Tractatus de febribus ab autore ipso primum publice praelectus, nunc vero in lucem emissus / [Kaspar Peucer]

81쪽

nequit sese illo exiguo quietis interuallo, qu od duobus paroxysmis quibusq; paroxysmus intercedit, colligereri reficere& quod laeduntur vehementer os ventriculi atq; epar, quorum illud affectum putredine pituitae ibi nata, aut eo

regurgitate syncopas adfert stomachicas, hoc tandem corporis habitum in cachexya hydropem perducit,tum quia morbi natura, quae calida&sicca est, prorsus aduersatur humoris naturae, qui.est frigidus humidus , crassus, lentusviliscidus Quare quod ni conducit ut causae, id est. humori&obstructionibus ab humore,id nocet alteri, ut morbo.

Victus rationem institui oportet ex toto Di4t morbi tempore, prout febris videtur longior futura esse, aut breuior tota tamen tendat ad manifestam caliditatem cum manifesta vi attenuandi, incidendi propter humoris cras sitiem, lentorem propter obstructiones, quae in hac febre magis multae tertinaces sunt humore profunde in farctoi pertinaci

ter adhaerente. Initio conuenit victus uberior eo, quod morbus sua natura diuturnus est , ne

natura fracta inedia velante statum vel in ipso statu succumbat, ne, ubi morbus accesserit ad vigorem, imbecillitas naturae cogat exhibe- ri cibum largiorem tempore alienissimo contra rationem Myppocratis maleni autorita tem qui tenuem victili in statum praecipiunt. Notus est enim Aph. 8. panis prima uuando morbus msuo rigore constitit, tun victu tenuisimo tendum Aersia calidus,liccus subtilis tendens ad caliditatemvi siccitatem Talis si natura per an Eo nitem-

82쪽

Hi tempus non sit,ut hyeme, aut aestat ccii constitutio coeli pluuiosa est, iliciatur talis arte medicamentis, ut sustitu uniperi, thuris,mastichis, Sandaracae, corticum citri, osmarini c. In statu morbivi tempore astiuo aer sit temperatus, cibi in concoctu faciles , qui calefociunt, attenuant, incidunt ideo luscula&carnes condiri possunt radicibus asparagi, sceniculi petroselini, carui vel aromatibus, ut Cinamomo, pipere: Et si non adsit aliqua patis intcoeries calida, Zingibere .Pauperil, iide cibi condiri possunt ciceribus vel decocto cicerum.

Fiigidi&humidi cibi omnes, qui succu gignunt

Pituitosum,aut crudu,aut corruptioni obnoxiuvitentur sedulo,nec detur cibus aegro in ipso a roxysmo ante statum, vel in statu,sed ubi vigor praeteritis declinatio adest manifesta aut si breuis sueti paroxysmus,expectetur finis declin tionis. Si tame sitis urgeat exhiberi possisnt loco potus hydromel aut aqua hordei cu decoctione anili sceniculi aut piperis aut aqua faechari, in qua ferbuerint semina ea de aut syriapus acetosus simplex dilutus aqua salsa Extra paroxysmuconcedatur vinia albutenue Dγοφορον ut Ne' carica diligenter a consideretur aetas, o sueti do tempus anni temperamentum aegri A reliquae circumstantiae, de quibus saepe dictum est. Plus vigilet aeger, quam dormiat, praesertim vero invadente paroxysmo a somno arceatur. Aluus semper sit aperta ii sponte sese naturano exoneret, prouocetur clysteribus,glandibus ves medicamelis per os assumptis. Cl steria sinii nitio uia, quae sicale raciant, incidant&absici aui; quale est, .stiti, Mercuriat Fursurum cra μο-

83쪽

2. Hierae purae, cu te ext r. pro i stere ani vi Olcirent. 3 . Salis s. i. Cum vitello Ouidiat nenia Vel si

sit opus en emate fortiori M. Mercur. Bithon. Mal nua Chamomel ana M. i. Sem Ani Joenic Carvi ana itii.

yd. Furfuris ligati inpetia M.a. Ferueat in sq. aqua ad con ump. partu dimidia, colat. H. j xiv adde Mesiis roset Colati ita viterae impl. 4. Benedictae laxat. 3 r. hic hamomel olei com anari . f. Sachars rubiij ij. Salua . Cum vitello ouisat Enema. Talis alui lenitio mitio fiati postea toto febris

tempore crebro iteret ut Commendatur a Ga Vbmi j

leno etiam vomitus creber, maxime a cibo toto morbi tempore. Praesertim in iis, qui facile citra molestiam vomunt. Ex Gnerat enim&alleuat ventriculum, qui est fons Phlegmatis crudi . Cumq; vomitus spontane erumpunt sub accessione sudores in declinatione, signa sunt optima Poterit itaq; vomitus prouocari iis, de quibus supra ut acetos simpl. vel aqua tepida cum Oxymelle simpl: In reliquis, quid sticulter vomunt laudat nonnulli inter inicia et laante coetione moderatas euacuationes materi pituitosae contentae& coaceruatara stomacho

cu lenibus de praedictis medicamentis vi cu dia- catholicone dia phoenicone sine scammonea cuagarico trochiscatovi simitibus: cum pilulis alephan ginis. Sed talia omnia tutius exhibentur, ubi signa coctionis apparuerint. Sanguis infebre quotidiana nunquamittatur eo, q, incen V βαμ ditur ex putredine humoris frigidi, crudi, crassi. Si tamen adsit plet hora magna urina intenserubeat sitq; crassi Mobscura, aperiri vena po

levi tantia euentationis caula. Ca-

84쪽

3 Ap. VIII. DE FEBR. QVOTI P. Catarcticis vero validis nunquam initio morbi ante exactam coctionem irritetur aut moueatur humor, tu propter lentorem ac cras sitiem contumax est rebellis, sed diu multumq; praeparetur iis, quae attenuant, incidunt

abstergunti ubi aliqua signa cocstionis se

Ostendunt in urinis, pars materiae peccantis subinde paulatim educatur, catarcticis mitioribus usque ad maturationem ex ac stam, quo tempori a catarcticis fortioribus concocta materia duci,&in statu declinatione reliquiae materiae diu reticis fortioribus expelli tuto possisunt, Vt:

H. Electuarii dιaphoeniconisa ui diaca ibat. 3 s. Electuarii India j difluantur in decoctione communiorum fructuum cordialium se pictoralium O addita messis rosati colati j j sat hausus, vel . . Tur'

Iogemma anagr.iij infundantur in aqua lactis j iij.s ipsca xpresso sortis, cui addantur Oxymessiss-plico, Messurasti colatiana L sat haustis escui misceri potest aliqui id bierasimplici. His peractis sit

naturae fuerit rursus per aliquot dies concessa Alia diga quies ad fortiora fiat paulatim progressus ut . si rupi aceto si deradicibus ana j j missis rosati colati, I vide e triuia compositi aua j, aquarum ab- 'Ithit,sarmculibetonica an a js misit aut fiat decoctum tale; 1 radicum sorniculi, a staragi petros linit et pica rasae pulsatarum enucleatarum ana Ig. herbarum Eupatorii ab Hiathurana M. F. seminum a-m os, m anaa iij. Endialao viculi anas l. at decoctio jb iiij aqua ad con umptionem media partis; colaturae a de lib.1. Medii distanetati, ct colustur, ut

85쪽

satpotio longa Tandem materiae peccantes extirpentur euacuationibus fortioribus cum agarico, turbetho Hiera simplici Hiera, Nicolai, dia catholicone, diaphoenicone, electuario Indo pillulis Hierari implicis&compositae,aggregati uis, cochiis Indis, ut se quatuorsorum cor Haustu,

dialium ana ijpol odii quercini simini cartham euacuans. excorticatiis ligati m etia rara anaa ij. seminum faeniculi, auciana 3j. Liuiubarumsebesιnanan spessularum enucleatarum gyn yriet a rasa ana 3 iij. bulliant in aqua ad consumptionem partis dimidia, c latura, q. f. ad dissoluendum diacatholiconis j s. diapb iconis S 3 Electuarii iuri 3 1. mellis roseati OD- iis . Misce a haustus Toto autem morbi tempore agio habeat ut viscerum, praecipue vero, ut dixi, ventriculi: Epatis. Ventriculus roboretur exterius&interius ut, N. Cinamomi eis assisellis diis i. Sacchari albisimi, Macis, cardamomi, Galan ' M'gae, loalors caryopbstarum, Rosarum rubearum,

Coragoram rubeorum, Margaritarum preparatarum

ara P . crocis s. corticum citri S .sacchari albi 'mij x. hoc diffsulat in aqua melissae ct additis aromatis

prius in puluerem tritustat consectio in morsulu. Conueniunt etiam species aromatici rosati, diarrh. abbatis, quae misceri inter se possunt Prodest de Theriaca vel mitridati u pondere drachmaestomacho ieiuno, si superbibantur aquae ab synthii j v praesertim in declinatione cum simul

intenditur prouocati sudoris. Foris roboretur stomachus fomentis unguentis; vi N. Abs nihil mentbae, Pulegit,calament , Maiorana, ro Tomentum sarum rubr. balatiliorum, chamowel ana M. I. Cinamomi electi, Caryophyllorum, igni aloes, Calami εromatici

86쪽

Ceratum.

2 CAP. VIII. DE FEBR. Q.Vo Tir acromatici, Macis, Moschis anas .seminum nisi inniculi,ana j serueant in aqua lini aequalibus partibus ad con umptionem partis tertia: Da colatura via

Z at 'ongia qua inter duos Miseres mundos exprissa ap

plicetur omacho cum petita munda ct rara quater po Vn Mntum itea inungatur stomachus unguento tali; N. Olei

calami aromatici, Macis corallorum rubeorum ana

s. acetiparum cum cera at unguentum vel cer , tum applicetur tale; M. Olei ue Mentha, M. ichiniana hi mastichir pecierum hi rae inpli. ana 31. gallia mos bata Θ s. um cera sere sina sat erotum, quod extendetur super aluta ad formam scuti. Mu d si etiam in ventriculo tumor obortus fuerit sicut quandoque accidit, ueatur emplastro de meliloto post iustas euacuationes udor prouocetur cum iis , quae in tertiana exposita

sunt, tum inprimis equentius trochiscorum de ab synisio, de eupatorio, de Rha barbaro, quibus superbibatur decoctio cicerum rubeorum, radicum sceniculi, petroselini, asparagi. Vel Aq. ιntastriscci uuialis, hordii mundi ana M. i. Aristologia rotunda M 1 caricarum pinguium num. x builiantinaeaualibus partibus aqua nugucti iniqs. O sat potis ex nibenda in aurora, te qua, ubi bis berit aeger, collocetur in lectori lcgatur pannis, yt sudet item, Thiriaca vel mithii uti optimi P j. Sachari rosatis hi misce at bolus, post cuiusvstim exhauriatur cutella decoctionis cicerum& aeger coopertus expectet sudorem. Cordi in parox simo conueniet epithema tale;

87쪽

iv. 'ecierum cordialium pro Epithemate J . croci

93. aceti Ja maluatici j . at Epithema. Si diuturnitas i biis cach extam attraxerit, huic medendum erit trochiscis de ab synthio, te Eupatorio, peciebus dialaccae, dia curcumae cum Dialis de rha barbaro, vel pitulis confectis expartibiu rq tirlibiti pectorum hiera simplicis, aloes agarica, rhabarbari &ί ct decocta abnuthii Ρldaris in vino Vel φ .ssecurum diari hodon abbatuo Rhabarbari elicii, tua. lupi praeparas an is s. Sacibari albi dissoluti in aqua ab Inthi; .ssat Ou- sectio iii rotulis quarum qua libet sita Lin exhibeatur cum vino ab lyathite. Foris inungatur hypochoiadrion dexta una tali unguento Miles dis' ca d abombio anati. misce. Et si Eparvitum fuerit indurescere, addatur Oleum amygdalarum dulcium. Si cach exta eo usque proseuerit, ut pedum cudem iam efiiciat,poit, sum praedictorum trochiscorum&reliquor tam,de quibus dictum est, tumor disciitiatur, fotu vel Emplastris. Fomentum sit tale ita uixivi q. s. in eo bastiant rarites ebuli 21 3 satura iacet iu . in colatura ad sat 1 ongia, quae expressa calida allige tu pe

di bus, Hi ait E dc ei peri. Vel N. sabasse V q. . :- coquantur in lixiutopredicto pinsi itur optime, a didit Do mille s. at emplastru applicandu cudemati pedia . Si adsit dolor capitis aut somni pio funditas etia ne dolore ex alcensu vapor si ad cerebiu, fiant diuellione si clionibus Iolcib. xtremo tu, ventosis appositis ad scapulas nives, ligaturis Oitit, mulculo tu in bra hiis S pcdib' praesertim ea parte, imusculoria in capita, lotioni' pedu cu decocto, ψ . betontig amomui, anethi,

88쪽

Curati fu

mus alui.

frigoris. guantum

84 CAP. VIII. DE FEBR. QUOI ID. Anethi,pulegii Rutha, mentha, calamenti, faeniculi, sacbados, Rosarum rubearum anali bulliant in aqua q s. ad consumptionem partu tertia optimae cliuertunt etiam clysteria, quale est Quec centaurii minoris, Betonica,jloechados, chamo meli, pulegii, a 'lamentiJaeniculi ana M. i. Agarici ligati in petias .coquantur in aquaq.f. colatura, b, cui adde Hierologodiiii. mellis rosati colati, sachari rubeiana j a. Olm hamomeli j iij. Vitedorum ouinum. I. cum sale stat Eo maes& subducatur aluus glande acutiore ex melli subacto cum speciebus hierae compositae&sale gemmae. Si saxus ventris supervenerit ex imbecillitate Epatis uuis passulis sistaturi sacchar rosato: Si ex ventriculi imbecillitate , syriapo demastiche&emplastro de mastiche aut de crusta panis. Si vomitus fuerit superfluus, reprimatur syrupo de cidoniis, dementha, tua idoniorum,inunctionibus, Epithematis, Empla stris, cerotis, de quibus supra dictum est. Interdum tanto rigore vel frigore corpus concutitur in his febribus , ut per se ab hoc

symptomate plussit molestiaevi periculi quam

a morbo ipso; tunc ergo ante accessionem per horas duas totum aegri corpus ricetur acclir

tis pannis calidis, postea tempora, pulsus brachiorum4 crurum, spina dorsi inungantur inimento Avicennae calido ut, olei laurinis ij.

bulliant in eo aranea quam plurima cum modico vim Maluatici, colatura utere. Vel si praecesserint iustae euacuationes, letur g I. Theriacae aut Mitridatucum vino maluatico ante accessionem Commendatur e iam puluis gentianae cum aqua ab syntrat.

89쪽

CAs PAR PEvcynt uelynthii. Haec est curatio febris quotidianae intermittentis, si sit aphlegmate naturali Incae teris speciebus variari debet pro phlegmatis natiua Miscrimine; ut si sit phlegma salsium, ad stum,instituatur diaetavi curatio talis fere qualis in tertiana notha exposita est, nisi quo aliquantulum ad adustionem etiam respici onortet. Staphlegmate vitreo, calid: ora sint omnia in diaeta medicamentis, sed minus sicca attenuatione enim, incisione, abstersione,&apertione fortior opus est. Si cum phlegmatem istus sit humor melancholicus, ad utriusque naturam dirigatur medicatio mixtis inter se medicamentisi oportione debita, quae utrinque conueniunt.

Continuae febres incenduntur ab humoribus putrefactis intra venas arterias, vel omnibus, vel aliquibus, iisq; aut cordi propi i quis, aut a corde remotis, ut qua inter alias in guina excurrunt, hae in cenis semel eo vique per seuerant,douec humores omnes vel suo aliquo vitio vel quod a natiuo calore destituunt ut putredine obnoxii consumpti fuerint ac dissa patii febrili incendio, aut quouis alio modosii bactii Edomiti. Nec cito in facile febrile incendium in venis restinguitur eo, quod loci densitas dea conclusorum humorum profunditas prohibet dissiatione mi continuitas masse sanguineae facit, ut necesse sit putredinem aut subito, aut paula-

90쪽

Genera.

D I rautia Paulatim in humores inquinatos de vitiosos omnes transilire ac diffundi. Harum febrium alia propria est febris, quae morbi rationem habet inflammatur autem putredine humorum contentorum intra enas alia symptomatica est, quae visceris alicuius partisve putredinem conlequitur, velut comes de ex ea dependet sic quae e iecoris, lienis, renum, vel alterius vi sic iis Dysipelate aut inflammatione exardescit τυφωλ. quae ex aliarum partium inflammatione. boratur, ni πλεοροις in pleuritide, membranarum cerebri in phrenitide, φλογμψωδες dicitur Sunt autem fere continuarum febrium prima duo generari unum earum, quas cum Hippocrate Galenus vocat et i ρε του σαυρχεις κουρος,

eo quod a principio usq; ad finem eodem feruoris mcendio perdurant nullo tentistionis excande centiae in te tu allo terrupto aut variato Allerti earum est icbrium, quaru incendiurion qui de restinguitur aut cessat, ursi in in te Inittentibus,remittit tamen ex interuallis certis rursiis exacerbata excandescit&insurgit ve-h e m ocius G ad onus h as vocat. εχοῦς, δε ακαοῦς.

Primi generis febres focum putredinis habent in venis maioribus&cordi propior bus;

Eam ob causam assiduo impulsu illisuq putri

dorum talituum cor assidue oppugnatur ac de- iri itii eadem vehementia. Alterius generis fe-bies focum putredinis habent in venis a corde longius dissitis. Et si autem utriusq; generis febres satis malignae sint, propterea etiam com piae tundantur iub genere τῶ κα, αεθῶ, mitior