장음표시 사용
41쪽
1 aliquis dabit proximosuo argentum vel τα seruare fratum ueris de domo hominis ,si inuenitur qui Iuratus est, reddet duplum quod 'si non ferit inuentussur,accedatis qui comme datu usieperatante Dominum,S iurabit nihilsi nequiter egisse de omni re commendata proximi sui , , libera
MODEsT1Nus libro disserentiarum secundo De deposito vel commendato. COMMENDATI iudicio conuentus etiam culpam praestare cogitur: qui vero depositi conuenitur, de dolo non etiam de culpa condemnandus est. Commodati enim co- tractu, quia utriusque contrahentis utilitas interuenti, Utrumque praestatur in depositi vero cum sola deponentis utilitas vertitur, ibi dolus tantum pri stat tr. Scd in ceteris quoque partibus iuris ista re gula custoditur. sic enim &in fiduciae iud cio,& in actione rei uxoriae de dolus & culpa deducitur: quia utriusque contrahentis utilitas interuenit. In mandati vero iudicio dolus, non etiam tutoris utilitas in administratione versatur. Depositi damnatus infimis est: qui vero commodati damnatur non fit infamis. alter enim propter dolum, alter propter culpam condemnatur. Actione depositi conuentus ciVariarum nomine apud eundem iudicem utiliter experitur: at is cui res commendata est, in pro
42쪽
be ciVariarum exactionem intedit. Inpensas tamen
necessarias iure persequitur, quas forte in agrum vel alias laborantem inpenderit. ' Respondit depostasi subripiatur, dominus domui habet furti actionem, quamuis apud quem res deposita est intersit ob inpensas in rem factas se retinere: is vero cui res commodata si furti experiri debebit si modo soluendo fuerit. Actio commodati semper in simplum competit : depositi vero nonnumquam in d uplum scilicet si ruinae, vel naufragii, vel incedit,
aut tumultus causa res deponatur.
ER Moc ENIANus sub titulo De deposito hu- 'iusmodi inserit constitutionem. IDEM Augustus Caesar Fl. Munatio. Eum qui suscepit depositum, dolum no etiam casum praestare certi iuris est. Cum itaque proponas ignis vi quaeda cremata de his quae tibi fuere commendata, nec ullum dolum in subtrahendis rebus adhibitum, Rector prouinciae nihil
contra iuris rationem fieripatietur. Et quoniam nec tu quereris moras adhibita varietatem negotium Minter vos ortum secundum iuris ordinem sua ratione decidetur. Subscripta vi ii. Κl. Iul. Serdica. Augustis Caesaribus. IDEM Augustus de Caesar Fl. Aurelio Attcnico Andronico. E O s penes quos vestem & argenti materiam deposuisse proponis, apud Rectorcm prouinciae conuenit interrogari. quod siue teneant, me dolo fecerunt quominus possint restituere, se-D. iij
43쪽
cundum bonam fidem tibi satisfacere conpellet. Subscripta v i. Κl. April. Syrmi. Cras. Conss. IDEM Augustus & Caesares Aurelio & Eustatio& Diosimo. I s qui depositum suscepit ultra dolum, si non aliud specialiter conuenit, praestare nihil nocesse habet. Cuius memor iuris Rector prouinciae partium allegationibus auditis pro ereptorum qualitate sua ordinabit sententia.Subscripta x alii. Κl. Nov. Appiaria.'IDEM Augustus & Caesares V II. & Quadrat. ILL a qui dolo malo depositum non restituit,suo nomine conuentus ad eius cum insemiae periculo rostitutionem urguetur. Scripta. Id.Dec. Nicomedia
P Α v t v s libro secundo sententiarum sub titulo De deposito. DEPONERE possumus apud alium
id quod nostri iuris est vel alieni. Depositum est quasi diu positum. Seruandum est quod ad breue
tempus custodie dum datur. Deponere videtur qui in metu ruinae,incendii, naufragii, apud alium c stodia causa deponit. Deponere videtur & is quisiis pectam habens vel minus idoneam custodiam domus,vel vim latronum times, apud aliquem rem custodiendam commendat. Si sacellum vel argentum deposuero, & is penes quem depositum filii me inuito contrectauit, & depositi de furti actio mihi in eum conpetit. Ob res depositas dolus tan- . tum praestari solet. In iudicio depositi ex mora de
44쪽
seu Rus veniunt, & usurae rei depositae praestantur.
Si quis rem penes se positam apud alium deposuerit, tam ipse directam, quam is qui apud eum deposuit,
utilem actionem deposita habere possunt. Si pecuniam deposuero eam hancque in 'tibi commisero, . mutuum magis videtur quam depositum, ac per hoc periculo tuo erit. Si rem apud te depositam vendideris, eamque redimeris, postquam perdideris semel admisso dolo perpetua depositi actione teneberis. Ex causa depositi lege duodecim tabularum in duplum actio datur, edicto Praetoris in simplum.
- GREGORIANus libro iii 1. sub titulo De deposito. IM p. Alexander A. Mestrio militi. Incum sit latronum ornamenta deposita aput interfectum ab eis perierunt. Detrimentum ad heredes eius qui depo utum accepit, qui dolum tantum praestare debent,non pertinet. Quod si ex praetextu latroci- . nii commissi res quae in potestate heredis sunt non restituuntur,tam depositi quam ad exhibendum D.- ctio, sed& in rem vindicatio conpetit. Prop. VII. Κl. Iul. Maximiano bis & Vrbano Conss. P A v xv s libro responsorum quinto sub titulo ex locato &conducto. IMP. Antoninus Iulio Agrippino. Dominus horreoru periculum vis maioris,vel cfracturae latronu praestare non cogitur. his cessantigus si quid expositis rebus inlaesis extrinsecus homret ' damnum depositorii sarciri debet. Prop. O I i. Non. Nov. Antanino II i. Cons. Paulus respon-
45쪽
dit, Satis praepositam constitutionem declarare bis qui horrea locant,maiorem vim inputari no possC.
Mo Ys Es DI cIT. Q V I s inuolauerit vitulum aut ouem, occideri aut vendiderit, quinque vitulos r istituetpro vitulo uno, quattuor oves pro ove' etna. suodsi non habet unde redda venundetur pro furto. P A v L v s libro sententiarum sub titulo De abigeatoribus. ATRO c Es pecorum abactores plerumque ad gladium vel in metallum, nonnumquam autem in opus publicum dantur. Atro ccs alitem sunt qui equos & greges ovium de stabulo vel depascuis abigunt,vel H id saepius aut ' a ferro condu-
cta manu faciunt. IDEM Paulus eodem libro & titulo An 1GEATO REs sunt qui Unum equum,Vel duas equas,tota denique boues,vel capras decem, porcos quinque abegerint. Quidquid vero intra nunc numerum fuerit ablatum,poena furti pro qualitate eius aut in duplum,aut in triplum conuenitur,aut fustibus c sus in opus publicum unius anni datur,aut sub po na vinculorum domin s restituitur. IDEM
46쪽
InaM Paulus eodem libro & titulo. S i ea pecora de quibus quis litigauerat,abegerit ad forum remittendus est, atque ita conuictus in duplum vel triplum furis more damnatur. IDEM Paulus eodem libro & titulo. Qv i bouem vel equum errantem, quodue aliud pecus abdiduxerit,iurem magis eum quam abigeatorem constitui placuit. P Α v x v s libro singulari de poenis paganorum, sub titulo De abigeis, dixit. CuM durius abiget damnantur,& ad gladium tradantur. Itaque Diuus Pius ad concilium Baeticae rescripsit. Qui pecora de quibus litigabat,abent, ad forum remittendus est, se si victus merit, in duplum vel quadruplum con
V L P i A N v s libro octauo de ossicio proconsilis sub titulo De abigeis. DA abigeis puniendis ita Diuus Adrianus rescripsit concilio Baeticae. Ab eicum durissime puniuntur,ad gladium damnari iti lent. Puniuntur autem durissime non ubique, sed ubi frequentius est ho c genus maleficii:alio qui nec
in opus,& nonnumquam temporarium danantur.
Ideoque puto aput vos quoque sussicere genus poenae,quod maximo huic maleficio inrogari solet, ut ad gladium abigeidentur: aut si quis tam notus& tam grauis in abigendo fuit,ut prius ex hoc crimine aliqua poena adfectus sit, hunc in metallum dari oportere. Rescriptum Diui Adriani sic loquitur,
quasi grauior poena sit mctalli: nisi forte hoc sensit
47쪽
Diuus Adrianus gladii poenam dicendo audi dam
nationem.Est autem differentia inter eos qui ad gladium S: cos qui ad ludum damnantur. nam ad gladium damnati, confestim consumuntur, vel certe intra annum debent consumi. Hoc enim damin iis continetur. Enimuero qui in ludum damnantur, non utique consumuntur, sed etiam pilleari & ri
dem accipere possunt post inter ' palam. Si quia dem post quinquennium pilleari, post triennium
autem rudem induere eis permittitur. Eodem res .cripto Diui Adliani diligcntissime expressum est, non ubique parem esse poenam abigeorum. Irtu Vlpianus libro & titulo qui supra. Alli o pi autem proprie hi habentur qui pecora ex pastu & ex fermentis subtrahunt, & quodammodo
depraedantur, & abigei studium quasi artem exercent, equas de grege, vel boues de armentis abducentes. Ceterum si quis bouem aberrantem vel
equum in solitudinem abduxerit, non est abigetis, sed fur potius. Sed &qui porcum vel capram vel Bernicem abducunt,non tam grauiter ut hi qui maiora animalia abigent, plecti debent. χamquam autem Adrianus metalli poenam, item operis vcletiam gladii praestituerit, ad tamen qui honestiori loco naci lunt non debent ad hanc poenam pertin re, sed aut relegandi erunt, aut remouendi ordine Romae tamen etiam bestiis subici abigeos videa mus. Et fine qui cum gladio abigunt, non inique hac poena adficiuntur.
48쪽
OΥs Es D Ici T. Si exibit ignis in- XI uenerit synas, m conprehenderit areas , vel sticas,aut campum,aestimationem restituet ille quisuccendit ignem. P A v x v s libro sententiarum sub titulo de incendiariis. Qui casam aut villam inimicitiarum gratia incenderunt, humiliores in metallum aut in opus publicum damnantur,honestiores in insulam tale Rantur. Fortuita incendia quae casu venti fuerint nis vel incuria ignem supponentis, ad usque vicini agros evadunt,& si ex eo seges,vel vinea, vel oliua, vel fiuctiferae arbores concrementur, datum damnum aestimatione sarciatur. IDEM Paulus eodem libro & titulo. COMMIs-s v M vero seruorum si domino videatur, noxae deditione sarcitur. Messum sane perdum incensores,vinearum oliuarumve. aut in mctallum humiliores damnantur,aut honestiores in insulam rele
IozM Paulus libro & titulo qui supra. INcEN-Di AR ii quidquid in oppido praedandi causa fi
ciunt,facile capite puniuntur. V L p i A N v s libro octauo de ossicio Proconsulis. D E naufragiis & incendiariis lex quidem Comnelia aqua & igni interdici iussit, sed variae sunt pu-
49쪽
nitionum . . Nam qui data opera in ciuitate incendium fecerui,si in humillimo loco sunt, bestiis sub ici solent: si in aliquo gradu & Romae id fecerunt, capite puniri, aut certe 'adficiendi sunt qui haec committunt. Sed ei qui non data opera incendium fecerit, plerumque ignoscitur, nisi in lata & incauta neglegentia ves lasciuia fuit. P Α L v s libro singulari de poenis paganorum, sub titulo De abigeis, dicit. INcENDi AR ii qui in oppido praedae causa id admiserint, capite puniuntur: qui casu insulam aut villam non inimicitia incenderint,leuius. Fortuita enim incendia ad forum remittenda sunt, ut damnum vicini sarciatur. 4V L p i A N v s libro ad edictum sub titulo Si sat bitur iniuria occisum esse, in simplum, ' &cumdo
ceret. IT E M si insulam meam adusueris vel inces
deris, Aquiliae actionem habebo. idemque est Msi arbustum meum,vel villam meam. Quod si dolo quis insulam exusserit, etiam capitis poena plectitur quasi incendiarius.Itom si quis insulam voluerit
exurere,& ignis etiam ad vicini insulam peruenerit, Aquilia tenebitur lege vicini etiam non minus in quilinis ob res eorum exust as,& ita Labeo libro xv.
Responsorum refert Sed si stipulam in agro tuo in cenderis , ignisque peruagatus ad praedium vicini peruenerit, & illud exusserit, Aquilia lex locum ii beat,an in factum actio sit, it quaestio. Sed pleris que Aquilia lex locum habcre non videtur: & ita Celsus libro xxxvii. Digestorum: scribit. - Id e-
50쪽
37stipulam incendentis ignis fugit, Aquilia lege eum non teneri, sed in factum agendum, quia principaliter hic exusit, sed dum aliud legit sic ignis .
praecessit. Cuius sententia sic rescripto Diui Seueri conprobata est in haec verba. ' Profiteri propter ignem babuli gratia factus culpa seruorum Veisto riae Astiliae euagatus agrum tuum ut proponis, depopulatus est, ad exemplum legis Aquiliae noxali iudicio acturus, si litis aestimatio permittitur, iudi- cium cum adire potest. Videlicet non est vis a Aquilia sufficere. Si forte seruus quae idem conductores coloni ad fornacem obdormissent, & villa fuerit
exusta. ' muneris scribit ex loca conuentum praesta-'re debere,si neglegens in legendis ministeriis fuit tenetur ceterorum si alius ignem subierit fornaci,alius . neglegenter custo ferit, tenetur namque qui non
custodit si nihil hic fecit quae recte ignem subiecit
non peccauit: quemadmodum si hominem medicus recte secuerit,sed neglegenter vel ipse vel alius' curauerit, Aquilia cessat . dii id ergo esti Et hic puto ad exemplum Aquiliae dandam actionem , tamen cum qui fornacem obdormiuit, vel neglegenter curauit, siue homo periit sue debilitatus est. Nec quisquam dixerit in eo qui obdormiuit, rem eum
humanam de naturalem passum, cum deberet vel ignem extinguere, vel ita munire ut non evagaret. Item libro v i. cx Viuiano relatum est,si fornum secundum parietem communem habcres, an damni
iniuria teneris ξ Et agit non posset id Aquilia lege, - quia nec cum eo qui focum haberet. Ideo aequum