Quaestiones Pindaricae

21쪽

In omnibus Pindari carminibus animum agnosces deorum reverentia maXime imbutum, qui omnia numine Sapientiaque de0rum regi Semper meminerit, qui omnia, quaecunqu0 0na et felicia hominibus eveniunt, dii Semper accepta retulerit. Quotiescunque de diis loquitur, pietatis ubique et religionis plenis utitur verbis. Hominem, inquit, deest de diis honesta dicere, minor enim fit culpa' '). 0 est, arduum semper et periculosum est de diis aliquid enuntiare, facile enim in err0rem incideris; at tamen, si quid omnino de iis est dicendum, pulchra et digna dicere praestat, minor enim sic erit culpa, si quid erraveris. Multa igitur praeclare atque egregie dicta de potentia et sapientia deorum in carminibus jus reperius. Fadite perficit deorum potestas rem, quam desperares et fieri non posse jurares ). Deus quodcunque vult ad exitum perducit, deus, qui et pernicem aquilam est assecutus et maritimum antevertit delphinum et superborum aliquem fregit hominum, aliis vero decus dedit

numquam Senescens' '). Deus e atra nocte candidum excitare lumen potest et nigra caligine purum diei splendorem inv0lverer ). Maxime Vero Summa Vis deorum elucet, si cum hominum infirmitate eam comparaveris. Unum Sth0minum, unum deorum genu unaque e matre Spiramus utrique, Sejungit tamen eos vis prorsus diversa, ut illi quidem mihil, iis vero aeneum coelum firma Semper maneat I, 35. O. 13, 3. P. 2 49 r. 142.

22쪽

18 sedes' '). Cum qu aliquid m0lientes d00s inducit, quam facit ut sine nugotio omnia pol sciant, stendere numquam omittit. Sic Apollo, cum rogo imposita cremaretur Cor0nis, insantem Esculapium primo gradu se matri cadaVere eripuit, sua ponte flammis duo faciuntibus viam ). Et me quidem de potentia deorum. Non minus splendidis verbis eorum Sapientiam ornat. Si quis insciis diis aliquid o facere posse sperat, fallitur, '). Et de Apolline: mendaeia ille non attingit, fallit eum nec deus nec m0rtalis saetis vel c0nsiliis, M). Et d 00dem deo alio loco: tu, qui omniurn rerum justum finem nosti omnesque vias, quotque folia verno temp0re Summittat terra, quantaque in mari et fluminibus fluctibus ventorumque impetu VolVatur arenae Vi 8, quidque futurum sit et unde bene perspicis, '). Hujusmodi locis repugnare videbitur, quod in ultimo Isthmio carmin J0vom et Ap0llinom homi futura docens inducitur, et qu0 in Septim Olympico, cum terras s0rtirentur dii, absentis Solis obliti esse dicuntur ut alia ejusdem generis. Sed non nimis premenda sunt talia, quia in fabulis tractandis adm0dum libere Versati sunt graeci poetae et de eadem re interdum aliis locis alia tradiderunt, partim Veterem famam Secuti, partim pro Suo quisque consilio quaedam mutantes. Quid ipse Senserit p00ta, illa ostendunt, quae in universum de vi

3 N. 6, 1 Dubitari potest, utrum intelligi debeat unum est ominum deorumque genus, ut explicat Scholiasta, Bulle De Pindari sapientia p. 9 adn. aliique, an adiud est hominum, aliud deorum genu8, ut hunc locum interpretati sunt Boeckhius et Dissenius. Hic quod postulat, ut sibi opponatur certus locus, ubi repetitum εἰς alia quam disiungendi vi adhibitum sit, talem mihi locum invenisse videor in versu illo Orphico si κεύς. εἰς Mi ος εἶς -ος, εἷς Λιονυσος. Vid. obeck. Aglaoph. I p. 60). De repetito Vocabulo εις ni fallor, ita Statuendum est, ubi praedicativa, quam vocant, Potestate ad diversa Subjecta referatur, ea ejusdem generis S Se Significare, ubi Vero repetita illa εἰς suum quidque spectent praedicatum, inesse iis disjungendi potestatem, velut Eur Phoen. 1692 ἐν μαρ u 0λμσ ἐν in Θωλεοεν, et in Sosiphani versu apud Stobseum p. 111 Grol. aΚloigio ad illum Euripictis locum allato): oroi, ri σεμνυνεσει ταῖς ἐξουσίαις, ας ἔν τ εδωκε νέγγος ἐν δ' ἀφείλετο.

23쪽

190 natura deorum pronuntiavit. Interdum tamen fieri non p0tuit, quin in mythis, quales ab antiquis poetis rant traditi, nonnulla ei displicersent ac refingenda viderentur. Sic totam fabulam se coctione Pelopis tamquam f00dam se diis indignam improbat 0 in ill de Cor0nide mytho, cum ab Hesiodo narratum esset corvum de infidelitat puellast 0lphos nuntium VenisSe, hanc narrationem prorsu Spernit, quia de sapi sentissimo corvi ministeri nihil opus fuisse in tolloxit ). Itom O. 3, 1 quod Herculem narrat perSuR-dendo ab Hyperb0reis impetravisse, ut leastrum sibi Olympiam apportandum e0ncederent, e fortasse Spectare neute0bs servavit Heims0eth N. Rhein Mus V, ), ut antiquiorem aliquem poetam Pindarus tacito c0rrigat, qui Herculem oleastro ill vi potitum sessu tradi durit. Etiam P 3 100, qu0d Th0tis unicum filium peperisse dicitur, tacitam antiquae fabulae castigationem inesse suspicatur Boeckhius, cum Vulgo plur0 fili 0 peperiss 00sque statim oecidisse crederetur. Et ubi imprud0ns in fabula quadam narranda eo incidit, ut Herculem contra Neptunum Ph00bum Orcum pugnasse diceret, ipSe e reVOeat, ne talia loquatur, omnemque riXam et pugnam ab imm0rtalibus segregandam pr0 nuntiat ). EX his vero et talibus locis si quis c0nclud0r0 0lit Pindarum omnino popularium suorum de diis opiniones e0ntempsisse et prorsu alius generis numina credidisse, nihil minus Verum si ). nam Veneratur Pindarus ciVium Suorum de0S, tantumque abest, ut in carminibus jus aliquid insit, qu0d communi graecorum religioni repugnet, ut etiam vel graViS-Simus auet0 habendus sit, a quo quid de diis statuerint patriae religioni vel maxime d0diti optimi t sapi0ntissimi ejus aetatis homines discamus. Quantaque apud aequaleSsu0s 0ruserit pietatis Xistimatione, X 0noribus p0etae a Delphie de c0ncessis p0SSumus judicare ).

- Ejusmodi philosophos immaturum sapientiae fructum carpere existimavit, rελῆ συνίας καρπον δρεπεμ fr. 209. y Plui. D. S. N. V. 13.

24쪽

20 uuamvis igitur praeclara et sublimia multa de diis di-Xerit, numquam tamen e pr0cessit, ut ab onmi parte per fectum in corp0re deum c0gitation c0mprehenderet. Ll minibus multo potentiore Sapientiores pulchriores existima vit 00s, neque tamen ira et libidinibus Vacuos, neque a rebus sensibus Subjecti SejunctOS, neque unum Summum deum

erodidit. Et si quid mutandum putavit, id potissimum spectavit, ut pulchritudinis et elegantiae ratio aboretur. Sic illam do coctione Polopis fabulam respuit, quia deum humana carne escentem Sibi fingere foedum i videbatur, in ea ero quam ipse proponit narratione pueri amori obnoxium nobis exhibet deum itemque Jovem Ganymedis amore flagraVisse narrat. Etiam vulgaris illius se invidia duorum opinioni apud p0etam nostrum reperiuntur vestigia, n0n ita quidem ut 00s hominibus invidere d0finite dicat, sed procatur, ne magnam hominum foliuitatum invidis animis in tueantur. Ε0rum quae Graecia habet decorum non Xiguam nacti partem ne invidis divinitus missis utantur vicissitudinibus,, ). Sin invidia, Iuppiter pater, in ulne tempuS haec Verba accipias, ). Brevi temporis spatio ut 0rtalium crescit felicitas 00dum quo modo humi pr0cidit infest d00-rum concussa conSilio, '). Immortalium ne me conturbet invidia, M). Jovem oro de laetis robus dissentientem e mosin no seddat, q). Sed hac tiam in re pium p00tae ani mum agn0ScimuS, qui acceptam a majoribus opinionem ita interpretatus est, ut deos nimiam hominum potentiam et felicitatem ideo pervertere statueret, ut modestiam et patientiam mortales discerent. Velut ubi Esculapium J0vis fulmine ictum narravit, qu0 mortuum ad vitam resuscita Verat, mortales, inquit, decet a diis sibi convenisentia sagitare, reputante qualis simus fortunae, q). Et ubi singulis cum bonis bina mala hominibus deos tribuere dicit, sapientes solos id aequo animo ferre posse addit, cum b0nis praecipue animum advertant ).

25쪽

21 Ouinium autem pulcherrimi Sunt et poetae piutato in optimo delarant illi loci, ubi Iunia bona, non corpori Solum et Xt0rna, Sed etiam virtutem et ingenii vim sorum bono v0lentia hominibus tribui monet. Juppiter, a te magnae virtutes h0minibus tribuunturo ). Laetus h0minum sexitus si X0rdium de m0derant pr0 cedit '). Et de Apollino: D tribuit citharam atque Musam, quibus vultis ). Et do Gratiis: a vobis laeta et dulcia omnia h0minibus eveniunt, si pulcher, si sapiens, si splendidus aliquis evaditis ). Umbrae somnium est h0mo cum vero divinitus datum sinit lumen, fulgens adest Splendor et suavis hominum vita, q). Cumque uania b0na a diis hominibus tribui putaret, factumost tiam, ut quidquid d0ctrina et Xercitati oti adversante

natura comparatum eSSet, Valde contemneret. Optimum

est quidquid natura c0ntigit, multi vero acquisitis disciplina virtutibus gloriam sibi parare c0nati Sunt quod autem non adjuvante de factum est, praestat praeterire silentio, q).DAcuens Vero eum, qui natura ad Virtutem factus est, ad inguntem gl0riam adipiscendam dei auxili impulerisis ).DC0ngenita gloria multum Valet aliquis, qui vero disciplinae nititur subsidiis, contemnendus Vir, alia alia SpiranS, Umquam serto incedit pede innumerabilesque virtutes irrita mente contrectatis ). His in universum expositis jam quid de singulis diis ceterisque rebus ad myth0logiam pertinentibus a Pindaro traditum sit, videbimus. Ac de the0gonia quidem n0 multa apud eum inveniuntur. Intelligere tamen posSumus Vulgares fabulas eum Ss Seeutum, quas de origine de0rum tradit

Hesiodus. Sic Saturni filios d00 appellat P. 3, 4), Saturnum autem Coeli P. 3, 4), ellurem vero communem hominum d00rumque matrem N. 6, 1 '). Et Telluris qui-

Etenim loco illo O. 1, 1 nisus indarum aquam Omnium rerum ori ginem existimasse putat eosmogoniamque amplexum esse Homeri, Il. 11, 201 12κεανον τε Θεων ἐνεσιν καὶ μητερα μυν. Iuno igitur

26쪽

22 dum in m X ponundi. Cyrenensium antiquitatibus iis Tadii

mentionum Fuit enim reus ae nympho mater Tellus, a quae Pone natus Hypseus, cujus filia Cyrena. Hujus autemo Ap0lline filium Aristaeum Horis ot Tolluri nutriendum tradidit Morcurius P. 9 60). Ludos quoque in honorem elluris Cyrenis actos e eodem carmine n0vimus ἐν βαθυ- κολπου Γῶς ἀεθλοις, Ι02). Matris igitur offici hic Torram fungentem Videmus et e l000, qu praeterea ejus fecit montionem, matris cognomine eam appellat Γαῖα itii η O. 7, 38). Et illic quidem una cum Coelo n0minatur. Horum liberi erant Titanus, qu0rum apud Pindarum 110minantur

C00us D. 88, 2 cujus filia Lat0na, Themis et Mnemosyna, Saturnus deniquo et Rhea. Inter Saturni filios tiam Chiro Centaurus numeratur P. 3, 4). Thiam initi quinti carminis Isthmi invocat et auri splendorem, a Vium equorumque pulchritudinem, ludicrosumque certaminum Victoris h0n0rem iis benev0lentiae attribuit. Cum igitur pulchrarum rerum Splendentem adspectum a Thiae p0tentia reputi verit, hujus deae n0men eum a verbo εῶ icta derivasse verisimile est. Quod ver aurum potissimum hic nominat, eam ob rem factum censet Dissenius, qu0 Chryse his fuerit c0gn0men. Quae c0njectura adjecto illo πολυο νυμι confirmari vid0tur. In AEgina cultam fuiss hanc deam Dissenius pi

natur.

Pugnae illius, qua itanas superavit Juppiter, aliud nullum apud poetam n0Strum exstat vestigium, nisi qu0d Jove solutos Titanas narrat P. 4, 90. 0 lutos Titanas in scenam produXerat ESchyli18. Pr0m. 80l.), qua quidem recommunis eorum hominumque mater hic ethys esset. Cum autem duos Saturni filios appellaverit, quem Rheso conjugem dicit . 2, 5, Saturnum ero Coeli filium, quocum Terram conjungit o. 7, 38 deorum matrem eum erram habuisse apparet nisi forte Coelum et Τerram Oceani et Tethyos esse liberos contenderis. Cum Ver eandem, quam dii matrem habeant homines, eos quoque Terra oriundo S Xistimavit. Hae in re non usus sum testimonio fragmenti illius, cujus initium est o F ἔνθρωπον δεεδωκε, quoniam id Pindari esse non certum est, licet admodum sit verisimile.

27쪽

ad placabilom Jovis animum significandum utitur. Eodem pertinet quod in beatorum insulis regnantem exhibet Satur

num O. 2, 70). Pr0 methei denique et Epimethei Iapeti

Titanis subolis, semel menti injicitur, neque ita tamen ut ill0rum fabulam tangat, sed nominibu eorum utitur ad animum providentem aut sero cogitantem et obliviosum significandum O. 7, 44 et P. 5, 27). Itaque hujus filiam dicit

ΕXcusationem προφασιν). Frater ill0rum est Atlas, qui cum c00l luctari dicitur P. 4, 290). Veter illa Titan0 machia multo n0bilior fuit pugna cum Gigantibus et Typhone. Hunc in antro quodam Cilicis natum, centum capitibus praeditum, in Tartara dejecit ovis fulmen, ubi ingenti 0rruetus spatio jacet, a Cumis in Campania usque ad Elnam montem, ubi monstrum illud terribiles su0s ignis torrentes evomit vid praeclaram illam Et nae erupti0nis descripti0nem P. 1 in.). Et si fides habenda P0rphyri est d0 bst. III p. 25 I d. Rhoer.), in carmine quodam pr0s0diae Pindarus duos Typhonem fugientes bestiarum formas induisse tradiderat, qu0d sine dubio ad

AEgyptiae cujusdam fabulae similitudinem est fictum D. I). Cum Gigantibus in camp0 Phlegrae dii pugnaverunt Ν. I, 7. . 6, 33). 0X 0rum P0rphyri nominatur, qui Apollinis sagittis est int0rfectus P. 8, 6), Alcyonea Vero, t0rribilem b0llat0rom Ν. 4, 27), 0nti similem I. 6, 33),

occidit Hercules, quem in eam pugnam Telam c0me Secutu est. Quae pugna adversus Gigantas semper inter faci-n0ra Herculis se maxime mem0rabilia numerabatur Ν. 7, 90). Cum Gigantibus animi quandam similitudinem habebant Aloidae, tus et Ephialtes, Iphimedia matre pr0gnati, Sed eximia pulchritudine excellobant. In Nax insula m0rtui

sunt P. 4, 88), et cum in fragment quodam D. I 63 00sse mutua caedo interfecisse tradat, apparet Pindarum eam fabulam esse Secutum, in qua Diana in cervam mutata interdu0 fratres fugiebat, qui eam hastis transfigere cupienteS, alter alterum interfecerunt Sehol. . , 56). De hominum origine nihil aliud Pindarus narrat, nisi qu0d aerram matrem 00rum esse didit Ν. 6, 1) Pindari

28쪽

24 vulgo habetur fragmentum lyrici cuju8dam carminis, ut, ni ultia οχμονες numerantur P0et lyr. d. Bergi. 3, 33M ut

appareat ea de re alia apud alio Graeciae populos narra ti0nus fuisse. Magna vero diluvie 0minum genus deletum est, Deucali0ne et Pyrrha 80li in ParnaSSO monte servatis.

Undo eum in Locridem descendissent, lapidibus p0st urgum jactis sibi pr0lem pepererunt. Ist m0d nati hominus, Areo a voce ας, lapis, n0minati O. 9, 5). 0rtassuistarum vocum similitud0 0ti illi fabulae riginem dodit et r. II. XXIV, 11, λαους δε λιθους Ποίηο Looνίων).

Antequam ad singulos deos tractand0s transeo, illud monendum videtur θεου et δαίμονος vocabulis Pindarum saepe uti ad vim quandam divinam Significandam, cum certum aliquem deum n0minare n0n possit. Illud tam sen intoristas voces discrimen intercedit, quod θεος adhiberi p0test, ubicunque de diis sermo est, δαίμων praecipue, cum de rebus agitur, ubi numen et providentia deorum appareat. Sic culpae auct0r 0rninatur umen infestum δαίuων ερος P. 3, 34. D. N. 5, 16), nec n0n 0na fortuna δαίμονος est

donum P. 8, 6. 0, 10, 2, 30. . 6, 2). Hinc ad aliam

venimus vocis δαίμονος significationem. Est enim idem ac genius Roman0rum, medium quoddam inter deos et homines genus μεταξυ θεου τε καὶ θνητον Plat Symp. 02 E). Iam Hosiodo noti illi sunt. Aureae enim aetatis homines post mortem genios factos narrat, quibus hominum custodia

sit domandata O. et D. 120). Unumquemque hominem ejusmodi genium vitae suae c0mitem habere Plat tradidit Phaed. 07 D. ὁ καmon daίμων, σπερ ζωνια εἰληχει). MuSopinionis etiam apud Pindarum vestigia quaedam in Venimus. Sic Iovem carorum sibi hominum genium moderari dicit Ρ. 5, 23 eumque precatur, ut Xenoph0ntis genii cursum dirigat O. 3, 28) omnemque ligaethidarum flartunam a totius gentis genio pend0r significat δαίμων γενεθLoc .l3, 05). t se ipsum praesentem genium Semper SS Veneraturum spondet P. 3, 09), id est, quodcunque 10r tulerit, bono animo perlaturum esse. Ali ali 0 h0mine genio

uti dicit Ι. 7, 43), id est divorsa ruuntur imi tuna. Vide-

29쪽

25mus igitur aliquot locis aiμονος vocabulum ita p00tam usurpare, ut sit fere idem ac fortuna, ita amon, ut illam fmrtunam in deorum qu0dam numine sitam esse indicet. πιυς. Juppiter, Saturni et Rheae filius Loo νιε ιδεῖ ma O. 2, 2, Κρονου παῖς, Κρονίδας, Κρονίων), Summu S deorum re θεουν βασιλευς Ἀεγας O. 7, 34. Di Dμπιος cirεuων O. 9, 57. φιστος . I, 60 et II, 2), patr0nymi 00 cogn0mine SaepiSSi me appellatur. Summa, me c0gitari p0test, perfecti J0vis nomine significatur. Juppiter fieri in animum ne induX0riso I. 5, 14). Tonantis specie saepissime

poetae animo obVersatur, curru Volucri per aerem Vectu S

Ν. 3, 10). Hinc 0rro alti mont0s plerumque Jovi erant sacri, ante ali0s Olympus. Sic ovi sacra Elna 0minatur

καιος O. 9, 96). In AEgina etiam, in Sunam ejus insulae monte, ovis Hellenii ara erat Xstructa Ν. 5, 10). Inter alia loca J0vis cultu nobilia nominanda st Dodona, ovi Dod0nae sacra, quem Pindarus carmine celebraverat fr.57). Ludi in h0norem J0vis acti praeter Olympia et se mea, mnibus notiSSima, apud Pindarum nominantur Lycaea

3 Pellans quoque ludos ovi dicatos actos esse memoriae prodit Scholiastes N. 10, 82, ubi praemium dabatur laeua Sed ad O. 7 86

30쪽

Cum Vario modo Vel in rerum natura se in hominum vita vim et potestatem suam dii ostenderent, Variis cognominibus sunt appellati, quibus vel hoc vel illud eorum munus significaretur. Eiusm0d Jovis cognomina apud Pindarum haec inveniuntur: ευ γε νεγλιος, qui cum inter cognatos fit pactio, testis invocatur P. 4, 07). Eidem teim0d0n t Timosthenes fratres hic Nemeaeam ille Olympicam victoriam acceptam referre dicuntur O. 8, 16); γενεθλιον hic ovem vocari eam ob causam oeckhius Xistimat, quia Blepsiadarum gens, cujus illi fratres fuerunt, ab Faco, Jovis fili 0, riunda fuerit. Bergilius logi υμμε δ' ἐκλaoωσεν πο illoc Ζηνὶ γενεθλ ος itaque etiam scholiastarum altu legisse videtur. Juppiter ill0s sortitus dieitur, quia e ludis ei dicatis vict0rias reporta Verunt. πιν ἐελειος, quem in precationibus invocat p00ta

rem Hipp0lytam, ad amorem eum pellicere conantem, repudiavit N. 5 33) Jovi hospitali assidoro dieitur liquiis

in AEgina insula, h0spitalitatis laud0 0nspicua, culta O. 8, 2 l. N. II, ). Zεν Ἐλευθεοι oci cujus filia Fortuna Servatrix Σωτειρα Τυχα O. 2, 1 invocatur, ut Himeram Urbem tueatur a Thrasydae tyranno paulo ante liberatam. πιν Σωτὴρ pro urbis et victoris salute invocatur O. 5, 17);J0Vi Servatoris pr0pria rat tertia libatio, cum prima J0vis Olympii, secunda Heroum vocabatur Seh0l. I. 6, 0). ni cυφιστος Thebis templum habuit, ut apud Pausaniam legimus , 8, 2. Quam b rem hujus vates Tiresias vocatur . I, 60. Idem Corinthi cultus, ut X eodem Pausania 2 2, 7), 0nstat, qu spectant sine dubio verba ima ευρυἀνήσσων O. 3, 23. A J0ve carmina sua saepissim incipiebant haps0di N. 2 l). Item Musae in Pelio monte Pelei nuptias carmine celebrantes N. 5, 25).

et , 98, ubi ejusdem sense mentio fit, nonnisi de Theoxeniis Apollini actis et de Hermaei loquuntur Scholia.