Palladii Rutilii Tauri Aemiliani ... De re rustica libri 14

91쪽

s PALLADII solutegatur,er herbae subinde ueliatur,uel per bγenrem supra jb amina iaciantur primo uere tollendac Hinc pos Etriennium nascentur astarugi. sed expeditior ratio est,si paragorastogies potius,quae cito stuctu ministret. Hacto feni. Senuua sparagi quanta tribus digitis copreberidere posis, post I dus Febr pingui, cir stercorato solo imsingulis 'fisponis,er leuiter obruis. Hμ cotantibus, raradis.conexa nascetur, quae appellatur Fogia sed cr haedmoras habet. Nam per biennsu in sciminario suo osteriscore,Cr Vidua racatione nutriedd. Deinde post aequin Eliu dulsini trusretur, Cr uere aras dabit. His erit titilius coparare,quam toga expetitione nutrire. Eis tammen in fulcis distonemus, si loca sicca sunt, intermedios sulcos:si homiΓ, in summistesulcos Humor spongias

paragoru transitu suo debet tintin rigare,non sistere. Aiparagini,que primo protulerint, costingere debemus non auellere, ne adhuc inualida moueamios logia: caelo eris annis auellendus est,ut oculos suae germinationis apeririat: quia si deinceps refringa loca,quaeformia esse coinsueverun remanente astaragi radice claudentur. Minia strabunt autem uersier autumno reseruabis eri de quos plurus es femina,postea scopus eius incendes:tunc circa bdiem spongijs adqcies stercu Cr cinere. Hoc metim se ruta seritur locis apricis,solius cineris inspersione conis tenta. Loca de Iderat altior unde humor elabitum. Si ponas femina eius adhuc clausa follicuus, singulatim manu debebre affigere. Si iam minuta fiunt, pars iactabis,e T rastro obdum cooperies. Caules eius, q inclusisseminibus nati fuerint, fortiores erat,sed sero nascetur.Ramuli eiuscu aliqua corticis parte couulli uerno tempore pro plantu tenebunt:tota vero translata morietur. Nonnili ranium Iosetiu

92쪽

I, NARTI V S. Dios eius pertusefibae inferunt uel bulbo,atq; ita obruunt Hieno uigore seruandos.Prosequutur etia mesedissis,cT niaxime in terra soluti lateris ponunt,quod prodesse ceristi simu est. Sed ut a serui melius furtiua proueniet. Sub fici arboris umbra libellis acquiescit. Non effodi herba,

sed optat auelli. Immudae mulieris formidat attactum. Ab hoc mense usis in Octobrem totum coriandrum seritur. Amat terram pinguem sed Cr mucro solo nascitur. Sememelius putatur, quod uetustius fuerit: Iedlatur humore. Satura bene cum olere quocunq; nas retur.Hoc mense curieurbitaserenda est.Amat solum pingue,humidastercor tumsolutu. Hoc in cucurbitu insigne est,qu)d longas pariunt,cr exiles semina,quae in earu ceruice nascuturi. quae in uentre fuerant, curbitas aciat criniores:quae in filii di latas i inuersis cacuminibus obruatur. Vbi adolescere coeperint,amtraniculis adiuuentur. Quae seruantum ad

semiti usque ad bFemem in Dauite dependeant, deinde sublatae in sole ponantur,aut fumo:aliter semina putrefocila depereunt. Hoc mense blitus seritur toto qualiculis, sed custo.OIM hoc nes runcandum est, tres sarculandrucum semel natu fuerit,ipsum se per multa ccula seminis sui deiectione reparabit,ut etiam si uelis, uix positisboaeteri. Nunc etiam serpIllum seritum puniis, semine, si duetustite meliori Laetius stondebit, si iuxri yicinam, uel

luci ,uel putei margines conferatur. Atii quos, Cnciminum nunc bene feritur. Locis latioribus melius proaveni item. caeteris, si humore iuuetur,ta stercore: De pomis,ia malo punico. TIT. X.LO cIS teperatis mese Mamuel Aprili mula puni feremus,caliris uesi, siccis, Nouebri amat haec arabor solii cretosum, inrcitentu, sed in pingui cluproueri

93쪽

PALLADIInit.Regis si est apta, Me calida estiseritur platis de nratrem Gice deuulsis. Sed quamvis multis generibus sera tu melius tame ramus eius cubitassus inesus manubrii erassitudine,Cr capite utroque acutastice levigatus scrobi velut obliquus immergituri prius tamen porcino stercorem in capite, er in parte, que ima est, oblinatur, uri in crudo solo maneo cogatur ad inferiora defiges Melius prouenis si ponedus ramus gemata iam matre fumatura

Sed qui in scrobe deponit, si tres lapillos in ipsa radice

'tua prouidebit,ne poma Andantur. curandu ne uirgulta inuersa deponas. creduntur acida fieri,si rigentur

idue,nam siccitas in bu er suauitate praeitit, er copineuius tame nimietati aliquid debet humoris opponi circiια fodi autumno debet,cτ uerno. Si acida nascitur, modiculaseris cu uino tritum per summa arboris cacumina op telisnd uel ablaqueam radicibus tedae clauus infit Alij Agam marina obruunt ad radices, i nonnussistem cus miscent asininum,atq; porcinum)ῖflorem non contiane urini uetere compari mensura aquae temperabis, Crter per annum in radicibus infundes. Uni arbori ampho

ra ingesti susticiet,uel amurcam mitis insulsam,uel alia

radicibus iunges, bH rigalia in mensiquet arboris florirentu truncum plumbeo circulo debebis includere, uel rio anguis inuoluercisi crepant poma, lapidem in meaedia arboris radice supponis, uel squillam circa arborem seris. Et si, dum pendent poma, tenacibus, sicut in arborire habentur,intorseris,in totum annum sine corruptione seruabu.si veretibus labora tangis radices felle bubula, Cr continuo moriuntur,aut clauo aeneo, si uermes eosdepurges,difficile nascentur,uel asini urina stercori adnum porcino germibmobriabit. cinis inlisiato circa punici trAnca

94쪽

iae,Cr cretae quarta parte gγpsi irasceis,Cr toto triennio hoc genus te, radicibus eius adiungas. Idem dicit mira magnitudinu fieri,si ossa fetius obruatur clara arborem punichet in ea ramus cum flore claudatur,ne resiliat ligatus ad palum. Tunc c0operta ossa contra aquae muniatur

incursius. Autumno pateficta seuae magnitudinis poma redhibebit. Multa in punico ipse .sserit poma procederes titima cer portulacae succus aequaliter tinxtus ante,quam germine trum arbori S adlinatura liberi posse affirmat de rumora connexione,ut medulla utrius diui a se iugat.In se tantu inseri potest circa Apriles cal.mense Martio uti timo. Sed stela trunco furculus recentisimus 'tim deis bet inferi,ne mora exiguum,qui inest,siccet humor Suniea mala seruantur si picatis pediculis ordinari sustenis das. Aliter:Lem integra in aqua marina,vel muria feruete mergantur,ut cobibit Post triduusolo siccetur, ut sub

dio nocte non maneant: post in loco stigido μὴ edanturicum uolueris uti,aqua dulci pridie macerabis. Feruntur

haec pomis recentibus aemulari. Ite si tactu inuice separari paleis obruantur. ite fossa fit longa, er cortex eiusde nitagnitudinu paratur,cui mala acutis circulis suis liguturi Tunc inversus cortex supra fossam ponitur, ut infasine terrae tactu subterpendentia ab humore defendat. Ite si induantur argilla,Cr ea siccari loco frigido pendeant. Itemffstriola sub dio obruatur,quae habeat arenas usis ad mea diu,et mala cum tenacibus lem imprimatur cannis singulis uel smbuci uirgula,Cr ita se parata in arenis figatur, .ut ipsa quatuor digitis emineant ab arena.Hoc et sub te

do in sorobe bipe ea feri potot, er utilius est ad stra

vandum

95쪽

PALLADII uandra, si cum ramo longiore tollantur. Aliter: in seriolis

eui ad mediu aqua nullaturis lienduntur mala, ne humorem tangant,Cr feria clauditur, ne vetws irrumpat. Ite indolio intra ordKι sic ordinantur,ne se inuicem tangant,et doliu desuper operitur. Vinu de granatis conficies hoc modo. Grana matura purgam diligenter in pulmea cella mitus,er in coclea exprimis,CI Iente coques usibad medietate: cum restixerit,picatis, Cr gγpsatis vasculis

claudes.Miqui succum non excoquunt,sed jingulis stamiriis libras meare singulas miscentier in praedictis uasculis

ponunt, er custodiunt. De Citreo , Id E N SE Martio citri arbor quatuor modis scri

tu semin ramo,tale claua.Amat terram rarioris natutarae,ctam calidum,humorems continuum. Si granis uerilis serere,ita acies. Terram in duos pedes fodies, cinerem miscebis,breues areus facies, ut utrinq; per canales aqua discurrat. In his areis palmarem scrobem manibus aporici,cT tria grana deorsum uerso acumine iuncti constiis lues,eπ obruta quotidie rigabis. citius procedet,si beneis ficio aquae tepentis utaris. Natis germinibus semper prorixima herba runcetur.Potest hinc trima planta transfi LSi ramum vesis ponere,no amplius sesquipede debebis immergere,ne putrescat. claua seri commodius est, quaesiti nanubrii erasitudine,longitudine cubitali, ex utras parte levigat nodis er aculeis recisis, sed integra summitari te gemmarum,per quasstes futuri germinis intumescat. Diligentiores cr fimo bubulo adlisut utrinq;,quod si ismum est,uel marina alga vestiunt,uel argilla subactipartus utriun extrema cooperiunt,ais ita in pastinato solo deponunt.Taleaer gracilio Cr breuior in potest,quae

96쪽

liti

iis heris

e an ARTIUS. per i claud omnis obruitur. In statio non desederarinis 'terualla maiora. Alijs arboribus non debet annecti. caliadu Iocissed irriguis, er maritimis maxime gaudet, quia bus humor exundat. Sed siquis hoc genus, ut in regionestigida nutriatur,extorquet, loco uel parietibus munito, vel in meridianam partem uersia di)yonat hane arborem. Sed habernis mensibus temisistramine uelet agrestiVbi aestas refulserit,aeri arbor nuda Cr secura reddatur. Tutale siue clauu eius calidistinis regionibu er per autumis num ponitur. Frigidistinis Iulio,Cr Augusto positus, erquotidianis rigationibus animatus Ue Us ad poma, Crmagna in menta perduxi. citreu iuuari creditur, si maeurbitae uictas locis strantur, quarum uites etiam combustae utilem citri arboribus cinerem praebent. Gaudent Via duassione,hinc proueniunt poma maiora. N isi quae ariada fiunt, raristae debemus abscindere. I nseritur mense Aprili locis calidis,Maio stigidis,no sub cortice, sed Dotrunco circa ipsuε radices. Inseritur Cr paro, ut quidam uolunt, morosed insitisurculi qualo desuper omnino muniendi sunt,uel fictili uasculo. Asserit Martialis apudVγrios pomis hanc arborem non carere e quod ego in Sardinia,Cr in territoris Neapolitano in Andis meis coeperi quibussolu,Cr coelum tepidum est,Cr humor exinae dans per gradus quosdam sibi semper poma fiuccedere cumaturis se acerba substituant,acerboraueia aetate florenatia coissequantur, orbem quendam cotinuae foecundinus Abi ministrante natura. Feruntur acres medullas mutare dulcibus,si per triduum aqua mulsa semina ponenda m cerentur,uel ouillo lacte,quod praestat. Aliqui mense Fea bruario trunciu obliquo stramine ab imo terebrant, ita ut altera parte non cat:ex hoc humore fuere permittunt,

donec

97쪽

νε PALLADII

donee ponis formentur: tune foramen Iuto replent: φquod est medium eri dulce confirmant. citreum Cr in arbore potest per totum annum propemodum custodirLIdelius si vasculis quibuscuns claudatur. Si uella legere, atq; seruare, nocte luna latente debebis cum ramis Llia tu carpere,Cr secreta di bonere.Alij singula uasis finguis iis claudunt,uel gγpso adlinunt, Cr opaco loco ordinataeustodiunt.PIerique in cedri scobe,uel in haminibus iniis nutis,uel in passeis tecta seruant. Mespitum. ΜEs PILA locis calidis maxime gaudent, sed irria guta tamen.frigidis quos proueniut,magis sabulone pin Phari; glareosa terra,cui arena permim est,uel argillacu saxis.Sereda est taleis mense Martio,vel Nouebri, sed solo stercorato, er subacto,in ut utruns caput taleae stereus obducat. Sunt eius incrementa tardifima.Amat putari, ais circu*ῶ,π parco humore inter siccitates sepe refoveri. Seritur ex semine,βed in longiore speratur aetate. Si

vermibus occupatur,'γlo aereo purgandi suntατ amum ea, uel humana vetere urina,vel uiua calce pro undendi,

sed parcius propter arboris noxam,uel aqua decocti lupiani. si putatu hinc arbor sterilis feri sinus ,er cinis uitiusmia si radicium injundantur,strtile reddunt. si fornu emolas sunt ubrica eum aceto,et cinere temperata necabutur. Si poma labuntur, frustu de eius radice praecisum in media trunci parte Mutur. I nseritur mense Febr. in seer in pγro,er in malo. Surculus tame eius ex arbore meaedia debet assium ita de si initatibus uitiosus est. In trunm eo fisso inserenda est, nam corticis macies ieiuna nil nistria. N eipila ad seruandum legutur necdu mitis,quae Crin arbore diu durabunt, uel in urceolis picatis,uel in oris

98쪽

M A R T I V S. ysi : serena legatur,ae media,er pHas obruantur di et ne icti ea uici)yim tactus afficiat.Vel cupedicula lactis imatura, Cr salsa aqua per dies quinq; macerata, postea sepe Ri in undantur,ut enarent. Seruantur Cr melle, sed si mnus illa matura collegeras. De ficu. p c ALID Is locis fici planta radicias Nouebri me illa st,temperatis Februario igiata melius N artio,ues Aprias si ponenda est. Sitideamuel cacumen ponas,ultimo Aprili,eum ei se uiridior succus infiιderit.Plantae in scrobe deisse, positae lapides substituendi fiunt,ad radice fimo terra scenda est. Si loca frigida sunt,plantarum cacumina diuiae' H cannae internodiis definiantur ast ore. si cacumen ili vella poner trisul ta ramum bis uel trimum ab australi ulli parte decidas,o sic obrues,ut diuisa cacumina terra inisteriacente uelut tres surculos reddunt. Taleam sic poneismus,ut caeter cui leuiter ab infima parte diuisae lapidemisti mergemus in sillo. Ego mense Februario ultimo,uel N G, tio in I talia plantas grandes feoru per pastinatum solata distosui, ex eo anno poma peperere supra comprehenαdendi stlicitatem, uelut tribum reddentes. Legenda suntio plantae ii quibus stequens nodin extuberat. Steriles σω duntur,quae nitidae fiunt,Cr oculos Ros per longa interatis nodia distulerunt. Si plantam fici prius nutrias in semia

a namo,CT maturam transras in scrobem,poma generom

ij fora producet. Aliqui multum prodesse confirmoti si is planta fici diuiso squillae bulbo intestifrictimi uincuis sis collocemus. S crobes amat astas,interualla maior teris

e i, 4mi,Cr gracile,Cr siccu pro utili sapore pomorum.Prouenit er petrosis,uis asteris amen potest locis omnibus seri. Quae in montanis, er stigidis locis Hi aD tu quia minus lactis habent, ad critatem durare

99쪽

: PALLADII non posunt. Vsus illis in uiridi est,melioris inagnitudiaris,er saporis arguti. Quae nascuntur in campis, Cr Ioacis calidis, ex pingulares fiunt, ex in siccitate durabiles. g Si genera numerare uelinum,inmensim est usticit, quod lomnibus aequa cultura est A lla dimittia est,quὀd in cariis cis melius alba seruatur. Insoris nimie fri dis praeco. quas ficus seramus,quae cito ueniat,ut ante imbres genus hoc posit occurrere:caliris uero,Cr aestuosis eas,quae seuro maturat. G audet Vidua Asione. Per aut nu si deurit,si stercus admoveas, praecipue de aviarijs. Recidenda sunt in ea, quae aut putri aut mule nata repereris QT ea ratione putanda est,ut inclinata per latera posit expanodi.In locis humessis ficus saporis obtusi est,cui circuncis Ascontra hoc rudicibus aliquantus cinis debet a fundi. Aliqui inter scarias caprifici arbor sinunt,ut non sit necesse per singulus arbores pro remedio eade poma susptai. Mense I unio,circasopitiu caprifcidaesunt arbois res schid est sustendendi vosi ex caprisco, lino,uelat sera pertus'. si hoc desit,abrotant uirga suspendi Gaut callu,quod in ulmeis Aijs inuenitur, adit arietina cornua

circa radices arboris obruuntur,uel truncus arboris,quo

loco turgetf drificandus est,ut posit humor Quere. Ne vermes patiatur,ramu terebinthi, uellentisci taleam ci plantis fici cacrumine poncinus inuerso.Vncinis aereis totisendi sunt uermes ex fico ij amurcam,alii veteremurianam ablaqueatis radicibus miscent.AIij bitumen,Cr oleo, aut solum calcem uiuam latebris uermici linut. Si formica

molestaesuli rubrica,buoro, e pice liquida mitti circa trunca debet induci. Alij coracinum piscem contra si micas in arbore sustendendum esse confirmant. Si fructus suos uelut aegra proqciet, alij rubric aut amurca inctuti

s mi

100쪽

n A RaT I V s. ' i sata' aqua arbor limo uel cacrum finiam emi, Ut ramo rutae fustendunt: algam marinam,uri Vcem luisi est pinorum,ues radici terebratae cuneum figunt, vel jecuri arboris corium saepe proscindunt cum flia incipiat proisita ducerefri,ut fructum multum,er pinguem,rion prium ' ripio germinis cacumina summa decutimus,ues i d α

eum cacumen,quod ex amborta medietate procedit. Si malatur fleam uis serotinam Acere,incipientes grossos deis cute,cu illismae uerit magnitudo.Viscus cito mutaret. succo cepae longioris cum olao,Cr pipere mixto unge po nia, quando grosi incipiunt subrubere. Aprili mense Deum debemus inserere inter cortice:uel si nouellae arbores sunt sto ligno,quod Ititis operiendu est,er ligandu,ne uentus introeat. Melius coprehendunt, si circa terram reis cisa instrantur arbusti. Aliqui et Iunio menstir erat. Sureulas legendus est anniculus,inutilis enim creditur malois ris,uri minoris aetatis. Inoculari ficus locis siccis April humida melius Iunio mediante poterit,Octobri mensie locis tepidis. Propagarimus ramis potest. Inseritur aute in e prisco,in moro,in planno,Cr oculis, Cr surculis. Ficus uirides seruari possunt uri in messe ordinatae, ne sie inuicem dingant,uel singulae intra viride cucurbitam clausae, Iocis unicuis cauati ,σ item tesser quae secutur,inclusis, fuisstensa ea cucurbita ubi non fit ignis,uel umus. Alij missas

scus recentes,minus maturus .in nouo vasemili Iectas eupediculis,er a se separadis recludunt,Cr in dolio uini plano uus natare permittunt. Martialis dicit, caritas per geonera multa seruari,cum ratio una se sciat.Ergo hoe geanere,quo campania tota custodi seruare debemus,in eratibus scus expidituru' ad meridiem,m adhue mollis in qualum refoditur.Tuc culincto Iurno ad panis eoquerisi g modum

l iri