장음표시 사용
21쪽
ctus notis: est enim τιγρο ii, nota.
h. subuerbustus J Tertullianus de pallio cap. av. Passivitas osseri libertinos in equest 'ibus, sub- verbustos in liberalibus, dedititios in ingenuis.' Ut Suetonius J Augusti capite xl. Deditii vocabantur J Glossae : dedititii, οἱ
ουσια ἐαυτως ἐπιπίψουωττς. Glosi, Isidori : Si barbarus dedat Ie Romanis , dedititius is est. v. eundem Originum libro 9. cap. 4. Tertullian. I i. adeoation. cap. xv II. Et dedititius Admeti, O c. Nescio an Cujacius scripserit deditii , ut solet verbis inusitat1s & desitis uti, cujusmodi inexhereditare, quo utitur tit. seq. an operarum mendum sit, pro dedititii. '
VI. De Latina libertate tollenda, & per
certos modos in civitatem Romanam transfusa. V. d. tit. s. Instit. HIc autem titulus abrogat legem Iuniam
Norbanam, quae etiam Aususto auctore Iam fuit, & manumissos inter amicos, per epistolam , aut honorem menta liberos fecit, qui ante liberi non erant, ut eodem jure est ent, quo crant olim Latini colonarii, qui tamen tempore latae legis Iuniae Norbanae civitate Romana donati erant , & condicio Latinorum Iuniano- Tum haec, ut viverent quasi liberi, moraςntur
22쪽
quas servi, . ult. Instit. de stic. lib. l. 8. codicis Theod. de lib. cau. l. r. codic. Theod.de pet .her. quod & ex Salviani Epilcopi scriptis comprobavi Obs.1 v. ut simili forma dicitur, Latinum inis Vlto , aut ignorantedomino a principe donatum civitate Romana ex edicto I xcijani vivere ut ci- Vesta, mori ut Latinum , d. q. ulti m. quod beneficium principis non debeat ad Uienam injuriam pertinere, & Iibertinum donatum a principe jure
aureorum anulorum vivere ut ingenuum, mori
ut libertinum , l. 3. D. de bo. lib. Latini igitur ex lege Iunia moriuntur ut servi , quia bona e riim manumis res, aut liberi eorum non capite minuti, L I.cod. Theod de per. hor.& non CXhereditati a parente, jure peculii occupant, & ex Senatusconsulto Largiano si liberi a patre insti tuti sint adjectis coheredibus extraneis , in bonis Latinorum libertorum patris praeseruntur cΟ- heredibus extraneis, d. g. ult. Verum ut Latinos colonarios receptos in civitatem lex Iulia sust
lit,ita & haec Constitutio Justiniani Latinos Junianos r qua ratione Latinitatis nomen quod iii cod. Theod. erat, Triboniauus mutavit in libertatis l. pen. infra tit. I 3. Ait autem certoS modos, uia non omnes modi Latinitatis transfusi sunt in civitatem Romanam, non qui per iniensem, non qui fraudandorum creditorum causa, de
quo Ulp. in reliquis Regularum. Per mensam notandum maxime quod Papianus exigit titul Cintestationem, causa Latiisitatis servum adhiberi convivio.
23쪽
Ad alienam injuriam pert. Jl. 2. l. merito , D. ne quid in loco pub. Exite reditati a parente J Salvianus lib. contra avaritiam: Seipsios exhereditavere υiventes. Constitutio Iustiniani J qui quocunque modo legitime manumittuntur , cives Romani intelliguntur. Sic constitutionem breviter per , stringunt Basilica. In princ. ejusdem conlittutionis recte legitur in veteri Menagh et qμapropter, &c. titubat.
In reliquis regularum ) Post collationem Licinij Rufini. ε' Papianil Qui editus una cum codice Theod.
VII. De communi servo manumisso.
Iib 1. Instit. tit. q. nitHoc retiam titulo Iustinianus abrogat jurvetus, quod Obtim: it servo communi manumisso ab uno ex dominis. Et servus quidem communis apud unumquemque dominum partim proprius. , partim alienus est, l. 2. hoc tit. adeo ut ci legatum & hereditas possit relinquicum libertate ut proprio, & sine libertate ut alieno, l. in pta l. 6. pcn. D. de her. inst. &Vlp. lib. Reg. tit. 22. & possit etiam idem alii Iegari per damnationem aut hindicationem. Sed an etiam ab ii*ao ex dominis manumitti posse vindicta, aut testamento, dubitabatur, quia ut alienus non potest ab co directo manumitti. Et placebat olim unum ex dominis manunil
24쪽
.tendo servuin conamimem , partem suam amittere , eamqiu socio adcrescere, auctore Vlp. tir. I. Reg. & Paulo IIII. Sciat. ut propxi tariuni proprietatem manumittemio servum invito' fructuario. Ab uno igitur ex. dominis manumissus non fiebat liber. Post vero paulatim res eo processit , ut tandem fitblato illo jure adcrescendi Iustinianus favore libertatis statue - .ret servum protinus liberum scri, que in unu vex dominis directo manumisiilet, sed praestari debere partis suae pretium alteri' domino non manumisso i , ita ut is cogatur vendere partem suam mantvnisio , vel manumisiori, vel heredimanumissioris. Nam Sc ex Constatutione Severi , ut in l. I. Martianum retulis te scribit in In-stiuitionibus sic legendum , non, in Constiuationibus ) milite testamento manumittente servum communem , heres ejus cogitur redimere partem lacii, ut effectum habeat manumisso mitioris domini. Imo & pagano manumittente cogitur non manumissor manumissis-ri vendere partem suam , pretio constituto arbitrio praetoris ex alia Constitutione Severi &Antonini. Idemque Sex. AEliuin antiquum interpretem x II. tab. refert scripsisse cx Ulp. vi. R Pauli 111. fideicommistarum, & notis narcelli ad Difesta Juliani,& ejus notae, partem ut scio miscer1 Juliadi scriptis Marcelli notas , Marcelli nomine suppreta, opinor esse in l. si servus: D. de vulg. subst. illo loco. Quod si neque a patre &c. Est & haec Marcelli sententia in l. domino, D. de S. C. Silan. Verum ad extre-mum Justinianus id constituit quod dixi supra, . quod videtur Tribonianus etiam traduxillo ad
i. duobus, P. de lib. cau. ut quod libe
25쪽
ras dividi non possit l. alieno. g. 1 D. de fid. Itb- magis ad te integram libertatem . trahat quam retineat hominem in servitute. Hodie igitur si unus ex sociis cum libertate servo communi hCreditatem aut legatum relinquat , hereditas Sc 'legatum pertinet ad servum ut liberum , Olim socio qui non manumisit adquirebatur, auctorQPaulo III. Sent.
VII. Enarratio. A Lii legati per damnat. J Ut alienus e Mam
res alienae per damnationem relinqui poterant : Ulpianus titul. xxIv. ς. per damnatio
Aut vindicationem)Ut proprius : nam per vindicationem res testatoris tantum legari poterant, Ulpianus d. tit. xxiv. g. per vindicationem, & g. seq.I V. Sententiarum J titulo XII Ju on in coinstitutionibus J In veteri Menagii legitur, constitutionibus. Idemqtie Sextum AElium ) In eodem Menagii codice legitur, Caecilius. quam lectionem probat C acius Observationum V III. 26. &Antonius Muretus adiit. de Orig. jur. haec autem vulgatam sequitur Cujacius. Auctore Paul. III. Sent. θ Tir. VI. g. comet
VIII. De servo pignori dato manumisso.
IAm a titulo superiore coepit tractare. de his qui manumittendo servum suum , liberum cum non faciunt. nam ante Justinianum unus ex
26쪽
dominis servum communem maniimittendo vinia dicta aut testamento eum non perducebat ad libertatem. C ui additur hoc titulo debitor qui se vum specialiter pignori datum, vel obligatum manumittit: nam etsi solvendo sit, manumissio non valet facta invito creditore, l. 3. D. de manum. l. I. hoc tit. qM conjungenda est cum l. I. ins de remis. pig. & valet tamen manumissio servi dotalis , aut comparati cx pecunia dotali, l. ult. hoc tit si fiat a marito locuplete etiam invita uxore: quia lex Iulia prohibuit alienationem fundi dotalis,non manumissionem scrvi: si a non locuplete, libertati obstat lex AElio Sentia,l. rvum dotalem, D.de manum. Quod vero dixi de debitore , ut nec si locuples S solvendo sit, ser-Vum pigneratum manumittere possit & civem Romanum facere, pugnat cum l. I. sup. de nec. ber. & l. generalirer , D. qui & a quib. man. &cum eo quod Ulp. in reliquis Regularum scribit his verbis: Servum pignori datiam civem Romanum facere debitox potest sic legendum nisi si solvendo non sit. Obstat enim libertati
lex AElia Sentia , quae vetat fraudandorum creditorum causa manumissum civem Romanum
fieri: & placet ratio I. generaliter, quia pleno jure debitoris est, ut l. II. lap. de act. emp. I. eXjure Quiritium. At hoc sic excipi volo , Si cro ditori satisfiat , vel satis offeratur : alioquin nec manumisio a domino locuplete libertas comperit, I. 1. hoc tit. & d. l. 3. & ita invenio recte
Graecos ad i. generaliter g . si quis servo, D. de fid. lib. supplere haec verba soluto tamen dubito.
27쪽
VIII. Enarratio. VNus ex dominis Vide g. vlt. Instit. de do
Q servuin specialiter pign. dat Generalis hypotecha manumissionem non impedit, i. 3.
hoc titulo. Invito creditore Nam consentiente creditore recte manumittitur, l.4.
In reliquis Regularum) In fragmento post Licinij Rufini collat. L. L. Roman . . Servum pignori datum ) generaliter scilicet, non specialiter, ut in I. generaliter, D. qui & a lquibus manum. P. Faber. Civem Romanum fieriJ Imo non modo civemessici, sed vel ad aliquam libertatum pervenire.' alioqui non occurreretur fraudi, nec subvcniretur creditoribiis, & facit d. lex generat. g. vlt in verbo, nullae. idem.
Id est, ex iure Quiritium J Minime vero hie ad jus iniritium respexit quanquam hoc qu
huc habere debuit in servo, qui eum vellet ad ci-Vitatem Romanam perducere, ut est apud Vlpianum in fragmentis ) sed eo potius quod cum sub certa lege nostrum sit, ut Seneca Ιoquitur de .Beneficiis, non plene, non perfecte sit tamen: etenim id non videtur perfecte nostrum esse, quod ex casu auferri potest, ut regula juris continetur. Inde nec perfecte quis habet licet plenum jus quandoque habeat, ut in d. l. gener. q. vlt. nisi eam rem quae permansura est , nec 2uferri potest. Illa vero auferri potest, quae specia liter obligata est pignori: non soluta enim pecu
uia jus lavin creditor persequi potest. Ergo serta
28쪽
. us specialiter opigneratus pleoo jure debitoris non est e tantum abest, ut ejus perfecte sit, &quamvis alienari possit cum sua causa, manumitti tamen interea non potest, ut scilicet libertas statim competat: fieret enim creditori injuria; cum in homine libero eignus consistere non possit, in alienato a debitore possit. Quod alij non tradunt , ego attigi ad finem cap. XXI. libri II. Seiam estrium , & ad i. omnes g. non videtur,. D. de reg. jur. S add. l. II. de action. cinp. P. Faberi Soluto tamen debito talis λωi-'ου ου
SErvos Rcip. vocat servos pop. Romani vel alterius civitatis qui an e l. pcn. ine de tabul. deputati erant ut servirent tabular o civitatis &rationibus, tabulis chartisque publicis, ut recte l. 3. hoc tit. significat tabulariam administrationem esse actum servilem, quem tamen & liber homo volens gerere possiit salva libertate, &confirmat Livius XLIII. his verbis Censorcs sis natis tabellis publicis, clauso tabulario de dim1Ωss servis publicis negarunt se quidquam publici negoth gesturos. Sed & assis Senatus interventia se eos Capitolinus indicat in Gordianis, dum in tacito S. C. facie nao nec scribas ait, nec servos publicos intervenisse. Utcbantur etiam servis publicis sngui i cives, licet singulorum servi non e Gsent, ut qui per se stipulari non poteranti propter aetatem, ncc per liberum hominem vetantς regula juris,nec Per lexvu propriu quem non habebat,
29쪽
Bipularentur per publicum quod in rem sitam esset, i. non aliter, D. de adopt. l. 2. D. Rempub. sal. fore, l. 3. in f de postI. & redem p. Legi etiam apud Vlpianum in o. Olynthiacam Demosthenis , Athenis fuisse servos publicos, lite rarum peritos , qui proficisceetes in bellum Imperatores &quaestores sequerentur ad conficiendas rationcs impensarum, ut bello finito in reddendis rationibus quaestio haberi ex cis posset,
quia non poterant cives torqueri, & forte comperta fraude tum ut ageretur in Imperatores &quaestores proinde atque in secvos. Servus pulpi cus pop. Romani habuit proprium jus testamenti faciendi pro parte dimidia peculii, ut Vlpianus scribit lib. Reg. tit. xx. At, ut de servorum pu- blicorum manumissionibus dicamus, hos olim Resp. Manumitere povcrat, ut vel Varro indi cat lib. v II. de ling. Lat. Sed non faciebat cives Romanos. Post ex lege Vettii cives Romanos. . Sic legendum in i 3. Fuit Vettiorum familia Romae, ut Vettium Rufinum legimus l. I. sui . de bo. mar. & Vettium Atticum, & Vcitium Vesentem , & Vettium Priscum , & Vettium. Chilonem, cujus nomen Taciti historiarum primo in Betuichilonem deerrarat , & alium in Orat. pro M. Coelio , & L. Vettium, qui detckit conjurationem Catilinae apud Dionem. Cum vero ea lex portineret tantum ad urbem S munitacipia Italiae, deinde porrecta cst etiam ad municipia provinciarum , ut ait l. 3. eX Senatusconsilito facto Juvcntio Celso II. & Neratio Marcedo Jurisconsultis Cosi . cujus Consulatus fit citam mensio in l. 2. infin. D. de orig. ju. ubi Neratius Priscus dicitur , Rin l. 3. NeratiuS Marcet Ius, recte , quia familia ejus Marcellorum fuit, D
30쪽
Marcellum aeque Iurisconsultum habuit sta trem I. 12. g. idem respondit domo, D. de instr. & instr. leg. Sic vero lex Attilia de tutoribus dandis, quod in urbe tantum locum haberet , lege Iulia & Titia porrecta est ad provincias , ut in instit. tit. de Attil. tui. & Ια I Iia de cessione bonorum , quae in urbe tantum locum habuit , Constitutionibus porrecta est ad provincias, l. 4. infra quibo. ced. posis &auctore Macrobio lex Fannia, qua sela urbs tenebatur, lege Didia porrecta est in totam Italiam. Forma autem manumittendi servos publicos in provinciis cauta fuit legibus mi nicipalibus , & constitutionibus Principum , plerumque ut manumitterentur decreto ordiani, , & consentiente praeside provinciae, & in locum manumissi subdito vicario l. I. & 2. hoc titulo l. 1. insta ne quis lib. invit. act- ger. CODI. 3, D. de man. quae ser. ad univers. peri. qua servata perveniebant ad civitatem Romanam , nec in servitutem publicam reduci poterant ob id solum , quod sua sponte tabulario civitatis postea servinent, vel alium actit in pro civitate gesti sient, nullo alio justo titulo precedente, l. 6. inf. de ing. man. 1 3. hoc titulo quae conjungenda est cum Ir I. supra de ju. aur. anui. IX. Enarratio.
xvII. Item T. Vettium Aquilinum legimus apud Gruterum MLxxxII. I . Vettium Agorium