Nicolai Leoniceni De serpentibus opus singulare ac exactissimum

81쪽

simplici opponitur generimi simplex genus ibidem accipit Arist. pro simplici scilicet spetie: hoc est spe clatissima: quae in aliis speties non d1uidis/ut homo. Haec .n .sunt Arist.loco: ex quo diximus Alb suam generis simplicis sumpsisse diuisionem uerba Relis

quorum animantium genera nulla praeterea ampla intelliguntur Vnum enim quod plura contineat

nullum est/sed aut simplex est nullis ipsum speciti cis euarians dissertiminibus/ut homo aut diuidi quia dem potest in speties sed nullis nominibus distin

clas. Adhuc si carentia nominum in spetiebus face rei generis simplicitatem/tunc Iaaec non natura sed nostro potius arbitrio cosisteret. Quia nomina im/ponatur ad placitum: ut uult Arist. suo de interpre tat ne libro Arist. etiam Serpentem non attaee simplex genus/sed simplicem spetiem. Quare nisii Serpentem/aut Viperam/aut aliquam alteram spetiem spetialimimam itelligamus dubitatio proposia eriti lubilis. Quod uero . pies id est Serpentis no mine apud graecos per quandam Exochen Vipera Intelligatur. Post em multis exemplis apud Nicadrii Nicader Opio planum/atin Andromachum in Elegis quos Ne anus et andro roni Imperatori de Theriaca nucupauit istedere machus i Ele/nisi uererer de rebus tum ad Philosophum tum ad gis. Medicina praecipue attinentibus scribens uideri noadeo Medicos: quantum Poetas allegare quoniam

82쪽

auctores antedicti non siluta sed numeris astricta Paulus ex cu oratione scripserunt. Quare unum tantum ewPau Ius uerbis rece lo medico nobilissimo exemplum satetit in mediutiores Medici adducere:quod Medicis non erit inutile: quoniam possu admo uel hoc uno exemplo comonebuntur quot passim neri quo sit sint in Avicennae libris errores. Docet Paulus com in urcennae ponere medicamen adstrumas: quas uulgo Scrossi scriptis erro. Has appellamus: in hunc modii: Serpente mortuit in res ollam concito illitam Cypso: et da ad comburendii In fornace: ac Serpetis cinere misce aequat portione cum feno graeco: mox cum melle contice: et latere. Hoc idem medicamentia ut inspicere licet eκ Paulo acceptu: sed aliqua in parte ut solet deprauatit ita Aut notauit. Sumatur Serpe mortuuS et proliciatur in uas lutuatum luto sapientiae et dimittiatur ifurno de lateribus: deinde conciatur cura quali qua/titate sit aceti permixti chi melle secundu medietate. Haec quide Aut qui pro Gypso male lutum sapie/tia posuit: quod non est Cypsum: ut costat e Di ni in haec uerba eκpositione. Quam tamen Dini eκAltera Din positione. Nos no improbamus. Sed altera potiuse,positio im in qua scribit Serpetes in c5muni ex auctorii quos

robatur tamen no allegat opinione habere proprietatem ut no p mittant augeri scrofulas. Ego autem puto per Serpente apud Paulum et Avicenna etiam qui idem edicamentum accepit a Paulo: debere intelligi: no

83쪽

quacum Serpentem: sed' iperam magis: quae est testatur Dioscorides)strumas seu Scrofulas augeri

prohibet. Verum quatum ad hoc attinet error 1 ni expositoris proprius potest existimari Alter ue Error Austenro est ipsius Auic qui dicit Serpentem in furno assa nae. tam debere permisceri cinaequalitate sui aceti . Quia tamen apud Paulum non fiat de aceto mentio sed C1nere potius: qui ex Serpentis assatione in forna cerelinquitur : Qui etiam Cinis secundum ipsum debet non cum aceto: sed cum foeno graeco aequali portioemisceri: et demia cum melle confici. Quare quia nesciret Dinus Auic expositor diuinare quodna est et Serpetis acetu: huic Scrupulsi intacti desidustria praetermisit. Clari S tamen de hoc aceto Serpe Alcenna secutis Auic. secando canonis cap. de Serpente locutus do canonis

est: ubi ita scribit Quum cutis eius scilicet Serpen tis de Serpente enim loquitur in uino coquitur et

distillatur in aurem sedat dolorem eius et colluituros ex aceto/in quo cutis eius decoquitum ad dolo rem dentis. Verum quia medicamentum est Pauli non acetum sed cinerem potius accipi praecipientis. Rectius puto idem medicamentum ex cinere et melle cum ceno graeco ut diximus confici quando et apud Auicen. Serpens mortuus non in aceto decoquitum sed in tarn de lateribus ut ex uer

his eius apparuit quae potius Serpetis assatione A

84쪽

acetum uel aliud aliquid nobis insinuat . Que aure Error Dini dixi proprium esse Oini Auic.evpositoris errorem exerrore Au forte poteramus ipsi Auic,in primis ascribere . Ipse

cenae emana enim est/qui secundo canonis capite de Serpete eauit. de qua diximus Viperae carnis ad prohibendum augeri scrofulas facultatem)no Viperat Serpeti spetiali sed potius Serpetibus in comuni uidetur assignare:

Quanquam una latum Viperae proprietate dedplures alias eodem capite Serpeti simpliciter Ruice. ascribat/ut quum statim ab initio scribit ex Ser

pete coctum cum aqua sale et accet administrat/et additur ei quadoq; oleumo et administratur eius sal qui est in uirtute carnis. Haec autem Dioscat. et Pata. et Pli. apud nos no de omni .Serpetis spetie sed latum de Vipera tradiderut eccuius carne salesquem diximus)a Graecis Theriacum/a latinis autevlperinum nominatum conci docueriit labetem aequalem ut inquit Auic.)cum Viperina carne po testatem. Sal autem huiuscemodi, sicuti et Trocisci Avicena d Theriaci/ex Vipera tarii fit. Quare no recte Auic. lunius Serpen quod unius e Serpetis spetiei peculiare i id omnibustis speciei est tribuit. ames, de Serpete in tin uerium et non depeculiare om aliqua eius spetie statim ab initio loquatur eiusdemnibus tribuit. Ataic. idicat uerba quae sequutur ita se habetia Nos uero Serpetum spes libro quarto dicemus quasi ha ctenus fuerit de Serpite i comuni locutus et carne

eorum

85쪽

eorum quatum ad usum Medicinae pertinet L ibro autem postmodum quarto singulas eorum species sit distincturus. Demia omnia uerba quae deinceps hoc capite de Serpentis carne stibiungit Lut . exi catio eius est fortis:sed calefactio non uehemens et omnes denil effectus ac proprietates: qua flab eodeuerborum contextu de Serpente communiter acce pio ab Auic.referuntur:sunt quae a Dioscor Cal. Pau. et Pli pariter solum de Vipera comemoratur.

Circa tamen finem eiusdem capitis Calenum Auic. citatino de Serpente smpliciter ded de Vipera ita scribentem. Quod quando accipititur fila plurima:

et proprie tincta e sanguine muricis: et strangulae eis Vipera Dei inuoluitur unum eorum in circuitu colli habentis apostemata imae et Gutturis apparet ex eo iuvamentum maximum et mirabile . Ecqua

quidem citatione merito quispiam possit suspicari Auicii hoc secundi canonis capite: sicuti in quarto et quinto libro Viperam non pro spetie simplici sed pro genere potius ad multos Serpentes communi posuisse: quum tam de Serpente: si etiam de Vita pera indiscrete loquatur. Vnde no paruus fiet in ar/tis operibus error. Si medici ducti Ruic auctoritate aeque cuiuslibet Serpentis alterius: scuti Viperae carne tum ad Scrophulas: tum ad alias etiam tantur aegritudines. Quando uel Dinum tam celebris no Error Dini.

86쪽

minis mediciam lapsi im hoc Errore deprehedimus-

in ea: quam supra notauimus merborsi Auic. expositione. Et haec quide de erroribus tu Auice tu Dini eius expositoris circa medicamenta sint obiter a nobis explanata nullam uolentibus: ut sumus circa operis initia praefati: iuuandae litrae praetermittere cca Omnes error sionem. Nullus autem est error apud Auic qui pro Ruice Opter ter magna uiri haec aetate auctoritatem non sit ho magna hois minu saluti periculosus Tunc uero etiam periculo auctoritatem dior quu de medicinis agitur: qtrae ex Serpetibus a

est uitae huma sumantur: possunt non sine periculo iudicari: nedunae piculosus ubi cotingit circa ipsas delinquere d si uolumus illii cui saeculum nostrum dedit in medicina prin

cipatinarato errore defendere: dicere oportet et ip/sum capite sectindi canonis antedicto per nome Serpentis Viperam spetialem Serpente intellexisse. Sed hoc est quod dudu probare intendebamus: Vipera apud Medicos: sicciti apud Philosophos nomi geAlter Scrupta neris aliquando significari. At nec alter apud Ari ius apud Ari stotele Scrupulus est siletio praetereundis: qso uide/stotelem An licet Crocodilus sit simplex speties: in quo Albertus Crocodilus Aristoteli manifeste cotradixit. Nam licet proprio sit speties sim in loco dubitationem: quae super hoc animali etiamplex oriri poterat ut antea diximus Albertus dissimula/uerit: paulo tamen post secundo itidem de historia animaliti libro: ubi Arist. de duobus loquitur cro/

87쪽

codilis in hac natura comunicantibus: et unum simplicem habent uentrem aut Canino: aut suillo similem oblitus ut uidetur)priorum uerborum Aristo. Quibus Crocodilum esse simplice spetiem pronunclauerat. Quum postea uideret eundem Aristotele loco quo diκimus)utrunt Crocodilu nominare: putauit ipsum per utrunt Crocodilu duas Croco, dili spes intelligere Quarum altera uocatur arabicae renceataltera ardum Genus aute ipsum Tesarach. Nescio autem quomodo Tencea possit esse species,

Crocodili: quum id illi desit: quod maxime specifi/licat Crocodilum scilicet mouere mandibulam infe ueloorem: ut de Tencea Libro. xxiiii etiam Albertus , testificatur:et nos postea auctoritate Aristo sumus demonstraturit et hanc mouendi mandibulam in , ruta

feriorem proprietatem uni tantum inter omnia ani ta I AZmalia tribuit spetiei: quae Crocodilus simpliciter: uel Crocodilus fluviatilis nominatur. Ego ita Ἀκα mo Aristo. nisi uelimus ipsum sibi ipsi in eodem

libro repugnare per utran crocodilum loco quo diximus: intelligere fluviatilem ait terrestrem: qui licet in uentre conueniant billo: aut Canino si mili in multis tamen aliis naturae proprietatibus :Sed praecipue magnitudine discrepant. Et quod maxime naturam Crocodilinam ut diκimus pauloan te specificat: mouere scilicet mandibulam inferiore

88쪽

Aristoteles p hoc soli men fluviatili Crocodilo auctore Aristo. mod historia primo Jh1storia animalium libro:et Plinio quo

animalium Iibro octauo de naturali historia: ubi unam latum Plinius libro nominat spetiem Crocodili: cui hanc tribuit moueoctauo dema di mandibulam inferiorem proprietate licet posteaturali historia libro vigesimo: ubi uult distiguere medicinas quaqpartim habentur eκ Crocodillo fluviatili: partim eκ

terrestri: duo dicat esse genera Crocodilor vesterciaquatile: alterum terrestre: in quo eatenus est Plini us audiendus: quatenus uelit utrunt esse proprii generis Crocodilum:et non sit uno et eodem gene re proximo: quod Crocodilus nominetur duas speties alteram terrestrem: alteram fluviatilem contine ri. Nam sicut Equus fluviatilis aequivoce equus nominatur: et Canis marinus non est uerus Canis sed per quandam similitudinem Canis appellatur. Ita

et Crocodilus terrestris dicitur Crocodilus Quaqnec ille Canis simpliciter: nec hic Crocodilus sim 'pliciter nuncupennir: sed hoc totum marinus Ca

Scincus e sui nis et terrestris Crocodilus. Sicuti Scincus Opter ea generis Cro dem quam corin et Crocodili fluviatilis similatione codilus secun solum Crocodilus terrestris nominatur: Et est ut sedit Dioscoti quit Diose Opprii generis Crocodilus. Plinius quodem. eundem Sciricum libro .xxviii dici a quibusdam terrestrem Crocodilum testificatur. Que tame ipse Libro octauo non Crocodilum esse dixit: sed tantu

89쪽

smilem Crocodilo. Quo circa Galenus libro unde Calenus decimo de simplici medicina: ubi de stercore Crocodi stercore CroγIi terrestris uerba facit rin hunc modum exorsu est codili terre Terrestrium autem Crocodilorum horum paruo stris. rumin et humi repentium stercus/et reliqua. Quasi ex hoc modo loquendi nobis uoluerit CaL signis 1 care Crocodilos terrestres non esse uero Crocodi Ios/sed tantum paruos et humi repetes Crocodilos .

Sicuti Pigmaei non siint homines proprie sed latu

hominibus figura similes. In reliquis autem ut etiauult Alb )brutis animalibus ad numerandi. Plinius etiam libro quo diximus. κxviii. dicit terrestre Cro codilum esse quidem fluviatili similem: multum ta/men infra magnitudinem eius. Et eadem scribit de excrementis Crocodili terrestris. Quae etiam Gala nus de stercore parciorum et humi repentium Crocodilorum: p uidelicet morbos omnes tQllit: quo/rum natura serpit in facie: nitorem in reddita entiagines Tollit: ac Varos: omnes maculas. Est tam Locus apud hic locus apud Pli. quatuciis tot passum ferulas de Pliniu depra prauatus/quem si ego data ei aleni uerbis occasio uatus. ne castigauero/ne multum abscedam a proposito ostendens Cal. et Pli. eadem de Crocodili terrestris natura scribentes/et simul ob hoc fortassis litteratis

quibusdam Plinii studios gratificabor. Verba'quidem Plinii in his: qui habentur impressi codicibus

90쪽

1ta de Crocodilo terrestri scripta 1ueniuntur: et ita a Sipontino in Cornucopiis allegans. Alter s. Crocodilus terrestris illi fluviatili similis multu tha magnitudine in terra tantum odoratissimisi floribus ui uiti ob id intestina eius diligerer exquiruntur: iucia/do nidore referta: Crocodileam uocant oculorum uitiis utilissima: cum porri succo inunctam et cotrasutasiones: uel Caligines Allita quo Ἐκ oleo cyprino molestias in facie nascentes tollita ex aqua uero morbos omnes:quorum natura serpita facie Nitorem aeddit: Lentigines tollit: ac Varros: omnes maculas. Ego autem non intestina sed excrementa legendum puto: et cosequeter reliqua quae sequunt Crocodilexusdelicet et utilissimam quemadmodulatinitas exigit. Ne . n. sunt intestina quae propter uires a Plinio numeratas eκpetuntur. Sed excrementa magis: quibus etia Galenus dicit Delitias mulierufecisse pretium quonia ipsis no sufficere tot alia ad illustrandam ac poliendam faciem medicamenta: nisi etiam ad eudem effectum animalium Stercoribus uterentur. Quod si quis omnino Codicem ad litteram uelit tueri: et intestina legere: non excrementa:

tunc nihilominus fateri oportebit eadem intestina non propter se exquiri: sed propter excremeta quae in ipsis continentur: et per nidore rem ipsam odoratam intelligere: fiet necessarium. Quam postea stib/