem dentibus ingerunt:sitim inaestimabilem faciunt: adeo ut Galenus dubitaueriti de ne eo set Viperarum ac Dipsadii genus:an potius diuer summi multi ante ipsum philosophi ac Medici ui/s flant existimasse: Qui Viperam a Dipsade distin/xerui. Iccirco scribit galenus libro undecimo de sim Calenus 1 plici medicina se in hac ambiguitate Marsos Iterr bro undeci gassed Nunquid haberet aliquod signum per quod o de simplis scirent utrum y genus Dipsadum scilicet et Vipera ci medicina. tum discernere: Qui nullia esse omnino genus Di psadum viperarum responderunt:sed eas quae cir/ca mare et loca plena salsugine uiuerent: Carties haheres alias: Vnde et in Libya plurimas esse tales: carere autem illis Italiam propter regionis humiditatem Haec quidem Marsi. Quorum si sit uera sententia: paucis positamus propositam soluere quaestione.ita dicentes. Dipsadem esse Viperam libycam siue a Quid sit Dipramum libycu: aut in locis aridis et salsuginosis: qua sis. iis est terra Libyae degetem Vt autem ad hac Marsorum sententiam facile declinemus illud praecipue facit: qcio Aristoteles Pliniusve duo auctores 1 tradenda tum caeterorum animalium tum Serpentum

mavime historia diligentisssimi nihil quod sciam)de natura Dipsadum scriptum reliquerunt: quasi ea in

20쪽

fer Viperas eiusdem generis Serpentes tacta Nnis Plinius uno aut altero tantum in loco in quarsida medicinaram mentione Dipsadis una cum Vipe ra meminit. Εκ quo tame conuinctio potest Dip/sadem esse speciem a Vipera differentem: quum sint viperae aliquae sitim facientes aliquae non facientes pro uarietate locorum: in quibus degat: et quae quidem sitim faciunt Dipsades cognominantur. Quae uero non faciunt simpliciter Viperae nucupantur es quemadmodum ecuerbis Galeni paulopon sumus demonstraturi. Accedit ad hoc alerius non ausus aperte hanc Marsorum damnare opinionem tatum dabitare se diκ1t uera ne omnino: an secudum aliquid falsa forent quae a Marsis accepisset. Quare et nos sicuti certiorem sententiam super hoc in aliaud tempus differimus Ata nunc constanter affirma mas Dipsadum uel esse Marassum in locis aridis et salsuginosis genitum: uel arassio si simillimu adeo ut difficillimum sit ternoscere. Quando quidem alenus tantae alioquin doctrinae ait experientia uir ingenue fatetur se nesciuisse alterum distingue re ab altero Atl ideo stiper Marses tans assiduo Serpentum uenatu peritiores consaluiu . Qui ne ipsi scierunt quatum uis metractandis impune Serpetibus exercitati aliam inter Viperas Dipsadas prae/tersi e selo: in quo uiuunt: differentiam assignare. Subiiciam