Nicolai Leoniceni De serpentibus opus singulare ac exactissimum

91쪽

1tingit Plinius Crocodilea uocarii Ne mero admodum est admiradum Stercus eius anialis esse odoratum: quod odoratissimis floribus uiuit. Ita.n. natu ra ferimi excremeta eius odorem sapiant:cuius sitiat excrementa. Haec autem de Crocodilis sint exsuperabundanti huic operia nobis inserta probare uolentibus contra Albertum Crocodilum no esse genus ut ipse existimat sed simplicem petiem quem ad modum Aristo. sentit: quae tamen probatio non fuit extra totum operis institutum in quo nodblum de Dipsade sed pluribus aliis Serpentibus tractare intendebamus cum quibus Crocodilum morsit uenenato conuenit: ut medici testantur: qui de eo inter alia animalia sito ueneno homini noxia meminere/licet Atistoteles libro septimo de historia ni malium contrarium uideatur sentire id u1rus homini tantam non obesse caeteris animalibus exitiale. Sic enim libro allegato Theodoro iterprete scribita Canes tribus laborant morbis Rabie. Angina Po dagra facit Rabies furorem, et quae momorderint omnia rabiunt excepto homilie . Hic autem locus magnas contentiones inter me et quosdam gramaρticos et medicos illis fauentes excitauit . Si quidem ego primus sui/qui locu hunc apud Aristotele esse mendosum et omnino castigandum iudicaui parua tamen litura una tantum aut altera littera com

92쪽

mutata πρὶ scilicet legendo pro πλύου ita ut prius

homine non eκcepto homine fuerit interpretandusquidem hominem morsiim a Cane rabido nutatenus rabire est an propatulo falsiim . Tardius autem si reliqua animalia eodem morsu tacta in rabiem mcidere longa disertatione contra antea dictos Grammaticos Medico . probaui amplissimo in Ecclesia Romana Cardinali Alexandro Pharnesi nuncupatia. Quassis aute haec Graeci codicis castigatio a me primum excogitata: plurimam habeat probabilitate quoniam ei non minus ratio si eκperientia cosentit non tamen ita alli confido mi pro firma sentetis habendam iudicem quin ea primum publicata omnes litteratos et egregie eruditos admonui/s quid melius posset cogitare/quo fide graeci Codicis et Theodori translationem tuerentur se non minus mihi si Theodori manibus placituros . Ego quo ut hoc ipsum agerem/ut Graeca scriptura scilicet et Theo/dori translationem retinerem saepius laboraui et uarios modos quibus id fieri posset/excogitaui. Vnus autem inter caeteros probabilior occurrebat . Si tale sensum uerbis Arist. sue graecis/sue latinis accomodaremus. Non ideo hominem κcipi, quia nullus homo rabiat/sed quia non omnis quas speties hu/mana habebat hac praeceteris praerogatiuam aliqui in ea sint tali natura praediti ut etiam a Cane

rabido

93쪽

rabido morsi non tamen rabiant: quod nulli alii animantium generi natura concessiit. Omnia enim si Aristoteli credimus)quaecun Canis rabiosus moin mordetit: rabiunt: praeter hominem. Quosdam aut homines esse: qui mors a Cane rabiose non ablutindicio sunt Psylli in Lybia:Marsi in Italia qui ita

Canis rabidi: sicuti Serpentium uenenum non sentiunt: et quod magis mirere hanc eandem securitate qaodam Cantamine quod Zurmare uocat: se aliis hominibus largiri posse promittunt Εκ Rufi etiascriptis ac possidonii habetur historia quendam philosophum morsum a Cane rabido tam costanti fuisse animo ac stabili sapientia: ut suam in hoc firmauerit opinione nullum poste esse Cani cum balneo commertium: quis in eo sibi repraesentaretur sicuti et aliis: qui ex eodem morsu aquarum formidine capiuntur: putantes se in illis uidere Cane: atl ita Philosophum ea mentis perseuerantia fuisse seruatum. Sed quid uetat etia alios homines: siue philosephos siue non philo phos simili tamen ratiocinio posse saluari: quae ratiocinandi facultas cum omnino brutis desit. Nil mirum s bruta omnia: quae Canis rabidas momordetit: rabiunt: et ecrabie interetit ut in/quit Atistoteles. Homo autem qui suae mentis copos est: aliquando non sine magno tamen periculo euadit. Tale sensum uerbis Aristotelis: de cuius opib

94쪽

nione disputamus: dinere inbui. Suadet etiam Iuli bus Pollux siti libri: quod Onomasticum inscribitur uolumine quinto Nubi uidetur hunc locum Arist. de Canum morbis uoluisse interpretari uel ut melius graece dixerim παραφρα ειν Sicin scribit. Morbi Canum tres stant.Rabies. Podagra Angina. Rabies cum disticultate sanatur Podagra omnino insana/bilis est. Angina agit ad monem. Quodcunque aute Canis rabiosus momorderi interit. Solus homo nosne periculo evadit: haec Iulius Polluc. Cuius uer ba si uolumus cia his quae scribit Arist. de Canibus conuenire: talem habent intellectum: evomni genere Atiimalium solam esse humanam spetiem i qua

nonnulli aliquando morsi a Cane rabido nec rabiant: ne Ἀκ rabie intereant. Aliud autem quodcu Animal eκ eodem morsa rabie iterire cuius rei cau/sa esse potest maior inter hominem et brutum qua inter brutum et brutum naturae dissidentia. Cui rationi etiam prior nostra Codicis castigatio niteba tiar: in qua non praeter dictionem exceptiuam sed

prius adverbium temporis legendum censebamuS. MOdia autem paulo ante tactus: nihil de grs a scriptura mutat: et Theodoti seruat translationem veru ne mic caret omnino lite ac controuersia Quis

enIm ausit affrmare mon reperiri aliquod aliud ab homine animali quod propter suae temperaturae re

95쪽

pugnantiam aeque at homo rabiem canina quando mon sentiat: quantuuis morsiim Canis rabiosi perpessii e Nicolus sane Floretinus grauissimae auctoritatis Medicus testatur de quodam Cane rabio se qui iuuenem a se morsum perduxit ad rabiem et tandem ad mortem. Anserem tamen cui cutem Canis idem cum magno proflui sanguinis dentibus dilaniaverat: nullo alio malo praetere uulnere aflecit Iam legentes aestiment quot habeat hic locus apud Aristotelem difficultates: quas non animaduertetes quidam amici nostri ussi sunt sibi ipsis magnum de nobis Humphum retulisse: nostra improbata ut ipsi putarunt castigatione: et noua excogitata ratione non ex Aristotelica sumpta disciplina sui profitebantur sed ex grammatica: quoniam aliud non poterant: frustra conquisita. At qui nostra prima castigatio Codicis omnia illa evitat incommoda i quin uerba Aristo. si ita scripsit)ut in omnibus fere grae/cis Codicibus se ista inueniuntur incurrunt. Ne enim est necessarium secundum ipsam omnia bruta nullo excepto rabire: quae Canis rabiosus momor dedit sed si rabierint: prius homine rabire opter causam superius adductam propter quam etiam facili us contagium patiuntur: et pereunt. Sed de his satis sui dixi longo opere amplissimo eidemq; doctissi mo sacrosanctae Romanae Ecclesia Cardurat Alexa

96쪽

dro pharnes pridem dedicato disseruimus . Iam tε

pus adest/ut huic nouo operi fine imponamus/ne si ulterius progrediatur/uerum Dipsadis titulum ha buisse uideatur ut quod non minorem nimia prolixitate sitim lecturis si suo ueneno tactis Serpens sit allaturum. Vnum tantum uidetur superesse ut si ti/b1 libuerit Lucretia Borgia/rerum in naturae conteplatione mirabilium diligens perscrutatris pictura Dipsadem representari eius imaginem tuae amplita dini breuibus circuscribamus. Dipsas est Serpes Vi

pera nostra minor . Quidam tamen cubitalem esse tradunt/angustiore si Viperae Capite Cauda eκte nuata in partibus postremis Lurida. Reliquum corpus maculis russescentibus uariata Serpentibus hu/ius uis ait natura satis ex supradictis innotuit.

97쪽

RO SE VIPERA ' AD PRAE STANTEM MEDICUM ALEXANDRUM AGATHIME RVM VENETUM EPISTOLA.. - - Erandus nostra aetate chirurgus insignis, Quum nuper Venetiis Ferraria rediisset

κλαν mihi plurima tuo nomine salutem est impartitus multa mihi de te ut de amico et com

patre charissimo ait olim discipulo dilectissimo curiosius percunctanti/ea retulit: quae mihi ingentem uoluptatem attulerunt Die scilicet medicinae artem cum summa laude in patria exercere: at ob id maxime probari: a in eiusdem artis operibus non uulgare Iuniorum medicorum opiniones sed proba, tissimos quos Ἐκ antiquis sicuti Hippocratem et Calenum praecipue sequaci ac contra aliter sentientes eorsidem sectas auctorum: placita constantis me tuearis . Nouissime autem orta inter medicos uenetos uiros sane eκcellentes de Theriaces compo

sitione dubitatione te unum fuisse idem mihi Ferandus asseruit . Qui uulgatam de Tiro Serpente ex siria aduecto opinionem fortiter oppugnaris Det pro Tiro Serpente peregrino Viperam sitae Marassiim

98쪽

Italiae familiarem debere recipi acerrima disputatio ne contenderis. Addidit ae saepius optasse me ei dem disputationi assilisse . Sed quoniam illud non contigitam insuper tuo nomine rogitauit ut quas

super ea opinione quam me sepius Ferrariae probatem audiuis11:quamc tu ueris imam iudicas:habeo rationes in libro etiam de erroribus Plinii atq; alio

rum medicorum a me breuiter atq; bccincte perstrictas tibi pleniori oratione exararem et fortius etiam quam ibi fecerim meam stiper eadem re sententiam confirmarem. Faciam equidem quod petis lubens:

quamuis sciam opus esse arduci/atc difficile. Quia id scripturus sim quod summe auctoritatis in medicina uiris: et multorum quoi opinioni no parum aduersari uideatur . Sed net uereri debemus cotra illos ueritatem defendere: qui in suis libris ita pronuciarunt. Quicunt alteri contradicit: si pro uero tuendo id faciat/omnis culpae immunem haberi oportere:ne AEtiam rude uulgus tanti est faciendum utc sit uitae summopere necessarium: quoniam sit illi

minus plausibile propterea reticeamus quum praesertim no trutinae populari: sed doctorum Iudicio no

stra subiiciamus. Tirum Serpentem esse a Vipera diuersum Avicenna arabs quinto sui libri de medici na uolumine uidetur eκistimasse. Siquidem in uariis Theriaces descriptioibus aliquado trociscos Tiri:

99쪽

aliquando Trociscos ex Viperis recipi praeeepitis ut plures magni in medicina nominii Iedici iuniores Avicennae ut arbitror)auctoritatem secuti alios este trociscos eκ Viperis/alios ex Tiro crediderint Getilis quot eiusdem Avicinae expositor Vipera apud hunc auctorem non Tirum/non unam aliqua spetialem Serpentis naturam sed pluribus generibus seu speciebus communem interpretatur. Hac enim

sint Gentilis super Avicennae librum: que diximus

uerba: ut apparet: Vipera sumitur pro communibus Serpentibus/non pro illis: quae caput masculi in specie sua praescindunt: quando coit cum ex unde filii facietes patris uindicta eas scindunt Nicolus quo Florentinus sermone quarto cap. xviii de speciebus Serpentum et Tiro ac Vipera scribens modo unum odo aliud alti ut qui non adeo e sua quantsi aliorum auctorum quorum scripta colligit: opinione loquatur. Nam aliquando Viperam speciem Serpetium cornutorum ut eius uerbis utar quila gypto nascuntur insinuat/et allegat Avicennam diceri tem Dracones interficientes sunt huius generis. Non multo post evauctoritate Aristotelis Serpentes ouates intra se tenetes oua Tiros nominat. Qui quide Tiri/ut nos eiu1dem Aristotelis testimonio sumus

probatari Viperae sunt: quae non solum in aegypto/sed i nostro quot solo magno numero reperiunt

100쪽

Subiungit idem Nicolus es tertii ordinis Serpentes

graciles/oblongos Viperas nominatos: et esse illos: qui proprie inueniuntur apud nos quoram aliquIsimi minoris malitiae/aliqui maioriS adeo ut sint

ximi surdis: et intera ides nominantur. Idem au ctor alio loco eiusdem capitis ita scribit. De Viperis etia malis reperiuntur apud nos: et ex istis sunt quaedam curtae: et grossiae: dictae nostro idiomate Scor Zonbex quibus uerbis apparet ipsum quo sub nomine Viperarum plura Serpentium genera comprehedita:adeo ut Aspides V1peras nominauerit ma almus quoq in libro de Theriaca ad Caesare ita scribentem allegat dictii est de Megina aegypti quae interfecit se 1psam impositione manus super Tituquae ipsa hora appositionis mortua est: sed talem effectum Galenus in libro de Tiriaca ad Pisenem non de Tiro/uel Vipera sed de A*ide altero Ser

pentis genere testificatur male autem translationes

ut unicui* inspicere licet magnis etiam medicinae auctoribus dedere aberrandi occasionem.Nam Bartholomaeus montagnana medicus suo tempore illa

stris simili ut arbitror occasione in eundem lapsiis

est errorem In quodam enim consilio Calenti allegat libro. xi. de simpl. medicina Tirum Echidnam nominantem. et hoc quidem recte Nam per Echidnam Galenus Tiru/seu Viperam ut nos etia mox declaraturi