장음표시 사용
411쪽
CAP. III v A. VIII. De Bon cleric. 37sectem' fugere. Ratio est , quia quilibet tam magnum ius habet ad vitae suae conservationem,ut nulla potestas humana obligare possit , ad eam non
conseruandam, si spes commoὸ ostendatur nisi tamen bonum publicum aliud postulet.Lessu et .e34.d. .Vnde resolues. I. Regulariter te licet sugere etiamsi custos car
ceris graue damnum inde passurus sit, I saltem nisi
iurauerit se mansurum quia tum suo iure,& nuui facit iniuriam Filia. .c. . num. 2 4. Aetor. Lessiris n. 3I. nisi tam n chalitas aliud suadeat , ob damnum custoc is prae ponderans A. Bon. d. I a. Dp. t.' i Leg. I. t. 1. Multo magis licet sugere , ne capiatur vel etiam a ministro apprehendente excutere , non tamen illi Vim inferres, vulnerando, percutiendo,
3. Licet etiam,saltem in soro conscientire eustodes praecisa viis iniuria decipere,tradendo .g. eibumis potum 't sopiantur, vel pIO cui and ut absint f item vincula, carceres effingeres, quia eum finis est licitus, etiam media sunt licita. Et li- est ali captiui per effractum parietem simul elabantur,non tenebitur de damnori quia tantum est eius causa per accidens,cum iure suo tantur.Nec
refert, in. leges, mpgistrariis quidam tale ensractores grauiter puniant:id enim fit, quod vel contrariam sententiam sequantur , vel ex Napsum'ptione quod vim intulerint eustodibus te quod propter bonum Reipub. ea cena statuta sit Filia I. Tamd-4. H.dub, 3.ex aliis multi N. de Lugo . Illis,qui non sunt minita iustitiae, Jicet non Alum consilio iuuare reum , ut fugiat , sed etiam suppeditatis instrumentis, v. g.sunibus lima , c. quia finem alteri licitum illi suadere, ad eundem, media proponere laet. L CL n, Q Tqnn i
412쪽
376 Lis. IV De Statibus. s.Non tamen licci iuuare in efflastone arceris, ut habet communis; tum quia eiecutio ipsa effractionis selire licita est, propter ius vitae conse uandα tum ne alioqui ormis securitas carceiis
Quaeres A reo liceat appellare Res Si sciat sententiam esse iustam,& iusto pr.-cessum esse non licet jicet tam n supplicare quia id esset iudici calumniani imponere lino iniuste
appellans tenetur de damno si vero putet sententiam iniquam elle aut iniuste processctum sie:aut si diuersae sui opiniones, potest aperiare.V. Tati l ο
Leuomodo Consessario agendum cum re Res p. Obsertianda sequentia. t. instruat eum, quod quae secum in soro conscientiae agit, cum indici iabus non communitentus ideoque sue sit nocens, siue innocens,id ei nec prodesse, nec obesse possit. Ratio est,quia alias multi conatur se falso probare innocentes,ut a Consessiicio utuntur tali contra salso se innocentes dicunt, quod timeant,ne Con fessalius conserat cum inlicibus , ipsique reuocentur ad torturam Vnde expe fit i. Vt non temerἡ euulget Confessatius accepta extra consessionem. 2.Vt ad consessionem sacramentalem reum non admittat, nisi post etiam in soro profano res sintdi quid arci vix enim ad gi poterit,ut omnia fateatuvo timorem, ne vel desciatur, vel cogatur eadem fateri iudiei ante tamen de contritione agendum est. Deiri ι Gc.a. 3. Tani q -ήμb A. 1. Ne cogat importunis mόdis reos, 't se tales sateantur , tum quia vere quidam rei non sant, M actu illa importunitate, ne morianteur incomtamnicati, vel a Consessario in ex emis deseram irar confitentur sacrileges tum quia Dusti; est conse so,nisi fiat ex coutritioue, vera ad Deum coia --
413쪽
na consessio , non autem contra ann loc cit. 3. Caveat ne eoiam te centea modum proc
delicii iudicialem: proindεque communiter non ad miria querelas de intuita facta,cum non sit Confessari ea iudicare, sed a iiiinnitentiam disponere. . Etsi quidam authores permittanta uilici uti dolis bonis ad crimen elliciendum,non tamen id licet Confestario, ne ministerium eius infametur. s. Non licet securuium Concit. A:Wioch p. 3 .Non licet es palam interesse tormentis alit suggerere modum tot luendi,uisi mitiorem.V. Cana d. ' .vit.dub. J.n 6.Expedit habere cognita indicia, de probationes deprehensas in iudicio, ipsumque modum processus,viae prudentius possit in suo oro agere,ὁ Iudicem, ubi opus,prudenter admonere. . In consessione examinet, An consorteSerin
minis prodiderit si secunilum supradicti tenta ruri quidem si falso alios infamarit, inducat ad
ga sit, quo tempore, qua occasione,in magiam sielapsa ut si postea neget,e uinci possit in eodem
soro. 3. In qualitatem superstitionis,an ex animo Christianae fidei renunciarit. daemonem adoraverita salsa de Deo& aeternitate senserit, rebus sacris abusast, hominibus nocuerit , praesertim coniunctis ut malit liberis man alios seduxerit.Item de peceatis carnalibus. Denique consessae aperiat fraudes. daemonis,instruatque quomodo iis deinceps occurrendum,atque inter aetera suadeat fidei professioncm, frequentem Symboli repetition m.
s. saepe non expedit post supplicium Iudici,significare , reum in extremis denuntiationes reuocasse, tum quia Iudices id parui seciunt sequam recte v. apud Laym., Tann. e. tum quia si angit fgillum sacramentales, si non petita licefria,inno ui in detraxinati vulget, cum eo ipla re*ς x
414쪽
3 8 LIB. IV De statibus. Peccatum denuntiantis. Quare si aliquando IudIcem monere expediar, rogandus cst reus,ut id extra consessionem. coram testibus dicat,eo siue,
s. Si aliculus innocentiam ex consessione colligeret i quod dissiciles, non tamen impossibile es- st docet Tan. d. q. , μν .n 8 . id Iudici aperiar a pro reo intei cedere, periculosum est,tum quia post publicatam rei consessionem, ei non credetur; tim quia si plures audiat, hoc ipso alioren, innocentiam, de illis tacendo, videtur coit firmare, cum fractione sigillici tum quia si ei cognoscant eum pro innocentibus intercede te occasonem ariipient, eum callide sua acinora celandi. V, L m. l. 3. .. . s. . Taon. 4. - ἐμπ.9 nro Etsi pro reis, etiam iuste damnatis intercedere aliqualido sit, maxime apud Mag stratum supremum, iuxta scripturam Trou. a. . meos, cte valde tamen prudenter moderate id faciendum quia reluxatio potest esse illicita , iudexque non tamen Consessarius , n si ea praeuiderit fieri reus malorum omnium, inae e liberatione sequunturi imo Lipsi imputabuntur reum ex officio debuerit i pedire. V. Bon ina 'M. Q.q Mo
Chirurgorum Resp.Tenentur ij imptiinis,quando tale ossicium petunt,vel suscipiunt, sub graui obligatione, sunscientem habere scientiam, siue petitiam Nauarr. Anton. C.Lugo . 27.n. i.Deinde in curandis infirmis , seruare sequentes regulas. a. ordinarie debent sequi opinionis Medicorum securas 'utas Ratio est, periculiam de damnum proximi. Ita
tum aliquod est pharmacum , quod nimirum ceriblafirmis prolaturiun est, teneo tu illud adhibere,
415쪽
omita eo,de quo dubitatur: quia alias impriseriis ter proximum in periculo relinquerent. 3. Si non siit certa pharmaca, debent probabiliora, adhibete tutiora,tum quia alloqui salutem proximi in discrime' adducerent, tum quia tenentur fungi ossi- Cio,quantum possunt , cum minimo proximi periculo damno. Quando nulla est spes de salut infirmi,nec adest remedium ruisi dubium,de quo scilicet dubitatur,non profuturum,cum nociturum fit, possunt,imo debent illud adhibere Ratio est, quia sic infirmi negotium utiliter geritur, & si mors quatur, ipsis non imputabitur, eum alias spem vitae ψει habeat La afriticis. Tillam 2. n δερος
I. Medicus peceat. i.Si absque suffcienti perisa,
grauem morbum curare tentetit .si occurrente graiatin insolito morbo, speciali studio operam non. imperdat 3. Si de pharmacum infirmo,quod probabilius creditur noeiturum , quam profuturum,4. Si medicamenta inexplorata explorandi gratia hibeat, praesertim , quando de iis non est opinio probabilis,& habet medicamenta probabiliter ut lia. s.si non bene perspecti morbi natura, temere adhibeat remedia obuia,vel periculosa, praesertim eum discrimine vitae vel gimis laesionis. 6.si agnito aegroti periculo,opportun non adsit,aut nece sariam curationem negligat, aut Medicos alios a hiberi non permittat. . Si aliquid suadeat Deil
nori vel praecepto contrarium, .g.incantationem, pollutionem, superstitionem,&c.8Δ iacile & sine necessitate, ieiunio ab luat, carnium esum permittat. p.Si aegrotantem pauperem in perieulo constitutum contemnat. V. Bon. l.MNamc. I s. Aa or. I
et Pharmacopola peccat. i. si rudis, ignarus munus exerceat. i. sine arte ves diligentia,medica . menta conficiat.3.Melle in potionibus pro sacchara latur, Si unum anesistamentum pro alio crus
416쪽
sso Lim IV. Desta bus. tamen esset aeqv bonuni, ton maioris pretii
contra Medici praescriptum,cum gravis damni periculo porrigat. Viae Salas dub. 3 . s. si medicamenta ad non pari dudum, vel ad foetum expeliendum vendat. 6 Si pharmaca vendat inutilia,&c Vide Escobdoc.cit. 3.Peccat hirurgus r. Sisine scientiam peritia sussicienti,vulnera cura area utet,cui pesicut erroris. a.Si Medicum, quando grauitas vulnctis cxigit non consulata si lucri amore , curationem protrahat. . Si mercedem iusto maiorem exigat, 3. Si abortus causa venam aperiat , aliudve re medium adhibeataV Escob, i c.
V MI V M X.Lbis obligationes Mercatomm, scum, is caterorum facularium Resp.Eae patem ex dictis de septimo prxcepto: ex quibus 4ein ues.
I. Mercator peccat i si veneniam, vel alia,
hibita vendat, cur ' Uspicione praui usus Usii ratus sit quodcumque pretium,etiam in istum ab
emptore accipere. . Rem carius, quam supremo pretio vendat,'b dilatam solutionem A. Mercium defectum grauem occultum non aperiat, pondus S mensuram imminuat s. Si in emptorum iniuriam monopoliun iniustitia, instituat , merces omnes unius generis fibi comparet, immo ferat quaesturi libitu vendendas. 6. si niexces ab inqui non nouit,emat pretio minore,vel cariore vendat ignorantis . Si merces veteres inutiles nouis admisceat,3 vendat eodem pretio utrasque. 8. ii sta tributa defraude Si tempore debito , cum ossit , non soluat creditoribus, cum graui eorumam .io.si mercibus soluat, quod pecunia debet, Contra creditoris voluntatem. 11. Si diebus festis publichemat, , vel vendat contra consuetudinem
417쪽
que,dubitans de eius tui uia. I . Si cinati iv tiuas,&c. Vide Escobar tam .E. 3. c. I a Bibliopola peccat. t. Si vendat libros prohi- bitos vel lasciuos. 1. Si librum desectu laboran- teta vendat pro integro, V. Escob. c. 73, 3 A eluarius sae Aurifaber peccam. Si pro auro vel argento vendat. i. Auro vetargento plus aeris Disceat, quam ars requirit, impioribus lx aioncm non significet, neque minuat pretium 3. Si ex rebus surtiuis aliquid emat mala fide. . Si mai-- .munt lapillum proii et si vendat, vel pictiQsum Pro vili emat. c. , Saltor Sirior, is aeteri opifices peecant. . si iurent se tali die opus perseeturos,quod sciunt νςl dubitant)non suturum. si plus materiae exigantiquam ad opus sit necessarium iniit partes alicuius momenti quae supersunt , retineam sine volunta e Domini 3. Si illem festum sine gravi causa violent, per se, 'el et siros famulos,&c. V. Escob.l
est volontarius recessus a regu a divina Tex qu/m regulam intelligitur praeceptum , tam natu- humanum, quam diuinum Jer recessum,
intelligitur actuos vel eius omissio in qui si non
gantum Ohintarius, sed .riam ber , cum aliqua actuali aduertentia malitia qfiod 'lo, quia, dOeet Sancti. Morrici is cum Vasci 4 2 p. 3. . 3. ct i cyc. non scissacit ab schum eccam in ollim libertas cI cntia quaevis viritialis, vel init rpre-utiua qua scilicet quis aduertere Potcrat, in debe-
418쪽
38 Lia. IV stati M. bat, nec qi3aecunque actualis , quia scilicet intellectus rationes commodi, Lincommodi in obiacto attendat: sed requiritur, ut aduertat moralem malitiam obiecti,aut saliet de ea dubium, vel scrupulum concipiat. Ratio est,qui sine ista aduertentia, non est voluntarium,cum non sit cognitum invia quamlitu talis cogitatio intellectui non occurrit,non
est sussiciens principium deliberanfli de malitia
ide6que nec libertas,ae proinJe ne culpa , ensetur illa inaduertentia , naturali si inuincibilis oblivio Aidit tamen a ua.d. A pecM. q. s. ἀ- s. n. Ios. non esse necesse, ut consider itio illa maneat acta, dum peccatum durat, sed satis esse, ut vel actu,vel virtute maneat,ita ut eum ea,vel actus pes cati fuerit inchoatus,vel saltem causa data ut sit in ebrio,qui peccat.non vi praesentis,seipraeteritae d liberationis. V.Bald. I. I.d. 36. Verum recentiores
communiter docent,talem, v.yebrium .non peccare
formaliter, quando citationis caret;sed malitiam
eorum,quae tunc fiunt,contraxisse ante,dum praeui- .dens malum,quo commissurus erat, eius causam deditiaiantque,dum quis actu peccat, semper esse,
ae manere aduertentiam aliquam malitiae tenuem,
vel consuam, ut .apud schol. nam in ordine Ad
Praxim, parum reseri,utrolibet modo loquaris. . Resp. . A peccatum requiruntia tres conditione S,Vt patet ex prima responsione.1.Vt fit volunt rium,id est, ut fiat a voluntate consentiente.2.Vt sit liberum id est,ri sit in potestate voluntatis facere, vel non. 3.Vt adaertaturmalitia. Ex quibus resolues . . Desecta primae conditionis,nullus actus,qui neque est in ,neque a voluntate, est peccatum, nisi Voluntas eum acceptet,ide6que nec impedit com in amonem, siue is stanternus,ut eo latione Non trassitem, blasphemae,obscoenae,motus carnis,etiam, ue at effusionem seminis:siue externus a ViQ
lentue,V.g. stuprum virgini per vim illatum,
Defecta secundae conditionis,&binde a Pete
419쪽
C A p. II. Dis a. II. De Horis canon. 3 tu excusantur vehementissimi motus irae , aut concupiscentiae', quibus usus rationis perturbat '& libertas tollitur.3 Desectu tertiκ non peccata qui die ieiunii,de praecepto nihil cogitans coenat,Vehcarnes comedit, etsi aduertat eas sibi delectabiles.Item qui lapidem proiiait per senethiam, non aduertens peliculum laesonis: vel qui contractum, fur ii iii celebrat,non a vertens esse talem.sancta.ιt .c. isor.αi.Reg. LIS .nVi . Damua Menentus licet alioqui frequentes ex ebrietate secuti,& nudo modo praeuis,inculpabules sunt:quia nec in se, nee in causis sunt liberi. Sunt vero culpabiles,si sint praeuis,nec diligentia sus ciens praescripto prudentia sit adhibita,ne seque-ientur: ea vero adhibita,etsi postea eueniant,culpa vacant.Vti etiam, quanto iuxta locii temporis eircunstantias non apparet periculum mali, ideoqhenulla cautela est adhibita. Ita Vas. I. .d I 2 4. z. Quibos consormiter Less L .e.3.docet, si negligentia,ebraetatem aut euentus ex ea sequi solitos pra cauendi,suerit tantum enialis,etaim mala quae praenideri poterant, tantum venialia fore;quia cum non
in se, sed tantum in causa sint libera,non possunt habere maiorem eulpam , quam ipse causa.
peccata λperta iderin intelligitur voluntas , intentio, vel propositum eisca rei malae r per delectationem vero, simplex amor complacentia obiecti erat a ti, fruendo eius dulcedine, absque desiderio executionis: solet que dici morosa, non a mo- ira temporis , cum momento possit peifici id quod vo luntas , post plenoni aduertentiam ra
2uale peccatum sit desiderium malumῖResp. .Desiderium absolutum,sive enitatio cum
420쪽
voluntate consentiente absolute in peccatum aliquando perperrandum, aut in perpetrato complacente habet eandem speciem ac malitiam peccati mortalem, vel venialem , quam habet actus ext .rior,in quem sertur. Est communis .constat ex Matin s. g videm M. Ratio es quia actus interior habet suam bonitatem dc mali iam ab actu externo , tanquam obiecto. Ita cominum Resp. L. Desiderium cum consensu conditionali, quo quis aliquid concupiscit, sub tali conditione quae omnem malitiam obiecti auferat,non est peccatum,saltem mortale:v.g. vellem praedari si a Deo mihi perimiteretur, si Iudex esse , malefactorem iustum occiderem. Valent rem id 6. quasi 4 p . sayr Salas in I. 2.tr. 3 i. i. s.27. Vas dub. I 6.c. t. si vero conditio malitiam non auferat, est pecca
tum rot v. g. si cogites, si non elset infernus,moe
charet: si non essem religiosus , sornicarer si non haberem rationem mei status, ulciscetur, occiderem te. Item,si id mihi fecisses in adoleseentia, vel antequam religionem ingrederit, vindrcassem intellige, si dum haec dicit .habeat affect im in ictaesumendae s esset in tali staturi secus enim , si tantum ostendat quid facturus suisset in alio statu Boviai mat. q. di Ratio respoi; Do is est, quia etsi consensus conditionatus nihil ponat in re-Tum natura,ex parte obiecti voliti; ua voluntate tamen ponit affectam committendi illud peccatum: praecisa conditione non auferente malitiam , cproinde talis erit culpa qualis esset illud amare abseque conditione.Caiet.sauch. la morint. Va' Lay. LI. t , c. ncio. Ex quibus resoluunt ii hi casus. . L. Inimbibus,solo turri postis prohibitis, licitum est desiderium cum conditione hac in prohibitum non esset v g.ellerem carnes die Veneris si Ecclesia non vetuissiri Ratio est , quia conditio omnem malitiam , quae a sola tollition ' st , au- DCta AZO ι.ε.c. s. q. io S uiab.l. . . Vas d. V 6.ca. a. idem