M. Fabii Quintiliani De institutione oratoria ex recensione G.L. Spaldingii. Tomus primus septimus M. Fabii Quintiliani Declamationes maiores et minores item Calpurnii Flacci ex recensione Petri Burmanni

발행: 1825년

분량: 623페이지

출처: archive.org

분류: 범죄와 처벌

451쪽

non dico, approba ; ostende, quid fecisti. Pecuniam, inquit, dedi: ita, iudices , ista lex emi potest y ad summum in republica nostra honorem, non animus, non virtus , non manus mittit, sed arca et dispensator. Bene hercule negotiaris, sed excogitasti non mediocre, non

dico famae atque opinionis, sed patrimonii etiam tui, quum alioqui abundaret, compendium: dic, dic quanti semeris' quid velis' Tu mihi dicis, pecuniam dedi, et ex otiosa iacente patrimonii parte aliquid numeravi; quum

ego dicam , Arcem conscendi, satellites stravi, nefarium corpus repetilis ictibus trucidavi. Pecuniam dedi, de tyrannicidio loquutus sum: rem feceras periculosissimam , nisi in tyrannicidam incidisses. Satis sit vobis. O. diviles, hoc vestras praestare sortianas, quod per dispensatores foeneratis , quod familiam per procuratores continetis, quod pleraque possidelis absentes, quod ignorantibus vobis et quiescentibus, si quis est tantae felicitatis labor, per alienas manus transit: contingat istud

Tuum , non rico Trum non esse dico a. o. quod fecisti. ScuvI. . Da Mideliset . Lex nihil potest y ad summum tronice haec dicuntur, quae Dedissima et mirum in modum depravata , ex his quae sequuntur, aliqua ducti coniectura etaiendavimus: Ante istud. quod iti effecisse pecuniam uias . feerat Resmb. fecerat indi gualis, fecerat ingenita et postea. ILe ρorro si quid a re , si quidera de feeisset, tua Potius yeeunia, quam φsa lege ad Frannicidium eo ι-διceretur ρAEnoD. In Marg. habet: ita 3 inua Lex enim Potest. Sed area Sed areet. Dis ea intor bene . negotiatur. Sed excogitas itis n. m. Aerod. Negotiari sed excogitatis. Alii, Midelicet exeragitaDic, Marga abundaret abundares . Franctu .

Quanti emeris' quid Melis in Aliquid

excidisse videtur, et suisse integritan: Die, dic , Parili emeris, ut Omes, quini Delia. GRONov. Quanti emeris , quoa Metis, Aerod. SCII v .

Pecuniae Ptiblieae etc. Mereor ne otiosae iaceant: nihil ergo sani tu lectura, et ex otiosa, Aerod. et Olisse et etiam tacente , Murg.

452쪽

45 D

delitiis vostris, contingat abundantissi inae plerumque luxuriae: non dabitis tyrannicidiis cognitorem ; nec ad vos alienis periculis veniet fama virtutis. Velim narres iudicit,us, audiente populo, quem Sermonem cum ho Cudolescente habueris, qua exhortatione sis usus: Premitur tyrannide civitas nostra : quotidie gravia atque indigna patimur: opus est aliquo viro sorte, Opus est aliquo hono cive, opus est liberatore tantorum malorum. Si te haec quum maxime dicentem terrogem, cur non ipse facias; respondebis Prosecto, Non possum, Horais animus mihi, non id virium est: et adiicies, Tu potes. Verum non contentus Sibi acquisisse gloriam, etiar nobis detrahere conatur : negas enim hunc iuvenem nil lyrannicidium fuisse venturum, nisi pecunia conductus esset. O quantum erras , dives , ac salteris , qui pulas virtutem posse conduci, et animum pecunia serit in omnia enim sane lucro trahamur; ducat nos spes ad la-

horem, ducat ad patientiam : nemo futuri temporis cogitatione periculum subit. Iturus aliquis in id discrimen,

ex quo evaSurum Se non Speret, PeCuniam specla vitt

in non dabitis tyrannicidiis cognitorem Sicut in aliis rebus Privatis

et domesticis, cognitores, umiCUS, proeliri toresque gerunt vestra negotia,ci divites, non sic de tyranui idio mandabitis, alienisqtie tanqtiam Proe 1-rtitoris alit cognitoris manibus irra

nieidae esselemini, ut honor et praemium per alias persollas nobis acquiratur. Si coguitorem lite pro iudice, Eoue . qui de aliis na re cognoscit, seueruli ter accipias . senSus crit, Noudabitis tanquam Praetores iudicem de tyrannicidiis , qui de facio unius, ct volnutate Pecuniaque ait rius, inter tyrannicidas iudicet. ΑΕ. ΟD. ea sic latione sis usus Utii ea h. sicius praemis Aur , Marg. Aerod. Q. Oh. ustis. Permittitur ΠΥannidi c.

Viro foris) Forti, Francius.

Lege , Per ictiliam subiturus aliquod, titin id discrimen . e. q. e. s. n. UEVCl. Pec. me Mit . Aerodius. in id diser en , et quo ei surum. Si voraveret Pretiniam . Margo. Subilia iastilis piod fiat disc/'Mnen , ex qιι s Vrsea.

453쪽

AE 3 iscilicet, ut locupletior periret: ut si clostilialii in in illis cognationibus metinerent tormenta, si tyranni ira, ha heret illud intra conscientiam suam, accepi me se Pecuniam; et paullo ante gravem argento manum fuisse. Ante igitur hae versabantur in animo hiatus cogitationes ; ante istud , quod tu effecisse pecuniam putas, secerat respublica, secerat indignatio, fecerat ingentia virtus. Nec tu , nisi hoc intellexisses , ausus esses loqui,

aut committere tam periculosum alieno secretum: videras vultum, audieras, quum raperetur aliqua virgo, ingemiscentem. Vprum lamen cur non reponamus han

contumeliam 8 non pro republica dedisti: scimus tyrannidem praecipue ad divites pertinere: illa , quam dede

ras, pecunia redimebas sertunas, Pecunias tuas, immo salutem : quandoquidem plerumque perire vobis in lucrum crudelitatis alienae, necesse est. Habes igitur sali qmagna istius liberalitatis tuae pretia: securus es . nun C dominus, nunc dives: desiisti sor lunam tuam timer ,

desiisti odisse, quidquid iacias. Ego tamen, inquit, dedi , quod esset pro praemio: ideo ergo exigis, ut respublica non reddat' et, si quid tu privatus liberaliter socisti, universam civitatem vis sacere sordide' Quamquamne remittis quidem istud rei publicae, sed in te trans fers; ut ne voluntati quidem tuae obligati simus, si pecuniam ideo dedisti, ut praemium acciperes. II iC POrro. si quid avare, si quid cupide fecisset, tua potius pecu

Intra eonscientiam γ Contra cons. Aerod. Graweni argento manum Respicit illa Virgil. Ecl. I . Nonnumquan gm. Mis aere domum mea dextra redibat.

Quod iti esseeisse Peeuniam Francius putabat et posse serisse meunia Putias. Quandoquidem plerumque perire Quandoque perire Mohis , ρυν ιmque in

dedisse Marg. odisse, quicq. Acro

454쪽

nia, quam ipsa lege ad lyrannicidium conduceretur pTu illi dicis; Accipe pecuniam: respublica dicit; opta

quod voles: ut avarus sit et cupidus , utrum plus est PVerum hic se amrmat, ne praemia quidem ista spectasse, quum faceret. oblitus sum, inquit, ante Omnia salutis meae: commodum civitatis, universorumque SPe

ctavi , tum , si quid ad me proprie pertinebat, famam, ituramque in posterum gloriam huius, quae subinde obiicitur, paupertatis, siquidem iacilius virtutem aluiti

CCCXLVI.

TvTOR FILII S v I IN ADOPTIONEM DATI.ADUERSUS PATREM NE QUA SIT ACTIO , NISI DEMENTIAE. Qui-

lain dedit filiusn in ado tionem: moriens illo , instituit Patrem cius naturalem tutorem; ille tutelam gessit rationes reddidit. Accusa ro ille muli patrem tutelae malo gestae. Praescribit ille , quod actio non sit adMersus Patrem , nisi dementiae.

SERMO

Natura rei fortasse hoc fecerat, ut hic pater , quem stilis reum vult sacere , irascatur , atque eo magis irascatur , quod de filio bene meruit, non tantum generando , sed etiam dando in adoptionem. Sed non semper Sequendi sunt assectus, et plerumque consilium his pracponendum est. Hic enim Palser. etsi revera irascitur , dissimulare hoc debet, et agere mitem Tim , si quid Non νἐ quid et e.

455쪽

et indulgentem: nam quum praescribat hoc , approbare debet iudicibus ; idcirco praescribere so , ne cum filio gravius contendat : alioqui si haec causa praescribendi non est, supererit , ut dissidentia videatur in causa.

CVM PATRE ACTIO NE QUA SIT, NISI DEMENTIAE. Alio crimine me reum fieri manifestum est. Nemo dubitabit, quin id hac lege non liceat, si ego pater sum : atqui ne de eo quidem dubitari poterit, quin pater sim. An hoc Negas, me eSse, qui genuerim , qui educaverim i et, ut aliquod argumentum ex eo ipso, quod contra me ponitur, ducam, me esse, qui dederim in adoptionem ' Si haec parum firma sunt, leges testamentum , quo tutorem accepisti; patrem tibi tutorem dedit: at enim dando in adoptionem, ius omne translatum est.

CCCXLVII.

ABSENTE MARITO RUMOR ET NvPTIAE. ADULTERUM cru ADULTERA LIcEAT OCCIDERE. Vor Peregrinantis mariti mortem rumore cognOMil. Heres inrenta ,

nupsit adolescenti cuidam, et domum in dotem dodit. Perrenit maritus nocte: utrumquct Occidit. Reus est caedis.

6πMare me apyrisbare, Aer. Leges testamentum Lege erat. Sc et Obr. Legas testam . quo ἐν Marg. tutorem a. Aer d. smas l. quo t. a. quod patrem e. t. dedit , Francius. At enim menim. Scu LT. Iur omne) Non iras omne. Sc TLT. Reliqua desiderati notavit Aerod. qui et videri vult L. adopti m , T de ia

456쪽

Adulteros suis se in mantri in Onio constat; nemo negat. Matrimonium duobus generibus solvitur, aut repudio, aut morte alterius: neque repudiavi, et certe vivo: sed rumor de morte venit; haec statim nupsit, alio marito :quid est hoc aliud, quam improbius adulterium t Meae igitur nuptiae manserunt, illae non suere legitimae legitimum porro matri munium , nisi Soluto priore, esse non potest: an opinione contenti sumusῖ Isto genere etiamsi caedis absoluar; omnibus tamen periclitor bonis:

Motrymion um duobtis generibtis sol Ditiar) Paulus addit, captii isti te, Delo tot contingente ser iliate. Se i servitute in morti comi aramus : Et Pr arte ren quod ad captivitatem altinet, exisquisita potius et subtili ratione distrahebalii e linc modo matrimonium, ut Insti uicinus sit nova Constitui. , eratque magis occasio quaedam bona gratia divertendi post 'lii inquenilium, aut eerto de mariti morte accepto ut n- io,qxtam tit perpetuus esset ille solveu-di matrimonii modus. Licet enim taxor captivi, mutata mariti conditicine, non sit quasi in matrimonio, ut Try- Plion in iis scripsit lib. IV Disputat. tit de captivis. tamen ita nuptarum loco est, ut alii temere ni here non possit,l. uxores. fr. de divortiis. Sed sive biemaritus pnptivitate, aut servitute, sive militiae expcditione, nut longin Inaalia Prosectione abfuerit, aut qtiate mis abfuerit, quadriennium, quinquennium, aut septennium: et veliti te Civili vel Pontificio utamur, liae i, une nihil ad hanc declamatione in . illa ex suis locis peli poterunt ex d.

l. uxores, ex l. tixor. C. eod. tit. ex nova constit. de nuptiis, ut ii inex. cap. in praesentia de si,on al. et

1 triinon. At hic quaeritur de qlion p. iuris nostri interpretes magna coritentio est quum neeepta morte viri .lie eat uxori alteri nubere, an ad lae is in sanan. vox ecinam nis et rum et sussietat, ut hinc certa et sat Prohnin mors mariti diei possit. Quae vario avariis tractantur in I. 2, 9. si diibit lur. R . quem a d. lcst. nper. Sed D 1: declamatio haec persuasit, ut eorti trasentetitiam sequerer, qui illud nn plius in rumore et iam a considerunt uti statim profecto marito, rumor illi ortus sit: an Statim uxor alteri nMPserit, nulliinique reliquerit rumori-hus tempus , quo senescerent: ut ira quii Tacitus an nillil praeterea Prae. termiserit, quo aliunde certiorari pOs

set. Ait enim hic Quintilianus: Seia

mor de morte Menit: ha e statim nti .i sit alio marito; et postea, auditis morte mariti, non in ιisi it tibi periissem. Quae iterum tam cito nobi . non sine probri suspicione nubit. Oorirati ino Iulius Caesar quasdam nuptia diret iit, etiam quum Praecessisset di

vortium . AEROD.

I Iorie alteritis Alterutrius , Franeius legebat; et mox , ni sit alii marito. I psu, alio matulo , Obr. Omnibus tamen Ο. lamum, Marg.

457쪽

DECI.ΛM. CCCXLVI quippe testametit lim meum lectum est, set uxor omnium

bonorum heres inventa est: et ego scilicet testamento meo exheredatust quod si ius domini post hanc opinionem relinui, retinui etiam mariti: mihi ad defensionem laoc satis est, licuit: possitis occisorum fortasse mi Sereri, luod decepti sunt, quod illos spes sua sesellit: adulleritamen suerunt, etiamsi ignoraverunt. An ego, si igia rassem, quod liceret, non Occidissem' utrum domum meam non sui intraturus' an me in alium cubiculum,

ii ixta adulteros meos collocaturus' an quum venissem in cubiculum, et iacentem cum adultero uxorem meam

deprehendissem, excitaturus tantum Z quid deindeῖ r

Cepturus ne, an cessurus' si talem habiturus eram ani

mum, dii, gratias ago, quod nocte veni. Vos profecto, dii coniugales, hanc illi mentem dedistis, ut domum indolem daret, ut eadem familia excubaret; ut is ianitor esset, qui me admitteret; ut reversus denique nihil novi

invenirem, Praeter adulteros. Ergo uxor sic a me ama-la , testamento relicta heres, audita morte mariti, non inquisivit, ubi periissem, non aliquos Certiores nuntios, non reversuros a supremis officiis servulos exspectaviti

Quod si ius Quid si ius. Marg. Aer. Mariti Martii, mian mihi a. d. h.

diceret, alii, si ignorassent, quomodo dicebat, non , Ilarg. An me in alium etibi lum Seri . in idem etibiausim. GaONov. In metim cubiculum . Ohr. in aliud , Sehult. in illud di,bieulum , Francius. Exestatur ιs Ne ex laturus tamen suist Quid domum r. Aer d. Animum, dii, gratias ago Ille ma

Midos ea Meetastit Porcius de Terentio: Eorvim ille vera ne domum qui- deni his it eon eliciam ; Stillem tilesset, quo referret Obitum domini semMoltis. Quod male mutavit Scaliger: qui referret obitum domini, serret Itis. Gnosov. R i erene, voeabat Francius.

458쪽

M. IAB. QVINTILIAM

Sed festinato quoque nupsit, et in novae libidinis amorem mea iudicia prolinus transtulit, in eadem domo , in eodem cubiculo, in eodem lecto ῖ adeo mariti prioris

etiam memoria abierat. Desii ista mirari, quum adulterum vidi iii venem, propter quem tamdiu vidua esse non posset, quamdiu peregrinari poteram ego, qui uxorem sic amavi. Temere Prosecto, temere in longius ituri iter coniuges nostras domi relinquimus: subito absentium obliviscuntur, et paene cum ipsis toris uxorum pectora refrigescunt. Mirer nune ego, unde rumor pquae tam maligno mendacio causa y cui singere istudoxpedierit Z ille profecto in causa suit iuvenis, qui nil domum meam inductus est: quaesitus est locus. lam vero bonorum meorum dira populatio, sicut notissimo Graeciae duci Vlixi, qui selicior tamen, solam in adulleris ultus est gulae voluptatem. Scio, iudices, quam dimicile sit alienorum malorum imaginem Capere: sit tamen Quantum cogitatione permittitur: unusquisque se illo loco ponat: ac primum illa, quae intra aut inutii

meum volvo, mente concipiat; quum reverteret ex pe

regrinatione longa, quam mihi attulerit cogitationem

primus adspectu S.

Festinato quoque Festinato quae. Marg. Αerod. Et in noseae libidinis amorem Puto at torem. Mea iudicia, id est, quod ugo ei testamento reliqueram. Ne su-cias cum Aerodio, mea itidicia eludens. GaoNov. Mea ludi a protinus eludens. transtulit moechum in eadem, Aero I. Tr aristuli me in eadem, Mam.

Istam memoria abierat γ Credo elibro esse Pithoei. Alioqui non iu-.ommode Thaddaeos et Aerodius ,

memoriam abi cerat. GBOXov.

Ituri iter Iter omisit Aerod. cum ipsis toris in cum ipsis horis.

Aerod. Ipsi et oris, al. cum imo con-syectu oris, Marg. Induetus est Duelus est , Aerod. Iam Mero) Ouam Mero h. m. de opulatio fuit, ut notissimo. ScitvLT. Iam urbanorum meorum, Aer d. Felicior tamen Felieior tamen. M. lam in adulteriis ultus est SIVM -- tintalem , Aerod. Seio, iudiera) Sero iudicium, Mam. Aerod. Sιt tamen, quantum Aeroditas, ate Malim: tamen , quantum Cogitatione Permittitur. unusquisque, se, ilici Deo Ponat. Delude , Molui. G o ov. Sed tamen , Obr. Sic tamen, Schtiit. Me tamen q. c. Permittuntur unusquia. que: si illo , Narg. Aerod. Voloo Franeliis entehat, Pol L

459쪽

DECLAM. CCCXLVIII

CCCXLVIII.

CUM PRODITORIBVA CARCER INCENSUS.IMPERATOR IN BELLO SUππώM HABE T POTESTATEM. I erator Proditionis susPectos in carcerem coniecit: ex transfugam erit eadem nocte finitum iri Proditionem. Incendit carcerem et Perierunt illi , qui erant in carcere e hostes recesserunt. Accusatur, quod de indemnatis sumpserit Sum licium.

Si ratione defendi non possem, iure defenderer. IIIPE-

BATOR IN BELLO SUMMAM HABEAT POTESTATEM. Id quod

obiicitis, ut nondum obiiciam, propter bellum factum est, in bello factum est: usus sum igitur lege; videri

mus, quam utiliter constituta, et necessaria quoque. IMPERATOR IN BELLO SUMMAM HABEAT POTESTATEII. Ante

omnia non id tempus, quo iudicia exerceri, quo leges retinere vim suam possint: ista pax spectat, et diligentiorem rerum inquisitionem securitas habet: non vacat in bello curam agere singulorum. Ad hanc rationem accedit illud quoque, quod administrare non potest bellum, nisi tantam potestatem habuerit, imperator: tot millia conscriptorum militum in aciem educere, assi-

460쪽

gnare loca interi in periculosa, luendos Ci Ues, EXPU-gnanda hostium castella, non potest sola ratio; Optas est et metu. Quid si pleraque accidunt, in quibus praesenti poena castigare neceSSe est eos, qui peccaverunt pad haec igitur omnia provisum atque prolatum est, ut imperator summam potestatem haberet. Quid tamen a nobis exigi oportet ' bonam voluntatem: erraverim sane, si id satis probationi existimavi, si hoc ad utilitalem civitatis perlinere credidi. Quis damn verit eum, qui duabus polentissi in is rebus defenditur, iure et mente Zquid si etiam ratio hoc faciendi fuit Z Forsitan et lento et nimium periculose secerim , quod suspectos proditionis, tantum in carcerem duci iussi. Nihil egeram, non salis civitati prospexeram: hostis iciem speravit: tamen hoc ne ab accusatore quidem reprehenditur. Iam igitur de his, qui in carcerem duci debuerunt, levius est supplicium , quacumque ratione Sumptum est. Nunc quare sumptum' proditionis sinis atque effectus omnis, in proximam nobis noctein denuntiabatur, puta salsum: quis non ignoscit rem tantam limenti non enim discrimenriendos Ad tuendos, Aerod. yon potest sola ratio γ Francius corrigebat, nil Potest. Prolatum est Perlutum, Latinius

his verbis colligi potest. Si quid in

eo peccavi. id suit tum maxime, qriun Droditores non statim iussi interfiei. Sed aliqua tamen adhue huius saeti excusatio est, quae tamen in maiorem accusationem venire Possit, si ah accusatore reprehenderetur. Qui si videlicet nullum tam dilige utem de- Ioelum militum habueram, nec ita ci . vitati Prospexeram , ut viris et viri-bris undique, et adversus omnem Pro . ditionis metum queri posset: debrie. ram, inquit, statim de suspectis supplicium sumere, nee exspeCtare in dicium transfugae. AEROD. Qui e Iidit, nihil legeram. Looitia est suρρl m Delet exe

Latinius. Rem tantam timenti Rem tamet, . Aerod. Item talem l. Mai

SEARCH

MENU NAVIGATION