M. Fabii Quintiliani De institutione oratoria ex recensione G.L. Spaldingii. Tomus primus septimus M. Fabii Quintiliani Declamationes maiores et minores item Calpurnii Flacci ex recensione Petri Burmanni

발행: 1825년

분량: 623페이지

출처: archive.org

분류: 범죄와 처벌

71쪽

tandem vis magnum esse, quod ego feci, an minus use, quod tu secisti Z videamus nunc haec: quis suerit sequuturus exitus: si in ista contentione praemii, idem animi

ego quoque habuissem, armis Contendendum erat: et Iaelissimo alioqui domus nostrae proventu, graviSsimum funus et crimen inurebatur. Iam vides quare non

cesseris: hoc tibi praemio maius videbatur, committicum patre, et parricidium sacere iure: hoc profecto etiam in acie facere cogitasti: et quum imitareris virtutem meam, noli optandi ius, sed pugnandi quaerere videbaris. Ego, quantum est in te, in medIo soro, et universa spectante civitate, filii manu trucidatus sum: vel, quod est gravius, Occidi: tu Perseverasti, quum me cupere sic videres. Etiamnum interrogo, staturusne contra sueris dicturum y nam si suisti perseveraturus, vide an gravius etiam crimen sit, patri negasse, quod praestare poteras. Habe ergo praemium istud, quantumcumque in eo honoris est: sed contentus esto aprias iras animur, ut et V. 362. Ossia mortales agant; ubi vid. Gron. Videamtis nurae haec : quis Videamus nunc, ecquis f. s. e. Obr. qui, Λerod.

maioribus suis edariorem fecit, et ita passim alii. Grauissimum funus Vulnus, O-hresil. recte, ut puto; vid. ad decI. a. 26; et melius poto Mial rus inuri

diei, quam fmus; ita dolor, iguominia, odium et similia eleganter intiruntur, vide Gronov. ad. Liv. IX, 3. unde apparebit, intempestive voluisse hic Fraiicium , inducebatur. BVRN. Facere iure Fucere. Iure hoc etc. ΛιROD. In acie Deere eere mallet Cl. Sestituti,gius deletum i in aciem . Aer. Sed pugnandi quaerere Midebaris Idem ex. sed pugnam dioidebas. PITH. Oeeidi: tu in occidere luposa. Aerod. Etiamnum seuerrogo, surturusne Alias staturusne contra fueris' an contraheris dieturus' vel sturuerisne te mihi eontradieturum. Vt ut sit, se sus est: etiamsi non duello. sed in iudieio iure et legibus de nostra virtute et praemio litigandum esset, an tu item , qui adversus me in iudieio stare nou potes, nisi venia a Praetore impetrata , statueris te mihi dieenti

opponere, et verum Purare adversa

rium' id autem inuuit gravius cri

tra fueris; die ut m ' Ohrecht. Patri negasse Quum Patri ει.

72쪽

pellasse rempublicam; discede de domo mea: non iam ultionis gratia facio, sed etiam securitatis: insomnes noctes ago, et ad omnes terreor Strepitus: nulla milii secura nox est: habeo in domo silium, qui me potuit occidere. Nam praemii quidem gratia strinxisses ferrum contra patrem, et in conspectu civitatis . populique parricidium fecisses; ut heres citius fas, ut bona mea occupes, homo tam cupidus non audebis parricidium sacere secretum Z Non ignoro omnium sere, qui abdicantur, hunc esse morem, ut acta iam causa ad preces convertantur, et miligare patres rogando velint: hoccine tu concipis animo posse fieri, ut exores t

Diseede de domo meaὶ est 66 , Caio 3. et de Illustribus Gram-

Graecae abdicationis formula, mu- mat. tu Curtio Nicia, Valer. Max. lib. tuata ex Romana repudii: infra decl. V, cap. 8, et alios auctores, quorum 262. Cui non omnino absimilis et illa, hie loeos aseribere nihil opus esse pu- qna amicitiae more mlliorum dirime- tavi. . TH. . hantur. ut est apud Taeit. lib. VI Potuit occidere Pet,il O . Aeredi d. Annal. euius exempla si quis requirat, qui et strinxisse . et Iecisse.

reperiet apud Suetonium in Augusto Posse Fieri uon habet Aer.

73쪽

PAUPER NAUFRAGAE LIBERATOR, MARITUS. Diues cum amico PauPere et fila navigabat : naufragium foeter extulit Diam di res PauPer. Dimor erat eam nu- turam cuidam nobili iuueni. Quodam ten ore in domo diuitis tumultus fuit : inuenti sunt una PauPer et Puclla rab utroque dictum est Nitiatam Puellam. Imperauit fliae

divos , ut nuPtias Utarcte educta ad magistratum, νtarit e Postea cora crit diτcs , non esse vitiatam Puellam , in erat , ut relinquat PauPcrcm : Nolentem raelinqvcre , abdicat.

In omnibus quidem abdicationis controversiis, quatenus pro liberis dicimus, suu issa debebit esse 'actio , ct satisfainetioni similis. In hae tamen controversia, istud aliquanto magis servandum est: nam et silia est quae abdicatur: et hie pater aliquid etiam boni et clementis viri socii: et nobis tutissimum , uti etiam hac bonitate.

DECLAMATIO

Non ignoro, iudices, quantum causae nostrae oneriSaccedat ex persona abdicantis ; non propter illud commune, quod pater est; sed quod pater iii dulgentissimus, amicus optimus: etiam si quando iniuriam accepisse videtur, mitissimus: itaque priusquam defensionem aggredimur, in hoc satisfaciemus animo nostro, ut gratias agamus ante omnia filiae nomine; quam sic ama-

Ego nihil mulo, hoe si hi indulget . ita eo sibi placet, qui satisfacit animo.

74쪽

vit, ut eam diduci a se ne navigaturta quidem voluerit; eui ad magistratus eductae praestandum putavit, ne qua occisi hominis infamia inquinaretur; quam tradidit amico suo, quod iam dici .potest, optimo marito. Proximum est ab hoc, ut amici quoque, et, si permittit, generi, mandata perseramus: sunt autem similia; nam et plurimum cum eo vixit; et nulla causa , nullo diductus est loco: et usque in hoc tempus in ea suit opinione, ut se crederet vivere beneficio istius. Erat profecto selix domus, si in illa prima simulatione hi manere voluissent: sed dum hanc quoque beneficiis optimi senis ferre gratiam volunt, et simpliciter fatentur omnia, inciderivit ambo in hanc dicendae causae necessitatem: dum scilicet ambitiosus gener vult videri socero suo innocentior, quam videbatur. Equidem peractis gratiarum agendarum mandalis, hoc primum puto, ut isti, si per-

Dei es Male ita etiam Ohrechius. sed .liduci ree ius, aliae editiones, quae labes et infinitis Ioela harum declamationum insedit; ita et mox:

nullo didiacitis est loco , legendum. Oeeisi hominis infamia inquinaretur Lex erat. Rula Daptoris mortem , arat 1 olutas nurtias optet. Igitur qualia vis iure et lege morx optari posset: quo i lium unius, ac prope minus infame est . maluit filiae auctor esse, ut eum sibi maritum posceret, cui ex natisragio vita dehehatur, huius mortem optari non Posse, sine Scelere et flagitio. Ceterii in ne deince'stilla mulier, vel Consciente pntre,

ptoris eligeret sibi nuptias, a Iti liniano sancillam est lib. IX de Rap. virg. et con titutione tέ3. Sed rursus Pontificio iure , aliquid ex illo antiquo reuountum est XXXVI, O. t. et Λ , cnΡ. lili. de rapto: et hue pertinet

iam diei Et quod i. d.

ret, vera amicitia, sed si imittitione, nihil humanitu 1 ex tumultu accidis set. Aut veritis , si perpetuo et filia .

se raptam : et Pisuper , se rapuisse si molasset: non autem celebratis nu

ptiis, diviti quasi enmulatioris ha

hendae gratiae, veritatem omnem ex

Posuisset. Ceterum hic exelamari polost. qnod ab Euclione in Aulularia: Di immortales fac nus audax ino Pil.

teretur, Arriia.

Diuiti red by Cooste

75쪽

inittit, gratuler. Filia eius probissima, puella ac verecundissima, nullam accepit iniuriam; amicus et gener nullum scelus fecit: nam si quid tale cogitare, et in animum inducere potuisset. illo tempore vitiandi habuit

Occasionem, quo naufragam in litus evexerat. Reliqua Pars actionis meae , non tam ad defensionem , iudices, spectat, quam ad deprecationem : nam nulla profecto certior ratio est, quam ut istum priorum temporum

admoneam. Hic enim , iudices, adolescens quod in hoc demum iudicio audivimus a divite dici pauper, unam

sibi domum, quam coleret, elegit, unum hunc, cui fidem suam impenderet: ac brevi moribus, sanctitate, innocentia secit, ut inter omnes etiam superioris sortianae carissimus videretur. Itaque hercule, quum peregre proficisci destinasset, quamquam navigationum pericula non ignoraret adolescens, tamen sequutus per maria, per tempestates. Non nimium de fortuna querimur: etiam si naufragium illud multos metus, longam vexationem, aliquod attulit detrimentum: tamen rem

dissicillimam expressit, sidet experimentum: in illa omnium trepidatione, in qua pro sua quisque salute sollicitus, nihil de proximo cogitabat; quum inter fluctus

et lurbati maris minas, vix evadere, ac suae quisque consulere saluti videretur, non mehercule miror, quod,

Aecutit iniuriam in Et hoc proprie

de stupro , ut saepius apud Plautiam et Terentii . Vt Graecis υβρtς. Liv. XXVI, Ipsa ram extra Pericidiam iniuriae mtiliebris sum. Vid. Def. Ite ml. animadvers. in Salmas. lib. V, e. 8. q. I S. Adeo autem diversa sunt inulierum ingenia, ut cum quibusdam erata sit in uris tu1ssis, ut ovi dius ait. sie Ciree illa Petroniana, eum inutili et inermi amatore congressa, se iniuriam accerisse, quod

decepta suisset, qnereretur; et inde apud se non esset, Deir. c. Bu N. Iudices, spectat Iudicii, quam a. . Pertinet, Aer .

In hoo demtim In hoc quidem,

Aerod. Moribus, sanctitrue, innocentιae se eit Lege: moribus , sanctitate , -- noeemia fecit. GRonov. Hoc probant Sehult. ei Obr. Ae bretu ribus svincti late , innocentiae, Aerod.

Non mehercle miror, quidὶ μο

76쪽

quamvis optimus pater, siliam tamen respicere non potuit. Quis enim hoc crederet posse fieri, ut non modo

saluti suae consuleret, veru metiam suscepto onere, infirmitatis alienae, evadere in terram, et vincere minan

tis sortunae metus posset y Itaque non servus ullus tam fidelis, non liberius tam beneficio obligatus manumittentis fuit, ut hoc subire periculum posset. Vnus amicus, nondum enim illud faciebat tanquam gener, accepta humeris suis puella, per tot dissicultates, per tot pericula, nihil pro seipso sollicitus, tulit. Quam istud non humani lantum operis, sed divini cuiusdam beneficii arbitrandum est y Quum hos coniunxistis, copulastisque: fortunae, nihil necesse habeo diutius hoc imputare ;tanquam non intellectum, non perdidit beneficium: et puella se nihil non huic debere credidit: et pater ita interpretalus est, maius illud, ut existimaret amico in se, ac suos, omnia licere. Rumor itaque in civitate, non quibus alias solet causis, exortus est: sed homines, dum indignantur, nescio cui iuveni optimo et nobili dari puellam, convicium moribus huius, tanquam ingrati fecerunt. Intelligo, iudices, quam dissicili, ac velut sc

mehercule mirum quod, vel quum. Schilli. μι - , quod, obr. et Fran- cins, qui et Pomerit. Vincere eminentis fortunae metus Lege, imminentis. GRONov. Et ita Seliuit inglus ; sed Miseere minantissm. Latinius et Obre litus, quod fie-quuti sumus ; nam ita deel. 3 pr. sub imo Fortunae minantis letu stare curum. E adhaesit ex ultima syllaba του Mineere. BuRΜ. Coniunxistis e titistisque: fritinae Coniunxisset. eomlasset ebr. tuna illi neeesse hiseo Me diri mim tareὶ tanquam est. SCRu . bitrandum est; quum illos coniunxisti. eo ulastique Fortuna y Nihil noeesse habeo d. h. i. t. non intellectum. μα

. b. e. P. s. n. n. h. d. e. e. P. L i. est

in maius illudete. Ohe. Arbitransim' Num hos coniunxistis, copulastis a m mastis e litam. Fortu a vim Aerod.

Quibus alias solet Qui aliis an Iri , Aer M. Ingrati Alii im alia , vel in arae, Aerod. Mam. Tanquam ingrati erunt Ingrat hoe est, inviti: vel ut annotavimna ingratae. Sensus est, Qui rumor ia

77쪽

M. FΛΗ. QVINTIMAM puloso loco versetur oratio mea: quomodo narrem istud,

quod consessi sumus' Illud puto tutissimum est: rapere voluit: huic enim certe crimini ignoscitis) inde tumultus, inde voces repugnantis, inde fortasse etiam nimia puellae querela, quod audaciam pro iniuria tulit; quod

se raptam, quoniam ille rapere voluisset, proclamavit. Nec is sane negandum existimavit: et, quamquam nihil acciderat tale animo suo, consessus est. Illud certe manifestum est: pater filiam putavit irasci: itaque sol

licite quoque, nec pro imperio tantum patris, sed etiam

aliis causis exoriri solet, indignectum: violatam ab amico amici filiam: nique tum maxime, quum dignae opibus, dignae Potentia, et nobilitate nuptiae dignae parabantur. Non hirumores inquit exorti sunt: sed dum

divitem nudiunt immemorem tautorum beneficiorum, alium sibi generum quaerere: oblata illa ex tumultu oc Casione , qtia solum cum sola nacti essent, de iudustria raptam a PauPere divitis filiam, quisque iecit in vulgus, ut bouo hoe dolo illum iuvenem n bilem a nuptiis averterent: quasi pauper iure suo secerit, non vi, non clam, non precari O. AEROD. Neque ingrati est inviti, quasi haec vox ad iuvenem nobilem et optimum pertineat; neque legendum ingratae, ni ad Puellam reseratnr. Huius . id est, divitis. Nec rumor iste ex tumultu, sed ali quanto ante tumultum. Rumor estis ni optilento set ita solle scribendum Pro o limo et nobili dari puel Iam. Rumores Plerumque oriuntur ex rebus novis utque insolitis. At ue-que novum neque Praeter exspecta tum est diviti divitem legi generum. Tamen quia pauper servatae puellae ab sese ni ptin meruisse videbatur, indignati homines ad mentionem Blterius generi lecti, patrem tanqua in ingratum et immemorem benesciorum Pnuperis, remoribus distuIerunti Vides cur dicatur rumor . non quibus a lias solet. causis exortus. Vides cuinius moribus conDicium , tanquam ingrati secerint. Gnos. Rapere Moluit oc ad filiam refero, quae voluit Pauperem rapere, id est. ut pauper eam raperet. Igitur se ra-Ptam Proclamavit: nec lite sane negandi m existimavit. et ut supra tanquam non intellectum non perdidit beneficium. Huic certe erimini igu initis, inquit: raptus enim non committitur in volcntem etsi demus raptam. Ita enim risurpatum est, ut ex hoc loco apparet. et ex lib. I de rapi.virg. in C. Theod. scu postea merito emenda in m. AER OD. Crimini ignoseitis Nee enim inhoe affectus Pro essectu ponitur.

Quoniam ille Quomodo ille, Ae-rod. Tile animo suo Tale, amico suo consessus est, Ubr. Certe manifesttim orium, manyes tum est, Λ erod.

Nee pro imi erio Seli tili in gins haec

78쪽

pro auctoritate, pro sententia deprecatus est. Tum admonuit illain: Memento hunc esse, cui vitam debeas :hunc esse, qui te ex periculis servaverit maris. Quanta

illa gratulatioῖ quanta patris laus sui it quam felix do

musῖ nihil deerat gratulationi nostrae, si raptor fuisset. His moribus suis, ac tanta bonitate meruisse visus est pater, qui non falleretur. Indicaverunt integritatem: quo speraverunt sultarum, ut magis amarentur , incidunt in offensam. Nisi sorte invicem ludimur, et nos Ilater mutuo mendacio tentat: quare non omnia statim simpliciter dixerimus , minatur. Dii iaciant, ut iste sit eventus, qui adhuc in hac domo omnium periculorum fuit. Nostra tamen quatenus sorma iudicii proponitur, agitur defendentis imitatio. Nam si te prorsus irasci existimarem, optime pater, illa dicerem, filiam abdicas: nondum defendo factum, nihil de isto crimine loquor: satis tutum esse potest apud iudices. Fulmen istud patrum adversus serociam adolescentiae datum est: adversus filios, qui peccare plus possunt. Filia vero vix nutricum minas tulerit, vel eorum, a quibus educator,

rus est: tum pro sententia admonuit

i illum; pro si raptor fuisset, legit si ista raptori fecisset , vel fecisses. Aetanta boni ate ) Loge hae tanta b. Quo Me Merunt Quo modo Ue-

time ater Al. omione, nou ab surdo sensu. PITH. Ea istimarem Pro- uer nutionem illam diem em, eur β-liam ab Leas. Αe d. in margine vero ex. Utionem Pater illum diaerem s-tiam abdieris nondum. Defendo etc.

Mersus et .

Moersus silias Si non scripsisse. ai id Quintilianum dicere voluisse existimo , Fulmen istad Patriam α eris aus ferociam adinscentiae datum vite Mersussitas non dat iam est, qt asiabdieliri non deeri, sed fili , qui ' ciare Plua ivssunt. ΛEROD. Qui laeditione sua . adoresurstius abdicare non debet yltis sitos, q. m P. P. Metit A.

79쪽

M. FAB. QVINTILIAM

tristitiam : et ut virgo pertineat ad patrem , tamen nupta pertinet ad maritum. Post illum, quo spes libe

rorum inchoata est, quo in nepotes usque cogitationem misisti, quid aliud potes exigere a filia tua, quam quod placuit ei, cui collocata est y Si laetius agendum esset, illud dicerem, Abdicare propter matrimonium non pinles : paulo sortior recusaret etiam nubere, nisi cui voluisset: haec subiecit in hoc se imperio tuo: ex arbitrio patris nupsit. Paulo fortius vindicare debet matrim nium iam factum: ut etiam nuptias imperare possis, repudium imperare non potes eius, ad quem puella legibus, et magistratibus, et iureiurando pervenit. Verum contra haec, paulo latius repetit abdicationem : et non est contentus ea obiicere, propter quae iudicium est: mentita est, inquit, patri: de raptu mentita est. Desendam , iudices: absoluta sunt: ego Vero malo esse crimen, ut patri plus debeamus: deceptus est: ita malles si iam tuam raptam esse. Volo sic defendere puellam, tanquam sactum sit ipsius culpa. Haec quid Z ignoscit: non est hic amor: gratus animus est. An illa sibi ullum fideli rem fore tota vita existimaret, quam eum, cui secui o

o in ne otes Id est, Per quem. Etenim idcirco filios filiam e eoncipimus , atque edimus, ut ex prole eo-rnm earumve, diutumitatis nobis memoriam in aevum relinquamus: ut e leganter scripsit Callistratus lib. II Quaestionum. AEROD. Quo inde potes, Narg. Aerod. Comoatia esι Collatir est, Aerod. Laetius γ Latius, Id est circumilione, ut mox: Merum contra haremtiuo Luius. Sinu . Ita Francina. Iiberius, Marg. Αerod.

recusaret effiam nubere, niat eui ι M. Aerod. V indieare Forte, Vindicari. GRON. Patillo latius Paulo altius, M. Aerod. Mentita est Minata est inquit Patri cle rvis; mentita est deflendo. Ista, iudices, ab. s. Aer d. Absotiua sunt Stim , Sehult. et Franctu . mee quid mee ignoscis 'non, Aerod. mee φώρ ignostae Lege: Polosio defenuere moliam tanqua ac iam

sit ipsius culpa: eo id ignoscis. GRON. etiam sit non imitis culm , Schult. Memmi est: iam numias, Acrod. et mox: imerari non Potest.

80쪽

DECLAM. CCLIX

dum te debeat plurimum ' Cogita quae suerint illa peri

cula, ex quibus evasit; quae tempestates, qui fluctus et naufragia, et cetera, quae nihil divisione egent, nomina. Sed omnem hanc culpam maritus ad se trahit: nihil tantum puella cogitavit: quidquid est istud, ego seci: qualecumque istud est, meum consilium est: tu ignosce, qui soles. Recedere iubes a marito tali t qua tandem causa y pauper est: non solebat hoc illi apud te nocere. Relinquam: nec dico pauperem: nam in matrimonio quidem filiae, quod solebat nocere, te auctore nupsit, te hortante nupsit. Redde rationem illius sententiae. Quamvis putarem turpe, tamen cogitasti, quid praestitisset filiae tuae.

SERMO

In summa parte declamationis utrumque producemus , et pro utroque pariter rogabimus , et aliquanto magis pro marito misero. Decet enim illum amare : dicat se moriturum : totum est enim in eodem.

DECLAMATIO

Periturum se amrmat: quod tu illum exemisti, quum ad magistratus eductus est, hic animum tuum exigit priorem, hic illam misericordiam.

Filiae , quod solebat Filia , quod In eodem go, In eo declama- solebat . te auctore nusi, t. h. tionis. SCHULT.n ai. MuvLT. Periturum mee eum praecedenti sermone continuat Λerodius.

SEARCH

MENU NAVIGATION