Phisiognomia ordine compositorio edita, ad facilitatem doctrinae: commentariis illustrata ... / studio et labore D.J. Fontani ...

11쪽

Mn cet. Hinc necet ario sequipar est: neminem esse aptiorem adfalso creditos

mores detegendos , quam histonomiae peritum. Ab hac do trina hominibus

pernecessaria discenda, hucusque duo

remorabantur eius studiosos, doctrinae obscuritas, methodus qua Aristoteles

in Libri Phisonomiae est sus suμm

enim laborem docilis, ferens,methodom resolutoriam sub obscuram addiscentibus Dequutus, nos studentes facilitati,

dedita opera invertimis eum ordinem, euitantes prolixitatem, diuersarum opinionum enumeratione, quibus porta,aboquinperitus adielus omnino,obscuritatem do trinae N edium maximum discentibus peperit mare demonstrationibus breui imis, facilimis, sententiam Aristotelis, omnibu qui de Phisonomia libros ediderunt r. ferendam, dilucide explicauimus. Vt vero meum, hac in re studium tanquam a

12쪽

6cari vehementius impellerem, hoc quidquid est Aboris, tibi Serenissimae Re i- dicandi misit proposui, tuum namque sublime in omnibus sientiis iudi ci m,nescio quid timoris obseruantiae scrutilis, excitat is, qui tuo celeberrimo, illustrissim Regio nomini, atque ita dicio uas vigilias dicant m quouent. uibus veluti in se e contruct nihil tibi

aerendum, nisi expolition plane ibi persuadent Jn hoc opusulo, si desit ille

frudius obseruantis e rubonen timoris, reti is di cultas, negotio a in aegris

curandis medica o ccupatio, te, Regina Serenissima, omnium,post homines natos, mitissima eteniam depracabuntur.

13쪽

turam. Nam cum eius munus

su exsignis sensu perspectis co-

... Oscero mores hominum, si ue inclinationes naturales, cinclinatio sit anima facultas ad aliquid agendum, Physiognomia doctrinide anima erit subdita,quae explicat animae facultates. Secundo, homo moribus praeditus est subiectum huius doctrinae, hic autem refertur ad Philicum subiectum Praeterea multa principia mutuatur haec doctrina a Physica, orgo ei subalterna est. Subiacet etiam Physiologiae medicae, cum enim potissima ratio causamo rum, d propensionum diuersarum nascatur a temperamento,ut explicauit Gal. i. proprio,quodani. O .sequ.temp. corporis Physiologia naturam temperamenti explicati modum siue rationem cognoscendi temperamenta,ergo virique erit sub.

iiij

14쪽

s ac Fontanus

alterna. Est ergo Medici Physici ossicium explica

re Physiognomiam, quae certe debet summo studio acquiri. Nam cani omnis scientia honore digna sit ex primo cap .li. i. de mi.haec non vltimum gradum honoris sibi vendicabit, agit namque de homine praestantis Simo subiecto, de perpensio hibus siue moribus illius. Tumque demum hominem agnoscere dicimus, quando eius mores intelligimus.Vtilis est etiam ad familiaritatem cum hominibus in undam clim enim homo fit magis consocialis quam apes,exprimo cap. lib. i. Olis. sitque adeo periculosim amicitiam contrahere cum hominibus, ut edicto antiquorum iussum sit, modium salis esse comedendum cum eo, cum quo familiaritatem contrahere instituis , huius unius doctrin auxilio periculum illud euitatur,cuius cognitio multo est securior,honestior, & minus molesta, quam ille mos antiquorum. Si namque post aliquam partem salis consumptam mores sis nactus alicuius homini; qui tibi cordi non sint, turpius relinquetur,quam non admittetur, turpius namque elicitur,quam non admittitur hospes.Adde quod diuinationi proximum est ex signis sensibilibus propensiones hominum detegere. Postremo institutoribus iuuentutis valde necessaria. Si quando enim beneficio huius artis detegant propensiones iuuenum, eas corrigent , remediis, tum consuetudine contraria. Atque cum omnibus sit necessaria, praesertim Medico. Nam quemadmodum scribit Hipp. i. Pro n.s Medicus dixerit coram aegris praeterita , praesentia in futura, illi

sibi persuadebunt, Medicum intelligere morbum

15쪽

&egrorum naturam, facili isque illi fidem adhibebunt. Ita si Medicus ex signis sensilibus Canorsid aegrorum, quae lucent in eorum corpore detexerit mores, credent facile eum intelligere eorum naturam temperamentum, quod maxime expetitur ab grotis, de iure. Nam Hipp. c. Epid. scripsiti principium optima curationis esse constitutum in cognitione temperamenti cuiusque ho

minis.

ΡHysiognomia, ut nomen ipsum designat, est

regula siue norma naturae.Verum cum nomen

naturae sit ambiguum, praecepto logico prid distinguendum,quam definiendum Sacri Theologi nomine naturae intelligunt, plurimilm Deum

Opt.max.quem naturam naturantem vocant Physici,&praesertim Aristot.lib. 2.Physic. sumit naturam pro forma materia principiis naturalibus. Medici usurpant nomen naturae pro temperamen to,&calore innato, dicunt enim naturam coquere, nutrire, aliquando pro formari figuratione corporis, ut apud Hipp.in Epid. illi moriebantur maxime, quorum natu a vergebat ad Phthysim. hocnomine intelligura inclinationem seu propensionem naturalem, aut igniculum ad aliquid agendum: unde multipl-x his temporibus Physiognomia descripta est, astrorum, plantarum,hominum, auimalium ut videre est in libris bo-

16쪽

io Jac. Fontanus

ranicorum, equisonum, d venatorum,hoc loco Arist. vi in sequentibus clarum euadet,nomen naturae sumit pro inclinatione, aut propensione naturali hominum, quibus naturaliter incitantur ad aliquid agendum, eodem significato Cicero scripsit naturam si sequamur numquam aberrabimus, dummodo natura propenso bona sit ita ut Physiognomia scientia sit, in qua per ea quae iii corporibus hominum sensit percipiuntur ipsorum

mores siue inclinationes naturales cogniscantur. Propensiones hae sunt veluti facultates in anima.&homo illas non exercet nisi per corpur, quod probatur ex definitione animarii. de an. cum scribit Arist. Anima est a lus primus corporis organici dcc Aci iis namque est persectio Anima ipsa est praedita facultatibus, quas exercet per ipsum corpus id est instrumenta corporca, potissimum per temperamentum calorem innatum ci spiritum. Quam ob causam Gal. r. cap. l. i. te su pari. longam texuit enarrationem dis rentiarum animalium per dispositiones corporis, concluditque tandem animae, secundum diuersas eius facultates aptum fuisse datum corpus: nam instrumenta parantur facultatibus,ita ut agente anima subseruientibus insitu mentis corporis actiones edantur.Videt quidem anima,sed per oculum tanquam instrumentum Caeterum ut in Medicina duplex animaduertitur habitus, unus contemplativus, Malter practicus, ut scribit Avicen in principio opc'ris sui medic ita in Phrsiognomia duplex nota tur habitus, contemplatiuus,quatenus versatur incognitione principiorum, quae vera sun propxia,

17쪽

d necessaria,qualia iudicari debent, quae ab Arist . in hoc opere uere descripta,nepe anima sequitur corporum affectionesi corpora ab anima assiciuntur, tum omnes rubicundi natura, proindeque sanguinei, sunt hilares, iucundi d ad amorem propensi Per ea principia Physiognomus probat de sit biecto homine, mores siue propensiones naturales Alius habitus h siognomia est practicus, quando scilicet propositio maior syllogismi est principitina contemplatiuum , minor est

particularis,uia cum conclusione, ut si quis vellet probare Petrum esse natura iucundum, ita argumentaretur. Quicumque facie dc toto corporis

babitu natura ipsa est rubicundus hilaris est habendus, atqui Petrus talis est, ergo propensius ad hilaritatem. Ab hoc habitu Physiognomus potissimum appellatur, ut enim non meretur dici Medicus,qui tantum generalis Medica artis praecepta didicit, neque hominem peculiarem aliquem curare nouit, ita Physiognomi nomen sibi vendicare non potest, qui non nouerit mores hominum peculiares. Neque opyrus uillet adeptus nomen Physiognomi nisi depraebendisset in facie Socratis signa luxuriae. Neque hic habitus potest dici contemplativus chim referatur ad imnem vitae utilem, nimirum ad societatem vel amicitiam cum hominibus ineundam, aut ad corrigendos mores.Praeterea haec doctrina,in particulari propensionum cognitione versatur, cin eis quae esse possunt di non esse. Is enim qui propcnsus est natura sua ad aliquod vitium potest propensionem illam corrextile studio&consuetudi,

18쪽

ii ac Fontanus

ne bene agendi, quemadmodniri narratur de ipso Socrate, quia Zyropo iudicatus luxuriosus, respondit eam inclinationem Philosophiae studio emendasse , quare Physiognomia particularis scientia dici non potest, sed potius practicus habitus: iudicium artificiale. Sed hoc impossibile videtur,nam si signa adsint in corpore sensu percepta alicuius propensionis , aderit .sgnificatum: nam relata sunt per se de secundum esse, nempe temperamentum propensio naturalis, quae ex illo nascitur negamus voluntas namque libera esti potest supra temperamentum Ani maduertendum tamen est inclinationem habere semper aliquam vim resistendi voluntati, ex quo

dem in nostra potestate, ut meliore essiciamur, non tamen ut optimi, quemadmodum inquit, si quis valetudinarius a prima constitutione sit poterit idem hac dispositionem remediis emendare, ac corrigere non tamen perficiet ut omnium optime valeat. Quaenat iraliter dicta intelligi debent, non diuinitus,potest enim Deus mutare pessimum

in optimum,ut exemplis quamplurimis sacra scripturae patet. Verum dicet aliquis quae certitudo potest haberi in hac doctrina. Respon .chim homines ut plurirnum sequantur prospensiones naturales,&praesertim illi, qui tollunt voluntate libertatem , multum habebit certitudinis in pluribus hominibus,neque etiam in omnibus disciplinis quaerenda illa certitudo quam Aristoti t. cap. l. i. de part an .animaduertit in scientiis Meta-

physicis&Mathematicis.'Sed satis nobis esse de-

19쪽

bet alteram necessitatem quam noster author vocat ex suppositione, it plurimum possit in hac reperiri. Quare supposita illa propositione quae vera est, nempe omnes homines ut plurimum sequi solere inclinationes suas naturales, multum certitudinis haec doctrina etiam in particularibus sibi vendicat, quae chim vera appareant, tamen praecepto euangelico vetitum legitur, nequis secundum faciem iudicet,hypocritae namque tristes ex eodem Euangelio facie extenuatione pij Videntur nec tamen sunt. Respondeo faciem hypoctitarum esse studio S ex arbitrio comparatam. At Physiognomia iudicat ex naturali dispositione corporis nou simulata, de naturalibus inclinationibus hominum. Atque ut veritatem doctrinae co- firmemus Iobi sententia notanda, dum scribit, in manibus hominum signat, ut nouerint linguli opera sua. Idem testantur libri praestantissimorum virorum, Aristotelis, Constantini Affricani, Rhas, Galeni, Conciliatoris, Alberti magni, ex quibus concludi potest veritas: dignitas huius doctrinae.

DE FINE ET SUBIECTO PHI C opus Aristotelis est,hoc in libro doctrinam tradere per quam mores naturales hominum dignoscimus, ex dispositionibus naturalibus co potas,e quo perspicu est eiusdem scientiae subiaiectum esse hominem naturalibus inclinationibus

20쪽

fac. Fontanus

praeditiina. Ali namque mores sunt ex Gal.in lib. ari par naturales, alij consiletudine agendi comparati Propositio autem illa syllogismo confirmari potest, illud alicuius scientia subiectum habetur, te quo demonstrantur passiones,d proprietates per causas, ex r. lib. roit. anal Atqui de homine ostenduntur in physiognomia propensiones naturales, ergo homo ut est praeditus moribus naturalibus dicetur huius scientia subiecisi. Si quis dicat ex . metaph supponendum esse subiectum in scientia particulari, non probandum Respondeo probari Oile per Logicas propositiones, quod sit tale iubiectum, non per principia particularis scientiae. Achilinus Philosophus h. desubiecto Philiognomiae subiectit huius

doctrinae constituit hominem secudum quod natura bonus est, in quo labitur. Nam ut ex doctri na, Aristotelis clarum euadet aeque consideratur homo in hac scientia prauis inclinationibus prae ditus, atque bonis. Quidam sunt arbitrati animam qua ratione est subiectum inclinationum naturalium esse propositam huic doctrinae prosubiecto. Sed meo iudici errant , nam animae omnes humana sunt

praedicae ijsdem facultatibiis,unde sequeretur omnes homines esse propensos ad eosdem mores, quod est falsum experientia Adde quod propensiones sequuntur totum compositum,nempe hominem, ut prima propositione huius libri probabitur.Hoc potest facile intelligi similitudine ductah temulentia de quibus loquitur Aristoteles eadepropositione prima, probi. 16. sech. 3. scribit