Nicolai Leoniceni De serpentibus opus singulare ac exactissimum

31쪽

quo nullus penitus Serpens peior est nisi Regulus selus. Non enim differt a Regulo in nocumento: quia uisa interficit:et audita sibili sui sicuti Regulus: et Aodcunq; Animal mordet statim dissetuiret moritur: et similiter moritur omne Animaliquod Animal appropinquat ei etiam si ab eo no mordeatur Sed quantitate maior est si Regulus: et est qua titas eius ab uno cubito in cubitum Det mors is eius nullam penitus recipit curationem. Haec quidem At Otra Alber herius. Miror autem quum ipse easdem tribuatio, tum: cendi uires Armenae: quas etiam Basilisco quomo do solum Regulum esse Armene peiorem insinuat. Nisi forte putauit Albertus no esse Armenem adeo

maleficum sicuti Basliscus: quia possit quidem sed

tamen nolit tantum nocere: quatum Basiliscus. Sed

unde haec Arriunae pietas Unde misericordia 'Equidem puto non posse Basiliscum Armenae in malitiacoferri nisi idem sibi ipsi comparetur: qui quu unus sit Serpens ut pro duobus sit habitus: causam fuisse puto: quia uarii auctores de eodem Serpente alii sub uocabulo Graeco Basiliscus: alii sub Barbaro Armenae eosdem tamen effectus et eandem Curatione sutantea ostendimus tradiderunt. Verum qui de Basi 11sco scribunt: nihil de Armene loquuntur. Qui uero de Armene tractant Basiliscum praetermittunt.

Nisi minuicenna utrunt nominat dubitans tame

32쪽

sut diximus ne unus sit: qui duo a quibusdam cen/1etur. Praeterea Semeri In qui de Serpentibus scrip/sit: a quo ut coniectari possumus multa de eisdem Serpentibus tractans Avicenna accepit In Basilisco quidem ab Alberto citatur: In Armene autem minime . Quod uidere licet in omnibus aliis Serpetibus frustra ab Alberto duplicatis. Nam si in uno Serpentis nomine Semerio allegatur: in altero omittitur.

Vnde unusquisic facile possit animaduertere Albertum in multiplicandis Serpetum speciebus nulla re magis si ex nominum uarietate suis. deceptu . Nae simili causa alteram quo eiusdem ordinis Serpetis speciem et prope ueneno Basilisco aequalem de Albertus Ce Albertus duplicauit Cerastem scilicet: de quo Serperastem dupli te agit et sta Cerastis nomine primu: et postea e cauit risialis nesciens tamen eandem esse speciem diuersis nominibus appellata erastes uocabulo ut opinor in Ceristatim deprauato. Quamquam apud Auicenam non eristatis: sed Sirtalis scriptura adhuc magis corrupta legatur.Quod autem non sit Cerista lis siue Sirtalis Serpens a Ceraste Serpente disterens:

plura habemus argumeta Primum ιν omnia sigida quae scribit Albertus e Semerionis et Avicennae auctoritate ad Ceristatis morsum notificandum: Sunt quae in Cerastea Dioscoride et Paulo etiam traduntur: quae nos subiiciem as: ut facta utrorunt colla/

33쪽

tione non disterre altera ab alteris nisi mersitas trastationum aliquid immutat: ab omnibus 1telligar. Haec sunt signa morsus Ceristatis seu Sirtalis a Se merione at Quic. ipse Alberto testate scripta. Coxistatis est Serpens de genere Viperarum Dei secundi

ordinis: et est cinereus duorum cubitorum . In loco morsu accidit inflatio: et uesicae: et duritia apparent et fluxus humiditatis sanguineae nigrae ex loco morsias: et patitur laesus alienationem ratioIS: et tenebro sitatem uisus: et spasmum mortificantem. In his aute: quos Cerastes momordit Dioscorides Paulus, haec signa scribri t. Locus quidem attollitur cum duritie et Pustulat1one. Fluit autem a morsu sanies nonund quidem nigra: non uia uero subrum . Circa

autem totam corpus pallor apparet Dei penis quideretanum patitur: Mens uero extra se fit. Oculis aute Caligines oboriuntur: tandem conuulsus per moduletant moritur. Quispiam tamen possit pro Alber/to respondere duas esse Serpentam species: quarum morsus iidem casus consequuntur. Sed contra hoc est: q, qu de Cerin ali scribunt: sicuti Semerio vat Ruicenna: nihil praeterea de Ceraste loquutur: alio quin: sicuti in Ceristati: ita etiam in Ceraste auctor utercyra Alberto citaretur. Qui autem de Ceraste

uerbariciunt: sicut Nicander Dioscorides Calenus ac Paulas: nullam de Ceristati uel Sittali fecere me/

34쪽

tionem : Quam quidem ratione puto esticacem nosolum ad probadum erasse Albertum essed etiam ad ostendendum unde errandi habuerit occasionem . Quia enim seorsum apud Plinium atq; Solinum siue quoscula alios latinos uel Gracos auctores de Ceraste legerat: Seorsum autem deceris ali uel Si tali apud Semerionem et Avicennam hanc tantum Causa erroris in nominibus diuersitatem attendens incidit in erro Alberti rem putans eam quae fuit in uocabulis soliti esse etiain re ipsa disterentia. Videtur autem et haec ofuso Avicenna in mominum non mediocriter Avicennam perturbas nominum co se: adeo ut in hac ipsa Serpente: quam Sirtatim no fusione dubi. minat: dubitauerit cuius ordinis es et: licet Albertustauit non tantum eκ Semerionis: quantum etiam ex Avicennae sententia eam secudi ordinis statuat. Haec n. sunt Auic. de Sirtali non parum ambigentis uerba. Et ego quidem dixi hunc Serpetem in loco uti maliue: et non nosco eum: nec ordinem eius: ne rip/sius genus cum uerificatioe: et nec scio an iste sit in Auic. plenus citeratione:an non. Haec quidem Auic. plenus ut apdubitationu paret dubitationum: quarum tamen nonnullas spe quae ex Nica ro me posse facile persoluere nixus Nicadri Dioscodra Dio Cal. ridis atq; Caleni et Pauli: a quibus Arabes omnia feet Pauli au te: licet perperam quaedam acceperunt auctraritate.

ctoritate set Nam de ordine rin quo sit Sirtalis Serpes reponeda: uuntur promptu habemus ex eisdem auctoribus respodere:

35쪽

Ecquibus etiam probauimus Cerinatim aut Sirta lim esse Serpentem Cerastem apud graecos nominatam Quum enim apud auctores graecos supra commemoratos Basiliscus Aspis ait Cerastes m eo Ser pentum ordine collocentur: Quorum morsus non recipit curationem: nisi per membri tacti ueneno abscissionem Iam liquere potest Sittatim esse ordinis primi secundum quod de Serpentum ordinibus to quitur Au Quare non satis recte eam in secundo ordine uidetur Albertus posuisse. Alteram autem de Error Alberti Sirtali Serpete Auic dubitationem an scilicet facta sit apud ipsum superflua repetitio non aeque facile est soluere: quoniam Cornuta: de qua ante de Sirtali loqueretur Auic uerba fecerat: si nomen atten

dimus: atin remedia: quae ad morsu Cornutae Auic. adhibet uidetur ea esse Serpetis species: quam graeci Cerastem nominat. Quam corrupto uocabulo Cetistatim ab Alberto: Sirtatim autem ab Avicena nucupari supra demonstrauimus. Attice siquidem de

Cornutat Serpentis curatione ita scribit. Et quod ei apropria tuta est ut in potu detur semen Raphani cliuino Idem Raphanidis semen cum uino potu scri bit Dioscorides contra morsum Cerastis auxiliari. Deinde subiungit Auic. eidem morsu cofert CD

mintam indum: et sis amum cum uino et Castoreucum uino Dei samo itidem scribit Diosco. sanat

36쪽

Ammi est C morsum Cerastis Cimilium autem Indum est diminum Indi quod a graecis et a latinis Ammi nominatur. Licet secundit Aui Diosco. Ammi non Ciminum Indum sed potius secudu Dios thiopicum uocari testetur. De Ammi autem Pli Ciminicem nius libri de naturali historia uolum1e vigesimo scriopicum bit in hunc modum . Est et 1mino simillimum: Plinius de quod graeci uocant Ammi: mitigat cum lini semine Ammi Scorpionum ictus cum uino potum drachmae duae priuatim cerastum pari potione Myrrhae. Idem

Plinius decudo et trigesimo uolumine ita de Casto reo scribit Testes Castorum medentur aduersiis CeAvicenna rastem Avicena quot morsui Cornutae iubetum poni salem tritum confectum cum Alkitran. Plinius uero trigesimo primo eiusde libri de naturali hi Cedria gum storia uolumine salis naturam cum origario et e

Cede quod dria: id est: gum Cedri: quam Arabes Alkitra uo/Arabes Alki cant. Quidam maleficem liquidam interpretatur: tra nominat contra Ceraste commendat. Si uero Cornutae de male a bus scriptionem apud Auic consideremus: uidetur Cordam i lisi nuta non esse ex Cerastum: sed Aspidum genere poda expositu tius: quandoquidem Albertus tum Attice. tum et Semerionem Cornuta aspide allegans ait:* est Serpens ordinis primi. cuius longitudo est ab uno cu/bito usq; ad duos et sunt stipe caput eius duae emi

netiae: sicuti duo Cornua et color corporis eius est

color rubeus: et uenter eius est sicuti squam siccae durae:

37쪽

durae:quiae quum ambulant:strident super terram: et strepitum faciunt. Et detes eius sunt aequales nollecuruH.secundum plurimum habitat in locis arenoss. Quaeqvidem omnia ad uerbusere scribit Auic inuic. de Cotde cornuta. Quare alterum duorumo potest Auia nuta loques euitare quin aut remedia: lerant ad Cerastas opor no potest esse tuna: male ad Aspidum morsus accomodauerit:aut erroris expers

si Serpens: de qua agit Cornuta sit illa quam Gr* cicerasten uocant: frustra eundem Serpetem in es tero Capite de sirtali repetierit . Forte autem seorsu diligentius contra Semerionem et AIbertum consi derandum an in genere Aspidum sint aliqui Serpe tes Cornuti. Hoc enim Nicander negat: qui ait AD Nicander ne pides non habere cornua: sed quosdam ueluti cai gat Aspidesios in fronte circa supercilia prominentes : propter habere Cora

quos uidentur eorum Oculi in quadam cauitate re, nua.

conditi. Albertus insuper scribit Solinum dicere: Albertus Aspides cornibus impetunt homines sed hoc non Solinus esse probabile. Ego uero ne Pes, omnino sint Aspi des habentes cornua: ne F Dipsas sit eκ Aspidugenere: quoniam et hoc quo Solinus refert: puto eidem Solino credendum quoniam alterum ut di xi Nicander improbat alterum uero est, modo Nicadrused etiam Dioscoridis Caleni Pauliue sententiae contratium: quemadmodum ex his:quae su pra ex horum auctorintestimonio de Dipsade scria

38쪽

mbertus Mas psimus satis declaratum arbitramur . Sed et in hocpidii genere ipso Aspidum genere multipliciter errat Albertus rioquens aber Nam quum sint tres Aspidum speties ut scribit Carat lenus libro detheriaca ad Pisone una ci χερσα reor: Tres Aspidi id est: terrestris a Graecis nominas: quae ut opinori spes auctor est illa: quam Aut Aspidem siccam appellat Altera Caleno libro quae χελιδο Mov. id est: hirundinacea ab eis de rae 1 de Theriaca is uocas: ab Avicena Hiri Jdo. Tertia: quae πτύασὰ ad Pisenem latine autem spuens ab Avicen seu ab Auic inter prete nuncupatur Albertus de multo pluribus scri hit Aspidum speciebus. Nam praeter Cornuta Aspide de Aspide sicca primum facit mentione: Umnde de Asilo: qua uult eade esse cit spuete spem licet de hoc Avice. fuerit ambiguus. Deinde de Hipupice: quod puto esse uerbum a graeco uocabulo Ptyade transformatum tans spetie Serpentis spuente difCleopatrae ferente commeminit: et ait esse illam: eκ cuius uene mors sitavis no suavem mortem sibi Cleopatra costiuit. Ecquie QSerpentis hus uerbis Alberti praeter nominis similitudinem et ueneno colligimus Hipupice non esse Aspidis spem astyade suespuente diuersam: quandoquidem Calenus quo aestatur Cleopatram ex tribus stipra comme moratis Aspidis speciebas Ptyadem sibi festinandae

mortiS gratia: ne uiua foret Romanis spectaculum

in triumpho Augusti Caesaris admouisse . Ultimo loco etiam Obtrisum aliis Aspidis speciebus Albex

39쪽

tus anumerat: adeo ut idem Albertus uideatur plus nimio Serpentum genera: de quibus scripsimus: in eundasse non silum species sub generibus multiplicando:sed etiam in petiebus Cornua: quinet Aspi/des cornutos finxerit. Qui tamen cornibus uocant Albertus Cel ut antea probauimus Nicandri autoritate et Cera rastis octocornis octo dederit Cornua quasi duo aut quattuor nua tribuit: cinon satis essent ad noxam: quot tantum illis Nicari tamenon sutder Plinius at Solinus et alii: qui de Cerastis scrip nisi duo aut serunt: assignauere Verum Albertus parum in lati quattuor secunis litteris elegans: quum apud Plinium et Sosinu dum icand. legisset Cerastas habere cornicula quadrigemina Pli. ait Soli quadragemina bis quattuor ut coiecrari possumus num. intellexit Avicennae uero de Asilo dubitationem Vnde habue=an sit eadem cum spuente Aspidis species: licet ne rit Alb sui e se nec etiam Albertus quantum ex uerbi eorum roris occasioedatur intelligi: uideantur Asilum siue spuentem As Dubitatiopidibus annumerare Nos hoc modo bluimus. Avicennae de

Dicimus Asilum a spuenti sicuti genus a petie dis Asilo seluit. ferre siquidem Ptyada siue spuentem eme Aspidis

spetiem supra Galeni auctoritate monstrauimus. Asilum uero non Aspidis sed simpliciter Aspidem apad Avicennam significare ea ratione probamus: Raae a Dioscotide et Paulo imis quos Aspis mom Irderit: scripta inueni utur: eadem in morsu Asili ab Avicen. referuntur. Verba enim Dioscoridis ac

40쪽

Pauli in his quos Aspis momorderit:ita se habent. Morsus quide similis est puncturis Acasu et paruus

uidetur omnino absq; tumore: Sanguis autem nomultus essed paucus: et niger distillat Velox autem obtenebratio oculorum hominem occupat et labor

totius corporis uarius omnino autem leuis et non

sine uoliiptate consequitur. Quare Nicander ita de huius Serpentis morsu pronunciauit sine labore autem moritur homo Color uiridis apparet Cordis morsus exiguus Frons continuo conuellitur Pal pebrae ueluti in dormiente sine sensu aliquo mouetur: inter haec autem mors hominem rapit ante die tertiam Apud Auicennam aute Asili Serpetis mox sus signa in hunc modum scripta reperiuntur. LOAEcus morsus eius est paruus secundum quantitatem puncturae Acus absi apostemate:et currit eveo sa/guis paucus niger: et accidunt eici qui ab eo morsus est: tenebrositas oculorum et dolor in uisceribus: et ore stomachi in primis: Deinde clausi oculorum: et profunditas somni: et no uiuit ultra tertiam die. Duplecerror Quare ex his omnibus colligere possiimus duplici Alberti ter Albertum errasse: et quia spuentem at insilum eandem speciem putauit: quae tame eo modora quo diximus: dicterant: Et quia Hipupicem quae eadem erat cum paente ut antea mostrauimus,spetie esse tamen disserentem existimauit. Sed net minus Al