장음표시 사용
31쪽
26 Paralitia in lib. VII. X. De his qui a non dominis manu
mittuntur. IN hoc titulo ostenditur servo alieno liberistatem directo dari inutiliter invito domino ,
ut l. su p. de test. man. Servi alieni venditio. obligationem constituit intcr emptorem &venditorem, manumissio nullam. ideoque non valet manumissio, licet postea manumisbr domino heres extiterit t. si servo D. qui & a quibus man. venditio valet, i. si quis alienam D. de act. emp. Conservatur tamen libertas quae data est servo alieno e si dominus contentus sit pretio servi, l. I. hoc titulo. Sed & si pater consentiente filio manu miserit servum castrensem filii minoris xx. an. nulla manumissio est, non
quod sit alienus tamen , sed quod si manti miΩsus contra legem 2Eliam Sentiam , l. pen. nam in majore aliud dicerem, quia filius ipse videtur manumittere, ut contra pater filio justii patris manumittente servum patris. At si proprietario , aut debitori manumittenti consentiat minor xx. ann. qui in servo jus utendi fruendi, vel jus pignoris habet , valet manumisso , quia servus minoris non manumittitur , lcg. 2. l. si pater. f. ult. D. de man. vind. Addam dominum in hoc titulo accipi pro pleno domino rquia nec fructuarius χΙus servum utiliter manumittit , nec proprietarius, i. 9. supra de usu- fruct. & hab. l. 4. noc titulo. Sed manumissus a nudo proprietario servus erat sine domino , ut servus habitus pro derelicto , l. quemadmodum s. I. D. de nox. act. At ex l. I. insta tit. I s.
manumisius a proprietario fit uber , & libςrtus
32쪽
proprietarii,& est in servitute selictuarii: manum- a fruetuario, servus est proprietarii, Sc in libertate potestatcqtie sua quandiu durat ut fructuS.
X. Enarratio. I r. hoc titulo. J In qua dele το, vel auctore. Basilico, & veteri Menagii. Servum Castrensem filii min. J Filiisamiliis igitur. & non recte igicur Basilica speciem ponunt in filiis cmancipatis , quasi fisiusfamilias
omnimodo scrvum proprium habere non possit. Nam in majore. J - Idem scribunt Ioannes Faber heic, Odostediis & Ftilgosus. Servus erat sine domino. J Ulpianus tit. r. I, servus, i. I. insta tit. xv. vide ibidem. Et est in servitute fructuarii. J Quasi servus est fiuctuarii.
XI. Qui manumittere non possunt, &
ne in fraudem creditorum manumittantur. JAm a titulo vii. coepit tractare de his , qui
iervos suos alienosve vel olim manumitteretion potuerunt, Vel hodie non possunt. Et in hoc titulo nunc addit, etiam servos principis non posse manumittere vicarios , sive peculiares servos suos, l. 2. quamviS eorum sint quodammodo domini, l. si servus meus, D . de pecul. quod in servis privatorum multo magi obtinet, etiamsi liberam habeant peculii administrationem : nam servis principum videbatur hoc posse dari praecipuum , ut & de pe-
33쪽
culto suo eis Leonis No. 38. dedit testamenti factionem. At inter vivos , nec per se , nec per interpositam personam , veluti imaginarium emptorem, servos peculii sui manumittere pos sunt, sicut minor xx. an. qui pcr se non potest servum manumittere ex lege AElia Sentia , nec
per interpositam personam id quoque potest
ex Senatusconsulto l. 4. & praevalet hoc casa lex Aelia Constitutioni Marci & Commodi ad Aufidium Victorinum. Longe enim abest a mente legum , ut aliae alijs fraudem faciant. Aliud est caput legis Aeliae Sentiae , de quo etiam in hoc titulo agitur, ut libertates datae in fraudem crcditorum , veΙ patronorum ipso jure nullae sint , etiamsi debitori vel liberto homo divos lieres extiterit, i. s. supra tit. a. t s. & I8. D. qui & a quibus man. Revocari dicuntur in l. I. hujus tituli, hoc est revocari ipso jure. Alienationes revocantur beneficio altionis, quo vix possent revocari libertates , si valerent ab initio. At si is qui servum emit a debitore , qui crat solvendo , eum manumiserit, lex Aelia
Sentia Iocum non habet, quia debitori nihil abest. & haec est sententia l. s. huius tituli, in qua pro emptori legendum venditori , ut in Basil. ωα Eadem quoque lex non habet Iocum in fideicommisiariis libertatibus, sed in directis tantum, l. i. & ult. quia fideicommissariis satis obstat regula juris , quae vult fideicommissa emnia praestari post deductionem aeris alieni. Illud etiam hic titulus ostendit , libertates dari frustra a domino servo suo, vel a principe servo alieno ex acclamatione populi, cui forte placuerit actor fabulae quidam , l. 3.
quam legem etiam Athenis stulle Aeschines
34쪽
testis est contra Ctesiphonem , μητο ει AHω άπιλεω ερο- e. λά-ω. Frustra etiam clari a tutore servo pupilli sui licet debeatur l. pen in qua recte Thalelaeus articulum , Nec , esse con struendum cum Verbo, Debitam, non cum VCrbo, Fideicommissariam, ne hoc videatur di-Cere, Nec directam, nec fidicommissariam libertatem tutorem posse praestare , quod ineptum dictu est, propterea quod directa libertas non praestatur.
XI. Enarratio. ET iam servos principis J Ttalelaeus ad leg.
a. hoc titulo notat, Imperatorem servos eos vocare, qui servilis conditionis sunt, non eos, qui subjecti sunt imperio : τως λυλας o βασιλάς , οὐχὶ τους τη βασιλία etiam πιι δρους. nam & populi subjecti servi dicuntur. Vide Hugonem Grotium de jure belli, & pacis libro I. capite III. num. II. &
Ex Senatusconsulto, l. 4. in qua Rarvardiis pro Senatusconsulto legebat, sine consilio contra veterum librorum auctoritatem. & Basilica, imo & το 63 πόδας , veterem lectionem
Beneficio actionis Paulianae. ut in Baslicis Libro xxv III. tit. VII. cap. xxxvi. in Glossis. Quia fideicommissariis satis obstat r. i. At eadem & directis obstat, ut in omnibus legatis , quae non aliter praestantur, quam si bona fecerunt quae non intelliguntur, nisi deducto aere alieno.
35쪽
Nis quis existimet adeo magnum fluisse favo rem tib c rtatis, ut ea licet in fraudem creditorum data, olim competeret ante legem AEliam Sen-ἀiam , quae hoc vetuit. P. Faber. In qua recte Thalclarus.J d. sit. vii. cap. pen.
XII. Qui non possunt ad libertastin
pervenire. DIxit de his qui manumitrere non possunt,
nunc vero dicit de his qui manumitti non possunt. i. qui apud dominos perpetuam scrvitutem colunt. Quales sunt damnati in vincula perpetua ob maleficium aliquod . Nam damn ti in temporaria vincula , finito tempore poenae perduci ad libertatem possunt. & haec est sententia l. I. quae Divis fratribus tribuitur a Papiniano in l. fratres, D. de poenis, unde in inscriptione I. I. ita videtur esse legendum , Imperatores Antoninus & Verus AA .vel ut in quia husdam libris Imp. Antoninus A. suppresso nomine fratris, ut hi alias saepe , & in subscrip-cione, Dat. xvi. Kal. Iul. ipsis Antonino &vero AA. Cost . Unde quem patrem suum Im- erator dicit i. a. is est Antoninus Pius , non quem perperam subjeccrunt, Claudius. Et hoc
quoque notandum est ex l. I. servum in perpetua vel temporaria vincula damnatum non fieri servum poenae , sed in dominio & potestate ejus remanere, cujus fuit antequam damnaretur, ut l. aut damnum in fi'D. de poenis. Huic vero in l. a. adjungitur servus testatoris, vel h redis , quem testacor in testamento suo poenae causa manumitti vetuit. Nam & hic in servitu
e perpetua moratur, ut nec si subjiciatur emp-
36쪽
tor aliquis fiduciarius , qui eum rcdimat ipsius servi nummis interposita nianumitten di fide , ab eo manumitti possit , l. 4. g. in illis , D. de manumiss. Et his quoque a)damus , eum qui in perpetuam servitutem vaeniit, & rii a praefecto urbr vel praeside provinciae in perpetuam servitutem damnatus est, & cum qui exportandus vaeniit.
XII. Enarratio. ET haec est sententia leg. I. J Et ita etiam ex ,licant Basilica libro xlviii. tit. xvii. Claudius. J In veteri Menagii sic legitur rcum Di Dus pater meus. & ita το : Im pater meus conflit.
Ut nec si si ibjiciatur emptor. J Thalelaeugheic notat, si non sit emptor sup situs , posset
cum servum emere, & manumittere.
Qui exportandus vaeniit. J Vide ad titissum IV. lib. iv.
XIII. Pro quibus causis servi pro praemio accipiunt libertatem.
HIc titulus superiori addit exceptionem, ut qui in servitutem perpetuam addicti sunt, quandoque publice manumittantur pro praemio judicii, ut ex Senatusconsulto Sillanianos necem domini indicaverint, 1. 3. g. si ex stipulatu & g. is quoque, D. ad Sili. si raptum virginis , cujus ultionem forte parentes reiniserant, Ι. 3. hoc titulo, qua ex re deportatione plectuntur cx lege Constantini & Justiniani, Dcc crimen CXtinSuitur , ut non pateat aliis ac-
37쪽
cusatio criminis , licet inter raptorem & parentes transactio vel pactio rata sit, i. i. g. vlε- D. adleg. lui. de vi. pubi. & haec una est differentia raptus ab adulterio. Nam de adulteriopadtio & Inter convenientes irrita est. Itemque
hoc lege Iulia de adulteriis vindicatur , &quinquennio finitur, illud lege Iulia de vi publica , & est perpetuum. Item si indicaverit
desertorem militiae, l. 4. quae conjungenda est cum l. I. infra de desert. si reum falsae mone-nctae l. 2. hoc titulo, quae coniungenda est cum I. I. infra de fit. mon. & his tribus postremis casibus pretium scrvi domino reddi ex aerario oporcet, & quarto I. I. infra de mul. quae se pro . ser. junx. ut Livij xx Iv. servorum manumis rum a Ti. Sempronio, quorum opera prospere pugnaverat contra Poenos ad Bene ventum, protia tribuni mensarij dominis reddunt. & x x x i i. duobus servis ex Senatuseonsulto manumissis ob detectam conjurationem servorum de solvendis Carthaginensibus obsidiabus, pretia corum dominis ex aerario redduntur& Plato quoque xi. de legibus hanc legem con
Non idem fiet in casu leg. I. Π cin casu leg. unicae supra ne Christ. man. & No.
38쪽
UT qui in servitutem perp. addicti sunt. '
Ex sententia praesidis : ἐκ et , Graeci. Pro praemio judicii. Et ita legendum censet Cujac. in l. I. hoc. titulo, ut in basilicis: O a. s--τεάν σφαγίυ τ δεσποτσυ : servus qui domini caedem indicaverit. Thalelaeus tamen ibi utitur verbo ἐκλκοῖν, quod est υindicare. Sed S in veteri codice Menasii legitur , vindicant. Si raptum virginis.J Si ergo rapta fuerit alia mulier , non in locus constitutioni, Thalelaetis :
Parentes vomiserant. J Inl. 3. Iegitur, aut pactione transmissism : Basilica: αψπαγα raptum remis)Mn. Ex lege Constantini & Justiniani.J I. I. Cod.. Theod. de rap. virgin. & I. un. in L eod. tit. Et haec una est cister. rapi. ab ad. J D e raptu inter convenientes pactio irritae non est, quia crimen sanguinaxium est. Dc adultcrio pactio
Quinquennio finitur. J Quinquennio continuo perimitur, L I. S. accusationem, D. ad leg. Iul. dc adult. Et est perpctuum. J d. l. s. s. ult. Si reum falsae monetae. J Extraneum : nam si dominum detulerint, pretium eorum recipere non potest. Thalelaeus.
39쪽
XIV. Enarraaio. IN hoc titulo agitur de ingemiis hominibust.
qui manumittuntur , ut servi ab iis qui existimant, vel fingunt se esse dominos, quae res libertinos non facit , nec officit quidq iam in genuitati corum, ut filiussa. solvendae patriae potestatis causa ex imaginaria scrvitute a patre manumittatur, vel debitor obaeratus ex nexu, vcl alius homo ingenuus cx non justa scrvitute. Iusta est servitus vernae , & captivi, &majoris xx. annis , qui se ignoranti vaenundari passus cst pretii participandi causa, vel
damnati in metallum , vel retracti in servitutem cx causa ingratitudinis. Non )usta capti bello civili, lege quis ultimo D. de cap. &postl. l. q. hoc titulo. Non justa infantis expositi, quem educator retinet, ut servum obiti plus oducationis, l. 2. hoc titulo l. 3. infra de ins exp. Non justa aut non justi in servi- . tutis argumentum , si ingenuus exhibeat officia , vel ministeria servilia, etiam a diutissime sciens, vel ignarus status sui scienti, vel ignoranti ita servierit, quia liberos homines usucapio, vel diutissima posscssio servos non facit i. a.' & 6. ac neque mutatio nominis, i. Io. ac neque professio vel conventio , l. 6. Io. Isia
a 2. 24. 36. 36. 39. ins de lib. cau l. conventio, D . cod. neque venditio, aut in dotem datio, vel in sponsalia, l. I 1. l. ult. hoc titulo l. ΙΣ. &infra de lib. cau. lese 2. sup. ubi de cri. as. opor. neque proclamario in insenuitatem in qua libertinus superatus sit , quia non videtur
xenuntiasse libertinitati, in qua cst, qui ct in-
40쪽
Unuitate agit l. yen. hoc titulo, non condit titiae aut mercenariae operae I. II. Qui cx justa servitute manumittuntaur , libortini sunt. Qui ex non justa veΙ imaginaria, vel ex nexu, in genui manent, & ingenui sunt, qui ex ingenuis vel libertinis nascuntur, ut l. 9. hoc titulo l. II. sup . de Op. lib. vel qui consistente adversus eos justo & vero contradictore, qui strenuo nisu se adsereret patronum aut dominum, ingenui Pronunciati simi l. I. & 3. hoc titulo, vel qui natalibus a principe restituti sunt, & hodie ex D o. 78. manumissi omnes salvo jure patrona-IUS. nam absurdum non cst ingenuum habere patronum, cum & clientes ingenui patronos habeant, atque ita sublata est conditio libertinorum , ut non mirum si & paulatiinpene sublata conditio servitutis fuerit maxime
tot Iegibus & constitutionibus, & Philosophia ipsa favori libertatis semper, & ubique illidentibus.
XIV. Enarratio. EX ima g. serv. Vide Cujacium ad sit. v. lib.
r. instit. Obaeratus ex nexu Nexi & addicti serviebant creditoribus donec solvissent, sed servi
non Crant: nam recepta libertate non erant Iibertini sed ingenui. Item servus invito domino libertatem non consequitur : addictus solvendo citra voluntatem domini consequitur. Quintilianus lib. vii. cap. iii. Quin-lianus alter declamat cccxI. Atu intervenit ea conditio , ut serbire debeat, donec so erit.