Tractatus de febribus ab autore ipso primum publice praelectus, nunc vero in lucem emissus / [Kaspar Peucer]

61쪽

cuationes debent fieri ad ventriculum, mesen- terium, intestina. Omnem ergo curationem insebri bus antecedat aluiperos subductio, per medicamen tum, quod ventriculumi communes venas expurget, intestinorum per enem elutio. Non fiat tamen veravi iusta euacuatio, nisi ma In omni cm teria praeparata primum per medicamenta, quae μι ρη Vocantur digerentia, non, quod ipsa materiam

coquant, sed quod coctioni aliquo modo ac sitiis

praeparent.Signa sufficientis praeparationis praebebunt signa apparetis coctionis, in urinis praecipue Sed misceant ut semper praeparantibus leuiter aperientia initio, quae penetrent medicamenta, reserent paulatim aperiant obstructiones interiores in penitioribus me senterii: Epatis. Post susscientem euacuationem totius&liberius tentetur solutio obstructionum in iis meatibus, qui ad urinam dc ad corporis tendunt ambitum, ac disiapentur reliquiae vi inae exudoribus. Quare tunc conuenient, quae pro uocant&promouenturinamin sudores intus

forisque: Intus diuretica diaphoretica hydrotica Foris frictiones, inunctiones, laconica balnea praesertim quae dulcis in calidis siccis febribus , quales sunt biliola Deinceps siquid relictum est intemperie vel imbecillitatum in parte aliqua ex incendii febrilis impres

sone, hoc etiam tollatur. Hic ordo hoc modo constanter observetur, quantum adcurationem cauta antecedentis, id est,ri materiae peccantis δε μει putridae& obstructionis, quaevi efficit Madiuuat putredinem. Quantum ad morbum ipsum attinet, qui si 'mtis

62쪽

s C Ap. III. DE snR INTERMIT semper est calidus iccus, diligenter in pa-roxysimis singulis vitentur, quae motum naturae expulsionem materiae impediunt, calorem natiuum distrahunt, obstructiones avgent, nouas cruditates gignunt. Non ergo cibus prae beatur ante paroxyliisu vel in ipso paroxysmo, non propinetur potus, nulla frigida extremis partibus applicentur, quibus ab externis calor ad interiora depellatur, impediatur vel sudor, vel expiratio putridorum halituum, sed omne permittatur naturae, nisi magna virium defectio exegerit refectionem aliquam, ut ne

cessierit ibi aegro aliquid exhiberi, qui tamenec modicus siti mollis facili mus coctu . Ita si incendium sit ingens&periculum sit abiectica de tale propter corporis ariditatem, communiantur cor, arteriae, , medullae spinae dors,Epax sub hypochondriis dextris Epithematibus, inunctionibus, similibus ex frigidis de humectantibus, prout singulis partibus conueniet: alia enim epat , alia cordi, alia medullis spinae dorsi congruunt Hypochondriis tamen lapii temere frigida applicentur,nis praecesserit ob

fructi0num apertio Coniungantur aute cum causis antecedentibus febrium in tota curandi ratione caeterae etiam circumstantiae, quas pure petit Minculcat Galenus, ut fiant aetas,h bitus corporis, temperamentu, vires,consuetudo,

causis, quae antecesserunt, tempus anni, regio constitutio coelii similia. De symptomatum correctione dicemus in febrib symptomaticis Victus ratio instituatur ex causi morbi morbo ipso&eius ma nitudine, viribus naturae re

liqui

63쪽

liquis circumstantiis, de quibus Jpra dictum

est Causa morbi antecedens, qualis debeat esse ietus ratio, ostendit morbi magnitudo a naturae vires, quanta debeate Te indicabunt Tenuiorem enim vietum tertiana, pleniore quartana ea igit uniuersaliter diutuiniores febres liberatiorem acutae,in celeres pauciorem vietum desiderant Sic robustior natura facilius cum tenui victu per durabit usq; ad statum; imbecilliori opus erit refectione crebriore. Si causa morbi calida fuerit&sicca&cti morbi caula morbus ipse co senserit, ut in ex litisita tertiana: victus ratio sit refigerans de humectans si frigida fuerit, humida crassia viscida, ut in pituitosis febribus, victus ratio sit calefaciens, desiccans, attenuans, incidens, abstergens. Si fuerit frigida,sicca crassa, ut in melancholicis febribus, sit moderate calidus humectans, quo simul e molliat crassitiem humoris frigidi attenuet. Nec tempus negligendum est ebrium in ordinatione diaetae& quidem utrumque, uniuersiale&particulare item temporis durati, Alia n. victus ratio in principiis, alia in augmento dc statu febrium conueniet. Et in particularibus Paroxysmis ante finem paroxysmorum, vel ante declinationem manifestam aegri cibandi non

sunt.

Tertianam exquisitam seu pitia mitissimam

esse breuissima inter omnes intermittentes, Hippocratis, Galenivi caetero tu constat autoritate, qui b. suffragatur rati, experietia.Hi p. q. Aph. 39cin qui C. Tertiana exquisita septenis cirι vitibi ,

cum Iong ima est iudicatur iis morbis Epidem in.

64쪽

6, Ap. V. DE FEBR. Pu TR. INTER Tertiana exqui ita cito iudicatur, nec est thalis. Galeni testimonia nota sunt ex q. Comment. 4 apb vi ad Glaucone Eua.de Cristib. In tertiana'n. exqtrista, cum urina rubicundior est, seu suspenta, nec nebulae primo statim circuitu apparent, extendetur ad paroxysimum septimum. Si vero lubrufa, vel subflaua fuerit, ac paulo post fecerit vel suspensam, vel nubeculam albam, vix ultra quartum progredietur. Omnium tamen illa simplicissima est, quae signa seruat exquisitae tertianaevi statim prima die facit in urina sedimenta alba, laeuia,aequalia haec ultra temtiam accessionem vix progreditur. Sed exquisitae tertianae in nostris his regionibus, corporibus victu minus sunt frequentes: crebriores mendosae sunt, seu nothae. Et si alias & hae pura propiores sunt, scit cum bilis multum excesserit ac vicerit humores reliquos permixtos. Intentio curativa tota consistit in corporis humectatione&refrigeratione, quae duo perficiuntur partim diaeta, partim medicationibus. Medicatio absoluitur partim iis , quae alterant calorem alienum in humoribus iartibus, partim euacuante materiam peccantem dc superfluam per aluum, urinam Iudores. Ergo secundum Galen Methodum primo subducatur aluus en emate molliente & refrigerante stue , qua de Oct hordei,vel aqua decoctio ι malus, Violaris, blita Iulabarum , vel la j addatur oleimsi lenis Violar faextracta j j. Sacchari rubri a j. 3. sed μη oui num illa tam s.fati' in*, vel serueant herba praedicta in iurepust pro decocto: Expurgentur vero istae communes, sima

teria

65쪽

Potis.

Colaturaῖς. j iis i. In ea dissoluantur forum cassa recens extracta S x vel mannae electa j j K Syrupi Visurum Jj. at haustu .

Si materia turgeat, fortioribus utendum est, quae simul bilem dexitu motam educant, ut:

rum g ij. F. Dissoluuntur in decocto commmunisorum Atia ct uicorumpectoralium vel in aquu cucumerum, Ci-tructi , aut cucurbitarum addita Drupi Violarum,

j j νι sit decoctio ex soribus violarum, Captulo Veneris, Lactuca, In bis, Sebi lem, de s N. ;iij. f. ct adde cassa vel Mannae q. . Flect de succo rosarum s ij. vehis adni Vel dissio luatur elech. de succo Rosar in diluto Rha barbari. Diligenter

autem observetur, ut medicamenta exhibeantur diebus quietis Accessio nutari tempore a cibo&a medicamentorum usu aeger arceatur.

A medicamentis prorsus,a cibo tribus vel .laoris ante accessionemri toto paroxysmi tempore, nisi magnitudo morbi refectionem aliquam requisiuerit. Si materia non turgeat, post alui lenitionem coquatur cum Syrupo acetoso, Syriapo violarum, de succo Endi uiar,vel ichorii, Oxysachara, de succo limoniam, de succo granatorum cum aquis En diuite Cichorii, Scariolae Buglossae, vel cum decoctione quatuor seminum frigidiorum aut vino grauatorii Signis coctionis apparentibus fiat evacuatio primum per aluum cum κοιταρκτικω via ex praescriptis; Deinde prouocatione urinaedi sudoris cum decoctione ab synthii,vel decocto radicum cicho

66쪽

6 CΑΡ. V. DE Fgp, in. PvTA INTELrii, apii, foeniculi seminum aperitiuorum. Conueniunt rupi de radicibus .conte'ctiones ex speciebus di arrhodon Abbatis, dia trion sandalorum, Dia margarithon frigidia. Si ad sudorem tendit materia, ut sere semper, fiant etiam leues frictiones totius corporis post materiam coctam euacuatam obstructiones solutas mergantur aegri in balneu aquae dulcis Vena sectionem elli Galenus laudat iuri Meth. med. in putridis febribus omnibus, tamen in hac exquisita tertiana cum hoc in loco Galenus illius non meminerit,aut non usurpata dum, aut caute usurpandum censeo, scilicet tunc,cum adest magna, lethora corporis, Patis calida intemperies,aestus ingens. DE CURATIONE FEBRIS

tertiana nothue.

Tmiana Ertiana notha seu impura plerunq; a bile a Vitellina aut bile cum pituita frequentini'

me crassiore, rarius tenuiore permixta, perraro abile diluta succo melancholico accenditur. Notae eius stupra sunt expositae Paroxysmi tanto sunt longiores, quanto materia impurior est Septimo paro xysta nunquam, decimo quarto rarissime deflagrat, sed in plures paro-xysmos rarissime extenditur. Cum itaque exardescat e putredine bilis crassioris,sue ex se talis sit vi vitellina; siue ex pituitae admistione, semper attendendum est in hac febre epati ventrjculo simul, ut haec membra temperentur ac

roboren,

67쪽

CAspARI xv CERI. roborentur, ne ventriculus crassum silentum

phlegma gignat:

Epar vero intemperie calida humores adi rat. Quantum ad causam antecedentem id est, ad humores ipsos attinet frigidis alterantibus semper miscenda sunt,intra attenuant, abstergunt aperiunt propter crassitiem ac lento rem phlegmatis&obstructiones in pate. Cauendum etiam, ne ad humorum euacuationem usurpentur fortia cata retica, ut sunt scammonium, laterium , Colocynthis , cum propter ventriculi de cordis virtutem, tum propter ipsorum humorum naturam , qui violenter trahentia non tolerant. Denique&hoc obseruandum est, quo natura tendat, utrum per secessum, an vero vomitu moliatur materia expulsionem atque in his omnibus tribuendum est aliquid consuetudini. Inter initia igitur aluus subducatur en emate paulo fortiore, quam in tertian simplici&conuem et sum Enematum crebro iterare, ventriculus etiamin communes vena expurgetur medicamento leniente Enem tale potest parari: M. Herbarum mesuae, utrius Bliti Violaris Iordei ana M. j. Florum cham omeli meliloti sursu uana M. F. Tamarin ius f. Prunorunu vij fiat decoctio insussciente quamit te aquae ad con umptionem partis terim. Colatura φ . Ix dissoluantur in ea casita extractapro 'stire lectuarii lenitivi g ij. olei comuni j i. vel, si dolor capitis affuerit,ratione ascensionis humor u Dia phaeniconis stolide; olei violatus ij. olei comunis j j. acbari j j I. Vii. Ouin .i.Salis j at Enem Pro Bala

68쪽

, Florum casa recens extracta j j. Eloctuarii Dia- phaeniconis vel Diacatholiconis 3 ij pulueris Glyyria. q. s. Di bolus, vel dissoluantur haec inciscoctione communium salum fructuum cordalium O pectoralium .ssat haustus Aluo subducta, si erit opus, id est, si assuerit plet hora, intemperies patis

Visa statio magna, Obstructio, rubedo faciei habitus carnosus, Urina rubicunda, aperiatur basilica brachii dextri&educatur sanguis pro ratione aeta tis virium , consuetudinis, iam poris anni&aliarum circumstantiarum. Fiat autem phleboto nia semper ante tertium paroxysimum , deinde materia disponetur ad euacuationem cum medicamentis, quorum facultates aperiunt, ut sunt Syrupus acetosus, de radicibus, Byzantinus, de eradi uia me rosatum colatum, ordiendo ab

imbecillioribus taulatim progrediendo ad fortiora, ut M. Drui aceto simpli De endiuia, Mossis roseucolatiana j i. g. Aquas orniculi, Endiuian a j iij aqua abs mus ij. Misi pro tribus ricibus. Vel fiant decocta ex radibum feniculi, ab aragi, brusci, petroselini, Endiuia ana j f. hirbarum Olopen ria, Endiuia ana j Scariola, Cichoreiana M.j. abs nihil M. F.seminum Endiuia scariola, apii anis

ij. GlyUrietis,passularum ana 3 λ Colatura dulcoreta ac baro, in quo potes aliquid de Rhabarbara bu Iis e. Materia praeparata ubi signa coctionis apparuerint, sat evacuatio cum manna , cassa, rhabarbaro, agarico, electuario de dactylis, diacatholicone de succo rosarum, de psyllio aminoribus ad fortiora procedendo vi N. Ma

na electa Lis vel ornm vj. Rhabarbari s j. s. stica Gr. xj. bubarbaram cum lica insundatur

euacua s

69쪽

t Vel: M. Ei ct de dactylis, de succo roserum axis i. Diacatholic j Dissoluatur in decoctosorum frui ctuum cordialium o pectoralium tui addipotest mel lis rosatijs. Vel fiat infusio in aquis Epallais,Eni diuiae, cichorii, scariolae, ab synthii, Agarici in

oxymelle simplici, inexpresso distatuantur

Diaphaeniconis , Syr. rosarum solutivi vel electi Rofarum aut de succo rosiarum quant. sursCum aute hae febres nothae tertianae interdum sint cotumaces, nec facile discuti possunt, itera-da erunt enemata: medicamenta praeparantia ac soluentia, quoties fuerit opus. Sed non nisi diebus quietis: misceantur etiam roborantia medicamenta, quae exhibeantur una hora ante lita piandium, ut est confectio ex speciebus Diariis rhodon Abbatis&aromatici rosati. Commen-

dantur in hac febre ad euacuationes posteriores etiam pillulae aggregatiuae plurimum Item stomachicae&de hiera Nicola quibus assiim-ptis superbibatur de costio radicum foeniculi, petroselini, cicerum rubeorum capillorum Veneris. Et quia Galenus laudat vomitum a cibo, promoueatur vomitus vel aqua tepidi aceto, vel syriapo acetoso simplici aut oxymelle

sim p.&decoctione semc anethi Raphani, c. ita, ut post aliquod interualluc u digito aut penna intincta in oleo vomitus prouocetur. Corpore mundificato subinde ante cibum assumaturaliquid roborationis causa sicut sunt confectio

70쪽

6 CAp. VI. DE Fg BR TERT. NOTri,fectio ex speciebus diarrhodon abbatis aro, matici rotati in ipso paroxysmo in praestaret abstinere ab omni medicamento, tamen si propter imbecillitatem virium sit opus aliqua resectione, exhiberi possunt conseruae Buglossae, Borraginis, Violarum, Rosarum , Manus Christi perlatae, Electuarium de Gemmis Tandem materia probe euacuata administrentur

Ca, quae fortius aperiunt urinam prouocant;

ac sudorem ut sunt Throchisci de ab synthio, de Rha barbaro, de Eupatorio vel soli pillularum forma ita, ut superbibat ut decoctii in sum m itatum ab synthii, sceniculi Endiuue,&c. Ad eundem usum parari possuntri decocta ex radicib. seminibus&herbis fortiter aperientibus de al- Δ ι iit terantibus; ut 1 . Railicum Drusii a Daragi, faeniculi, apii, medulla extracta anas j an tuis, Datica, Scariola, vulorum capisiorum veneris ana M. β.sem. quat frigid maiorum an sat decoctioci colaturae adde aliquid acetiosachari. Post haec prouocetur iudor, is non sponte sua erumpit, cum decoc omittit hordei in aqua vel vino ut Rc Hordei nundi, Flor. 1 mc ana M. iiii Radic apii, foenic. Brusci, Asparagi Petro et Vrtica, nos, Helenutana

M. ij. Baccaru lauri sim Liniana M.; A. Anethi, --mel. ana M. f. Pulegii, Calamentiana M. ij. Sem.

Anis Faenic. ana Jj. Bassiant in quatuor stulis aqua

Pro roboratione principalium membrorum, praemissis tamen temper uniuersalibus conue- Epithemata nient foris epithemata ex aquis iuccis cordi&Epati appropriatis axempli causa Epati ex

aquis lactucae, Endiuiae Scariolae, Borraginis,

ab synthii,