De laudibus vitae rusticae ode Horatii epodon. secunda ab Aldo Manuccio explicata ...

51쪽

sione mianiuntur greges. Laelum Psecundum, fertile. Horna J notueri. ornum autem, hoc est nouellum uinum est sapidius uetere. Dapes inemptas appare non emptis, sed labore partis, epulis, metuam exstruat. Nam bonam matrem familiam non emacem, sed uendacem esse

oportet a

Huc etiam allusit Virgilius.

- . . 's q. reuertens Nocte omum, apibus mensas onerabis inemptis. Non me Lucrina iuuerim conchylia superius commemorata sunt, adsint commoda, non mihi iucundiores fuerint opiparae mensae urbanae rusticis mensis: nam mihi parabilis uictus, ac domi factus, erit gratio exoticonexquisito. Ostendit igitur, se rusticorum ferculis plus delecti , quam lautissimis, exquisitissimis, diuitum cibi . Lucrina conchylia J In lacu Lucrino capta Sic Sat. .

dixit, Lucrinaseloris. Lucrina autem conchylia maxime excellebant. Conclla lia sunt testacea omnia, ut, ostrea, pectines, echini. qua quidem uoce utitur etiam uernacula nostra

lingua Certe pictores, qui testis utuntur, in quibus colores seruant, hac uoce utuntur, dicentes Ochigo. Athenaeus huius etymon uocis ita deducit, ut uelit Conchylia dici παρα το κεχπεδα, id est ab hiando. Ostrea hic intelligit nam ostreis Lucrinis optimum saporem primus Sergius Orata adiudicauit,quando ea

dem aquatilium genera aliubi atque aliubi meliora, teste Plinio.

52쪽

Iuueris , h. e. iucunda fuerint. PMaMiue rhombin, iis is est planus, Plan. lib. v.

cap. zo.& Colum. lib. IX. cap. 6. Rauennae optimus, teste Plinio lib. I X. cap. R.&Iuu. Iat. q.α Uu dio, cuius haec sunt euadriaco mirandin litore rhomb- . t

olim in delicijs habitus.Sedin Venetij maximi sit mautem Rhombus,& Graecum, latinum, uernaculum uocabulum Dictus -ῆττα Vide Athenaeum lib.vii.&Plinium lib. I x. cap.qz. Et est ex eo di , Quod figura sit rhombi. Est autem Rhombus figura Quadrilatera, quae tamen recti angula non est , icut Rhomboides, quod in contrarium collocatas μneas, atque angulos habet aequales, non auxem rectis angulis, neque lateribus aequis continetur: habet enim duos angulos aduersos acutos maxime, duo reliquos itidem appositos obtusos maxime Potestis hanc figuram apud Euclidem legere in principio suae Geome- triae,in quo traduntur definitione Geometricarum umgurarum. Propterea dixit Martialis: Mamuis latagerat patella rhombum, RhombustitioreAit mens- cir Namque, cum sit quadrilaterae, hoc est si indes, fissurae, iure latior esse potuit patella. Facit eius mentionem Plin. lib. XXXII. c. ult coniungens eum cum scaro Fuisse autem piscem non ignobilem, satis hic Horatij locus, praeter Plinium declarat . opponit enim exquisitabo magno empta, cibaria, rusticis, ac para

ram eius ita describi Diphylus, Latine redditus , apud Athenaeum lib. ix. Nossi ac tenera carne prae ι-

53쪽

ius ' Iriabilis, dulcis, leuis, ad eos uendum se .lis, facile redditur, uentrem mollit. Addit idem recentem scarum esse uspectum, propterea quod lepores marinos captat Vsq. uescitur, iccircoq. eius intestinavim bilis Oectricem habent. Idenire hunc olum ex omnibuspiasibus dormis dicit se propter eam cau am numquam noctu capi Oppianus etiam lib. I. Halleut eum solum Mocalem esse scribit. Ccteri enim pisces, muta sunt animantia.

Is etiam auctore Arist. in a. de hist animalium ea. 7.& lib. II X.cap. a.& Plinio, & Athenaeo,solus inter pisces ruminaret editur Eum Plinius lib. I x.cap. IIS lib. XXX ii. cap. XI. Athenaeus lib. II.&Aelianus libor I cap. 6 celebrat, ut sua tempestate principi lem. Fuit Romanis in honore mensarum. Inde Ennius, apud Appuleium, Apol. I. Scarum praeseris, cerebrum Iovispaene supremi. Sed operae pretium est, recitare, quae Plinius de eoderecenset, cap. a. lib. x x x si inquit aute Mihi uidentarmis, o quae Ouidius prodidi scium ingenia, in eo uo dismne, quod Πάhemicon inscribitur, Scarum inclusium, a sis Urome erumpere, nec infestis uiminibus caput inserere ed-μersum caudae ictibus crebris laxare res atque retrorsum erumpere mem luctatum eius si fori. . v aseus scarusL exmnsecus uideat . prehensa mordicus, cauda adiuuare nixus erumpentis.

Galenus quoque' scarum inter saxatilas excelIere suauitate sua tempestate scripsit. Et Nicander apud Athenaeun lib. v I I. Scaryam esse dixit mini no

Si quos Eois Antea ta fluctibus Hiems ad hoc uertar mare. J Si quos'tempestas ab

oriente ad hoc mare nostrum impellat. Et hoc dicit,

54쪽

propter mare Carpathium, ubi Scarorum maxima est

copia. '

nionaiad hoc est, intonita hoc est, tempestas co citata. Non Maauis descenda in uentrem meum, mali nas Afficae intelligere uidetur, quae nouissimae per grinarum auium sunt inmensas receptae, ut legimus apud Plinium lib. X. Non Attagen Ionicus Iscundior, quam lecta de pingui misoliua ramis arborum J Attagen maxinae Ionicus celebratur, quondam existimatus inter raras aves , ut Plinius lib. X commemorat. Plumas habet uarijs colorum maculis distinctas. Quamobrem ab Arist. πτρρο κιλος appellatur. Oliva oleae arboris fruetus Aut herba lapathi prata amantisio graui Maluae salubres corpori, JVt pulchre urbanam luxuriam hucusquenotaint, ita nunc rusticorum frugalitatem commendat, De patho, malua, herbis, multa stribit Plin. lib. xx. c. MDe Lapatho haec interpres Lapath-- beria in cibo

sumpta stomachum conriortas , ueni cm purgaris minam rouocat , ructum excitat, o 'auseabundis comedendi auiditatem reddis nocitur in cis a Iosis, planis. bl Vel agnast is caesa Terminalibu1. Oias Vel haedus erepsus vo l. - Terminus, deus fuit, pacis , dc iustitiae custos. Huius temptu iuxta aedem Iouis opi max iu Capitolio primum a Numa exsti' ictum, mi lacruni stilis

55쪽

athaeae fere in lupo. Haedus lupo ereptus uid tu suauior,n quia tenerior factus haedus enim ti tener uidetu tio sed ideo suavior, quia, ut ait Acro, gratior factus

este perdito Quae enim perdidimus si recupere

inus, gratiora in nobis: nam videmur ea in lucro deputare. Has inter epulas, ut uua potis oves Videre properam domum; c. J Quam iucundiaeit, inquit, dum rure cenamus, uidere oves iam pa1tas domum redire citato gressu, ut moris est, ac boues etiam languetes de labore diei uernasq. sua obeun

tes munera.

V iuuat mirum quantum delectes

ouandi uerbum poetis frequentissimum, pro uerbo Delccitat. Pasias oves J Delectat uidere oves pastas, repletas domum redire; contra, uidere boues redire as.. sos, ac defatigatos. Oves enim ex pastura boues ex labore, nobis cmolumentum praebent. Properames omum G ad quietem, ad refectum. Animantia enim omnia, licet, homine excepto, rationis sint expertia, naturae tamen impetu quodam feruntur ad id, quod ad eorum conseruandam uitam est necessarium non blum enim unicuique rei est a natura tributum, ut si caliquid, sed ut se etiam in propria condicione seruet, suimet interitum maXime auersetur. properant domum oues quiescendi gratia, somnum capiendi, citius indigent ad uitam boues autem non

56쪽

tes agi properare, ac festinare, quam domo absce

dentes laborem enim, ut malum, non homine iOlum, sed animantia omnia, auersantur. Videresessos uomerem inversium boues Collo trahentes languido id dest,uidere boues arando sessos, confecto iam labore diurno,domum redire. Sic Virg. Advice: aratra iugo referuntsusen a iuuenci. Postilosq. uer π, ditis examen domus, Circum renidentes lares. J Vernas, seruos circa torsi sedentes nam ad sorum cenare solebant. quod hodieq. fit, in ea uita, quae seiuncta a curis sit. procul absit a fastu. Est autem Verna puer domi natu , procreatus, qui serui loco sit. Aenuentes, sex mei. Haec ubi locum enerator Alfius, Iam iam futurus rusticus, Omnem relent idibus pecuniam J . Postquam haec de agriculturae laudibus dixit en rator Alfius, suam fortunam pertaesus, statim rusticus fieri desiderauit. Ideoq. omnem pecuniam, quam seneratus erat, a debitoribus exegit, mercati rus agrum. Idibus autem dicit, quod olim idibus exigeremur usurae.Alij pro Relegit, probant Redegit,ut est in octo meis scriptis. Quod etiam mihi probatur, cum eo in hoc stagnificatu Cicero non semel utatur. Puaerit Ualendis ponere. J Notat inconstantiam Alfij, qui statim ad ingenium, tristinos mores, redijt. pulchre ostendens, quam periculosum sit, canem semel intestina degustasse Alfi cuiusdam feneratoris habetur apud Columellam dictum illud, Bona nomina non numquam mala feri,si numquam interpelles Plinius etiam me nitruui Alsjῆ-M-ςsςnλῖς. . .

Alludit

57쪽

A udit autem Poeta ad consuetudinem seneratois,

qui soleban in singulas Kalendas mutuum dare. Vn ce' Kalen racm pro libro rationuni, in quosneratores nomura debitorum describebant ut in a. Parer-gon memoriae mandauit doctissimus, idem i. omnium coctrina , moribus, elegantissinius uir Andreas

eliciatum.

Arcadius Charesius libro singulari de muneribus

Cluilibus, Dig. lib. L.tit.q.de muneribus, honoribus. l. d. Hunerum ciuilium Kalendar quoque curatio. C quaestura in aliqua ciuitate ime ho rei non habearisor se resonale min=- est.

59쪽

PLACET . HOC'. LOCO

GEORG. LIB. II.

Vt facilius possint conferri

cum Horatianis.

Fortuna os nimium, bona norini, Agricolas, qui si proculdiscordibus armis I naei fumo actis uirium is sima testas. Si non ingentem oribus domus alia superbis Mane utantum totis uomit edibus undam, Nec vatis inhiani pulchra esurine postes Isin is . auro uentes reiaq. aera, Albis nec Afri Ocatur an ueneno. Nec casia liquidi corrumpitur u solui: Ais cura quies, ct nescia algere uita, Diues opum uariarum, a latis otia undis Speluncae uiuis'. lacus, at stigia rempe , Itusq-boum, mollet sub arbore somni, No absint: Egis saltus ac astra ferarum, Tisaiicν sis ram, sin I. L Ga laaenius, . t 'PQq.

Sacra

60쪽

Sacra Deo, sancti panes Lex remale ins Iunilia excedens terris uestigia secit. Ide uero primum dulces ante omnia Musae, suarum sacra sero ingen: perculsus amore, Accipiant caeliq uias, ct sidera, monstrent, Desecus Solis uarios, Lunaeq. labores: Vnde tremor terris, qua ui muria alta tumesicant Obi cibin ruptis, rursusq ins ipsa residant: mi tantum Oceanoproperent se tingere Soles Hiberni, uel quae tardis mora noctibus obitet. Sin hiis ne possim naturae accedere partes Frigiam ob istis cirum praecordia sangu , Rura mihi, se riguiplacean in Massibus amnes Flumina amem in tuasq. inglori- o, ubi cam Sperchiusque, ct uirginibus bacchata Lacaenu. Togeta o, qui egelidis in uallibus Haems distat, ct ingenii ramorum/rotegat umbra. Felix, γυotuit rerum cognosiere caussas , Atque metus sera, ct inexorabile fatum Subieci pedibus, strepitumq. Acherontis auar . Fortunaια is ille deos qui nouit agrestet, Panaque Stisanumq. senem Nymphasq. soror Isium non populi fasces, non purpura eg m

Flexis, insidos agitans discordia fratres .

Aut coniurato descendens Dacus ab Istro: Non res Romanae perituraq regna: neque ille

Aut dolui miseerans inopem, aut inuidit habenti mos rami sucus, quos ipsa uolentia rurabonte tulere sua, carpsit necferrea iura, in sanumq forum, autpopuli tabularia uidit

Sollicitan ali remis freta caeca, ruuntq. In ferrume penetram aulas, ct limina regum,