장음표시 사용
51쪽
tolo Zodiaci utarctico circa polos mundi relatu delineari docent, qua sarritiei polorum Zodiaci sint vestigia. Scaligeri mi, cum Proclo amicos mobiles gentis auctoritate non moveor,licet haud nescius,in tantam eruditionem tantumque iudicium vix caaere errorem. Euod ex Strabonis lib. a . Geograph.qferunt, satis esse,si arctici in habitationibus temperatis sint, ct apud quos sint, apud eos non esse uniusmodi, ματρὸς ελεγχον, ut ipsiusmet Strabonis verbis utar. Nullius enim tunc essent usui. Non possum igitur assentiri viro,a cujus dogmate natura rei cr ratio dissentiunt Ad Proclum in extremo hujus fabulae actu redeo,qui cum ipsi et qui que Zonas agnoscat: exque ise duas, quae sunt circa polos a circulis arcticis determinatas: ei que proximas duas temperatas, quarum limites hinc tropic illinc arctici,inter quas torrida tropicis inclusa. Tacite profecti videtur immobiles statuere arcticos, sine quibus frigidarum se temperatarum. suis termini esse neutiquam possunt.
Hactenus Scaliger & Pincterus. In quibus quod de Zonis dicitur & veteres tradiderunt,alias aestu,alias frigore nimio esse inhabitabies,& si nostratium hodieti Lusitanorum olim navigationibus contrarium & falsum deprehensumst tamen in singulis peculiare quiddam occurrere nemo negaverit: adeo ut vel doctrinae gratia hos omnesque circulos ac Zonas habere distinctas utile sit: Nec aspernandum si quid inventis veterum a recentioribus additum quod ad usimi& captum discentium accommodatius obscurisque lucem atque intricatis perspicuitatem conciliat. C A P v τ. III.
PRo varia habitudine aequatoris ad horizontem vel enim p rallelus est, vel secat, idque vel ad angulos rectos vel obliquos triplicem sphaera vel globisium nobis tradiderunt. Primus est Gorum, quorum verticibus polus alicruter imminet, his enim aequator& horia on paralleli sunt vel potius cun tam circulum constituunt. Secundus est eorum tuorum Zenit, est sub aequatore. Tertius omnibus praeterea locis congruit. Primum situm liceat vocare sphaeram Paral-LL ,secundum Rectim,tertium obliquam. Prima & secunda positio simplex est,tertia multiplex ct varia pro varia locorum latitudine.HMrum Omnium conicquentes affectiones sic habent.
52쪽
Sphaera Parallelam urna revolutione ne- - , que orientes neque occidentes, nec alitorcs aut deprcssiores videt vel solem, vel eid uri stellas. Praeterea cum Sol annuo motu Zodiacum percurrat, quem a quator in duas aequas partes dispescit; quarum altera ad Boream,altera ad Austrum vergit; sequitur ut Sol cum percurrit ea signa quae polo Vc ticali propiora sunt nunq uam sub noriZonde demergatur, id coque perpetuum faciet diem artificialc in dum ea pertransit; quod spatium cst sex plus minus mensium. Contra cum signa a polo eminente remotiora pcragrat, continuam faciet noctem per squale plus minus spatium .Qu' automtempore sol aequatorem attigerit diurna revolutione ita feretur, ut neque totus supra horidontem appareat, neque penitus occultetur, sed quasi dimidiatus apparebit,reliquus occultabitur.
sphiris Recta hae sunt affectiones. Sidera , ται-
omnia oriuntur & occidunt aequali tempo- ista a re re;supra horizontem conspiciuntur, & in- ct.. sta hori Zontoni demersa latent: artificiales dies perpetuo aequantur noctibus.
In Sphaera recta omnia sidera oriri atque o cidere, id est,omnia in universum supra horizontem per vices conspici atque infra eundem horurontem vicissim demergi, sicque& polum utriique arcticum scilicet de antarcticum, videri posseeommunis hactenus Gemini, Procli aliorumque sententia est: quam&author sequitur. men si propius rem inspiciamus,non tam de Sphya horizontis sen- , sibilis,quam rationalis seu intelligibilis id verum erit.Nain Sphaera etiam recta horizontis sensibilis vix poterit visus ad utrumque polum ob terrae tumorem pertingere: Quod & confirmat Iohannes Lerius Burgundus historia de sua in noram orbem prosectione.Sic enim ille: Non modo sib aequinomasi, inquit,polin
uterque uou vparre, quemadmodum plerique arbitrantur ed neuteri nisi duobus emensi
ultra citraque gradibus. Aliorum de inter nostrates quoque, qui illa loca navigarunt, contrarium affirmantium an potior di accuratior habendaobservatio
D ra Obliqua haec accidunt. Dies habent noctibus majores, mi- seMisia
nores,squales.Cum Sol in puctis squinoctiali 0 constituitur quod F - j-
53쪽
bis in revolutione annua fieri diximus dies
noctibus aequantur. C um ab aequatore Ve sus polum eminentem accessorit, augentur
dies, minuuntur noctes, quousque ipsum Tropicum attigerit, quo loco constitutus, longissimas dies, brevissimas noctes facit. Cum ab aequatore ad polum latentem pr cesserit, noctes facit majores diebus, usque dum pertingat Tropicum latenti polo victiniorcm : ubi longissimas noctes, brevissi'mas dies cssicit. Sidera quaedam nunquam occidunt,quae continenturpatallelo delineato distantia poli manifesti ab hori Zonte: alia nunqua oriuntur in aequali a polo occulto parallelo coinprehensa. Hi para, leti sunt: quos ut diximus t Graece, ut etiam nonnulli Latinorum o-cant Circulum Arcti cum& Antarcticum, alterum semper conspicuum, alterum semper latentem. Reliqua omnia sidcra quae hisce parallelis non continentur, suos habent ortus & vicissim occasus. Qui intra aequatorem & parallelum semper apparentem versantur, majori tempore superum, minori inferum haemisphaerium pertranseunt. Co-tra,quae parallelo scin per latenti viciniora sunt,maiore tempore in in-
sero hori Zonte versantur, minore in supero. Harum omnium affectionum haec est causa. Sol in squalore constitutus ut & stella etiam si qua alia1 diurna xcvolutione versatus, aequinoctialem describit circulum: extra aequatorem, parallelum inajorem vel minorem,pro diversa qualitate declinationis Solis aut Stellae ab aequatorc. Hos omnes parallelos, cum ipso etiam arquatore, Morizon in Sphaera recta secat ad angulos rectos. Cum enim mundi poli in horia onte constituti sint, vertex autem in aequatore, sequitur ut horizo in aequatorem secet recte, quia per polos transit,deinde quia aequatorem rcete secat, omnes etia circulos aequatori parallelos secabit etiam recte, id coque singulos in binas aequas portiones dispescet. AEqua autem portione omnium p r llelorum ut& aequatoris etiam J cminente supra horiZontem cum . - ea quae demergitur, necessimum est, ut aequali tempore Sol & omnes stellae diurni revolutione percurrant eam portionem quae eminet,a que cam quae latet. Ideo dies omnes aequantur noctibus, ideo sidcra
omnia duodecim horis in supero hemisphsrio, totidem in insero per- acm. At in obliqua sphaera, quia alter polus ab horizote elevatur,
54쪽
alter deprimitur, diversa omnia accidunt. Cum enim horizon non transit per polos aequatoris, parallelos fimili cum aequatore ratione non secabit,sed eorum,qui polo conspicuo viciniores sunt,majus sese mentum eminet, minus demergitur. Ex ijs, qui polo latenti vicinio- res, minor pars apparet, major delitescit, solus aequator bisecatur, ut pars conspicua aequalis stlatenti. Hinc fit,ut in omni obliquae sphaei rpositione Sol, in aequatore constitutus,dies aequet noctibus. Cum manifesto polo accesseri augentur dies,quia major arcus apparet. Cum versus polum latentem processerit,majores fiunt noctes, quia majus paralleli segmentum infra horizontem occultatur. Iit quanto magis Polus alicruter attollitur, tanto majores sunt dies aestivales itemque noctes hyemales.
Triplicem sphaerae positionem pii letim, rectam de obliquam rem authorc siluit;Nam Clavius cum Sacrobosco tantum duplicem agnovit, re Iam dcobliquam. Quaerenti enim inquit Clavius qualem nam illi dicantur habere sphtram qui direcie sub polis habitant,respondendum Obliquam . Sed errat cum Sacrobosco Clavius. Nam qui talem sphaeram habent, ut directe sub polis habitent, iis cum horizonte aequator nequaquam facit angulos obliquos, quia horizonibi &aequator prorsus idem est. Rectius ergo haec sphaera parallela vel neutralis dicetur, quod eius punctum verticale in polos sphaerae incidat. Omnium autem rectissime Iosephus Scaliger in Notis ad secundum Isagogicum Manili libri 3. ad eum versum: Siantis erit caeli species uterumque meatus Turbinis in morem recta vertigine currit. . . . Dixit spheram omnem aut jacere,sidere aut stare. Ita ut primus siplis re habitus se jacentis,qui dicitur σφώ ς, propter rectos angulos horizontis cum aequinoctiali: alters. u. ἐγκεκDμί ης: tertius Stantis Tunc enim a quinoctialis qui horizontis vicem est, ac in ambitum rectum convertitur,omnino molae trusatilis & habitum & conversionem reserti Minus aute proprie Sphaera n dicitur propter rectos angulos, quos eum aequinoctiali facit, quia per eiuς polos transit, quum ea appellatio stantis sphaera magis propria sit, in qua Equinoctialis idem cum horizonte & circulo arctico. porrostiam Mens una est, quia una aequinoctialis : S ter duae,quia poli duo. Sedontis diversitates & aD sectiones multas esse nemo dubitat & satis de iis author. . C A v v τ. IV.
D E X O N I S. V A T v o R Minores circuli aequatori paralleli universam tetaram in quinque tractus dividunt. Zonas Gneci vocarunt. A
55쪽
que hoc nomen obtinui ut apud Latinos'etiam usurpetur Sed&plagas etiam nominant. Graeci interdum Zonae nomen aliene a nostro instituto Planetarum orbibus attribuunt, ut Theon Alexandrinus in Corri non tarbs Aratris. χει ἀρ ο ο σὸς ζζώνας Ac nil αυουσας - Ζωδε- ακω. ων τ ὰ με πώτην ἔχει ὀ- άραν ο Ζευς.i.e. Sunt autςm in coelo Zonae septem,Zodiaco neutiquam conterminae,quarum pruinam Saturnus secundam Iupiter obtinet.&c.
mira tru Quhique Zonarum sive plagarum tres intemperaras & inhabitabi- Ies veteres Physici & Geographi exstimarunt: asteram propter aestum C.-Δ. -incumbentem, quam Torridam ideo nominarunt hae Tropicis utrinque terminari voluerunt . reliquas propter frigus,quia remotissimae sunt a Solis radijs incoli non posse duxerunt: quarum altera Arctico, altera Antarctico circulo tota continetur. Duae reliquae M tem- Zonae habitae sunt temperatae & habitabiles, altera ex his terminaturr μή, circulo Aretico & Tropico Boreo, altera Antaretico & Tropico Austrino. Haec recepta apud veteres de numero & finibus Zonarum opinio,nacta est inter antiquiores etiam suos Oppi natores.. Parmenides Mnam,quam vocant adustam, songe ultra Tropicum extulit ut sero duplam secerit ad eam qus Tropicis definitur. Hunc reprehendit Posidonius, quod amplius dimidio ejus spatij,quod asivo nostro Tropico & aequatore continetur,habitari cognoverat. Arist teles Zonam torridam Tropicis, temperatas Tropicis & circulis A istico
56쪽
ctico & Antarctico termis vit: quem Posidonis etiam taxat, quod Arcticos circulos quos varios & mutabiles fecerunt Graeci,Zonarum terminos constituerit. Polybius sex Zonas fecit;adustam,Tropicis definitam, in duas etiam dividens per Circulum AEquinoctialem. Alii Eratosthenis authoritate moti,Zonam quandam angustasti,temperata& aptam habitationi,aequatori subjiciunt, quorum sententiae accedit Avicenna Arabs. Recentiores nonnulli, nescio qua ratione adducti hi sunt Nicolaus Lyranus,Thomas Aquinas,& Campatius terrestre Paradisum celet. atum principio Geneseos, AEquatori subjicere non dubitarunt. Eratosthenes& Polybius universam Zonam, quam alij
Adustam duxerunt, temperatam esse Voluerunt. . . Posidonius receptae a veteribus Physicis opinioni refragatus est,
quod Syenem sub aestivo nostro Tropico positam,& hiopiam SPene interiore, habitatam cognoverat, quorum verticibus Sol diutius immoratu quam eorum qui AEquatori subjiciuntur.Inde concludit, loca AEquatori subjecta non esse inculta, quia quae sub Tropico, non sunt incolis vacua. Ptolemaeus c. 6. l. a. Almag. conjecturam potiusquam veram historiam existimat, quae de habitationibus AEquatori lubiectis reser utur. At in Geographi l. s.c. ultim descripsit nobis lo-ge ultra AEquinoctialem, Agislymbam Ethiopum regionem chanc regionem novi recentiores quosdam,scd contra Ptolemei fidem, Bors aliorem facere AEquatore. Haec Ptolemaei inconstantia praebuit quibusdam occasionem suspicandi, non esse utrunque hoc opus ejusdem Ptolemaei. να Vana haec esse figmenta, quae de Zonis intemperatis veteres ocogitarunt si non persuadeant Eratosthenis & Polybij autoritas, neque Posidoni j ratio: at hodiernar Lusitanorum di nostratium navigationes evincent,non solum Zonam,qus torrida antiquioribus dicta est,incolis repletam esse,sed & intra circulum Arcticum longe ultra septuagesimum ab AEquatore gradum,omnia esse habitata r ut nullus amplius nostra aetate dubitationi locus sit relictus, nisi forte quispiam malit, cum sacra & veneranda antiquitate ctiamnum errare, quam cum recenti experientia utcunque testata & comprobata bene 'sentire.
Quod de Ptolemaeo resertur ab authore,inconstantiae eum argui, cum modo in Almag.cap. s.lib. r. fabulam non historiam existimat, quae de habitatoribus quatori siubjectis memorantur, modo Geograph.lib. s cap.ultimo referat,quae cum ijsdem vicissim pugnent, non omittendus aut excludendus extra
57쪽
.em classem etiam Plinius erat. Na cum Tapro nes, quae nunc Zamatra exili matur aequatori subjecta,magnitudinem cap., lib. 6.ex tratosthene di Meg
sthene retulisset addidit cotinuo,prsterea priscoru inventa ac testimonia,etiam Claudia principatu ma)orem Mus notitiam contigisse Romanis, legatiseadem Romam advectis Qui, inter alia, referrent aurum argentumque apud suos in pretio esse opesque ma)ores quam apud Romanos, ted Romanis opulentiarma orem usum esse: Adeo ut haec aliaque eodem loci prolixe a Plinio memor la,si cum verbis,quae habet lib. et cap.68 contendantur, adversa sibi locutus reperietur. Nani putans eo loci atque inquirens quanta terrae portio habitetur
tru, est,terra pauci abstubs nobis calum,torrida-,nimirum seu mediamia Zonam ,id
est,quicquid terrarum est intra Tropicum Cancri & Capricorni :& duas extimas seu frigidas, id est, quicquid terrarum est intra Arcticum versus polum Borealem; itemque intra Antarcticum versus polum austrinum .' quomodo & poetae
olim de usdem Zonis versibus suis prodiderunt: vult enim id ipsum Plinius, non habitati videlicet has extimas ob nimium
gelu;& illam mediam,ob aestum nimium. Et quod magis magisque in admirationem nos trahat tanti authoris vulgum 6 poetarum excessus hac parte secuti. illud est,quod libro eodem capite anteriori ex Nepote praeclare reserat Eudoxii ex Arabiae sinu egressum Gades usque navigio pervectum. Nam totum hoc iter, si ad calculum vocemus compIectitur id omne quod hodie Lusitani nostrique Caput Boias spei transgressi navigant bis nimirum squinoctialem intra Zonam . illam torridam transeundo: ut omittam adferre quae praeterea ab eodem commemorantur lib. 6 cap et 3 ,quod nullo scilicet anno imperio Romani minus H. s.quingenties exhauriat India,merces mittendo,quq apud Romanos centuplo veneant: Quodque annis omnibus e rubro mari navigetur ab iisdem Romanis. Sagittariorum cohortibus impositis: Nisi ad Plinii excusationem dicendum ea, quae libro et dicuntur anteriori tempore literis ab ipso prodit'nec itinera tunc illa Romanis usque adeo familiaria exstitisse; praesertim cum reserat libris 2-quctibus, nimirum: lib. 6 cap. 2 3 item i , totum ab AEgypto in Indiam cursum tunc,cum illa scriberet, certa notitia patescere coepisse; & Senecam paulo ante. tςntata Indis commentatione.sexaginta amnes ejus prodidisse, gentea duod viginti centumque. - Sub torrida autem Zona commode habitari seugistramque esse regionem, Sol praecipue causatur, qui ut ia horarum dies, ita & noctes totidem horarum perpetuo facit . eaeque noctes sub frigore dierum nimium aestum attemperant:
Frigidam silmiliterutramque habitabilem esse eidem quoque Soli tribuendum; Nam insiguis aestivis existens sis, qui versus Boream sub grad. 84 agunt, nunquam occultatur canique irigus suo calorc hoc pacto dilpellit.
Auarum quae media es no est habitabilis astri
58쪽
o xiv M Zonarum incolas, ex diversa umbrarum ratione, in Amphiscios eteroscios & Perisios diviserunt. Qui inter dilos . N is sa Tropicos habitant, Amphis, dicuntur, quod eorum umbrae meridianae, nunc in Austrum cum Sol corum verticibus Borealios nunc in Septentrionem cum Sol verticibus Australior extiterit proiiciantur. Qui inter Tropicos & circulum Aristicum degunt,microsci nom, murum. nantur: quod umbrae meridianae vel in Austrum vel Septentrionem solum projiciantur.Solenim ad Septentrionem aestivi nostri Tropici nunquam accedit, neque ad Austrum Tropici hyemalis unquam progreditur. Itaque qui lunt Borealiores Tropico Astivo, umbras temper mittunt in Septentrionem: qui Australiores Tropico hyema-li,umbras meridianas in Austrum jaculantur. Qui intra circulos Arcticum vel Antarcticu versus polos incolunt, Perisci, vocantur, quia gnomones projiciunt umbras in Orbem: quoniam Sol tota diurna revolutione supra horizontem sertur.
Schema horum tale est Duplex itaque est Zona heterositio Septentrionatu & Meridio sis. Se eu trionalis comprehenditur inter Tr picum Cancri & Arcticum Zons P risciae.Dicitur επροσκι ,septςntii natis, quia in ea radiu Solares projiciunt umbram meridianam inean tantum mundi partem, quae ad p tum arcticum spectat. ε Meridis Ashurescia continetur inter Tropicum Capricorni & circulum Antainicum Zonae perisciae. Dicitur meridionalis,quia in ea umbrae meridians, tantum in alteram mundi partem, polum Antarcticum versus,projiciuatur.
59쪽
i medium Zonat torridae inhabitant, sunt in sphaera recta, nam uterque. mundi polus horizonti incumbit de Zenith ipsorum est in aequinoctiali, unde & phaenomenorum proprietates hae sunt ii r omnes stellae ipsis aequaliter oriuntur & occidunt, praeter arcticum & antarcticus polum, ut ex Lerio ad s.s iam modo demonstratum est; a perpetuum est illis aequinoctium. 3 si ab lem habent bis verticalem.in principi s scit .v& m. Sol Zodiacum peragrando, quantum in meridiano descendit a Zenith in austrum. tantundem etiam digreditur.sen descendit ab eodem in Boream. s quatuor habent solstitia. duo . verticalia .cum Sol est in punctis aequinoctialibus& duo lateralia, cum Sol est in punctis solstitialibus .is illi quotannis geminas habent aestates Sole ad puncta quinoctialia accedente, sic geminas quasi hiemes habent, sole nimirum prope tropicos accedete de versante. 7 quinque umbrarum disterentias habent ori ei talem,occidentalem,meridionalem & perpendicularem. quapropter etiam inmhabitatores hu us plagae amphisci, id est,utrimque umbras jacientes,appellat
peratae septentrionalis. QVi ad initium temperatae Zonae septentrionalis vivunt, in sphaera obliqua sive sedente constituti sunt, ipsis enim polus mundi arcticus 23 gradditemisse est elevatus, Zenittique eorum incidit in tropicum Cancri, inde ha proprietates habent: r omnes stellae quas circulus attacus ambitu suo contine sunt perpetuae apparitionis, antarctico vero inclusae perpetuae occultationis;i termediae autem stultet habent arcus diurnos inaequales nocturni F, exceptis eis, quae in aequinoctiali existunt. et habent inaequalitatem dierum &noctium artificialium. 3 Sol in anno semel ipsis fit verticalis,nempe in principio cancri, ergo in meridiano circulo nunquam ultra nith in boream ascendit,sed extra prin-- cipium cancri semper austrinus est/dno habent solstitia, unum sublime sole existente in principio cancri,alterum humile,quando sol est in principio Capri- . corni. s unam similiter ςstatem & unam hiemem habent. 6 quatuor habent umbrarum disserentias,orientalem, occidentalem,borealem de perpendiculatam.
60쪽
in i habitant in obliqua sphaera,ita ut elevatio poli arctici major sit quam
13 gradibus & stinisse, minor tamen quana 66 gr. & semisse, ipsis Zcnith seu punctum verticale semperintra tropicum cancri & circulum arcticum interiectum est, unde has prop*tates nanciscuntur. x plurimae stellae ipsis semper conspicuae manent, quanto enim altius attollitur polus, tanto plures stellae occasui obnoxiae esse desinunt, totidem vicissim opposita parte perpetuo latent, bus. et habent inaequalitatem dierum & noctium artificialium. 3 Sol illis nunquam est verticalis, sed in meridiano ipsis semper est australis. η unam x statem unamque hiemem & duo solstitia habent. s tres umbrarum disseretitias experiuntur,orientalem,occidentalem & Septentrionalem: unde & heterosci; dicun
Proprietates hastitantium sub finem Ronae temperata, as
initium fit.frigidae Septentrionalis. 9Vi circa finem Zonae temperatae Septentrionalis vivunt, ipsis polus arctiacus elevatus est 66: grad inciditque illorum Zenith in arcticum circulum. sequentes proprietates habent. I omnes stellae,quae Tropico cancri usque ad polum mundi arcticum includuntur, sunt perpetuae apparitionis, ct contra qui includuntur tropico Capricorni verius antarcticum polum, stan Nerpetuae occultationis. a Sole existente in principio Cancri habent diem artificialem et horarum,& in principio Capricorni ejusdem longitudinis noctem. 3 Sol set per australis in Meridiano conspicitur,sed in principio Cancri existens S ad limrixontem delatus etiam Septentrionalis apparet. ' duo illis solstitia, altum in 69, humile in 73, unam aestatem unamque hiemem habent. 6, quatuor umbrarum differentias comperiunt,orientalem,occidentalem, meridionalem: & S
ptentrionalem existente praesertim sole in principio Cancri. His Iocis desinunt Heteroscii & incipiunt Peristis.
Proprietates hasitantium intra Zonampsidum Se eum trima sub polo scit.Arctio.
QV r medium Zon rigidae septentrionalis inhabitant, ipsis eonstitutio sphaerae est parallela sive stans. nam aequinoctialis ii larum horizonti unitur, unde his proprietatibus fruuntur: r nullae illis stelis oriuntur aut occidunt, sed omnes quaecunque sunt ab qquinoctiali boreales usque ad ipsum polum,r tantur circulis tam norizonti quam aequinoctiali parallelis. a integro sere semestri.