Nicolai Leoniceni De serpentibus opus singulare ac exactissimum

41쪽

bertus Serpentem miliarem plusu fuerat oportunu Albertus Senmustiplicauit: In hoc quo deceptusnom Inum ut pentem milia uidere licet uarietate. Nam de eo agit primum ii remale multi

nomine Arachis: deinde sub nomine Cetris:in quo licauit: et mamale Lucani uersum allegat: quem ille non de cen te Lucani uertride sed Cenchiride potius:id est: miliari Serpente sum allegauit. protulit in hunc modum. CEt semper recto lapsurus limite Cenchris. Deinde sub nomine Barbaro Faliuiscis siue ut apd Auic. scribitur famictus. Postremo tib nomine latino miliaris. Cenchridem autem: pro quo Centri dem scripsit Albertus: esse eandem Serpentem: quae et miliaris: neminem puto dubitaturum qui scient Cenchrum de apud Graecos significare: quod apd latinos milium Sed et ea naturae prophetasQ quam Lucanus Cenchridi Serpenti uersu suprascripto tribuit: multo antea fuerat a Nicandro in eodem Sedipente patefacta. Qui admonet hominem ne Cen clitidi recto cursa: nihil est ipso uelocius Arachin autem et Faliuisum non esse Serpetes a Cenchride siue miliari disterentes hisdem probabimus rationi/has: quibus etiam in prioribus probatioibus usi fuimas quia uidelicet eadem signa: quae scribit Diosco Signa mor rides in his quos Cerichris: id est: miliaris momor sus Serpentis derit: sunt quae partim ab Avicennat partim ab Al miliaris secunberto in Falavisco vel Famius scribuntur. Verba du Dioscori.

42쪽

Dioscoridis ac Pauli super morsu Cenchridis seu

Miliaris haec sui: His uero quos Cenchris momorderit: Morsus quidem similis est morsu Viperino.

Putredo autem consequitur et carnes circunuunt:

quae prius sicuti in Hydrope intumuerunt hiat au tem Lethargici: et prosundo somno capiutur. Avicenna autem de Famius Serpentis morsu ita scriptium reliquit. Diκerunt: Morsus eius similis est morsiti Viperarum:sed accidunt Carni eius: qui morsus est ab eo: corruptio et molliticatio:sicuti accidit ei: qui habet Hudropisin:et accidunt ei Ofunditas soni: et obliuio: et aegritudines in hepate et ieiuno et Albertus colon Albertus quot de Faliuise Serpente et morsu eius fere eadem: quae Auic. retulit:hoc modo sci

licet. Faliuisus est Serpens discolor ordinis secundi: Morsiis eius est simil1s morsu Viperarum. Et acci di morso ab eo corruptio et mollificatio: sicuti accidit habenti Hydropis m et profunditas somnici et obliuio: et aegritudines hepatis:et colon et ieiuni Aa uidere licet eadem esse signa morsiis Cenchridis apd Diosco. et Pati. quae apud Auic in morsu Falavisi:

sive Famiusi. nam tamen inuenio disterenriam: quae facta est everrore translatiosi. Hic autem errui accidit e nominum uicinitate. Quia enim graeci eiunum intestinum Οὐιν nominandi Vesicam auteκυχιν: uidetur translator pro Cystibistis: id est pro

43쪽

uesica ieiunum posuis. Quod autem Albertus aliuisu esse Serpente discolorem enutiat hoc quo probare possit non differre ipsum a Serpente: quem Cra cicenchrida ut diximus)nominantu de cuius colore uatio ita Lucanus scribit. Lucanus de Pluribus ille notis uariarum tingitur aluum Cench ide Quam paruis tinctus maculis thebanus ophites. Ex quibus etiam Lucani uersibus possimus conte clari cur hic discolor Serpens apud Graecos Cechris

nominetur: quia uidelicet eius corpus maculi Par uis: quae sunt ueluti grana milii distinguatur. Εκ eiusdem etiam morsus signis at in coloriS uarietate monstratur Arachin et ip tim eundem esse cuCenchride seu miliari:et Falutis vel Famiuso Ser pentem. De Arachi enim Albertus atque Atticen Avicenna etna pariter tradiderunt: p est Serpens malignus Albertus de secundi ordinis interficiens die secundo cum cor, Arachi Serperosione hepatis: ct fractione intestinorum et est te.

in colore uarius e non magnae quantitatis. Con fractio enim intestinorum est passio quam una

cum hepatissimili assectu fieri inquit Erasistratus Albertus et in colo et ieiuno intestinis licet errore translatio Auic supranis ut diximus sit ieiunum pro uesica positiam fide Serpente Videbor autem supra fidem loqui si dixero Alber miliarem multum atqae Avicenna tot fere nominibus huc Serpe tis nominibate diuersificasse quot illia maculis natura uariauit uocitarunt.

44쪽

Nam non modo Araclaim Cent ida Faliuisum: aut Famiusum/et Miliarem eandem Serpentis spe/ciem diuersis in locis appellarunt: Sed pro Cench ide etia Catiarum nominasse: partim e signis: quae traduntur in corpore: partim in mors i Caliari Ser Pentis/ac praeterea remediis: quibus ad eiusdem Serpentis morsum Avicenna utitur: quispia facile ponsit coniectari. Nam de Cabaro etiam Serpente scri hit Albertus attinui simul Q color eius est color arenat/et silper corpus ipsius sunt uestigia per uestigia ut arbitror notas sue maculas intelligetes et Pex morsu eius accidi apostema uel ut inquit Albertas innatura permaxima Per hanc ut arbitror)in naturam innuentes tumorem carnium/que Diosc.

Paulus scripserunt ex morsu Cenchridis ut antea diximus)prouenire An Codice autem Avicennae heh o inter alia signa morsus Catiari Serpentis etiadolor acutus in uesica et in hepate et mirach connumeratur/quae non multii etiam distant ab his quae in Cenchridis morsa Erasistratus/cuius uerba supra recitauimus/testificatur. Facta autem 1tenalia signa morsus Catiari de uessica mentio tactum a nobis in alio eiusdem Serpentis nomine Faliuise scilicet errorem translationis ostendit/quo antea diκimus eia num pro uesica propter nominum in lingua Grae cotum uicinitatem fuisse positum . Eandem autem

esse Serpentem

45쪽

esse Serpetem: quae pro uarietate linguarum sub tot

nominibus fuerit multiplicata: illo pariter probatur argumento: ia, Semerion de Miliari tantummodo loqvitur Uicati de Cenchride icade Dioscorides Paulus at lucaus apud nos. Alia autem nominane an Cenchride: aut Miliari: ne an ulla alia Ser

pentis spetie apud eosdem auctores inueniunt . Sed et ipse Auic. situm uisus est errorem agnouim Na uic. uistis est quum de Miliari et Arachi antea locutus esset: po suum errorestea de Famiuso uerba facies: ita subinfert. Et sermo cognouisse. nem quidem in hoc Serpente attuli secundum extismationem: sicuti sermonem de illo qui est ante ipse sum: et fortasse non est huius ordinis sed est ordinis putrefacientium: et cura eius est cura Viperarusecundum extimationem inquit Auic de hoc Serpete locutus sum hoc est: sola ductus coiectura Dei nohabens certam de ipso notitiam Remedia etia qu*ad Catiari morsan Avicenna subiungit sunt fere omnia illa: quae ad morsitim Cessiridis Dioscorides Paulust notarunt: scilicet radix Aristolochiae cum uino: radix asphodeli. Quod tamen uerbum corru Verbum Asptum est apud Auic. Nam pro asphodelo asstoasu hodilos cor

scribitur. Centauraum: entiana Semen Lactucae ruptum est Semen Lini: Ruta siluestris: pro qua apud Auicen apud Auic. nam legitur Albarmel Vnde error illorum manise Error illoru

46쪽

mine Athar dam compositionibus addunt. Quod est uenenum mel semen cise ut alibi ostendimus pernitiosum misi V dubitariculae c6pos potest quomodo Avicenna unacu Albarmel etiatioibus addui utam siluestre in eadem orsus Catiari Serpetis curatione nominauerit. Ego autem puto Ruta silue stre fecisse eκpositionei margine positam Possmodum uitio Codicis aliis medicinis insertam. Neque enim dici potest albarmel hoc in loco Cicutam ueIeius semen Cnificare: quum utrunq uenenum sit: et nullam habeat contra Serpentum morsus ema tia.Sed et inter has ipsas medicinas ad morsus ChaDuo errores ari ab Avicenna nominatas: duos alios errores inuein uerbis Ru nio: quonia pro Cardamomo apud Dioscoridem cennae scripto inuenio inamomum apud Auic Pro ser/pillo autem uolubilem. Minimus autem et fere nestus in inamomo error: quia aeque at Mardamo mum aduersum animalia uenenata commendetur:

Multo plus in uolubili herba delinquitur: quae

nullam habet contra Serpentes naturae efficatiam. Serpilium uero tantam habet ut uel hac causa

illi inditum nomen quidam existimauerint: quia Ribertus Hy Serpentibus aduersetur Hydri quoque Serpentis dri Serpentis spetiem uidetur Albertus temere duplicasse mam spem temeres de eo loquitur capite proprio de Hydro De altero daplicasse. de Andrio inuicenna autem dubitat an Andrius et Hydra idem sit Serpens licet de eis duo capiti

47쪽

scripserit. Sed hanc Atticen. dubitationem ita e Ruic diibI , Nicandro Dioscoride ac Paulo bluimus. Quem tio soluitur. Hydram priores dixerunt posteriores Chers drum ut inquit Nicandri expositor uocauerunt: quoniam Diam terrae quam aquae incola est. Dio scorides tamen ac Paulus prisco uocabulo Hudrii nucuparui et quae in morsu Hydrae signa ab Au1. referuntur: eadem apud Diosacrata in his : quos Hydrus momorderit:scripta reperiantur. Sed et ea remedia: quae in Andrii Serpentis curatione Auic. tradit: eadem fere Dios et Pata item ad eos sanan/dos : quos Hydrus momorderit: praeceperiat: adeo uitiam ex signis: tumeκ modo curationis dubitari non possit H ydrum et Andrium eme eundem Ser

pentem apud Auic atque ideo frustra ab Alberto qui in his Serpentum nominibus sequitur Avicen. fuisse duplicatum . Sed et hic maioris fidei facien/dae gratia auctorum tum Arabum tum etiam Graecorum sententias parum discrepates tam super Hydro: quam stipe Andrio Serpetibus: uel potius Serpente: Quum unus et idem sit: solis nominibus uariatus subiugemus Signa morsus Hydri uel H Avicennadrae apud Auicen haec lint. Morsus eius egrediatur et dilatatur: et ossiiscatur color eius . Et egre. Tios ridesditur ex eo humiditas nigra plurima: ac fetida uata ac Paulus. de. Dios aute ac Pau. de his:quos Hydrus momor

48쪽

deritrita scripserunt.Vlcus dilatatur: et magnum fit cum liuore. Sanies uero ex ipso nigra et multa ac fetida profluit: qualis ex depascentibus membrumul/ceribus solet excerni An Andrio autem licet alia si/gna morsus eius scribat Auic eadem tamen in curatione remedia adhibet: quae in morsu hydri D1osch Mac Pauli adhibuerunt scilicet Aristolochiae pondus

drachmarum duarum cum uino: aut cum aceto c5 mixto: ut scribit Auic. ut autem scribit Dioscor ca Piisca: succum Prassii. emplastrum ex calce et oleo: ut scribit Auic. Vt autem Diosco. ex cinere et oleo. Cortices radicis quercus et farina ordei:et calamen , tum montanum ait apud Auic. scribitur: Nam pro

eo origanum apud Diosco. scriptu invenimus. Ac cedit ad haec et in hydro quidem Serpente citatur ab Alberto Semerio parum aut nihil in signis mo istis ab Auic. aut Diosco. positis uari ns. In Andrio De Harmor autem omnino reticetur De haemorrho etia quae thoo Serpete est simple Serpentis speties: mi distinguitur apa agit Alb sub Graecos auctores: nisi per maris ac foeminae differeti

tribus noibus iam: quoru alter Haemorrhous: altera Haemorrho quum tamen Is nominatur: agit Albertus sub tribus nominibus:

sit una Serpe Halsordio primu: deinde Hormorrhoo postea Sa tis speties bri: net animaduertit tam esse nominumn au tem natari Serpentis disterentiam cum sit eade in omnibus sanguinem humanam exinaniendi uis: ut

49쪽

etiam Albertus ipse sub eisdem nominibus testifica bm

tur Allegat autem in selo Sabri Semerionem : que Sabrim idem me Albaatetur parum ab Halixdl disterre Verum in hoc Serpentis genere ut diXOn est alia si sexus: aut nominum differentia: quoniam Haemorrhous et Haemorrhois sit nomina graeca. Halsordium autem et Sabrin barbara: forte Ide ma ris ac foeminae discrimen importantia Ideo rectius uicenna re Ruic tacuit Haemorrhoum qui nomine latum ab citius ci Albet

ali capite hanc ipsam animantis spetiem sanguine humanum suo morsa exhaurientis sub altero uocabulo scilicet Pediculo uulturis multiplicauit Male Auic uidetur

ut mihi uidetur)m eo Calenum allapas: qui denui male alla pareio alio reptilitatim habente potestatem praetere de Calenum in Haemorrho ait Haemorrhoide loquitum sicuti pediculo uul etia Nicander Diosco. Paulati Lucanu apud n s turis. de solo Haemorrhoo atq; Haemorrhoide memineruntane* aliam sanguifluam Serpentis spetiem supaddiderunt. Sed ne Hibertus est eius erroris γque Alb eiusdem

Ru1α ascripsimus: expers rimmo tanto plus si Auic erroris cum peccat: quoniam ait Calenum pediculum uulturis uicena par/nominare: quum tame Atii dicit: et ipse et Alb. 1ceps affirmat pediculum ualluris graece emucle nuncupari. Sed que pediculus uulturis non sit graeca ap pellatio: ausim pro certo affirmare.Memucle autem

50쪽

Myrmecion potest elle gracum ud cabulum pro Myrmeceo pri speties Phala susim Est autem Myrmecium speties phalangia degit de quam qua Nicander et Plinius quo ut sui libris fecere

caderet Pim mentionem. Cuius morsus traditur esse perexiguus

adeo=utui sensu uisus percipiatur. Qualem etiam esse mori Pediculi uulturis Caleno lictore Alb: atq Auic scripserunt. Sed c hac Phalagii spes ea dem uim habeat sanguinem humaritim exhaurienditquam Haemorrhous: uel Haemorrhois nec Galenus ne F alter gracus auctor: quem sciam prodi

Alberti med dii scripto Verum in hoc reptili Albi metidacium cium euiden est euidentius: qui ait: ipsi im nasci in inguine homitius nisi et in pilis: et subaselis:et eius morsum non uideti: nisi qualido multum creuerit: et tunc morsiim esse uenenosum Et quod facit morsus aliquado eru pere sanguinem per uena ani: et per nares: et esto macho per uomitum et ex pectore: et Pulmone: et

ecradicibo deliti: et aliquado ita magnificas rumor Italiae gratula 'myrecipit medicina. Quae de ab Alb ad litteradii quae talem scripta: sicubi etiti uera sunt: no paria Italiae gratu/quale Alb de an dii ceseo:quae tale peste nata in corpore litiano pediculo uti no agnoscit Loguisset: et forte legetibus fastidio turis refert no sum. Si uelimita partim Alb partim Ruic errata: agnoscit ubi de Serpetibus agrit: in luce patefacerea Verti sat erit duos tantum alios subiungere: qui magis ad in/stitutam de Dipsade et Vipera quaestionem uidene