Nicephori ... Compendiaria de arte disserendi ratio, omnium eruditorum iudicio absolutissima, Georgio Valla Placentino interprete. Chirii Fortunatiani Consulti Dialectica cæteris omnibus & doctior & argutior. Georgii Vallae Placentini De expedita rat

171쪽

an pauper

i de Ut tam tetro: sitiatici rubitus.

172쪽

ditas, mellis, molestia, morbus, bilitas, re id . genus alia. In studio, qMod eri afidua o vehemens sioluntatis in re aliqua occupatio, ut gra-matica, rh etorica,geometria, mercatlira... In consilio, qκid adhibuisse uideri potuerit confli- ex eis quae tentauit alit peregit. In factis, in casu, in oratione, qκidbecerit, ricta. quid acciderit, aut quid dixerit. Haec ac Malia personis deplitantar, unde vis argumento ram non parua erui potest. In negotiis quid an recesberit, quid in re ostendatari quid consiecu tum sis lectatur, cavsa quot omnium con siis deratur. Capitur argumentam a loco, a temapore , a modo, ab occasione, i facultate,ex opportunitate inquam loci, ex magnitudine , ex interuallo, longinqgitate, propinquitate, solitudine, celebritate, oenatura loci commoda vel incommoda, ad id perpetrandum, de qgo est quaestio. In tempore, interdili an noctu, praeissens,praeteritum, futκrsim, buggerit argumeta. Nam iamdiu facta, in fabularum videntur numerum pervenisspe . Confideratur etiam quido Asυ quid o 'me, aut contra uti magni indo negoti , mgltitudove melius colligatur.

173쪽

mentationis.

174쪽

modo non explicant cui adiuvant, bed implicat atq; pr edisit. Quisnamlh3potheses suppostiones nomincre solent isti citra cxlustiam

traditionem proponere non cognoverit s alit propositas confusia omni abacta barbarie non depraehenderit . Nam proponentem, omnis homo est omnis homo , quis non cernat balbum enunciare, idi ex Ioquendi more: terminorsim expositionem, verborum ρο orationum interis

pretationem solent barbari homines appellare, quae prorsus ridicula, bermonum, laruae quaedam flunt, quod ab M uomni remotae emulli 't. Deinde bae, sit quae paulo remotiores fuerint loquendi consuetudines, de grammotica facultate Uuque dicendi clari morsim vitorum, facile percipi posssent, atq; innotescere.

at non Aristotelicum, non Platonicum, non cuiusqvam alterius eminentis philosophi iudicium haec iure attingenda censiuerit. μ-e6bant ergo ista a nobis quoque, quae disse

175쪽

Nomen. Verbum

uniuersa tua Indefinita. Particula. Singuiaris.

176쪽

us legit, Lucarpus non legit. In quibus omnibη vini conseiderandissent termini, qui siubiecti repraedicati nomine iam recepto apud omnes Iolent nuncupari. Est autem Subiectum, quo aliquid dicitur quod Mubsideat pagionib':ut Lucerpus ridet. est sitquidem Eucarpus, in quo ridendi polo. Praedicatum Φbum est verbum,inquo inis elusia ea passio,quae inesse cuipiam dicitur. Nee audiendi qui trifarie partiuntur orationem, in praedicatum ubiectκm, re copulam. Copulant uerbum ipsium iuniores appellando, quid enim nugis ridiculum est,quim ita omnem resoluere orationem,ut pro eo quod est Plato diffutat, diacas Plato est dilutans, consiuerum loquedi modum perκerbe, barbare, rustice 'que immutando. Quem enim ridiculum sit loquendi modu ab iis

poti*imκm discere velle, qui ipsi loqui nesnam cum dico,Plato scribit distribit dialogos,

pro lina re ac pasione accipio, quae de Platone dicitur,praedicatum id totum nominandum: sior nihilominus ea dico, Plato sphilosophus,

177쪽

Enuntiario Propositio sumptio

connexio

complexiot 61 EX PED. AR GVΜ. RAT,

quippe quod id i um est philosophus, res ut

in tanquam sit uoce una enuntiata. Μens si id dem humana ita plane concipit no minus, quam si adhuc plures ad cus polones . ut Plato est philosophus dilutator egregius acessant ergo

nugatoriae ac praerancidae tales resolutiones, cillae orationes enormant utantem implicat, . rerumpropemodum nullam breum afferunt explicationes sq. commoditatem. Exiis iras conexa oratio, enxnrisio nuncupatur . ea in argumentatione ut filo fimo collocata, si in primo loco propositio,si in secuia a umptio, si in teratio connexio.vel complexio a priscis linguae Latinae uiris,a iunioribus mendose conclusio bolet appellari.ut si quaesto oriatur, siti ne utilis dialectica.texatur boc modo epichirema, Vtilis in quaeuis scientia geram afaso discernens, haec propositio. est autem huiusmodi dialectica, hoessumptio ergo utilis dialectica: haec complexio omnium porro enunciationum , ex quibus quae inbubiectissiunt pasiones, indicantur: quaedam citra medium ullum fiam faciunt , i cunctis, hominibus receptaepunt. qxaedam non omni--s.Qua Igitur ab omnibus receptae Aunt quod ndem

178쪽

omateri Latinis cutem, fata π commMnes notiones ,rta nans veteres. laniores vero,animi coceptiones. QMae porro non omnibus infident,

nec satis receptae flant, sed quibusdam duntaxatthsses Graece, Latine possitiones appellantur. Theses Quae unumquodq; abbruunt,d nitiones dicunmr. Quae uero ex alio aliAd pronunciant, communi nomine b3pothebes . Ηγpothebum autem inpotesta quaedam uerae re creditae ab eo qui dis it admuruntur,ob capiendam scientiam. Aliae non creduntur,quae itaq- credκntur discetibus admisbae proprio nomine aequiuoco generi bHothses:

quae uero non cretantur,petitiones dici solent. Ex his igitur orationibus omnes texuntur arguo mentationes. Argumentationu generabunt duos)llogismus seeu Epichirema Graece:at Latine is ogi viri hoc aursio, ille ratiocinatio, re Dagoge . Epichirem. Graecis dicta, a Latinis inductio Exsollogismo πανν' Dis3mema, quod commentum nominamsis, Fcut ex inductione exemplum atq- similitudo.s Ilogisimus itaque ut dictum est, oratione fine simplici, siue connexa , conflat triplici, prima propositio: fecunda albumptio, tertia comis

179쪽

x M EX PED. ARGUM. RAT. plexio appellata. qui cum plaribri fiat modis eos longius probequendos non ducimus: tu quiassimplicem arguendi quaeris callem ut rhet

ros quos docent oebequκnrur oratores: non per multarum disciplinarum invios anstactus te uelis detorquere, rum quia si modo id scire con- cxpiscas,po'sex magno nostro opere expetendorum ecfugiedorum perexiguo negotio qκὰ ς quid uelis tibi depromere. In torum, omnis argκmentationis ratio hoc habet, ut tribus limitibus Uet:κno, quem indubitatum esse convenite

altero,qui medius est tertio, qui ex confimbu fautriusqui omne amimal in bubstantia animata sensillis: bie caret controuersia. Crocodilus in substantia animata serebitis: hic medius limes, extrema conectens:ergo Cro dilus est animali. hic ex consiensiu buperiorum conficitur. Ex hirarisme- Iogis no Ent,3mema conscitur. id de props,

a. tione aut assumptione concIuditur: ut pi proba. bile texas argumentum hoc modo, Aesch3nae tradenda non est pecunia. qgando pecuniam eapiens Psistratus,urannidem occlipavit . uel hic noctu obambulat, fur ergo est. Inductio autem ex pluribus aut exemplis aut similitudinia

180쪽

bus e citari de hominibκs exemplabunt: sinde caeteris similitudines,uelut si fuerit quaestio, an is demum homo dicendus sit generosius,qui

clarifimo naus genere per inductionem et u mentabor hoc modo, Quis ham clitellariκs mulus generosius est, non ne qui ingentia siubuerulonera quid da uarius non ne qui greφι incedit lenit mο s no qui de stirpe ortus clari 'mas Pomum quod uocabis generos*m,non ne quod saporis electiμmis non quod de pulcherrima crbore aut de amoeni 'mo decerptsim loco Ita erago hominem quem generosium uocaueris ' non ne qui uirtutibus nobilitatus est, non qui maioribus ortus sit eminentiμmis. haec inductio exemplum est ut i priκcto homine Gracchus mediocriter statum Reipu. labefactans, impune occisus est,m conbul Cicero, Catilinam orbem terrarum subgertentem impune non occideriis Similitudo quot de rebus eodem modo compς

argumentandi ratione quam tantopere

effluitabas alte cos criberem , quaesii aliquibus