장음표시 사용
71쪽
legem hoc facere. Sanctimus itaque i quis reliquo rii ad redemptionem captiuoruna,vcl pauperum a limonias, res immobiles, si quidem certus reditus est ex relictis rebus colligendus, manere legatura vel hereditarem,vel donationem, nulla alienation Cmutilanda, cum possit ex reditibus redemptio volsustentatio fieri. Si autem vel certus reditus non est,
vel domus pene diruta de longe ab Ecclesia posita, vel vinea quarum fiuctus non semper similes sed varij colliguntur, &incursionibus forsitan Barba ricis dediti in his tantummodo speciebus permitti mus veditionem hac speciali lege in memorata pro uincia fieri, si tamen domus intra fines Ecclesiae vel
vineae iuxta muros ciuitatis minime positae sint ta. ut in venditionis instrumento ipsa verba testatoris exprimantur,ut ei placuit venditionem fieri, & r demptio nem ex his captiuorum vel alimonias pauperum cxlebrari. Et si hoc ita sitbsecutum sucri habeat venditio firmitatem , liceat sine metu rius legis, & Oeconomis Ecclesiasticis,& viro sanctis'
ano Episcopo vendere, & emptoribus habere eas dem res firmo iure.Habebunt autem Dei omnipotentis crimen oeconomi Ecclesiae, si pretia quae acceperint in aliam causam consumpserint, licet piis sima sit.& non in praedictas duas tantummodo caissas,ad imitationem legis quae super sacrosanctis vasis alienandis lata est. Sic ctenim venditio nectitaria procedat, ne actus piissimi exinde fraudentur, &animae hominum inde pςreant: cum S terrarum
72쪽
ram,nec ita sit ii cessaria ut captiuoru redemptio& vita egentium, quae & animas saluant,& Deo omnipotenti placabiles sulit. Grauitas itaque tua quae per hane specialem legem nostra decreuit aeternitas, tam essectu mancipare quam obseruare procureta '
I emerserit de clericis,vel monachis, vel ascetritis, siue de conditione eorum, siue de substantiis,sue de alienatiosae,siue delegitima portione , siue de debita liberis eorum vel aliis quibusdam persenis,sive de accus tione, Vel sententiis vel sportulis,vel apud quem l ligare debeant,vel de consecratione eorum, ' Item de Episcopis si qua einerserit quaestio lege in No uellis Const. relatam cuius initium est De priuil giis, de est circa c x x. Const. Sin autem de rebus Ecclesiasticis, vel alienatione, vel emphiteusi, vel
conductione quaerere volueris,lege iteium Noues-las duas costitutiones circa cx. relatas. Si autem quaeratur apud te de custode de possessione,lege in i ii . libro Cod. Titulo xvi ii s. praesertim II.
Eius Constit. Sin autem de dilatationibus qua de
73쪽
beant praestari his a quibus probatio ex itur ine
libro . ii 1 Cod. Tit.x v iiii. Si autem de curialibus
quaeris vel de alienatione, vel de legitima portiori Cquae debeat curiae& publico praestari, lege lib. κ.
Titulo competenti subiectas constitutiones. Lege autem &post Codicem Nouellas, Constitutione una quidem cuius inscriptio est De nouem uncii
& est circa x r. constitui.altera autem quae de naturalibus filiis loquitur,& est circa L x x x constitutionem. Habes autem & alias duas constitutiones quarde curialibus loquuntur,&sunt circa c. Constitur. Si autem de testium productione quaeras, lege libro iii l. Cod. tit. xx.&libro xxii. Digest.Titulo v. Dc testibus, &in Novellis eam constitutionem quae inscripta est, de testibus.Non praetermittas autem nec constitutione praelatam in Novellis in qua plura dicta sunt de testibus,&de instrumentis ad mittendis, cuius inscriptio est de instrumentis Mest circa L x x costitutionem Quod si apud te quaesitu fuerit de test ibus hereticis,lege in libro i. Cod.
Tit. v. constitutionem ultimam .Leges autem & ci
ca I x. Const. Novellarum. Iuuenies quod heretici de curiali conditione omnimodo possunt testim nium dicere. Frequenter autem legere debes Titide probationibus in lib. imi. Cod. & libro xxi i. Digestorum relatum.Sed&Titulum de quaestiolaibus in lib. x L v iii. Digestorum positum. Cotidie autem legendus tibi est lib. v i i i i. Cod. propter criminales discussiones,& maxime Titulo de custodiaci exhibitione reorum, in quo cst Graeca constitu
74쪽
tio quae de temporibus loquitur intra quae oportet climinales exiiij causa mitti, quando hac sunt coer
citione digni. Quod si de sis calibus vel tributis
merserit quaestio,inuenies in lib. X. Cod. a primo Tit. usque ad . aliut complures Titulos. Si autem de
patrimoniali capitulo aliquid emerserit,lege in primo libro Cod. & libro x i. competente Titulo lib. t. Digestorum. Lege autem alligenter& Tit. de of scio Praesidis tamin libro primo Protorum qua in libro primo Cod. relatum. od si de religione quaeratur apud te & de hereticis, legere debes quinto titulo libro pririas Cod. & alios plures Titulos post eum positos. autem pertinent ad quere
lana, Constitui circa c v. Novellarum relatam. Lege autem & aliam inter Nouellas constitui cuius inscriptio est de diuersis capitulis. ibi inuenies quod hodie non cogitur testator sua manu heredum nomina scytberc. Lege autem & CHnstit. Novellam, quae innQua init agnato ru &cognatorii iura,& ab intcstato successiones formavit,quae est relata circa v .cO-
sit. Lege aute δ: de nuptiis NovelΓ Const. frequen- ter,& duas constit. in Novellis positas de repudiis&adulteriis, quae sunt circa sine Novellarum. Omniautem modo lege Tit. i. ii b. x i i l. Digestorum. Naibi de re iudicata& de interlocution tuus inuenies. De compromissariis autem siue arbitris, inuenies in lib. O ii. Protorum, in libro secundo Cod. circasnem eorum librorum titulos competentes. De adscriptitias autem inuenies lib. x i. Codicis Tit. de colonis census, alios complures tales titulos tam
75쪽
de colonis priuatorum,quarn de tamiacis,&sinitIMbus. Si quaesitum fiterit apud te hoc quod natui'. est quem sequatur vel cuius sit conditionis, quaere ea quaecum legibus ' Perlege autem & de nuptiis Constit. in Novellis in qua plura inuenies de cote& de nuptiali donatione. Et frequenter legenda est
tibi eadem constitutio. Alias enim inscriptiones re liquarum constitutionum legere debes. Ex his enim per coniecturam capias quid innovatum est in nuptiis 'causis. Lege autem & primam constitui. Nouell. in qua de legatis & de lege Falcidia de de inuentario & alia utilillima plura relata sitiat. Lege autenies in libro vi Cod. constit. De iure patronatus, constit. sub titulo de Caducis tollendis. Constit. de inuentario sub Tit. de iure deliberandi,vltima Latiana ad Senatum:&constitui de incertis personis sub Titulo competenti: qui omnes Tituli in vi tib Cod. relati sitiit plurima de utilissima continentes Quod si quaeratur auo forte ad absentem c5 seni-hare vel alio modo praegrauare,legenda erunt coita
stitutio in primo Titulo tertii lib. Cod. relata e no stri principis constitui. De iureiurando autem siquando: fuerit qua itum, debet legere primo Tit
imi. Cod. lib. Legere autem debet & in lib. v i 1. Cod. De re iudicata & diuersis sententiis & interlocutionibus Tit. competetes. De Emphileusi autem& de conductionibus inuenies lib. iiii. Cod. vlti naum & penultimum. In his autem titulis non pro termittas illam pulcherrimam legem qua cauetur licere intra annum sinc poena cpntractuuὶ cpi u--
76쪽
:onibus recedere. Lege autem constit. inter o- ucllas relatam de mandatoribus &fideiussoribus&de duobus reis promittendi au'dsi de numerata pecunia qnaestio emergat,lege compete'tem Tit.. in lib. i ii l. Cod. de Novellam constitutionem post Codicem positam De dote cauta no numerata. Non lateat vero te quod Ecclesiis quadraginta annorum praescriptio opponitur, ut cauetur constit. circa centesimam Nouellarum posita. Ecclesiae Robmanaeautem centum annorum praescriptio obiicitur,ut est relatum in lib. i. Cod. Tit. de rebus Eccle
fasticis constit. princi pis n o stri:*qu o d ciuitas pupillisue adulescentis locum obtineat, quod frequo
, ter quidem dicitur, ubi autem relatum est, ignoratur. Est autem positum in lib. ii. Cod. Tit. Lias. const. a ii l. De ordine autem ediistorum siue peremptorii siue aliorum , & de praeconum voci pus absentes' cum post litis contestationem inuenies, in libro primo de Iudiciis,titulo primo circa media loca Tit. i. Sin autem actor intentionem suam d seruo it, quid iuris sit, in Noueli. const. post Codi cem promulgatum inuenies circa cv. Constitur.
TV το R p s, vel diuisam tutelam administrant, vel in diuisam conmuniter gerunt. Et si quidem diuisa cst siue a testatoresue a iudice, unusquisquo
77쪽
c pro sua administratione tenetur: nisi sorte aut cum oportebat contutores remouere ut suspectum homini, non remouit aut tardius remouit. Quod si ipsi inter se diuiserunt tutelam, tunc adsimilantuc eis qui comuniter administratione gesserunt. & ita relatum est in lib. v. Cod. Tit. xiii. const. secunda.
Si autem indivisi tutela sit, distinguitur:& interea dicen dum est facultatem habere pupillum & in si
lidum quem voluerit tutorum suorum eligere. Si tamen rem de qua agitur omnes gess erunt sed siquiadem omnes soluendo sint litis contestatae tempore, diuiditur inter eos actio: si autem quidam eorum eo tempore soluendo non sint,onera eorum hi qui soluendo sunt, recipiunt. Sed si quidem ex negli gentia communi vel eorum tantum culpa qui 1o uendo non sunt, condemnati fuerint idonei tutores,ceduntur eis actiones pupilli, vel habebunt vim lem actionem aduersus colutores suos. od is obdolum communem condemnati fuerint, nulla eis cessio vel opitulatio datur. In tantum autem idoneis contutoribus constitutis, alii tutores ob culpam communem non condemnantur insolidum, ut ctiam magistratus municipales & fideius res necesse sit ante eos conueniri, si soluendo sint. tunc
enim ultimae personae publicae ' cum querella pupilli in eo sit, quod non remoti fuerint tutores ut suspecti, vel quod satisdatio exacta non sit. Et baec omnia manifestissime dicta sunt lib.x x v i.Tit. ri I. Digestorum. Primo laaec si omnes rem de qua ag tur, administrauerint. Q dsi quidam gesserunt,
78쪽
Gruidam no siquidem ex neglegentia obligati sunt,
quidem soluendo erant hi qui administrauerunt eo tempore quo deposuerunt tutelam, postea autead egestatem peruenerunt,si quidem per pupillum hoc factum est, ad eum non ad tutores ipsius pernculum pertinebit,ut relatum est in prima Cost. Tit. xii. lib. v. Cod. Quod si nihil per eum factum est, interea oportet eum qui administrauit, conueniri, ita etsi soluendo esse dicatur. sed nihilominus eu tus ei qui non administrauit,periclitatur.& ita rei tum est inultima Constit. eiusdem Tit. Haec si ob
neglegentiam accusatur tutor.Si autem ob dolum, baut de lata culpa, tunc adsimilantur hi qui non administrauerunt eis qui communiter indivisam tui iam gesserunt, ut est relatum libro v. Cod. Tit. L I r. Const. 1 i.Dico autem non administrasse tutelam de eum qui rem de qua agitur non administrauit. nam quantum ad eam rem,non inmiscuit se administrationi. Haec ante condemnationem. md si contra omnes tutores condemnatio prolata est,tunc diuiditur quantitas aduersiis omnes aequaliter, &vno non icioneo inuento,aliis periculum non inminet, ut est relatum in lib. v i i.Cod.Tit. v. Const. secuda. od si heredibus tutorum vel curatorum quaestio emerserit,lege L iiii. Tit. lib. v. Cod. nam ibi plenissime de his atque manifestissime expositum est. Secundum eas c istinetino es oportet nos cas quae videntur esse contrarietates discernere.. E x P L i c I T.
79쪽
NOTAE.NAVDIERAM equidem antea filisse ex priscis seria pioribus aliquem qui cum Moysis legibus Romanas contulisset . ac memini Io. Titium antiquae eruditionis hominem, cum de veterum Iuliscosuliorum reliquiis sermo esset,narrare solitum, habuisse aliquando se eicis' operis fragmenta pauca, quibus ille Licinnii Rufini nomen tribuebat,an ex coniectura,an potius ex veteris libri fide non satis scio. Illud affirmare liquet quae nunc damus ex antiquissima Sequano rum aut Mandubiorum potius bibliothecam qua per annos Octing tos & amplius latuerunt.non esse Licinnii Rufini cuius nomine ad Iulium Paulum in libris nostris c5sultatio inscripta est:ac, ut quod sentio dicam, non filii tanti haec collectio quae aut Licinnii aut lucisconsulti alicuius paulo clarioris ingenium & acumen desideraret. Tota illa operae fuit, sed eius operae cuius precium iniuria temporis sic incendit, ut iam nihil fortasse hoc genere tanti videatur. Nam ut concedamus plures. veteris iuris P.R. regulas unius Vlpiani Titulis contineri, sane ocilli praeterquam quod ab his nostris nomen suum partesque mutuat tur, unius,ut ita dicam, genii notionisque sunt, nec tam perspicuer rissentant quid Tribonianus quid collegae in excerpendis digerendisque α huius & aliorum scriptis sibi concesserint. se de re in eo tractata quem de libris utriusque iuris pride delineauimus,plenius disseremus. Nunc de collectore huius libelli , cuius nomen titulumque exemplar ipsum prioribus duabus paginis purum no praetulit, hoc tantum dico re possumus, videri eum Theodosii iunioris temporibus vixisse.& post consulatum quidem ipsius κ v. quo demum Codex editus legitur, ex tuo hic constitutionem retulit unam, non omissurus,ut verisimile est, e homicidio non voluntarioValentiniani singularem legem si tu quo que edita, aut incertum Nouellarum corpus redacta suillet. Sed de re incerta nihil temere amrmare velim. Ill id potius mirer, cur hic idem illam de impudicis legem non ex Praesecturae Urbanae scriniis, sed ex Theodosiano Cod pleniorem recitat quam hodie in corpore ipsi, extet quod hac quidem parte pro integro eiusdem Tilii beneficio hacte-
nus nabuimus. Caeterum quod ad nos attinet,in horum editione veteris libri scripturam bona fide expressimus, retentis etiam leuioribus mendis si quae varias coniecturas reciperent, quibus ne in ora quidem
exemplaris locum dedimus ut sua cuique libera diuinatio liberumque
80쪽
esset iudicium. ' Le inter exscribendum relegendumque occurreranti in hunc locum reiecimus unde facile exturbari possent. Nam hunc quidem agrum pro dignitate purgare atque excolere, hominis est & otio abundantis,& veteris luris P. R. cognitione instructissimi, Nobis non licet esse tam beatis.
si quin re. Extat lib. Moysis, qui Numerorum inscribitur cin. 3s. Sed quanam sacrorum librorum interpretatione hic collector ususnt, nondum mihi satis liquet. Sane quidem plures hodieque extant in vetustioribus archivis, quarum, ut Augustini verbis dicam, i nfinita
est varietas. Aliquod o. Hoc nomine posteriorum temporum scriptores, omnes sere res complexi sunt quae nobis inter mobiles atque instrumenta domus numerantur. Sed oc veteres in re militari inter contubernia usurpatiit, unde & Vasa conclamare, de Conuasare apud eos legimus. sub. Tit. ad Leg. Corn. Extat inter receptas Pauli sententias sub Tit. M. lib. s. ad quem etiam non erit fortastis alienum hoc loco monere uas priores sententias de circumcisis pertinere, quae tamen hactenus sub alieno Titulo aberrarunt, ut de alia multa eiusdem operis. Vtis Pro riudexue Veteris exemplaris scriptura haec truit: tu Pnctori exue quaestionis cui friem obuenerit qu aestio de sicariis eius quod in urbe Roma propriis mille passus a b sit utique erat cum iudicibus cui ei ex legem sertem A. inquam quid & curnobis permiserimus apertu est. Auctore praeterea ha uinis M.Tullii cuius haec sunt in oratione pro Cluentio: Iubet, inquit, lex e qua lege haec quaestio costi uta est,iudice quaestionis, cess
ocomu, cu his iuvicibus sui ei obuenerint os appellat, iudices: quaerere de 'Peneno. In quem quaereret in nrtum est, quicunquefecerit, endiderit, merit, habuerit,dederit. Quia eadem lexstatim. v θὶ Reci . Deque cius capite quaerito. Loquitur vero de quaestione veneficii quae eundem habuit auctorem
Aeadem rogatione comprehensa fuisse videatur sed diuersis capitibus ut hic locus arguit & l. 3. D. ad i. Cor. de sic. quam etiam ob cautam saepius haec iudicia distinguntur tanquam ex diuersis legibus ut in l. 3. D. debon. damnat. & apud Martialem eo loco , Non de γi, neque caede, nec veneno. Et sane ciuersos habuisse iudices diuersosque Praetores verisimile est.Idque Ciceronis verba plane confirmant, si coniungat bitur cum praecedentibus huiusmodi, Opinor haec omnia lege sieri, totum eboc iudacium qu mente quadam reai lcgis administrari.Qu ergo est equaestio la ita gubernatur 'id M. Haetorii σ C. Flaminii inter sicarios Z QuuC. orchinii peculatus)Quid mea de pecuniis repetundi, i d aliae quae 'nesrVnde fortas te non immerito quis suspicetur in l. i. f. capta. D. de orig.
iur. quod in Pandectis Florentinis deesse videtur se potius este su utendum, Deinde comelius Ulla quaestionei publicas coostituit, elati de false,