M. Fabii Quintiliani De institutione oratoria ex recensione G.L. Spaldingii. Tomus primus septimus M. Fabii Quintiliani Declamationes maiores et minores item Calpurnii Flacci ex recensione Petri Burmanni

발행: 1825년

분량: 623페이지

출처: archive.org

분류: 범죄와 처벌

431쪽

reris: dic istud retii ublicae, dic senatui, dic magistratui: aerarium P. R. vectigalibus iniquis repletur; et spolian

tur provinciae, et sublatum commercium est: nos conduximus id, quod locabatur. Sed respublica quoque, cum qua queri poteris, habet quod respondeat; primum illud, necessaria esse vectigalia civitali; exercitus stipendium accipiunt; bella quotidie geruntur adversus barbaras et bellicosissimas gentes; defendimus ripas, et flumina, et litora: huc adiice et illud; templa ex struuntur: multum impendiorum sacra ducunt; aliquid et spectacula: Opus est vectigalibus. Inter vectigalia porro quod aequius inveniri potest, et sine maiore hominum querelat quanto illud iniustius videri potest, quo partem hereditatis sibi vindicati At plurimum in hoc vectigal confert negotiatio : quidquid est, de suturo lucro est. Praeter id, quod non pol est videri iniquum, ad quod acceditur: et vectigal quidem ipsum necessarium, non iniquum; nam hoc iniusta Poena est, in qua

nt , aliquid et vectam a. inus sit ScuvLT. Aliquod ad specta la : Uus e. M. Latiuitis. Aliquid et m. Obe. Aliquid ad Uectacula o us e. Aer d. Ducunt non moverem: quod verbum rationum esse ostendit Grou.

II Ob., io, vel eapi potest hic pro

acra secum dueunt, id est . necessario exigunt multum impendiorum.

tis est Deeligalibus ) Postremam vocem pro spuria iudico. Gnor ov. Οιod aequitis) Quid ari. Aerod. Et sine maiore hominum querela γ

Fortassis: et magis sine hominum querela ' Aut . et minore hominum qu rela. GRONov. Sine minore. Sci UI.T.

m iu de vieesimis hereditatum, aliisque huiusmodi. AEROD. Vtruiu subaudiri potest ι espublica, an seri hendum , quod 'artem et nempe vectigal. Gnosov. Intelligi potest quidem vi eesima herediuilium, de qua in dissertatione de vectigal. P. B. cap. I; sed potius hie puto legendum, quo Partem hereditaris Heus Mindieat. Ita ut intelligatur lex Papia Poppaea de eadueis fiseo vindicandis: quise, quunx iniquissima esset, sublata a Iustinianosuit: quae vero lex Memmia suerit d. v ieesimis eum ignarissimo ignoro.

Diuitiaco by Corale

432쪽

sirin il liri lieii lutitur, qua lex vindicatur, qua istius traii,sere illiu in detegitur ' Aliter stare vectigal non potest: eodem revertimur iterum: hac ratione respublica locul, hac necessitate nos conduximus, et pretio vicimus. Et adversus quales homines conduximust quamvis poena sit, quamvis in commissum veniant ea, quae quis professus non est, tamen fallere nos volunt, tamen mille artibus circumscribuntur: quota quaeque reS eSt,

quae deprehendatur Z Poloramus tibi etiam imitularebetiosicium istud, quod tibi extorqueri quereris, non apud nos perdidisti: interim, quod satis est, furem apud

nos invenisti: ignorares, nisi nos fuissemus, translata in aliam provinciam surta, inter ignotos homines, inter

alienos. In summa parte, quia lex secundum nos est,

aequilas secundum nos est, illud quoque dicendum puto, qua sententia possitis parti utrique consulere. Quid est aequius, quam utrumque vindicarit Vnus furtum fecit duobus: habet suam quisque legem; nisi nos retinemus,

Vectigal non potest a Ion potest p

Atietio feta est in qua cohors istius inricia dominata est. Quam nemo licitando potuit superare. BunM. in profeιμε non est Q. P. σοι, non tamen , Marg. Aerod. CD mscribunturi Cis mseribunt ν r. Ci iam γιbimur, Aerod. et Ed al. Ignorares Ignorantes . n. n. f. vaniliaua iα a. P. yινέω, Latiu. Consulere. Quid) Consules e, si quidem ete. Aer . Quia lex secundum nos est Seri horti summa pares quia lex secuniatim

nos est, aequitas secundiam vos est

Nos nisi retinemus Hoe inro nostro sauum est. Nam commissi Der

secutio competit, ut advqraia quem

libet possessorem , ita adversus heredem i. eommissa. T. de Publica. vectig. et Com. Quid igitne adversi starem y tanti in eum actio dabitur, quanti lis erit aestimata, arg. l. 4 ,ῆ. ult., is. de re iudica. l. si quin intrantam C. unde vi. Quod sequitur. Didoininus pro re pretiatu accipiat, eam

433쪽

nulla actione vindicari possumus: ille etiamsi non ipsam rem acceperit, pro re tamen accipere poterit. Habet actionem de illa: nam et in quadruplum litigat: non irascitur furi, qui re contentus est. Adversus invidiam illius privata agi actione potest; a nobis, publica.

Ille vobis commendat sarcinas suas : nos Commendamus vectigalia vestra, commendamus reditus civitatis.

CCCXLII. '.

Qui habebat patrem et sororem , cvsus leui a P oris. Scripserunt piratae Patri , ut mitteret Oleariam stiam futuram arta iratae uxorem. Misit ille 'vironesi habitu anciliam e remissus est adolescens. Illa ab archi Arata heres omnium bonorum relieta , rediit in es itatem. Dieitur ancilla.

SERMO

Similes quaestiones sunt prioris divisionis ; eadem sinitIo dicit enim is , qui petit iu servitutem , eum esse in libertate

quorumdam suisse opinionem ait Ae- cursius d. l. 2, C. de uavibus, non excusau. quos movit, I. item si ver- heriatum, S. r. T. de rei vindieat. Sed verius et aequius est. dominum noudelinquentem damno rei suae gon assici , qua plus quam pretio ducitur.

Aelionem puidem de illa a natura , inquit Paulus, est conir elatio rei fraudulosa ete. quod lege naturatiprohibuum est admiuere. Ax- non. Qui, de illa a navium, at in v. in Marg. quiuem alia natiara. AdMersus inridiam Merrus -- Didiam illius, iudices , miMala agi α- etiove posset a nobis. sed et mMieri ;nam' aliquando iniuriarum actio pu-hliea datur. Scu LT. Matrimoniali habitu vide Ruben. lib. I, cap. is , de Re vestiaria , tibi mula hine eolligit libertas quandoque Portasse stolas. S v T. Matronali. Λerod. Pith. Rriliis in elintne Reditur, alii reducitur, Marg. Aerod.

434쪽

M. IAB. QVINTILIAM

domini voluiitate , qtiem liberum esse dominus VoluPrit. Νυ- atra pars dixit, in libortato esse domini voluntato cos, qui aliquid pro liberis ex voluntate domi ui fecerunt. I epellenda est nobis sinitio partis adversae ; deinde nostra coufirmanda. Filiis partis adversae sic repelletur.

DECLAMATIO

Qui voLvNTATE DOMINI IN LIBERTATE FUERIT, LIBER siT. Si de his loqueretur lex, quos clominus manumiSisset, et liberos esse voluisset, Supervacuum erat: nam

etiam hac lege sublata, non dubitabatur, quin manumisSili heri essent. Praeterea aliud esse, in libertate esse, aliud liberum esse, etiam ex eo manifestum est, qUOdeos, qui in libertale fuerint, liberos esse lex iubet. Ad quos ergo lex pertinet, ut ad nostram sinitionem redea must Qui volentibus dominis secerint aliqua tanquam liberi: ut puta, signavit aliquid volente domino servus rliberum esse vult: iniquum enim erit tabulas auferri, et

Mnis partis adstersae sic repelletur Sie et I liad laetis. Aerodius, Fi titio.

Sed ipsum illud stiis. Quintiliatius

res Gyendi non potest, desnemr: ut pro eo , qui Pei niam PriMalam de tem se sustulit. Sic enim libri vetti ubi subiiciunt, iuro aut nomine. Lib. VII, 3: Ida tia in schola, tibi nobis imis singimus eontradictionem, os Ponere debemus fines, quales utrinque ninimi poterunt. Et mox:

ιogiae. Ex quo opparui hic quoquesci ibendum : Finis partis assi errae sic refelletur. CRONOV. Nam etiam hae lege Nam et lege Aerod. Nam de Itae a. Mars. Inimietim enim erit 3 Haec ratio

i'o utit, et testis ille nihilo mitius ita servitutem peti, S. sed qtium reliqui, in Institutio. de test. orditiau. Scivi quoque nullum urbi trium est, ut tapianus ait ad edictum de receptis arbitris: et tamen possunt valere flutae apud eum acta sunt, ut laineu liber noli essitiatur. l. Barbatius, si . de os- seio Praetoris. Sed quum iitrum qite volente domino factum erit, qtinustio illa nascitur, an tacito ei dolia tutis libertatem donasse videntur, ut 'liturai eum tutorem dat, aut heredem itistituit: quae non nisi liberorum sunt nomina. ΛΕROD. Inimicum, Arrod. M alii Iegmit; vide Foruer. Seleci. Ill. cap. 4 , et ita si Pra his terve commia . tuti, haec vel ha v id imus ad daecl. Si 3.

435쪽

circumscriptum esse nescio quem, cui signatae sint tabulae. Iudex inter duos convenerit, et sententiam lu-lerit volente dominoi liberum esse hune voluit, ut ea res, quae iudicata erat, haberet suum sinem. Denique neminem, qui in aliqua formula libertatis fuisset, nisi fraude et culpa sua redire in servitutem voluit. In libertate autem putavit esse legumlator etiam eos, qui non voluntate domini in libertate essent, sicut eos, qui absentibus dominis aliqua pro liberis egissent: eL ideo adiectum est in lege, QUI VOLUNTATE DOMINI IN LIBERTATE FUERIT. Ergo etiam invito domino potest aliquis esse in libertate, invito autem non potest esse liber; aliud est in libertate esse, aliud liberum esse. Hanc igitur , de qua quaeritur, dico voluntate tua esse in libertate: hoc quomodo probot quo non probari potest: se eit aliquid tanquam libera. Nondum dico, ad piratas pervenit: dissimulo et illud, qua causa volueris, eam in libertate esse: interim, et vidente te, et spectante, habitu

matronae suit. Hoc salis erat, etiamsi postea nulla essent consequuta: an vero maius in hoc putamus esse momentum, ut circumverteres mancipium, aut si una

- Tabulas auferri in Forte, aboleri. Gllos. Et tabulas osterri. ScuvLT. Signatae sint S. sunt, Aerod. . Iudex intre ducis conoenerit) Co gnoMerit, obrecht.; sed millam cauis

sam video: saepe enim con nisse iu

dex dicitur; vid. Vorsi. ad Val. Nax. II, 8 . Eu ΕΜ. In formula libertatis in An fortuna, ii t decl. 3έo: in adiciua jortunia repub. et ita decl. 34s projortuna , Iormula P orienda. Scli. Ego nihil muto: ita enim saepe Livius, ut Itb. XL HI. 6 r

Lamρsacenos ira sociortim formulam referre Q. Maenius Praetor ιtissus et

ei ita formulam sui iuris. ditionis ele saepe dixit e te. vide nd lib. XX l, Σέ, et XXXVIII. s . et niihi; male ergo Iorma Aerod. vide tamen ad deel. I 3,

rod. Circum erimus mωimpium Persius, Pana et Ii ptis et in tenui Iarraginamen iux. Verterit hunc dominus, momento tem oris exit Mareus Dama. Quum servus manuniittebaliir, imp sita eius capiti manu ν it haliar a d

436쪽

voce liberum esse iusseris, quam si habitum dederis, stolam dederis' quod ne manumissis quidem omnibus contingit. Hoc loco poni solet illud: num igitur, si in scena ni misero, et mimi partibus, tanquam matrona, processerit, poterit videri mea voluntate in libertato esse' non est hoc porro simile, nam ipsa statim scenarem fictam esse testatur. Stola illa mimi erit, non si minis: at eadem si hoc habitu extra scenam fuerit, et in civitate processerit; eadem illa, quae solet mima esse, nihilominus erit in iure libertatis: erpo hahitu satis i stata est libertatem. Quid Z si fecit aliqua tanquam liberaῖ prosecta est, parum est dicere, quasi ingenua, quasi honesta, quasi filia tua. Sed haec omnia, inquit, feci non ideo, quoniam eam in libertate esse volebam. Lex non ad causam nos voluntatis tuae mittit, sed ad ipsam: in libertate esse voluisti; quare volueris, nihil ad iudicem, nihil ad voluntatem pertinet. Tu tamen illam in libertate esse noluisti: ut parcissime dicam, ma-miuo , quo signiscaret eum iam Ii- herum esse. ut ei quocumque liheret ahire, liceat impune. Hune morem notavit Appianus lib. IV bellorum ci vilium , atque ad hune allusit Seneca ad Lucilium, PhilosῬhiae ser iasol oriel, ut tibi emntingui Mera libertas. Non dissertur in diem qui se tui stib-

Qui legit, momentum , si xin uecta δε-

praedoniam esse 1 inestatem. Plautus,

Non Mero mihi in mentem fuit; vide Gellium. ΛΕROD. me νorro simile Noe Posito . vel romatis , vel protinus simile. Scu. 5 tota tua mimi erit, non hominis Cur uon minisse ' Nain quod praecedit, mimi artius, Potest tolerari, ut mimus sit ipsa subula. GaoN. Mimae recepit obrechius; mimi erat,

Qtiasi honesta Vet. eod. quasi h εν. ΡιTu. Immo quasi heres tua,.quasi f. t. Aerou. Quasi matrona, q. f. ιυα , Narg. Fecit non ideo Cur noli feci, ut Aetodius edidit. Sed od φsam in Sed ad Usam et Oluntatem , in liberIrue, Aerod. Tu tamen illam in libertate esse no- Disti r ut pareissime Λerodius MO-luisti. Melius Pithoeus: sed interpunctio obseurat Ioeum. Tu tamen illam in libertate esse noluisti, hoc est, Tia dieis te uoluisse: nam Met Patio ESLRespondet: Vt yaιvissime dicam .

437쪽

DECI. M. CCCXI. H

ligne. Quid si credibile est, hanc etiam voluntatem tuam fuisse, ut illa in libertate sit ' quid enim' esse illam voluisti ancillam. Cuiust non dubium est, quin hoc votum tuum suerit, ut matronam approbaret, ut filiam tuam approbaret. Noluisti eam in libertate esse, de qua nihil magis timebas, quam ne illa tibi, lanquam ancilla,

remitteretur' quamquam etiamsi remissa esset, iam tamen tua voluntate in libertate fuisset. Sed processit ultra: dicebam; Habitum matronae, te volente, sumpsit; iter tanquam matrona ingressa est; te volente ad piratas lata quam silia venit tua; te volente approbavit soliberam et ingenuam; te etiam volente in matrimonio fuit, tanquam libera; heres relicta est, tanquam libera. Horum omnium ius a tua voluntate prosectum necesse est, qui voluisti dimittere, qui voluisti tanquam liberam dimittere. Haec dicerem, etiamsi piratae tantum vicariam petiissent: nunc vero quum adiecerint, ut eam vicariam mitteres, quae in matrimonio archipiratae esset, dubitari non potest, quin tu eam miseris, tanquam liberam futuram 8 Haec quod ad ius: illa quod ad merita. Digna est, quae sit libera, filium tibi restituit: si tantum filii tui pretium fuisset, videretur lamen bene meruisse. Nunc quam multa addit ad fidem Z poterat et

maligne , nempe eguit , vel voluisti. Gaos. delet et illam Aerod. - k Itiisti ut pareissime Voluisti. me ut par. d. 7 malignea ScnVLT. Voluntatem tuam fuisse Tuam omisit Aerod. Aneillam, euius non dubium est Ethoe non intelligitiir sine distinetionis saeuia. Scribe : Quid enim Z esse il-Iam Moluisti ancillam ' Cuius ' Non

lente in res aWil se Tuam taDolente a probasit, sed liberam, Aer. Profectum necesse in Profectum sun esse est. Aerod.

Dimittere Demittere . Aer . nam quod ad ius: illa quod ad

merita Sunt et is a Potius sermonis, et quod sequitur Pagina sequente. Quam causam ete. Declamationis vi detur. Pm . Illa quo ad aequitatem , merita est qtiae sic libera, Aerod. Adda Addidiι. ScavLT. Nun.

438쪽

M, FAR. QVINTILI M

remanere apud piratas, et obligare illos hoc indieli sui

beneficio. Sed non consessione tantum effectum est . ut filia tua videretur: quemadmodum complexa est illa catenatum' quoties fratrem vocavit y quam veras lacrymas profudit Z optime meruerat de te, et hoc ipso, quod

reversa eSt.

SERMO

Hic parce quidem stringendus erit pudor patris , Stringenedus erit tamen, tanquam cupidi et avari , et hereditatem istam assectantis : hoc ideo non amare, nec di Stricto , primum quod potest hic esse dominus illius, si ita Iudicibus videbitur; deinde quod nobis res cum eo ost, cui gratias agimus , cuius voluntate dicimus nos iu libertate suisse. In summa parte advocationis, advocamus etiam adolescentem illum, quasi advocaxum, qui nostro beneficio redemptus est. Ρromittit praeterea , ista , quae in hereditate relicta sunt , illius esse. Quam causam revertendi habuit aliam i licuit illi , 4morante eo , in aliqua civitate subsistere.

quod multam λMel sidem eognoscita, Aerod. hune q. mutia ad te ad f. Marg. Quam Meras Α , quam crebras 'ScuvLT. Sed sie satia liaco mula, Ter. Eun. I, 3 , et saepe falsae lacrymae . Derae occurrunt. Vt persuaderet se esse matronam , debuit veras prosundere; vel quae saltem viderentur verae. BVRM. Quod reoersa est Vt libi ius patrouatua esset integrum. SCHVLT. ne paree la per se, Aerod. PHrre. Marg. Stringendus Stringendus sermo erit , et pudor Patria stringendus erit. non lamen tanquam, Aerod. Ado attoniso Deilamationiε, Μarg. Aerod. Ad eamus) Adse abimus, Aerod.

439쪽

DECLAM. CCCXLIII

CCCXLIII.

CIRcvriscRIPTOR PAUPERIS , DIVITIS RAPTORIS SOCER. crvscRIPTIONIs sIT ACTIO. HVer et dimes eandem Puellam petebant in matrimonium e cvta est illa , quae petebatur : Posuit conditionem Petitoribus Pater, eius rasci, qui redemisset: PauPer Profectus est, et redemit inminem. Ruuit illam competitor dioes: educta ad magistratus nivitas OPtauit. Circumscriptionis accusatur Pater a PauPer .

SERMO

Non tantum nobis in hoc laborandum est, ut circumscriptus sit adolescens , quantum in illo , ut circumscriptus sit a patre. Esse euim iustam querelam eius, qui redemit et reduxit , quum praesertim sub pacto redemerit, manifestum est. Eximitur ex parte diversa rei porsona. Quod factum est, ne duceret ille , non pater iacit. Rapuit dives , optavit puella , Pater tantum promisit. Quomodo ergo set, ut hic circumscripserit , si probat omnia facta huius voluntate I alioqui, nisi hoc obtinuerimus, frustra plorabimus apud iudices.

Circumscriptum esse me probare prius volo, quam ab isto circumscriptum. Pactus sum: hoc pactum non ser-

Quomodo ergo Quo ergo I v. h.

circumscripserit. Si . Aerod. Plorabimus) Orabimus . Francius: nihil mulo, et hine sorte posset fr- mari lectio NSS. apud Ovid. Ep. VII l.

440쪽

38 M. FAB. QVINTII IANI valur, nec potest repeti. Pecuniam impendi sub pacto; neque pecuniam repetere possum; neque id, propter quod impendi, habeo: navigavi, Iaboravi. Sic interim

loquor; Quoniam promittebatur aliquid, hoc quod pro

missum erat, praestari non potest: circumscriptio est. Hactenus causa sun lamenta cepisse: sequentia illa sunt, ut probem me et ab hoc circumscriptum esse, et indignissime circumscriptum. Animadvertitis, iudices, fiduciam circumscriptoris: alius rapuit, alia optavit; ideo circumscriptio est: neque enim unquam decurritur ad hanc legem, nisi quum rectum ius nequitia exclusum est. Si non alius rapuisset, ex pacto reprehenderem: Sed

nihil haec cavillatio proderit tibi, qua crimen in generum et in filiam transfers: nam si apparuerit iudicibus, omnia te volente facta esse, qui promisisti; manifestum erit, a te esse circumscriptum eum, qui tibi credidit. Igitur ab initio propensiorem te fuisse diviti, non suspicionibus probo, non eo quod credibile est. Capia filia tua, quam posuisti conditionen t eius suturam, qui redemisset: id elegisti discrimen inter duos petitores, quod sacilius posset praestare dives: deceptus es in hoc; ego redemi, ego reduxi. Quo alio modo efficere potuisti, ne mihi nuberet, nisi hoc ' Dico ergo tua voluntate tactum esse, ut silia tua raperetur: hoc quibus colligoῖ rapuit eam, qui nori amabat. Petierit sane, non redemit: sub conditione hac non redemit. Cur diutius mororῖ mihi

Noe quod Si hoc q. Frane. Fiandamento evisset Ceyil. MN. et ita Aerodius: qui porro legit, sed

Qui promisisti Qui filiam 'rom.

duxi. Scribendum: Doeeyrus es in hoc , ego redemi , ego reduxi. Griore. Ita et Sehuli. et Obr. Quo alio modo vi alio m. Aer. Petierat sane , Perierit enim : sane non redemit , Λerod.

SEARCH

MENU NAVIGATION