Paratitla in libros 9. Codicis Justiniani repetitæ prælectionis. Opus Jacobi Cujacii Caroli Annibalis Fabroti ad ea enarrationes

4쪽

PARATIT LA

CODICISJuSTINIANI

Repetitae praelectionis.

ad ea Enarrationes.

M. DE. LXXXVI. cυM PRIUILEGIO REGIS.

6쪽

CODICIS

IUSTINIANI

LIBER SEPTIMUS.

TITULUS PRIMUS.

De vindicta & apud consilium manumis

P . T cohaereat hic liber eum sit 'sepe iorc & tractatus qui initio eius instituitur de libcrtatibus , facilc intelligemus , si

repetamus lectione memoriave ea quae ante nobis tradita

sunt. Coepit Codex a jure sacro, ac inde de jure publico nobis exposuit Partes juris civilis variaque ossicia magistratuum & quo ordine apud eos ageretur & quo-xiam interventu patrociniove , tum a rit. scxvIII. lib. ML de actionibus tractatum in-

7쪽

2 Paralitia in lib. VII.

choavit, q ii quidem jus omne complectitus ,& propositis variis actionibus tam in rem

quam etiam in personam , quae ex contractu , vel ex quasi contractu nascuntur veluti tutelae administratibnc , aut aditione heredita is testamentariae aut legitimae , modo parae initio

huj iis libri tractare de praejudicialibus actioninibus in quibus quaestio vortitur de statu hom, num, puta liber quis sit, an servus, ingenuus, an libertinus. Idcirco de manumissionibus dicere instituit, quibus ex servis homines liberi& cives Romani fiunt, & liberi libertini, nouliberi ingcnui. hi nascuntur illi sunt, l. 8. rit.

I . Et quia manuiDissio vel fit inter vivos,vel causa mortis, ab ea incipit hoc titulo , quae fit inter vivos. ' Ea vero fit vindicta apud magistratum qui tribunali praeest, i. s. s. ult. l. r. inf. tit. . Is . Veluti Praetorem aut Consulem in urbe, &in Provinciis apud Praesidem aut Pro

l. laudabilem f. pcn. sup. de adv. diu. jud. l. si

rogatus, D. deman. vind. vel in consilio pri . cipis, i. est. hoc tit. l. 2. sup . de liberi. & cor. lib. & in antiqua inscriptione: P R I s C u S ΜΑ-

NuM IM p. vel apud magistratus municipales , quibus ut ait l. vlt. hujusmodi jus competit I., qui legis actionem habent, Iicci tribunal non habeant, cum & de plano expediri manumissio pollit. Paulus 1. Sent. tit. 13. Apud magistratus municipales si habeant legis actionem , eman cipati & manumitti potest. Unde apparet mamnumissionem vindicta legis actionem fuisse , ut

l. vlt. ins de his qui a non do. man. sunt, idcir-

8쪽

co nec iteratur , l. t. hoc tit. nec fit per procu ratorena , t. nisi remedio mancipationis aut traditionis ante procuratori tactae , ut in legibus adductis ab Accursio in d. l. 3 . Ad causa manumissionis probari potest per procuratOrem, l. etiam 3. ablens, D. cod. Et per filium quoque familias pater manumittere suos ser-VOS potest, maxime si mutus puta, vel surdus solemnia maintii Vissionis vindicta exequi non possit, quia ipsumet pater manumittere videtur , t. si quis hac lege 3. I. D qui ii quib. man. l. matrimonii, C. de rit . nup. Potestas patris

'el domini unius personae intellectum inducit in patre & silios. in domino & servo , l. si Pamphilo, D. de Opt. leg. & contra manumissio di-Vidit personas ut eleganter Theophiliis ait in s. an seruo, Inst. de legat. Nec tamen eadem ratione per servum dominus vindicta manumittere potest : quia servi illegitima aut nulla persona ςst apud Praetorem vel praeside in etiam adhibita domini voluntate : filiis est Ic-gitima cum jusui aut voluntate patris, & ita donatio a filios facta jussit aut voluntate patris ab ipso patre. facta intelligitur, l. 9. g. pen. D. de donat. Non est autem necesie praetorem apud quem fit manumissio cogere consilitim. Nam & sine consilio de plano facta manumisiata valci, modo is qui manumittit sit infor xx. an. & cpii manumittitur major xxv. ut Ulp. declarat libro Regularum , alioquin consilici opus est & probatione cauta , quae tamen semel probata , & libertate jam competente , frustra dicitur falsa,l. I. hocbitt.l. 9. D. eod. In consilium in .provinciis adhibentur XX. recuperatores , in urbe quinque Senatores, & quinque

9쪽

Parasitia in lib. VII.

equites Romani, Praetore residente in medio, qui locus sempor suit & in convivio , & in incessu, & in concestu in honore praecipuo. SeX-to igitur Ioco. Cicero pro Cluentio : Quid est in Naso cur tu in hoc sexto loco sedeas γ Vindictae nomen deducia Vindice Vitelliorum servo, qui prior cum libertate & civitatcm Romanam accepit, fateor, & tribui virgulae , quam . dona nus aut lictor vice domini imponit capiti servi manumittendi, & inde Claudianus : Dc- ductum Vindice morem lex celebrat t. lege agitur in manumittendis servis vindicta. Ab

eodem quoque vindiciae nomen sic legi in vet. T. Livio traetum est, quo significatur addictio & apprehensio possessionis. At cumi inpositio vindictae in usu esse desierit, & adhubitio lictoris, & verba solemnia domini, l. ego,

l. manu issio, D. eodem & circumdflictiones servi, & salapittae, i. est. ins decem lib. & potue, it etiam manumissioni vindicta lex ad)ici , ut

manumisius fieret Latinus, I. unica g. illo proculdubio , ins tit. 6. recte dicam merito in I. actus, D. de reg.iu. inter actus Iegitimos non numerari

manumissionem.

TIT. I. Enarratio. V Eluti Praetore De Praetore Varro v. de L. L. Necesse est aliquo eorum s do , dico , addico uti Ῥerbo cum lege quid peragitur. Eisd si tum imprudens ita verbum emisit , aut

quem mammisti, ille nihilominus es liber sed O

Huiusmodi jus competit Quibus legis actio data est , quibus id concellum est , ut

10쪽

Codicis iustiniam. '

etiam ait Fulgosius : puta lege, vel Senatuscon-ulto , veΙ a principe , ut in l. muto 6. f. a. D. de tutet.. C um S de plano J I. non est . D. de manum. vines Idcirco nec iteratur Atqui manumissio,quae actus cst legitimus iteratur tamen. unde si quis manumissus, etiam vindicta , intra ann. tamen xxx. libertatem Latinam acceperit , quia non potuit Romanam, iteratione fiet civis Romanus, teste Ulp. in fragm. Institui. tit. 2. Notavi nonnihil ad leg. Nemo alieno, & L actus legit. de reg. jur. P. Fabcr. Nec fit per procuratorem J QEia nemo alieno nomine lege agere potest,t. nemo I 23. D. de reg. jura Maxime si mutus l. surdi Io. D. eod. Vt Vlp. declarat. ubro Regul Tit. I. s. eadem lege,&g. seq. Frustra dicauir falsa l. I. hoc tit. ) Non solet status in dubium vocari, si dicantur falsa demonstratione liberati s ut est in d. l. r. id est, αἰτιας , ut vertunt Basilica : nec in enim cases a manumittendi colinet manumisssoni,sicut nec causa legandi lagato,Ι. cum tale 72. g. falsam causam, D. de condit & demonstrat. Fulgosius hic , quem vide. XX. Recuperatores Vide Theophilum Institutionis I. tit. VI. g. 4. Praetore resid. in medio, qui locus semper fuit Rc. Dico ad tit. de Attil. tui. Gelaetius Cyzicenus in Act. Concilii Nicaeni cap.vIII.

cumque dies statutus venisset, in medio vo edix