Tragoediae, accedunt incertae originis tragoediae tres

11쪽

VI PRAEFATIO PD. 154 suspensa E sollicitae a P 283 moderatur Wiaculatur a quibus accedunt innumera id genus alia.

Haec et quae sunt similia adparet ita non posse explicari, ut altera scriptura ex altera aut deprauata aut librari libidine mutata aut interpretandi caussa adscripta esse dicatur. Immo uix est dubium quin utraque quodam modo ab ipso poeta prosecta sit, cuius sigillaribus utriusque generis auctorem usum esse diximus duos quidem codicillos cum poeta crebro correxisset, inducendo nimirum suprascribendo uerba uersusque

siue inter lineas siue ad marginem adiciendo et ita quidem ut quid legi uellet aut quo quaeque pertinerent multis locis non satis accurate significaret ') fieri non potuit quin duo illi librarii qui merso tempore poetae chirographo ad describendum uterentur dubitantes saepe quid uel quo ordine describerent alter hoc alter illud eligeret, alter alterum sequeretur uersuum ordinem, haud raro uterque quae legi omnino non poterant omitteret ). Quid uero non desunt loci ubi utramque archetypi lectionem librarius uideatur amplexus esse. Sic II 19 in Petra legitur sed uetera sero querimur ubi aut uetera aut sero , non utrumque admittit uersus huius generis plura exempla in E adparent, uelut

haece II 688 errat ludit civili V 1157 cur en L cur

Ag ola recipe admittem recipera PD. 41 concita cursu celerem gradum E conc celerem gr. A Med. 769 nemoris antiqui decus domus is a domus A. Sed latius hoc genus patet. Nam poeta cum aliquotiens eandem sententiam duplici modo expressisset, haud raro factum est ut aut utrumque ambo describerent, uelut II 50-5 - 46 sqq.

120 etc., aut alterum alter, ut locis supra allatis II 36 sqq. 627 675 sqq. multisque aliis. Quae cum ita sint, ubi aut

lacunas significauimus aut uersus siue transponendos siue eiciendos censuimus, nemini profecto ea uidebimur omnia' Simile exemplar historiae naturalis linium scimus reliquisse inopinata morte prohibitum quominus libris suis ultimam manum inponeret '' Idem passi sunt scriptorum hist. Aug. libri quos qui descripserunt modii aevi homines lacunas prorsus dissimulabant.

12쪽

PRAEFATIO VII temporum uel librariorum iniuriae tribuisse ). Immo ut pro illographiis muli eorum quae exclusimus liabenda

sunt, ita non paucos uersus ambitum stropharum, quibus et in diverbiis et in carminibus poeta orationem discripsit, supra iustum modum augentes ab ipso poeta arbitramur profectos esse uelut M552 745 791 alios), qui quidem scribendi impetu abreptus eandem rem qua erat ingeni ubertate uariando et aliis uerbis iterum et saepius inlustrando nonnumquam legem illam quam ipse sibi scripserat strophicam uiolasse existimandus est duae menda si tragoedias in emendatum exemplar et publico usui destinatum transcripsisset quin sublaturus fuerit uel resecando uel augendo orationem minime dubitandum arbitramur duo tamen in generenum in eligendis uersibus qui essent damnandi nobis contigerit ut uerum semper inueniremus, uehementer dubitamus. Sic, ut exemplo utamur, dubium quam maxime erat 826 ex tribus uersibus quis potissimum esset delendus.

Redire utramque recensionem ad ipsius poetae chirographum publico usui non destinatum satis luculenter praeterea ostendunt edipi cuiusdam et Phoenissarum illa fragmenta in omnibus libris manuscriptis in unum. conglutinata cf. de Seneca trag. auci. p. 20-22), quae, si tragoedias suas publici iuris secisset, non editurum sed in schedis retenturum fuisse existimamus poetam. Neque minus haec nostra depugillaribus auctoris sententia confirmari uidetur anapaestis quibus Actaeonis sabula narratur 772-884, prorsus et ab illo loco et a tota fabula alienis cs obseruat in Sen. trag. lib. p. 364.). Schedas denique auctoris per longum tempus circumlatas atque transcriptas esse, si quis miratur, is Suetoni consideret uerba, qui de Nerone agens haec tradit c. 52 p. 196 36 B): itaque ad poeticam pronus carmina libenter

Tragoedias ultimam poetae manum passas non esse iam censuit G. Hermannus et doct. motr. p. 387 Praesertim si uerum est quod suspicor, non esse eis ultimam manum Impositam cf. ibd. p. 431 cum, ne perfectae quidem et penitus expolitae int ).

13쪽

VIII PRAEFATIO ac sine labore conposui nec ut quidam putant aliena pro suis edidit. Venere in manus meas pugillares libellique cum quibusdam notissimis uersibus peius chirographo scriptis, ut sacile appareret non tralatos aut dictante aliquo exceptos, sed plane quasi a cogitante atque generante exaratos ita multa et deleta et inducta et superscripta inerant . Neque ab re erit

attulisse quae Leoni suo Sidonius scribit epp. VIII 3 p. 462 Savaro is Apollonii Pythagorici uitam non ut Nicomachus senior e Philostrati, sed ut Tascius 7 Victorianus

e Nicomachi schedio exscripsit, quia iusseras, misi: quam dum parere festino celeriter, eiecit an conieci ty)in tumultuarium exemplar turbid et praeceps et opica translatio ' ct 0. Jalin Ber de SIclis Ges. d. Wiss. 1851

Neque uero schedae a L. A. Seneca scriptae allias continebant tabulas nisi priores octo. Nam quae in codicibus secuntur Agamemno et Hercules alter eas neque a philosopho ipso neque ab aequali quodam conpositas esse certissimis argumentis potest euinci' ). uas qui conposuerunt non solum neque in metris, anapaestis potissimum. condendis et in diverbiis secundum legem strophicam constituendis ad constantem Senecae normam se accinxerunt, uerum etiam in iusto personarum numero seruando in choro adhibendo inque aliis multis rebus ad οἰκονομίαν pertinentibus a seuerioribus artis praeceptis recesserunt et manifesta octo priorum tragoediarum imitatione non minus quam quo usi sunt dicendi genere ab annaeano non modice differente imitatores sese produnt. Hae igitur sabulae, cum in utramque recensionem eas transiisse constet, post Senecae moriem ab eis qui libellos tragoediarum ab eo relictos pos-

Do Gracchorum Ciceronis Vergilii idiographis u. Plinius . h. xi II 83 . Gellius 111 21 4 11 3 5 1111 14 7 1 21 2 Quintilianus 1 7 20.

Has duas fabulas a Seneca scriptas esse negauit . Benti eius opusc. d. Lips. p. 232. Alter nostrum qui in comment de Sen trag. Ruct Oedipum quoque in suspitionem uocauit, de hac opinione pridem recessit.

14쪽

PRAEFATI VIIII siderent ut consimilis artis opera cum genuinis uidentur coniunctae esse. uod quidem eo tempore actum esse suspicamur, quo neque tragicorum graecorum studia evanuissent nec Frontonianorum seduli late ipsius Senecae auctoritas infracta esset. Nam eius exemplum quantopere cum Agamemnonis tum maxime Herculis auctor ad imitandum sibi proposuerit ne leuiter quidem intuentem fugiet. Earum tabularum alteram anteit et tempore et pretio Agamemno, quam tragoediam is qui Herculem alterum scripsit ante culos liabuit et in multis est imitatus ). Agamemnonis auctor praeter Thyesten Senecae Aeschrium quem ille spreuerat, in rebus tractandis ducem sibi elegit, in sententiis uerbisque ab Vergilio oratioque quibus uidium

suum praeferre consueuit philosophus, non pauca mutuatus est. In carminibus uero condendis eum non acquievisse sormis Senecae uel potius eius aequalibus adamatis canticum illud ostendit ex dimetrorum et monometrorum anapaestico-mIm quinquies iteratorum strophis conpositum ii 311-408.

Monendum denique huius quoque tragoediae non perpolitum et publice editum exemplar Senecae schedis adiectum esse, sed plenum ituris ab auctoris manu lactis, id quod mira docet scripturae diuersitas quae cernitur in cantico illo miserrime deformato v. 45-924. Idem quod de Hercule

altero affirmemus nulla est probabilis caussa. Iam uero nouem illae uel potius decem tragoediae tragoediarumque fragmenta priusquam describerentur, chartae pluraum possessorum manibus conmissae Narias experiae sunt uices duorum studiis poeticis et grammaticis cum inseruirent, non mirum quod et locos siue ex aliorum poeiarum libris siue ex ipsis tragoediis sul,latos et uarii generis interpretamenta non numquam metro concepta uersus

denique ad auctoris exemplum formatos quibus dilataretur oratio, ad marginem adlinebant. Ac primi quidem generis additamentorum ut exempla aliquot subiciamus, ad Publilium Syrum reserendus est II 332 ubi cs. notam,

hΕchao fabula plurima desumpsere et Claudianus quem Octauiam quoque ante oculos habuisse ueri simile est et qui eius aequalis pnit auctor carminis de laudibus Herculis.

15쪽

X PRAEFATIO sortasse etiam 452 'utusque mensa capitur angusta cibus pro eis quae expunximus 450 451' cum similibus uerbis legatur In cod. Parisino 8049 saec. IIII Pithoeus angusta capitur tutior mensa cibus). Praeterea syrianae sunt sententiae uel earum similes Η 1312 T 416 529 P 145 146 269 1127 0 390 a 300 706 992. Plautinum deinde habes T 4064. Silianum III 1064 dem 669 s. g. s.

s. t. XVli 186 p. 329), ex Horatio repetitus uidetur TR545, ex Senecae rhetoris libris Α 731 cs. exc contr. VIII 14 422 Bursian), de uidio adscripti loci quos ante oculos habuisse auctorem uiderent lectorei 396 ou met. VI 312 P 566 u. Her X 1 m. I 10 26. Ex ipsius denique Senecae sabulis non raro in margine legebantur uersus magis minusue inmutatis uerbis, uelut TR 115 - Η 1110 TR 692 - Η11 1971 P 1229 ad uerba crudus et leti artifex adscripta: exitia machinatus insolita essera ex TR 760 o machinator fraudis et scelerum artifex es. 466 tu tu malorum machinatrix acinorum e. q. s. P 285 - 125

- Η1 745. simili term 23 quamquam intactum reliquimus ex II11 27 uidetur interpolatus esse. Multos praeterea locos additamentis interpretandi caussa adscriptis auctos esse diximus. Ad hoc genus et alia et haec spectant II 116 verborum et se uincat sententiam sic explicatam esse videmus: cupiat mori ab inseris reuersus

T 1090 ignes torque iaculare lammas i uindica amissum diem lumen ereptum polo II 20 Dirce Thebana tellus uiribus uel nuribus sparsa inpiis P 988 manu caeca peiora

souens P 613 Η 127 173 182 854 1132 1125 11371071 es. 1078 348 0 119 189 P 969 7 1 362 35

es. 232 T 817 429 prosa oratione audacis uiae Omes audax E comes audacis uiae A). Non raro ubi manca uidebatur oratio supplere studebant quae deessent: T 809num reiecto monte Tiphoeus' latus explicuit immo renouat iras T. 336-8 initium carminis abreptum restituere conabantur cLRh. M. XVI p. 37 nec minus inepte 336-8

16쪽

PRAEFATIO XI interposita descriptione cenae lacunam dissimulare. s. praeterea P 406 1268 etc. - Sententia aliquot uersuum paucis uerbis conprehensa P 626 adiu. 625-630 TE 279 ita nonnumquam ut orationis conexus pessime diuellatur, uelut T 34sqq. ubi inculcato uersu 35 labet in proximo uersu omnino non habet unde pendeat, nam quae uox antecedit ortuna ad eam nequaquam potest referri. Respondetur etiam ad rhetoricas interrogationes T 2224. Η462 PD. 159 s. Porro sollemnis quaedam interpretamenti sigura liae est B910 soror sagittis aptior, Phoebus lyrae M 515 Phoebi nepotes, Sisyphi nepotibus cuius auctor contra metrum peccavit 699 maior Pelasgis, apta Sidoniis minor Ta 355 652 T 2224. Denique in rebus geographicis mythologicis et quae sunt

cognata tanta 'possessores pugillarium usi sunt licentia ut ab eis qui docerent grammaticam exempli caussa tales uersus conficti uideantur esse. D. 128 sqq. quisquis Eurotam

bibis I. M 376 s. 0 433 TR 320 s. u. Rh. Mus 1863 p. 45 M 13 Medus et Parthi II 339 s. Cithaeron et Isthmus IIII 1044-46 Getae Hebrus Bistones PD. 206 208 Thebae conditae es. II 6 s. Sit XI 447-9ὶ 4111581 anni tempora P 292 94 Η 381 - 2 T 353-55.

Prorsus inepta sunt nec cum re ab auctore tractata ullo modo cohaerent quae de Cadmo et Laerte adscripta legimus

Recensionis E auctorem multo ante a librarium tragoedias descripsisse et eis probatur quae infra de discrepantia quae inter utramque recensionem intercedi dicentur, et ea re quod ab Etrusco codice abest clauia omnibus qui ad alteram a recensionem pertinent libris adscripta. Quam sabulam ne libro laurentiano olim adtextam postea demum abreptam opinemur, obstat codicis inscriptio, ubi dubitari non potest quin librarius clauiae mentionem uerit acturus, si in librum suum recepisset. Neque magis adduci possumus ut clauiam credamus in eo codice fuisse unde florentinus descriptus est hoc censet Luc. Mulier in Flecheiseni ann. phil. 1866 p. 388). uam sabulam olim in meliore recensione paenultimum locum occupasse nam in E quoque Hercules II ultimo loco legitur posteaque excidisse nullum prorsus uesti-

17쪽

XII PRAEFATIOgium extat et quominus ultimum locum eam per aliquantum tempus obtinuisse putemus prohibent damna grauissima, quibus Hercules II prae ceteris sabulis affecta est. Iam uero de octauiae Origine quaestionem instituentibus primum refellenda est quam nuper protulit Braunius

die tragoediemetavia und die ei thre en istehung. iel 1863 opinio dui cum probare studeret clauiam medii

quod uocatur aeui latum esse, grauissima quibus eius tragoediae textus insectus est ulcera quomodo intra unius uel duorum saeculorum spatium oriri potuerint demonstrare prorsus

supersedit scs infra p. xx et Flecheiseni ann phil. 1867 gurisag ueber de ursprunide tragoedie clavia ). Porro neque ante Albertini Mussati, qui a MCCCXXVIIII vel xxx mortem obiit, aetatem quisquam erat qui scribetidis tragoediis operam inpenderet ), et Mussalus ipse quem cum Nicolao Treuellio ' a MuccxxVIII studia tragici resuscitasso constat, octauiam hau dubie nouit. Ad priora igitur saecula reiecti et temporis indicia circumspicientes Boetiana videmus metra in multis similia esse anapaestis clauiae. Subtiliore autem conparatione instituta, huius sabulae anapaestos quamquam lcum multo maiore licentia conpositi sunt quam anapaesti non solum Senecae tragoediarum sed etiam Agamemnonis et Herculis alterius cs de Sen ira g. vet. p. 5), tamen seueriorem normam secuntur Boetianis. Nam ut Boetius dimetrorum anapaesticorum partem posteriorem donio effici iussit in duabus omnium uersuum partibus V,), octauiae auctor, ne modum in Senecae tragoediis seruatum transiret, doni in tertia lantum anapaestorum partes V, locum concessit Pari modestia Ausonium suisse pros. I non inutile est hoc loco conmemorare duae cum ita sint, aliquo ante Boetium tempore clauiam conpositam esse probabile uidetur φ). Neque

'Def. Μehusius ita Ambr. Traversari p. LXXII. Edέ-lέstan dumgri origine d thgatre moderne p. 11 . . C. G. Μuelle Geta comoedia p. s. r. Ηaasiimisceli phili. III p. 29 Non desunt apud Boetium loci ubi cum Octauiae ei conuenias, quos tamen ex hac fabula sum desumpsisse ad probabilitatem non potest adduci. f. et L io II 2 4. .

18쪽

PRAEFATIO XIII uero ante Frontonis aetatem potuit scribi. Nam cum aliis argumentis Vaterus misc. crit Iaso V in Jahni annal plail. VIIII1853 p. 588 sqq. et Braunius l. l. p. 564. evicerint, praetextae auctorem non paruo temporis interuallo ab aetate Neroniana distare, tum ut reseramus post eum qui Herculem II scripsit rationes metricae adducunt. Vt uero adcuratius Oetauiae aetatem definiamus ne a uero nimis longe aberremus non ueremur si pari lare interuallo eius auctorem seiunctum

esse dicimus a Frontonis et a Boeti saeculo. Rerum enim in hac tragoedia tractatarum praeter Senecae libros quos de clementia ad Neronem scripsit sons est primarius Tacitus, cuius studia postquam diu iacuere resuscitata esse quarto saeculo, auctore ut uidetur Tacito Caesare, Vopiscus Hieronymus 0rosius testantur. uid igitur inpedit quominus hoc ipso saeculo clauiam scriptam esse nobis persuadeamus' idem uero saeculo uolgaris recensionis originem deberi arbitramur duae ut post Lactanti uel Serui aetatem acta esse nequit, ita multo post id tempus quo si recensionis archetypus exaratus est eam ortam esse inde necessario conligitur, quod chartae illae tra goediarum cum a librarius eas descripsit, multo grauioribus damnis assectae erant su in Da), quam quibus librari si aetate laborabant. Quare cum neque post sextum uel potius quintum, neque ante alterum sed aliquanto post sacta esse non possit non credi, quarto uidetur tribuenda esse saeculo, quo ipso Senecae philosophi auctoritatem per Lactantium Hieronymum Augustinum restitutam esse constat duodsi clauia paulo ante recensionis uolgaris originem conposita est, quidni illam ab initio cum hac coaluisse putemus Immo haec opinio ea re cum maxime conprobatur, quod ex omnibus quorum quidem noti iam

habemus et permagna est copia recensionis a codicibus

ne unus quidem praetexta caret et omnes eam non ultimo

sed paenultimo loco habent. Quod quo pacto fieri potuisse eredes nisi ab eo qui archetypum librorum recensionis

6 20. In aetatum dosoriptione Boetius II 5 non sequitur Oct. 408 sqq. sed Ouid. Μ. I 89 sqq. et Sen Phaed. 533 sqq.

De Claudiano v not. ad P. VIIII.

19쪽

XIIII PRAEFATIO exarauit Octauiam receptam et consulto inter Agam et Here. II interpositam esse tibi persuaseris Hoc ipsum autem reputantibus fieri uix potest quin suspici animis oriatur ab eodem homine et octauiam conpositam esse et recensionem A scriptam, qui dum opus suum uiri clarissimi auctoritate tueri studet, inter eius opera uel quae eius esse crederet suum interposuit ). duae tamen opinio certis quibusdam argumentis probari uix umquam poterit. Quicumque hodie extant Senecae tragoediarum libri. quoniam eos diximus ad duorum librariorum operam redire. qui diuerso tempore ex ipsis poetae chartis sua exemplaria transcripserint, iam quaerendum uidetur esse, utri eorum maior fides habenda, i. e. utra recensio in emendandis his tragoediis prae altera sequenda sit dua in re trimariam esse recensionis E siue quod idem est codicis florentini auctoritatem satis patet. Nam primum uolgaris recensio etsi antiquissimo tempore elaborata est, tamen qui hodie eam repraesentant codices tanto temporis interuallo ab illa aetate seiuncti sunt ), ut non potuerit fieri quin a pristina uolga-

Εiusdem ut uidetur aetatis homines non uerebantur Pauli apostoli cum Seneca commercium fingere. Non contigit nobis codicis uolgaris ullius uestigium inuenire uetustioris saeculo iv. Nam praeter eos qui infra descripti a nobis et enumerati sunt, de non pauci aliis quos ad recens trag. adhibere non licebat ita tamen sumus edocti, ut eos omnes et uolgaris recensionis et aetatis recentioria esse sciamus. Sio XII Neapolitani, x ambrosiani Medio Ianonaos, duodecim laurentiani Florentini, quorum H. Peter descriptionem nobiscum communicauit, duo bibi monast in Monte Casino No. 394 memb. s. XIIII mutilus rescriptus max partem No. 392 memb. a. IIII quorum notitiam

Otioni Benndor debemus, Lobhowitzianus bibi. Raudnitzad Albim in Bohomia memb. a. 1440 cuius non nulla folia F. Paul contulit. Accedit ratis lavi ensis alter ibi. reg. uniV. IV Q. 42 chart. a. 1502mero et Thy continens Dres denses duo P 151 mombr. 1402 rescriptus D 152 chart. s. XV Gudianus Delpherhytanus lat. 344. XIIII mutilus in et fin. - Vincentius Bellovaconsis qui in XXXI' libro speculi naturalis seon soli anno 1250 nonnullos uersus Senecae tragoediis affert quo usus est tragoediarum Sem plar utrius merit recensionis non liquet.

20쪽

PRAEFATIO XVris recensionis condicione magnopere degenerarent. Sed sacsuperesse hodie satis locupletem illius testem, uelut membranas illas ambrosianas quarum nihil praeter misera quaedam soli saeculorum inuidia nobis concessit ne tum quidem ei prae florentino obsequendum esse largiremur. Tribus enim sere saeculis post priorem librarium auctor alterius recensionis suum Iibrum conscripsit, quo temporis spatio chartarum illarum species et habitus multis in rebus inmutata erat: additamenta adereuerant quibus antea liberae fuerant cs.

0 213 , cum multa iam a priore librario legi non possent.

talium locorum numerus summopere auctus est, id quod

haec et similia ostendunt Med. 961 antiqua erinis ira Eantiqua mentis ira Aor 50 ensis senili siccus cens. s. tinctus P 121 7 morte facili dignus haud sum E m. dignum facinus ausum a. II 575 a sole generis est Ea s. gemmis est A bd. 391 oculos uberi stet rigat Eo superi oculos . . A D. 195 ipse cui de E ipsi ceu uideo ori quis me interorum si quis me uror nunc a 60 spument aena E spumante aeno A 180 iratus atreus si ras et argos A i 77 peius ac leuius Ep. a. peius A 244 armenia carmento 490 integer Cycnus E ante geryones uide vers. seq. Ain 1311 eripere nec tu E Theseu ipse necdum A M 226 gloriae florem E Gnaecla era a g. 597 maluntque Eoo luntque a bd. 30 lacesse propere E secede pr. 0 1033 inuit loquere nate si immitis oro nate a TR 31 quo stetit stante ilium Est quodque stetit ante ilion 311 increuit metus cinerepuit, A TR 513 turrisque

latebras si turpesque l. a multaque huius generis alia. His accedunt non pauca quae illius hominis in scribendo et neglegentiam et festinantiam testentur, qui quotiens e horum uel uersuum collocationem particulas coniunctiones

similia mutauerit uix potest diei es. M 267 713 740 252218 233 268 1013 alia innumera). Sed restat res longe

grauissima et quae plus etiam fidei detrahat et auctoritatis ei qui hanc recensionem conposuit duae enim supra attulimus deprauatarum lectionum exempla qui perlustrauerit, is mira-