장음표시 사용
91쪽
i iuram audire potuistis Optima autem Optima natura, vi cap. I. subdit, moderatum pulsum habet, ad quem alii conati ex habet res icessuum,4 defectuu nominibus4p sum.
pellantur. Quod si corpus undequam
Cucraton, quadratum adinvenire' non possumus, saltem illa, quae huic proxime accedant, inuestiganda, ex quibus deinde saltem mente moder tum in omnib pulsum concipere valemus. Illud tamen annotarc debetis, quod sicuti hanc comparatione alio- tum pulsuu ad absolute moderatum in sanis usurpare consuevimus; ita in aegrotantibus,ri praesertim febricit tibus utilior est comparatio ad naturalem euiusiue hominis pulsum, quε sanitatis tempore solet expromere. Exempli gratia, ut a primo pulsus genere exordiamur, pulsus, qui penes quantitatem distentionis moderatus
dicitur; non penes arteriae magnitu
dineminam senes magnas habent ar- tueterias, Mut plurimu pulsum pariau, id arteria est,paruam disiecionem; contra pueri Parua arteriaide semper maiore pulsiu
92쪽
id est, distentione, quam senes praedi sunt siue mediocritatem sed penmoderatam in trina illa dimensione dilationem in longum, latu, dc altu talis dici debet. Sed insuper,ut iti relatione ad hunc moderatum magnos vel paruo dignos amus, varia manu applicatione uti debemus, nunc comprimente aliquando suspensa intercium media Ad longitudinem enim ldignoscendam, ait GL 3 dedignosce a. summa cautio est,ut praeter omnem pressum tactum admoueamus. Tum enim advehementes, tum addeb: les pulsus attinet, ut cordi viciniores arteriae partes, si premantur magna in iuria subiectis,4 a corde remoticribus: Si vero remotiores premantur.
saepe nullam, quae sensibit sit, si bene
vehemens sit pulsus, interim tamen manifestam in non vehementibus, in reliquis noxam percipimus. Similiter, ut latitudo, altitudoque cognC- statur leniter palpare debemus.Tune enim aut in pluribus eius partibus OC- cursum arteriae necesse est sentiamus,
93쪽
Ling SECUN DV s. ' Mi in paucioribus : quo cognito ad 2nsum ratio, adiuncta, inquit, nobistagnam distentionem suggerit esse, vae multis partibus tactum mouet; aruam, quae paucis. Ex quibus Gal.
et bis duo Uicimus Primum, quod '
in prona figura aegrotantis manu col manulo locata melius longitudinemri latitu-gitudovidine pulsus percipimus; in supinave ro melius altitudinem; quia tunc ipsa cipitur. si aliis duabus dimensionibus ita obscuratur, Linsuper ad altitudi 'nem dignoscenda comprimens, aut media applicatio accommodata est. Secundo colligimus, quod ad has dimensiones inuestigandas duobus instrumentis uti possumus, sensu nimirum,& ratione Sed sensui in distentione cognoscenda magis nota est figura, qua motus, etiamsi utrumq; c6mune sit sensibile. Si enim distentionis figura circularis multis partib. tactui se offerat, altum, & latum pulsum significat si paucis,humilem, angu
que figura,alcitudo, latitudoq; pulsus
94쪽
dignoscuntur. Si enim ad angulosin figuram arteria multum se extollat ac tactum,altum,&angustum pulsum gnificat: sinpari emineat, humilen α angustum: sin depressa figura circiniari tactum feria datum lumilei pulsum exhibet. Si vero ratione utamur, tunc tempus distentionis si longum, motus velox, constat in gnum esse spatium, proinde pullum vitum sin tempus breue, motus tar diis, patet spatiu esse paruit, pulsuia humilem In secundo aute genere dignoscendo, pulsu celeri tardo, domoderato perlustrando, ut docet Gal.
3 ignori Ca. Sciendum, quod punius,qui penes tempus motus moderatus dicitur,non ex interualli,nec tem- Porum quantitate exploradus est; sed
ex ip' motus qualitate, &, quo pacto
discedat ex locis,animaduerteduS,C
rus memores, qui decedere celerius videtur, celerem, qui tardus, tardum appellamus. Ideo arteria si subinde a
liam superficiem, quam in pulpa digitorum Medicvibi fingit,cito ingred
95쪽
r celeriter mouetur: si remoratur,
etem,tarde mouetur. Vnde ad celo 4ri, disi stem itardum motum dignoscen motum co-ldum' non sufficit tempus perpende' η sed adiungenda est piaeter issu requie se spatii, per quod fit motus,magnitu tutaldo ob id paucum tempus ad magnu spatium comparando cel e fit motus: multum vero tempus ad paruum spa- tium conferendo tardus fit pulsus, de 4s motus Tertium porro pulivum gestrius in raritalc, aut crebritate, audii
ter has mediocritate consistens,e di ctis de dignoscendo primo genere quacitate miria distctionis facile cognosse potest. Externa siquidem quiessispenta manu exquis te cognoscitur, o a ab hac nec ultima distetionis pars, nec prima contractionis interturbatur, quod prasertim in languidis pul-sbus contingit arteria digitorum Onus non sustinente In vehementibus vero arteria potest forsitan pulpam tanetentium digitorum ingredi,quo
usu uniuersim perficiat distentione tutius
96쪽
tutius tamen est non comprimere,si
iam dicto modo contangere. InteIautem quies ut ibidem diximus, comi primente applicatione aliquo modernelius percipitur, suspes nequaqui
Interna enim quies a duobus motib secreta, Vt superius diximus, nunquapercipi potest tantum aute compri incre oportet, quan ii pulsus vehemetia valeat sustinere.Facta enim Conue-n ente compressione, si diutius deser tu tactus, qua in moderatis, rarum, si breuius, Crebrum pulsum penes internam quietem pronunciamus. Sed pro crebritate uaritate dignoscenda num volo vos admonere , hac scilicet nostra tempestate quoddam instrumentum, quod pulsilogium vocari potest, fuis . excogitatum a Sanctorio Sanctorio Medico de Philosopho, omni eruditionis genere praestantissimo, , quide admirabile certe eli, huius viri perspicaciae, ingenii
acuminis certu testimoniti. Huius .n. ineris tum arteris motus quies exacte dimetiri, plura alia ad pulsuum
97쪽
LL E R MEAE N D s. 73 notionem attinentia ad inueniri; praecipue praesentium accessio-um pulsus crebritas, raritas, cum 4raeterit arsi accessionum pulsus raritatevi crebritate exactissime conferri,ossunt.Quartum Vero genus in con-ntione virtutis vitalis iacile cogi Q fulsis, citur: quia si pulsus euertit digitorum digitori,
tangentium cutim,di bustus, siue vali tangetium lus est pulsus: Si a tactu euertaturar sit, robii teria, debilis: Si neutrum fiat, mode stus est pis
iratus dicitur. Qui tamen&ipse imbe- si ui cili facultatis est soboles. Quocirca. liure Galenus dixit, ab antiquis vere prolatum sui illi medium pulsuum, liti turalem in hoc genere reperiri in altera extrema differentia, quae scilicet robustum continebat. Verum quoniam plurest alii pulsus prςtervehementem tactum euertunt,quales sunt magnus celer,alcus,durus,Vibratus,&c5- uulsivus, si ue virinq; tensus ideo, ne ab his decipiamur, credentes eos esse vehementcs, accurati csse dubemus in manus applicatione,in insuper animaduertendum vehementem co-
98쪽
gnosci non solum ex tactus euersiors sed etiam ex renitentia seu resisteneidem actui. Ambo enim haec reqlruntur invehemeti, cum abi solum uertant,non aut renitantur tactui.Si
insuper alii, excepto vehemeti, soluI in suspes a manus applicatione tactu tasubuertunt; sed si comprimantur, noxenituntur, ut vehemens facit. Hanc vero distinctionem ex Galeno colligit.
Duruspul 1 uri enim ait, proprium est premen
ψ astum, seu cutem,ti carnem tangen
tis vero proprium est non premermi sed euertere; sed paulo post dicebati quod remissus robur vita bs cotentionis, pressus vero duritiem significat. Quae quidem audieda sunt, si applica , tione compriment quale existitve la Demens pulsus, utamur.Si enim manu suspensa occurramus, durus, magnus, qui furiti participant, uti sunt vibratus, conuulsivus necnon altus, celer aliqua ex parte evertere tactum possummoniam ei aliquomodor niti,
99쪽
LIBER SECUNDUS. siti,praesertim comprimantur.Soli solus vehe
i enim vehementis est applicationi t imprimenti reniti LGO si non primentia rianquam vibrans renitatur, id agiti cinit vibrans, sed quatenus vehe- aiens.Quintum,&postremum genus dum circa propria versetur senu billa, ldhuc facilius praesertim ex dictis co- . noscitur. Qui enim tactum p rcmit, iurus est pulsus, qui subterfugit, mol- is est. Sed quia duri cum vehemente, tinti e Odo Gat .scribit, ma- ina intercedit similitudo quia Vter piau filiolentum ictum facit,&tactum euer hementisit ideo discernitur alter ab altero putiis proprio affectu Nam propria passio ivehemetis est,tolerare comprimente applicationeri', M in ea tactu euertere.&ictui resistere. Duri autem propria passio est pressus, seu pressura tactus. Premunt enim dura omnia. Vehc- metia non premunt, nisi iunistam h l beant duritiem insuper velicio ens solet esse magnus , aut saltem altus i
100쪽
an simul liuimores aliqui, ut idem aidedi pulpi. s. tactu percipi non ptest, ut exemplo ab minis aqua vflatu aus alia materia repleti,dum mnu tangitur,declarauit. Rythmi ver Cum aliae proportiones vix aut minine cognosci possint, ex Galen. Adedi scput iras in collatione quae litatis motus distentionis cum qualittat motus contractionis, tum constitit aendi, tum aestimandi sunt. Seorsuta
vero de dignoscendis compossitis pulsibus, cum ex simplicibus constent
non est agedum Sed ut collectiva in qualitas,&Ordo,&eius perturbati olidignoscantur, oportet longiorem c ltrectationem adhibere. A II.
x. . Vise in xxi sunt caussarum gen
iis. i. lyxδ δε sini; ι .r. Galen. docer, quorum praecipuum, ac primum eas, AER FQnimentes vocantur, eo, quia pulsum generant,complectitur.Tales