Nicolai Leoniceni De serpentibus opus singulare ac exactissimum

101쪽

declaraturi sumus)intellexitu quae uero non postea sub1ugit partim uera sunt:partim falsa: omnino au/tem si allegationem consideramus: φ bona tanti uiti aenia dicere liceat falsa Ita enim idem Montagnaria scribit: et cum bene examinabis eius scilicet Caleni sermones uidebis .est species Tiri quem ibide

alenus arassum uocat: et in rei ueritate est spe cies aspidis. In his uerbis duo sunt errata et primum quod dicit Galenti libro alea allegato uocare Echidnam uel Tiru alio nomine Marastum nominari. Nam Galenus aramos: siue matrasilas Serpetes ubios non nominauit: sed quosdam homines tantum Marsos appellatos: qui Romae Echidnas seu Vipe/raS uenabantur : non nulla se inquit interrogata de Viperis: quas no alio nominees Echidnas inibitio cat. Nunc mihi subit in metem ridere cuiusdam lit teratoris ingenium : qui mihi similem errorem per calumniam obiectauit: non alia ductus fuerim coiectura ut Viperas esse Serpetes/uulgo aram, nucupatos existimare: nisi quia Calenus. xi de simplisci medicina libro simul desiperis/ac Marsis illas uenantibus facit mentionem et . ille tribuit populis nomen: ego ueluti de Maractis Serpentibus dictum ruditer accepissiem: quasi nos ista gentilia nominai schola puerorum sedentes no didicerimus ne si 1 cunis uagiertes dixerimus forte nimiu arrogates uide

102쪽

mur Alterum est Montagnanae erratum Echidnam quae Vipera est/1itie Tirus ut ipse quo falede Aspidum genere facit quum tamen Calenus In

libro de 1riaca ad Pi nem Echidnas/seu Viperas ab Aspidibus maifeste secernat. Vbi causam quaerit ob quam Viperat aliis Serpentibus ueluti Basiliscorati Aspidum generibus/in Theriaces compostiue

Praeferatur quo etiam in loco rationem affert cur

ne*ipta Viperae totae ad Vsiim medicinae adhibeatur: sed abscisi maxime capite quoniam hoc sit in

Viperascipuae perniciosum/quoniaut perhibet/coit:et maris caput ueneris dulcedine allecti hausto se/mine abrodit Quae quidem Galeni uerba etiam ii lud ostendunt false existimasse Gentilem non hu ius naturae Viperas:sed quasdam alias comunes Serpentes in Antidoto Thetiaca nominato comiscerI. Quidam uero recentiores quorum unus tum apothecariorum. Alter luminare maius suos super huiusmodi rebus tractatus inscripserunt: hanc de Tiro et Vipera dubitationem non modo no illustrariar/sed cimmeriis potius quibusdam teneb is uolueriat adeo ut eceorum uerbis/quid Tirus si aut Vipera nihil postamus habere eκploratum .sicuti neq3 ex Simone genuensi: ne auctore pandectarum quorutamen professonis intereat ista potius tanti ad uita momenti simulta alia carae minutioris explanaru

103쪽

Nam Simon genuensis nihil quod sciam de Tiro

uel 1pera pandectarius autem hoc unu docuit Tirum esse Serpentis speciem . Auctor quo lumi natius maiorix qui tam grandis tituli promissione debuit plus medicorum mentes illummare: uisiis est: magis calumniasse.Nam post multa de Tiro ac Vipera ex diuerss auctoribus in medium adducta: tandem ipse subiecit Titi Serpetis: tres esse species: quarum una uulgari nomine dicitur Vipera:alia Titus alia hydtia: in nostris partibus raro boni reperiunt. Immo hodie reperitur Serpens dictus Scurcio : qui pro Tiro habetur. Sed credo hodie sunt e hominibus qui faciunt Theriacam abis Tiro. Verum te pore: quo dicti Tiri non inueniebantur collegium

Medicorum Venetorum ordinauit una descriptio nem trociscorum: qui possunt poni in Tiriaca loco trociscorum de Tiro: haec ille uir alioquin simplicium medicamentorum quae sunt frequenter in usa bonus expositor/in hoc uero haud quasi probadus et sibi ipsi: et collegio medicorum Venetorum taconsumatae doctrinae hominum Nut nihil eos undlatuisse sit suspicandum latam fecerit Tirorum penuriam: quoru magna est in Italia abundantia at utinam non esset Na et si aliquis sit huius Serpentis in medicina usus plus tamen est suo ueneno no Mus: quam remedio salutaris. Nos itaq; ut nostram

104쪽

aetatem/hac Tirorum inopia liberemus et illos qui optime student conficere Theriacem e Aegy-pto usque huiuscemodi Serpentes querendi labo releuemus. Quid tandem sit Tirus aut Vipera/doceamus : quo quidem tuento iure poterimus gloriari, quoniam ut evantedictis apparet de hoc ani mali recentiores medici nihil/nisi obscurum incer tumo inconstans et quandoque fortuito scriptum relinquerunt: Sed ut his tenebris lucem aliquam

afferamus nos uia quadam atque ordine progre/diamur : et primum quid de T 1ro scribat Serapio uideamus haec sunt huius auctoris de carne Tiriloquentis uerba Calenus Caro Tiri calefacit' et

desiccat et resoluit fortiter havim quando me rit condita cum oleo et sale et anetho' et porris/et aqua in quantitate necessaria et ut quidam dictitvirtus istarum carnium Hest uirtus mirabiliter proueniens usque ad cutem corporis expellens inde su/perfluitates quae sunt in corpore et reliqua quae sequuntur/quum hoc in loco Calenus a Serapio ne citetur uidendum pariter ubi haec uerba de Ti/ro Calenus loquatur Nussita me Calenus Tirum nominat/sed tantum Echidnam/de qua eadem uerba libro eius κ1. de simplici medicina leguntur quae a Serapione e Galeni testimonio scribunt quae si de uerba ita apud Galenua Graeco codice habens.

105쪽

να σοι πάρεστι v. Hoc est si latine non tibi:sed aliis Graecam linguam ignorantibus necessarium sitan terpretari Carnes igitur Viperariam inspicere licet efficaciter calefacere at exiccare si quemadmodum Anguillae oleo fale: et anetho: et Porro condiantur: et aqua uidelicet adhibito modo Quod autem etiaper cutem totum corpus expurgent tibi licet cognoscere Serapio etiam in eodem capite Dioscoridem

allegat de Tiri carne scribentem : quae de Echidna

graecas auctor protulit uerba: quae ego uitadae pro lixitatis gratia consulto praetere liberum unicuilirelinques ipsa in suo loco Pquirere: et facta utrius. auctoris collatione uerum ne sit quod diximus tu dicare. Recte ergo ut antea scripsimus,sensit Mon tagnana Tirum/seu Viperam a Caleno Echidnam asserens nominari: nisi quod haud fideliter Maras luetiam apposuit: propter quaedam alia uerba quae eodem de Echidna seu Vipera capite Galenus subiungit. Sunt autem ista. Eos qui in Roma uenatur Viperas: quos uocat Marsos iterrogaui si quod signuhaberent ostendere propter quid Viperae distingue

106쪽

rentur. Id autem relativum quos nomenatores dedpotius Viperas referre Montagnana uisus est existi

masse Latin ideo Echidnas diue Viperas a Caleno Maramos nuncupari. Sed casu potius si ratione: etiaerrore ducente in ipsam incidit ueritatem. Quae. n. a Caleno Echidnae: siue Viperae nominantura sunt ueri Serpetes a nobis Marassi uulgo uocitati : quod nos non temere/aut leui coniectura sed inexpugnabili argumento conuincimus Aristoteles libro de historia animalium primo de Echidna in hunc modum disseruit αλλ' ei με αλλα οτοκου 'οφε ιτ χει suo pio vox t de Togι Hoc est ut Theodo rus uir graece et latine doctissimus est interpretatus: uerum quum caeterae Serpentes oua pariant Vipera

una animal gignitAn tertio quoq; eiusdem libri uolumi Aristoteles de parru Echidnae ita scriptitauit.

a se differre apertu est Vipera animal edit postsi

intra se otia peperit: quum caetera Serpentium genera omnia ova edant in lucem. Quam etiam senten tiam uerba illa Aristotelis ecarabica translatione a

Nicolo supra allegata de Tiris illa se tenetibus ua

107쪽

idest non parientibus extra oua sicuti caeterae Serpetes sed animalia quavis barbare/ac suis obscure uidetur innuere Vbicunq3 enim graeci auctores/siue medici/siue Philoseph Echidnam habent:translatio nes Arabicae Tirum supponunt: multis exemplis possem demonstrare nisi fugerem prolixitatis fastidium. Viperam uero idem latinis significare : quod graecis Echidna aeque superfluu est multarum tras lationum testimonio probare. quum ipsa latini uocabuli etymologia idem luce clarius manifestat dia Vipera apud nos inde nome sortita est ui parit.

Echidnae autem partum esse uioletum eidem testiae perniciosiim praeter multos alios auctore pro

batissimos. Nicader quoi in suis Theriacis docuit

cuiu auctoris super eadem re uersiis a nobis in linguam latinam traflatos libro de Plinii alcy aliorum medicorum erroribus in scripto inseruimus. Quare nihil aliud superesse uidetur: nisi ut Vipera esse Ser pentem/uulgo Marassium/uel Scurcionem uocitatii ultimo loco demonstremus: quavis et hoc ipsum sit iam magna ex parte probatum his praesertim : qui

Marassorum naturam perfectam antea habuerunt..ciorum Maratarum foeminae ut sensui constat: non Oua ut caeterae Serpentes: sed animal pariunt: at ch etiam ui Visae sunt enim sapissime ex ramo arbor is alto pendentes disrupto utero Marassicitos edere

108쪽

inducem. Sit tamen aliquis: qui disterre Marasitim a vipera obstinate contendat: no ne hic pertina aduersarius Aristotelem/tot alios grauissimos medicos:atin Philosephos/qui idem cum Aristotele de Vipera prodiderunt. Qui lanc pariendi animal proprietatem seli inter Serpentes vipera tribuerut aperte mentiri faciet Tunc no sola Vipera sed alia quo Serpentum species: puta Maiastus: animal pariet: quare si efas est Aristoteli a cuius inuetis ne natura ipsa discrepat: totq; aliis stimmis uiris natu rae interpretibus mendacium obicere : possiimus ita colligere si aram lint genus Serpentium diuersua Viperis: non sola Vipera inter Serpetes animal parit. Sed sela Vipera ex omnium Serpentium genere auctore Aristotele animal parit. Non igitur arassi flant genus Serpentium diuersum a Viperis Phaeei quidem susticere arbitror eruditis ad eius rei quam praecipue probare intendebamus demonstratione Tirum scilicet Viperam Narasitim seu Scurcione eandem esse Serpetis specie diuersis nominibus nuricupatam. hancc unicam apud Andromachu/Calenti et reliquos medicos uetustissimos qui de The tiaca scripserunt in eiusdem Antidoti compositio ne maxime comendari quare ne eκ Aegypto i/rus tane nostro orbi ignotus Serpens est mutuan/dus/ne alii Tiocisci qui uice Trociscoru de Tiro

109쪽

suppleant excogitandi. Sed haec doctis ut diximus:

satis reliquum est/utetia multitudinis Iudicio alii faciamus. Neq3.n spero defuturos uersiitos homies ut plerii sui nostra tempestate arte medicinae plus aestues doctrina tractantes: qui ita aures imperitoruludificabunt. Caute hanc omneS ueneficam Leoni ceni medicinam Marastum Serpentem horrendu/pestiferum exitialem ipso pene nomine formidan

dum Theriacae pro Tiro seu Vipera commisceri iubentis: Theriaca in Antidoto contra Serpentium

Ictus/at Omnia uenena a ueteribus institutae: quid

enim hoc al1ud est nili homines nouis remediis at a communi usu abhorrentibus exitialiter iuguliare et longa ueneni pericula fugientibus ultro uenena

porrigere Vide quanta sit malignis hominibus ap4

imprudentes calumniandi facultas. Sed hanc quamuis friuolam tamen satis persuasibilem obiectionem Calenus noster docta resposione anticipauit doces in suis de Theriaca tractatibus/uenenum ueneni eremedium. Quod etiam multi alii insignes medici/quibus Plinius potest annumeram pariter docuersit

contra Omnium Serpentium qua niviis inlanabilis ictus earudem Serpentiu eκta imposita auxiliari tradentes: hydrum nulli Serpentium ueneno inferiore iecur seruatum percussis ab his opem ferre Scoi I JOnem tritum stellionum ueneno adaersari Devias n

110쪽

Scorpionem et suae plagae impositum Detitia assum

intus assumptum contra se remedium esse : Vipe carnes non modo illos: quos ipsa momorderit sanare: sed et eos qui aliquando Viperae iecur coctii hauserint nune feriri a Serpentibus promittentes. Sed iaplura mi compater: si tu forte a me quem nosti esse occupatissimum exigebas. Ego tamen qui sciebam

mi paradoxa scribere: coactus sam sicuti alienas opiniones longo sermone destruere Ata propriam sen/tentiam prolixa oratione confirmare. Quae si forte ab illis non probabitur qu1 malui didicisse: si disce xe:hortaberis homines alioquin sua etiam sponte argumentoses mi nostra scripta non cauillis: sed rationibus conentur refellere: et nobis dent nostros errores/uel diluendi: uel saltem corrigendi occasionem. Parati enim sumus quae nos male sens me demon/strauerint sicut Philosophos decet retractare.