장음표시 사용
91쪽
&discrimina malignitatis auget, cui umorum putresci nixum copia vel io lignit , tum ratio putredinis idcirco Hippota Galen halu has
'stinguunturi .rebrium contii marum species secundu in humorum putrestentiu discrimina, ut in venis non synceri impermixti, neq; acti in suo quale in pate sepanantur, se a cui ustui in contus tales constituuntio Gio a guineu uua est quiddam ex qua tuo cui tinctis humoribus&omni in sero conflatu:
sed interduintamen alius humor alio copiosius
turali condicioni propiores sunt lias a naturae
sua: pecie plus minusue degenerat. Est vero e putredinis ratio in venis diuersa alia, mox in omnes venas vel saltem maximas simul dilui Qitur. allae una aliqua parte incipiens paula D ltim progreditur&serpit in proxima velut con ' , agio quodami infectione. Nulla tam e pure QO, siue plures partes, siue una solam inuada dc occupet, uniueriam omni uinum orti massa simul
Occupat, quia calor nativus, donec reliquus est natura actionem gubernate semper chmma Italium Orum nutritioni conuenient immum est, avitiolo separatum seruat; Sed cum massa sanguinea constet pluribus ac diuersis humoribus multo seros fusis semper, ut rc do pro endit, corripit illos primu quos natura aqua minini e idoneos ad nutritione corruptioni maxime obnoxios primo relinquit ac destituit ab his maulatim ad reliquo cedit, donec vitiosas pat- tes omnes instar volitantis incedit noscurrerituantu, sed etiam deprauarit alvi consumpserir,
92쪽
88 Ap. IX. DE FEBR. CONTIN. Idq; aut simul fit, aut paulatim pro redundantium humorum diuersitate , semper tamen natura, quod optimum est purissimum iu- tritioni conuenientissimum, seruat ac defendit, faciendo separationem dc permittendo ca tera alieno calori.Ita cum assiimptis vitiosis niuersus calor des agrauit, remanet tamen in corpore sanguis bonus, neq; exhauritur totus incendio febrili Altera putredo est, cum in una quapiam vena putredo incipit vel vitiosi sanguinis, qui in ea magis quam in aliis redundat, vel maioris obstructionis ratione inde vero paulatim procedit in reliqtias venas nec cessiat, nisi pervagata sit vitiosum omne in toto venarum ambitu , eodem modo, quo in specie priori, ut vitiosa tantum absumantur.
Hoc genus febrium diuersa habet symptomata, prout his aliisve partibus principalibus focus putredinis propior est ciliis enim lumbi
ingrauescunt aut ardent;aliis piaecordia torrentur aestu&siti, aliis dissicultas inest in anhelitu, alii deliquiis animi exercentur; alii cruciantur doloribus capitis, vigiliis, deliriis, Inde ocinordinatae febres sunt complicatae κατ
pasto putredo transilit in proxime redundantem complicatae cum plures ac diuersi humores simula putredine obsidentur. Quantum autem attinet ad humorum discrimina , discernuntur febres continuae hoc
modo. Prima earum species vocatur σαυοχος ea
duplex est; una sine putredine,D9ρις η εως, quaestumplex quaedam it tiamatio effetuescentia
93쪽
tia catagninis, quam Z dc φλόγωσιν nominant; rarior est&iis fere accidit, qui habitu corporis Ex non pu- sunt temperate carnoso, vel etiam paulo cali trefacto sandiores humidiore, in quo redundat magnas m plet hora. Hoc incendium fere ab initio usq; ad finem una accessione finiturri dies perseuerat plures, estq; unius modi, sed discrimine triplici idcirco trifariam distinguitur. Vna eius species
vocatur Hi ς; in qua toto tempore accessionis calor manet sui similis, tantum enim dissipatur, quantum recens inflammatur: Altera
επακμαΠκη vocatur, in qua calor continuo velut assensu inualescit eo quod plus inflammatur, quam dissipatur Tertia Vocatur παρακμα- τι κη, , in qua ab initio statim calor diminuitur atque decrescit eo quod plus dissipatur, quam inflammatur; Ephemeris haec cognata esticausas ac signa habet eadem Cauia praecipuaesivi frequentissima ιάγνωσις, id est, coarcstatiopororum cutis, quae est vel πυκνα-ς,id est, adstrictior constipatio vel εμφρα ς copia humo rum in magna ple thora aut ab aliis causis. Tunc enim detenti paulatim coaceruantur .aucti sanguinem inflammant. Quod quando fit facies praecipue incalescit ac ruber, lassitudo distendens grauat ac defatigat articulos totius corporis, venae sanguine impletae tument, tempora vehementer pulsant, caput dolet vel grauedine preinitur, somnus prosundus veternosus molestat, pulsus est magnus, ve lox frequens, plenus, cutis non aspera est, aut squalida, sed mollis, non acri, sed blando calore perfusa.
94쪽
CL p. IX. D FEBR. CONT1N 1. Altera species synochi est ex sanguine putre-Txρμ sacto De putredine autem sanguinis hoc consis βρ derandum est dupliciter posse anguinem pur: reseri Primo modo cum vi caloris partes te
possi Dira nuiores in bilem Uauam, crastiores in atra ver-sseri tuntur laec putredo corruptio verius est sanguinis, e qua natae febres bilios, aut melanchosicae evadunt. Altera putredo est, cum citra diuulsionem aut separationem partium subtilium& crassiorum aliqua pars totius massa sanguineae, ut est ex quatuor humoribus conflata, o rumpitur, magno cum faetores graucolcntia perinde, ut fit in inflammationibus cum effusus extra venas sanguis putrescit. HMi os Est autem huius unica accessio, filiae non Oς se ante mitescit aut desinit, quam ex toto soluartur. Sed triplici etiam constat dilcrimine: nanamq; μοτονος est, cum unus est modus p ut edinis&incendii seu caloris tantum dissipatur, quantum putrescit. Secunda επακμιΠκη est, cum calor una cum putredine inualet citi augescit. Tertia παρ μαωκη est, cum putredo&calor sensim diminuuntur. Causas habet easdem, quas synochus absque putredine scit plet horam ω γνωσὶν seu coarctationem cutis, sed maiores ac validiores multo, ita ut non tantum feruorem simplicem sed etiam putredinem essiciant. Um. Altera species continuarii febrium est. οχψprozima, quae καυσομ ardens febris nominatur. Hanc Galenus moribus gradibus ma
lignitatis distinguit in λε ιον αε ε κωρ , malitia humoris: putredinis,incendi magnitudine
95쪽
CA ARI PEvcERI. studine duputredinis loco seu vicinia ad cor Incenditur aute exsanguine calidiore putrescente incra venas prope cor ita, ut cor ipsum praecordia vehementer adurat, scit ii in sangui ne excrementum biliosum , acie , serui sumptus redundarit, quam humores alii Quod si ad tale incendium febiis ardentis accc dat tanta malignitas, ut interiores partes ipsaque viscer Uri videantur, extrema vero fi jgeant, ea febris vel λει πυρι dicetur. Accidit autem vel ob magnitudinem cendii in foco putredinis, vel si fortis inflammatio aut erysipelas simul interiora obsederit tunc enim ex toto corpore trahitur sanguis ad locum affectu mi extrema destituta calore spirituum languinis perfrigerantur, Loquitur de hac Hyppociale b. 3. Infebribus non latermittentibus si part/s exteriores frigida sunt, interiores vero rantur , ct sitim ha brat lethale est. Estque de te irim ardentium, in qua vehementia incendii instar cucurbitae calor ex toto corpore reuulsus contrahitur introrsum ad locum affectum, vel incendii sedem. Si focus putredinis longius absit a corde
sanguis minus it tenuis, calidus: eruidus putrescens,gignit tertianam continuam quae est e
tredine feruens continuam quotidianam: imelancholicus quartanam continuam pariet,
eo discrimine, quo dixi, ut in locis cordi vici-raioribus incendium minui magis assiduum in remo
96쪽
s P. IX. DE FEBR. CONTIN. D; mi in remotioribus remissius aliquant, exinter oujsuem uallis sese velut reprimens incitans sequatur. e tiππη: O PIotae, quae continuas ab intermittentibus disii cernunt, sunt hae. Nullo rigore, aut frigore aut egressis repente hominem adoriuntur, quia rigor intermittentium proprius est, sicut testatur
Hipp. . phor. 63. Quibus insebribus quotidie rigο- res unt,quotidioebressoluuntur Et Galenus dedisserentis fibrium. Quod sivi hae sebres cum horrore inuaserintvi rigore, symptoma hoc simul
multum vitiosi humoris circa praecordia haerere ostendit inpulsu maior est inaequalitas, quam pro caloris vehementia, cum cor tu tredinis malignitatevi incendii vicinitate afficiatur magis. Perdurant vltra horas et . nec cum sudore madoreue manifesto desinunt, nec cessant ex interuallis recrudescunt, sed eo usque perseuerant, donec incendium consumpta materi uniuersa deflagrarit. Θnachi mo Synochus peculiares habet has notas. Calor, ς- - in omnibus ex sanguine febribus, miti apparet actui, nihil habens rodens aut acre,Vaporosus, magis ac minus molestus Pulsus maximus est, vehemens, celer,frequens, sed aequalis, arteriae constitutio nec durior,quam pro natura, nec mollior systole tamen maior est quam diastole Vrinae crassae sunt&rubicundae accidit non frigido temperamento sed calidioribus, carnosis, habitusblidiore densiore plethoricisi praecessit ratio victus coaceruans sanguinem Vita ociosa, defectus eonsuetarum euacuationum, ut profluuii sanguinis narium, nemorrhoidum, mensium vel intermissio eua
97쪽
guinis per phlebotomiam detracti Q -
Καύα laenotae sunt peculiares. Dolor cor , ., Ahiador capitis ingens , calor totius corporis manum pungens ac pene deuiens. Vigiliae, inquietudo corporis: iactatio assidua indefesta, sitis inexplebilis, nigrities , ariditas, scabrities linguaein palati cum sensu cuiusdam amaritudinis, spiratio disti cilis, ac pene suffocans praecordia aestuantia paraphros ne incendium perpetuum uvehemente rvrgelas. Urinae intense rubentes, aut ad multam flauedinem
In tertiana continua remissio est manifestaeuidentiores etiam sunt motus exacerbationis, qui nullo praecedente rigore sese commouent&sine sudore mitescunt. Ceterae notae tertianae continuae cum καύσε communes sunt, sed multo in tertiana mitiores sunt, quam in ta υσε. Continua quotidiana aut quartana sit quan in do acciderit, accessionum ord me&typis a caeteris discernitur Vtraq; enim sitne horrore frigore exacuitur& vicissim mitescit. Vtraque
sine sudore, prior quotidie postelior quovis die quarto : Adsunt notae putredinis, sed admodum obscurae, nec pulsus ea celeritate, frequentia aut inaequalitate fertur, atq; in caeteris, neque urinae perinde flammeae, aut rubicundae sunt, etsi crassitiem habent insignem nec comitatur eas tanta symptomatum saeuicia. His suffragantur natura, victus, consuetudo, habitus laborantis, tempus anni, constitutio coeli, quae, qualis redundet invenis humor, testantur
98쪽
r. IX. Det Fran. CONTiu Cu simpli Raro autem unus quispiam humor putrescit in G μμ venis propterea simplices continuae rariores sunt complicatae, confasor, erraticae teque nrtiores. Ex simplicibus tamen synochis κ
te iacia continuae frequentius accidunt, quaa quotidi unae, aut Varianae.
Sunt autem in his febribus mala signa simulq; 'π' prognostica, quae harum febrium mores ex primunt de coniecturas praebent de exitu illa, quae ab Hippocrate traduntur in diuersis locis, in Aphora in , pr u licui Epidem tu Ex his est rigor, si statim inter inicia sese simul inferat:
Sj enim inquit Hipp. . apb. 6. Sis bre non
interm ttehae rigor inuadat, agro existini debili et hale est si crebrius recurrat vrgeat rigor r. huius enimi causa mala est, quae naturam iam antea languidam magis ast git: de signum malum, praeiertim si nulla sequatur euacuatio. Si vero post antegressa coctionum signa in die decretorio rigor incidat, iudicare solet ardentes febres, bile ex qua exarserunt, expurgata, teste Hii . . aph. 18. Febre ardente laborantis rigor superueniat si solatio. Sed signa decretoria , ut ins cun em. apud Hip. inprimo Crisium apud Galenum traditur, inter initia morbi apparere
Item malum signum est in iisdem febribus, si segii sim insomnes ac fastidiosi, grauiterq; au-gantur&si in fronte&clauiculis paululum sudent, praesertim si sudor fuerit frigidus: nam calidus sudo mox affore aut iam adesse syncopen ostendit in talibus febribus Galeno testem
99쪽
CAspARI EVCERI. sint .prognos. De frigido sudore notus est horisemus 3 . partis q. Frigidi sudores cum acuta quidemsebri mortem, cum mitiore autem morbiungitu- dihem signiscant. Sicin ebria magna D di i cultas spirandi, timoris moestitiaeque Qxtremarum partium refrigerationes malaestriar. De anhelitu deliri is inquit Hippoc. q. 'l'. ueo Insebre non intermittente do ultae spirandi delirium Gelbulis est. Eueniunt enim delitia cerebro a vehementi incendio ces o, spiritibus corruptic timores existunt maestitiae, quia deustione humores conuertuntur in b: lem
atram , quae errumans mentem Occupat. Ex
trema res gelantur , ut dixi, quia ad interiora inflammatione obsessa sanguis uniuersus ab extremis recurrit, teste Hippoc. q. phori sim. 8, quem supra citauimus. Item . Aphori . i. In morbis acutis frigus partium extremarum
Si vero insuper cum frigore liuescant extrema, pessimum argumentum est, eo, quod liuiditas mori extrema ostendi , calore natiuo extincto. Sic si labrum, palpebra, vel supercilium, vel oculus, vel nasus peruertatur, vel non videat, vel non audiat aeger, Orpore iam existente debili lethale est Hippoc. . Aphurim. 9.
Item urinae nigrae, tenues, paucae, aluus durior, sanguinis e natibus stillicidium alieno morbi tempore, lachrirna inuoluntariae malaesunt.
Item, circa rentriculum fortis Uuso cordis mor
100쪽
' Ap. IX. DE FEBR. CONTIN. Coninusiones ac circa viscera dolores sortes ex 68. b.stiritu os sendenso ex somno timores inconuulsiones seu labores. Ita de excretionibus inquit Hipp. 7 apb eiusdempartis, Excretiones insebribus non intermittentibus livida , crue ita fatida biliosa omnes mala. Sed si prospere excernantur, id est, si coctio praecesseritvi natura sit fortisvi fiat euacuatio in die decretorioi sequatur alleuationaturae, bona sunt, siue per aluum, siue per rinas fiant. Si vero aliquid eorum, quae non con uenit excerni, per haec loca excernatur, malum.
Ita si in frigido aere vehementer se uti laborans queratur, plane lethale est, praesertim si coctionis signa absint, virtus sit inualida, teste Galeno ii Methodi. Contra bona signa sunt & salutaria, si aeger morbum facile ferat, si mente constet: bene se habeat ad ea, quae offeruntur, aut parum deliret, si aestu sitiue non immodice angatur, si facile spiret, sit absque fastidio, nisi nullus adsit dolor in partibus internis, si corpus sit aequabiliter calidum, molle non squalidum, tensume, rigidum, si lingua non sit admodum nigra, rida&aspera, si urinae decoctiones no multum discrepenta sanis,si somno leuentur: efficiantur aegri, si post signa coctionum in die aliquo cratico sequatur profluuium sanguinis narium, aut sudor, aut excretio prospera per aluum, aut urina, de qua in