장음표시 사용
21쪽
jusce rei exemplum citando. Nihil sane referi, num delicium privatum an crimen extraordinarium an crimen publicum sit; dein actio legibus vestia facium an dicium an scriptam etiam consilium hic proponitur, ut exponendum nobis erit fuerit, quom non levissimi si momenii quod Saturninus hoc loco in exponendis poenae conditionibus non quomodo nos solemus, diffinxerit alierum systema nobis in . I pr. ii. refertur proprium Romanorum in jure criminali, quo satis probari potes Romanos in jure poenali solitos esse actionem, qualis sit, intueri. Nec fiet, ui ex loco, quem modo aliutimus, consilium quoque in quibusdam violationibus puniri pronuntiante, quisquam colliga Romanos generaliter in volun-ialem solam improbam saeviisse. Etiamsi enim exempla, uiconjurationes et laironum conscientia quosque alios suadendo juvisse, improbam ei manifestam voluntatem puniendam esse ostentani, fame certae eae sunt actiones, in qua jus positivum animadversi vult, quaeque, quamvis logice ad crimen ejusdem generis consummatum, pus necem latrocinium specieni, crimina propria semel in jure criminali ponuntur, quibuscum non permittitur conferre alios casus, qui legibus non sunt respecii Ceterum dilucidius antithesi consilii adversus fria alia criminum genera: facta, dicta, scripta, e quae absurisconsultis omnino recepta videtur', demonstratum est, consilium non tantopere fuisse in discrimine positum, ut Romani id aequiparaverint simul omnibus ceteris causis, quibus efficitur delicium corpusve delicii sicui nobis nimirum secundum nο- siram, quam soliti sumus observare distinctionem, haud injuria libet suscepta crimina consummatis opponere criminibus. Nam ut taceamus de ordine, quo in systemale consilium est causa criminum denominatam, ipsum systema: factum, dicium, scriptum, consilium satis siendi non permagno momenio
esse posse consilium' in jure criminali Quo accediti quod
l. 52, ras. Ulpianuari T. neque verbo, neque scriptura quis,furtum facit, quare et opem ferre et consilium dare func nocet, quum secuta conirectatio est. l. i, Q. Ulpianus f T. Ioi Paullus Rec Sent. V. 2s, o de crimine majestatis, Taecisus Ann. l. 2.' Gellius Nore. v. lib. T. p. 8 neminem qui male facere voluit,
22쪽
dicium est de exemplis, quae talium criminum afferuntur, criminum vice fantummodo fungi ait enim, sceleris es instar. Nec de animadvertenda sola improba cogitatione cogitasse
tentia, disi a praeterea eli. N. Ait T quo Gaio nobis festimonium perhibet, neminem poenas dare, quod argnaturmale facere voluisse. At Seneca hunc in modum casum mulio nostrae quaestioni simillimum decernens, sicui Gellius idem exigua ianium est apud nos auctoritate, quum sane alii exstens auctores, qui secundum ipsorum opinionem ac theorema alia nobis referunt: Sic in rationem dicit adriani, quod infra contemplabimur, Servius ad versum Vergilii in Aeneide lib. VI, , ausi omnes immane nefas ansoque politi: e secundum risum, vinquit, Romanorum, in quo non tantum exitus punitur, sed, e voluntas, quod Bynkershoe in non merito dissolvere mihi videtur' exitu ac voluntato coeuntibus demum poenae locum esse nec altera mihi placet sententia, Romanos non solum ob casum sed etiam ob effectum voluntate agentis admissum puniisse quin etiam Cicero, quanta auctoritate alioquin fatur, in ratione pro Milone; non exilus rerum, einquii, sed hominum consilia vindicantur. - Quod vero Croppius c. I. Cod Theodosiani s. 263, legem Iuliam ambitus, neque aliud infer coeptum ambitum atque perfectum,inferesse arbitretur, cum pari sorte leges scelus, quam scele- ris puniunt voluntatem, deinde citaverit imperatores quoque Arcadium fruonorium in c. 5 Cod ad legem Iuliam majestatis hae, Sanio' e Bynkershoek' recte dicunt, nil nisi
excusationes sunt imperaiorum de animadversionibus exasperandis. - Ailamen ut senientiam, quae nobis opposita est, Pror' Corn. va Bynhershoe obsere jur Romani. 1228 lib. III cap. io. Sanae l. c. ad legem Corneliam p. 5. ' Observatio ad leg. Corneliam de sicariis p. o . ' Corneliua si Bynhera oe observationes iuris Romani lib. III c. Io. s. ad illos roPP. Commentatio de Praeceptis juris Romani Arca punieliduin conatu delinquendi 8la seci. I. p. a M.
23쪽
sus dissolvamus, recurrendum nobis es ad dictum illud Ηadriani, quo loco magni momenti est, maleficium quid significes, eonstituere. - Verbo maleficii invenimus appellari injuriam,
l. 6 dein delictum omnino privatum vel etiam quasi delicium, pus si judex litem suam facis, cf. l. 51, si ad leg. Aquit. s. 2 Julianus: Ulpianus . 18, hi jud. 5. 3 stius i. 5, 1. 2. d. o. et A. d. T); d. 5 I. oblig., quae quasi ex del. Marcianus l. 2 carbon. d. 3T. lo); Mus i. o,
fide. .6. I, etiam crimen extraordinarum ac quum ex alliglocis verbo maleficii quamque rem improbe gestam ei flagitium significari appareat, veluti Ulpianus di 2 pro sociol. 52, L. l. 58. 55, Pomponius . . l. To, re fide ( 6. I, Gajus l. 2 O ef A ... T Alfenus: Ulpianus l. u. pign. actione 18. 23 in edicto IIadriani ipsius . . I. abigeis l. 1 r. noli famen propria ac singulariter juridica quaedam negari nequit. Ceterum propria significatio, quam nimis quidem Bynhershoeu' urget, scilicet aries magicae legibus prohibitae in Codice Theodosiano Justiniano, etiam in legibus barbarorum haud dubie invenitur. Praeterea enim vocabulum etiam delicium privatum significa in specie, id quod quum ex locis superioribus perspicitur ium ex perpetua ad furtum et
5, quae quidem notio prope adesi crimen extraordinarium. Qua ex re sequitur, ut in interpretando adrian rescriptol. I. ad legem Corneliam (.8 8 Callistratus: divus IIadri nus in haec verba rescripsit vi maleficiis voluntas speciatur, non exituse non sit necessarium colligere, adriano postque eum Callistrat jurisconsuli in omnibus simul criminibus, vel famen, quomodo iacio' sine ulla ratione libet, utique obtinere id in gravioribus, non in levioribus , visum fuisse: animum pro facio accipi; electioni potissimum si locus, de
24쪽
qua maleficii notione ambo cogitaverini, Ηadrianus atque jurisconsulius. Ceterum a priori contendimus etiamsi verbis cogeremur de omnibus criminibus hic scriptum' esse pro cerio
sumere, non tamen generalem attribuere vim huicce loco possemuB, quum Satis pro experio habeatur, saepenumero de quibusdam rebus non modo ab imperatoribus legumlatoribus sed etiam a Prudentibus latioribus, quam decet, verbis disseri. Maleficii primum si sensum ampliorem speciamus ei in conjunctione ea posita esse sumimus, quae hoc loco dicta sunt, cum celeris hoc in titulo legibus excerpsis, minime genitum in sententiam pedibus ire licet multorum, qui alias de infir mentis idem ac nos arguere studens, quippe qui hic distinctum esse volunt, num laesi dolosa, vel culpa ianium illaia vel nec voluntaria ii. Sic prorsus nobis vulgaris' exstaret Senientia, quae forsan illam, quam restare adhuc ex objectivo
principio f. l. 6 poenis d8. Is veterum alii dicerent, plane
dissolveret, scilicet ex temporibus D. IIadriani non jam apud Romanos culposam violationem dolosae esse aequiparaiam; Sed si modo quod i i ecl. 15 disseritur, sirici consideraverimuS, quom negligere illas, recurrere' ad posteriores inferioresve non liceat, apparebis horrendum illud, in omnibus criminibus non id agi, num consummata si injusta actio, sed numquis improbam voluntatem tantopere manifestaveris, ut paraveris instrumenia nocna ideoque habilia ad consummandum flagitium). Tum conatus generaliter esse puniendus nec quidem is, qui fit instrumentis cum inutilibus, quia mala sacrificia' tunc emporis habilia ad necandum, ad violandum
omnino opinabantur , sed amen conatus remotus ac prae
3 cf. l. i. cis. c. l. I, L eod. i. f. Cropp. l. c. de praec juris Romani circa puniendum conatum delinquendi p. 6 cf. quae diligenter exponit Rein, Crim.-R. p. 128. 3 cf. Sanio ad legem Corneliam p. s. Nos. f. cujus in sententiam descendit Lude quoque qui confert hunc locum cum l. 58 pr. T. 23 cui eandem significationem minime jure attribuere videtur. I. p. 25 sq.Abhandiungen aus dem fraherei. I. 13. h. l.
25쪽
causam omnimodo occidendi praebere vel omnino laedendi ex hoc tempore puniretur aeque a laesi consummata, nec jam
illud, quod legimus l. I 6, d8, 1s in systemate juris
criminalis dicium: quamquam lexe scilicet Cornelia), non minus eum, qui ccidendi hominis causa cum fel fuerit, quam eum, qui occiderit, puniat, excepti esse sed regula, quia voluntatem ubique spectari jubebat,adrianus. Ut de hoc faceam, quod alierum principium: eventus vel exitus speciatur, in titulo longe posteriori quam rescri- pium divi,adriani dictum est, quod in jure Iustiniane non
levis es momenti, hoc praesertim annotandum si IIadrianum non generaliter, quamquam sic locutus sis, cogitasse omniumque flagitiorum jam praeparationes punitas voluisse festatur locus ille, qui es in titulo de poenis, quo Saturninus, qui possimperatorem illum vixit, ex professo de systemate ac principiis juris Romani disserens decisionem legis Corneliae, quae quidem firmatur rescripto illo sub ipso legis Corneliae titulo, derogationem eo exceptionem principii generalis esse eonfitetur: vevenius speciatur, nec fani momenti mihi esse vid ur, quod hic jurisconsulius subjectiva, ut ita dicam, ratione dicendi,
modo conjunctivo utitur: spectetur. Sin vero notionem, quae singulari quodammodo sensu
dicitur, maleficii, quomodo refertur in ii. Cod Theod ei Iustin. de maleficis ei Mathematicis, uti Bynhershook eandem adhiberi vult, quod evidentem habeat rationem, cum exitus in hisce fere sit nullus, 'ie secuti erimus, mirabimur Sane, cur fania emphasi haec sententia si prolata Ex diverso id concedendum si, quod hoc idem, de quo Bynkerhoeti mo-quiiuro exstinguere quoque hominem venen complectitur, ut
' Diligenter de illo loco loquitur Zachariae, die Lehre vom Ver- suche de verbrechen hi86 sq. Nec negligenda sunt quae Aheg a, jici in Misista Jahrbiicher fur Rechis Menschan Iahm. V. 18 1 pg. 55. ' et C. 2 de poenit dist. I. in med ,discernuntur a maleficiis ea, quae de jure offectum desiderant, in his enim non nisi animi judicium
consideratur. Aput Flor. L. V. in maleficiis etiam cogitata sceler non perfectis adhuc vindicantur, cruenta mense, Puris munu.e
' Ido defundit Leti re de conatu delinquendi p. o. 2
26쪽
ecl. 1 Cod eod. ii apparet neque dubitatur, quin omnino hoc periculosum sane, quod putabatur, scelus ab lege Core lia parum abhorrea cf. Paullus Rec flens V, 23 inpr. LI. Basil. l. 6o. i. s. item Cod Theod. l. I. quorum appellatione l. 8 de indulg. crim. l. 6 eod. i.
Tertia earum, quas attulimus, notionum, quidem non congruis, ut duae priores, conglutinationi loci cum iitulo universo, qui est de lege Cornelia nec cum fragmentis, quae et praecedunt quaeque sequuntur. Consideremus autem in ceteris juris, quod traditam si in corpore juris, criminalis partibus non inveniri generale ejusmodi dictum, secundum quod conatum remotum puniendum esse adhibito quidem ampliore verbi maleficii sensu colligi potest e contrario, nοn modo unum, quod attulimus, fragmentum sed fere omnia argumento esse conaminis, nedum conaminis remoti secundum juris Sullanio regulas non generaliter sanciti, deinde et sententia, quae ab aliis artiore quadam maleficii notione adhibita proferatur, non prorsus satisfieri neve id omittamus eandem sententiam, ac qualem,adrianus i. c. proclames, mutatis tantummodo verbis surisconsuli ejusdem aevi, quo vixi Callistratus, quo paullulum minor fuisse videtur, c a Paullo, a vir tantae auctoria
fatis relatam ipso de malefici diciam artiore quidem, quem supra adoptavimus, sensu l. 58 r. furtis T. 23 quid nos, quippe aversantes simplicissimo ui subsidio scilice restricta leviter interpretatione, quid nos impediet, quin compilatores in conglutinatione ista negligenter se gessisse contendamus et in hoc dici quoque secundum Paulinum illud fragmenium de delicto privato fuisse cogitatum statuamus Praesertim illi, qui generalem hic pronuntiatam esse regulam juris Romani
pro certo Sumuni, compilatores, jus Cornelianum ac jus veherum commenticium inaudite sane breviter ei inconcinne stir-plius eversum fuisse, hocce dicio exponere confitebuntur.
Quod sane multo minus accipiendum videtur, quam studio proverbii illius quoque reserendi commotos eos posuisse illud fali loco, quo non prorsus apta est ponendum, quia alio sensu maleficium adhibitam ab adriano quidem videtur. - Quod ad Paulinam illam legem pertinei: qui injuriae causa januum
27쪽
effregit, quamvis inde per alias res amotae sint, non fenetur furit; nam maleficia voluntas et propositam delinquentis distinguit , summo jure in quaestione, utrum uniuS an alierius delicii privati si locus, haec sententia oblinei, id repu-fandum esse in animadversione, si effectus facinoris i ' diversa flagitia, - quod praecipue in contrectationis ei actionis inj
riosae notione admodum incerta evenire infra adhue exponemus, speciei, id reputandum esse dico, quo animo, qua voluntate nefarius rem ad exitum perduxerit. ac enim demum maleficium, delicium privatum significari Dum igitur jus veterum ex mere objectivis rationibus effectum polum respiciebat, jam jus criminiae Romanorum posterius in eo est, ut in deliciis privatis voluntas respiciatur IIοomodo regula de privatis fanium deliciis ab adriano videtur lata. aec quidem a principio, quod Romano in jure inveniri persuasum
habemus objectivo minime abhorrei, consummata fanium violatione et exstante objectiva criminis demum parte puniisse Romanos. Quamquam ex causa illa, quam jam praemonuimus,
deinde propter id, quod in deliciis privatis, quandoquidem non
tantopere a jure privatorum elegantissime ac subtilissime exculto aliena sunt, diligenter principia quaedam observata fuisse videntur, illam IIadriani Paullique regulam hic tantummodo obtinuiisse veresimile si non iam enacifer argumento illo, quod dicunt, e contrari niteremur, qua nimirum cum cautione quadam ac moderatione uti in interpretando corpore duris licet, ei concederemus etiam in alii juris violationibus voluntatem et finem quo iendas, respiciatur necesse esse, ita ut exempli gratia quae sit voluntas ejus, qui incendium fecisse dicatur, inquisitum sit. aec quidem alia quaestio Ergo sententia: in maleficiis voluntas speciatur; e maleficia voluntas
ei propositum distinguite nil significa nisi Romanos in
animadvertendis deliciis ei forsan criminibus quoque extraordinariis rimprobam voluntalem spectavisse ' inquisivisse,
28쪽
qualis si quoque fendat, ac demum secundum id animadveriisse effecium, crimen consummatum. Quidquid tamen est, sive in illo loco una, sive altera, sive fertia insit notio, dein sive ex illo loco principium subjectivum, cui jamjam infercetera satis obstat, quod poenitentia non observatur in jure Romanorum criminali sive objectivum quodammodo principium apparet, hoc quidem pro ceri habemus ac pro experio, quod supra jam affulimus, saepenumero juris Romani quum scriptores sum etiam jnrisconsulios classici aevi, quod dicunt, non accuratissimis semper verbis modo ampliori modo artiore loquendi genere usos esse ideoque locum huncce non magno in discrimine ponendum esse. Cui enim, ui exemplo alio ex jure criminali utar, in mentem venies Iustiniani quoque ine. 5 ad legem Iuliam s. 8 dicentis eadem severitate voluntatem sceleris, qua effectum puniri jura voluerunt ejusque loci in aliοs quoque casus iransferendis
Neque famen, quamquam paullulum longum est, facere possumus quin objectivum illud, quod contendimus, principium
in singulis quoque criminibus expressum Sse demonstremus.
Jam dictum est l. I, quod quisque juris 2 2 ab Ulpiano:
, quod fatuerite ne verbosenus sit accipiendum, sed sum demum existere, quom effectus decreti adsis, res perfecta, injuria consummata sit. Quae si solummodo coepta sit, si quom velle aialuere prohibitus ii, non posse dici statutam esse. Quid enim, at ille, obfuit conatus, quom injuria nullum
habueris effectum te Quod quidem Prudentem illum in iisdom libris III ad edicium, quibus r. 18, Dig. .8 Is inveniatur,
scriptum esse bene notandum est. - Quod ad vera delicia, inprimis ad larium affines confreciationis, quam concisa et accommodata si singulis casibus expositi ejus notionis, recordemur arborum praesertim furtim caeaarum dZ T Paullusi. 5 r. Saepius enim dicium invenimus, furtum si quis arguere velit, partim contrectatione perfecta opus esse di. 2)
5. Ulp. h. t. l. Io Ulp. l. 11 h. f. Pauli. l. Tur Celsus, quod nullo quidem alio exemplo clarius dilucidiusque potest
29쪽
explanari, quam l. I, h. f. Ulp. involucrum follere), deinde stii lib. III. Insi his8. Tryphonius de S. L 225:
partim objectivum riminis corpus solum non sufficere f. sti.
ad crimen, sed exsistere oportere voluntatem et affectum in crimen illud fendentem; nec enim factum quaeri iux, sed ca a
faciendi i. e. animus lucri faciendi l .8, Ulpianus: l. 22 r. Paullus ei inprimis o l. 82, β 2 sed in furio
jamjam voluntati non tantum momeus attribuerunt, ut, ni plane et aperie ad decium furti fendas, possit evertere corpus delicti, quibus in casibus id quod alibi pronuntiatur: plus es in re, quam in existimatione locum habes: l. 2I, β 2. Ulpianus h. i. nec errorem in corpore nec in persona domini nocere quidquam creditur l. 3, L. Ulpianus: nihil enim ad furtum consummandum facit, quod cujus sis, ignorarete, utique Pomponius i. TTA furium adesse dicit, quom desit animus
furandi sacci, nec famen ex hoc unico fragmenio multam affertur adversus senientiam nοStram. Quamquam non negamuginter jurisconsultos, qui tunc emporis vivebant, infer era
tium D vel forsan Sabinum Gellius Nodies Attica L. iii ')Pvinianum P, di is expil hered. l. 6. Pomponium ei
in altera pari Labeonem, Paullum, Ulpianum ei inier antiquos Prudentes omnino altercationes fuisse, laud immemores stag-
' os vero Paullum l. 22, I h. f.' Magnopere dubito, num loco illi fides attribuenda sit, cf. I. Pauli pro em l. 2 β 2 deinde Mus ae quo ille praeceptor noster appellatur, istieram amplecti videtur sententiam. Locus apud Gellium lib. XI c. I hicce: Verba Sabini libro juris civilis secundo: Qui alienam rem attrectas, cum id se inviso domino facere judicare deberes, furti enetur. Item alio capite: Qui alienum jacens lucri faciendi causa sustulit, furii obstringitur, sive scii, cujus sit, sive nescii. aec quidem sic in eo, quo nunc dixi libro Sabinus scripsi de rebus surii faciendi causa affrectatis. Sed meminisse debemus, secundum ea, quae supra scripsi, furtum sine ulla quoque affrectatione fieri posse, sola mente atque animo, ut furium fiat, annuente. Quocirca ne id quidem Sabinus dubitare se aii quis dominus furti si condemnandus, qui servo su in
30쪽
sumeetivum principium ab nonnullis non solummodo de furio, sed etiam ceri de aliis deliciis defensum fuisse appareat. V rum si, quod Ulpian eodemque Paullo, qui etiamsi doctrinam quam dicunt emendationis secutus esse videtur, principium, jectivum ui juri Romano aptissimum defendebat, ac multis aliis placebat, in jure Iustiniano receptum esse vix infitiandum si ex diverso tamen quod Iustinianus . 1 I. l. c. grio in c. o C. furiis 6 2 in una quadam furti specie sententiam talis, quae ab illorum sententia abhorrei, haec ipsa decisio, ut Iustinianus vlice non secundum, inquis, juris regulas sit, nil nisi exceptio est ob hancce rem statuta, ne ex hujus impunitate ei in alium servum, qui facile possit corrumpi, hale facinus a quibusdam perpetretur. Quin etiam,
quamquam minime corruptas si a ollicitarere servus, tamen
actione servi corrupti calliditati obviam ire Imperatori liboil Eadem vero ratio, quam de furi inprimis l. 52, os
declaratam bservatamque invenimus, in damno injuria dato
nobis occurrit s. 2 l. 2T, D Dig. lege Aquil Ulpianus: in injuriae delictori T. Io h. f. l. 1 Paullus i. 15 L Ulpianus item l. 15 LIT. 18 aliqua re gesta pus esse nec mirum est, ei in hoc delicio sufficere actionem qualem qualem,
quae possit reduci ad voluntatem improbam ct l. 13,
quum mera Ver actio, quae animo injuriandi careat, puniri
nequeas l. 15 β 28 h. f. Ulpianus; l. 26 Paullus nec tamen voluntas hic quoque fani in discrimine es ponenda, ui respici debea error in persona l. 18 β - Paullus. Nam hic quoque, quod saepius, dicendum est: plus est in re quam in existimatione mentis cf. eundem di d pro emi l. 2 a GilDoinde in deliciis publicis, in lege potissimum Iulia majestatis voluntatem in actione respiciendam esse s 8. . h. t Modestinus l. T, procul dubio pronuntiatur, quom Io-bricum linguae non facile si imputandum. Si vero Paunos ipse d8 8 leg. Corn. l. T: in lege Cornelia dolus pro faeto accipitur, neque in hac lege culpa latu pro dolo accipitur;