장음표시 사용
151쪽
EπPED. ARGVN. RAT. tonem, Georgium,tacarpum. Quantitas diuiditur in lineam, superscem, corpus, locum, rem pus, merum,o orationem, re quantam quiadem aliud est continuum,aliud discretam. Continui quiηssiunt nominatae syecies. Dibcreti reliqua duo, mer',et oratio. UM quati quoddam est situm habentiκm adbe inuicem rarumlin ipsis constiterunt particularum, ut linea, δε ρ escies,corpus, Iocus, quoddam non habentia sitam, κt n limerus, templis, re oratio. nam licet tempκs fit continκκm, no tamen etiam habet positionem,quod non perstetis quod non perstat quopacto positionem habere potuerit rassus aquanto, quattuor efflaut mathematicae.nam cotinuum: uel immobile est,re Geometriamfacit: uel mobile σ procreat Astronomiam. Di3 creta uel perseesie instititur,oe facit Arithmetica: uel ad alterum lectione habet, et facit Μ cam. Oualita diuiditur in habitum re cffemonem p Sibilem qualitatem,o p ionem, potentiam et impotentiam,siguram et formam Habitas est, intensio affectinis re infeste permanentiae eae iugi oe exercitata amone,ut in naturam transtire si arur . π quaedam eo crata Abu natura hab,
152쪽
GEORG. VAL. AVTΟ. 33πi habitus etiam nomen obtinent, gae a natura suti nobis insita nedum affectione,At Mi ses, re catei risensμs. Pa ua qκalitas similiter est,paβοηθι incrementum intensilio que dijiculter deIebilis: , plane Me indelebilis.Non deserunt philosophii qui in moribκs pariteri disciplinis habitum dicerent pr*κamq quelitate in ira, odio, reliquisse, que pertκrbationibMs ex langore. Caliditatest porro refrigiditates nun c in habitu er affectios ne ponerent,nunc in pa*Ma qualitate oe aegris rudine, re perinde a participando habitus ueli affectio iure dici uidetur caliditas. ab alterando autem p illa qualitas neI polo. P otentia ut in infante cum dicimus cursorem,vel iracκndlim est e potentia Grammati m, vel Musiiclim, vel Astronomlim, et omnino eorum quae in praestentia non posit exercere, et temporκm eccessu cottingens ut id posit efficere. Impotem vero cum qui capax non est natura ad aliquam olim obeuis iam actionem,ut homini κοIare,imp ibile est, re aquilae in aqga vitam ducere, et eqsio sermocinari,π caetera quae factu imposibilia. Figura dicitur linearis ffictio reii alicgilis expresio,
forma prominens rigalitu ἴκbstantia ue,et idea
153쪽
s3s Ex PED. A R G V N. RAT. re informatio, re interpolata coloratio. Sunt qui figuram in rebus accipiant inanimans.Foris.
mam uero in rebus animatis. Alii figuram ruidem fastigiosie procedentem: Formam gero suo pernam vocant buperjkiem. Ad aliquid renoratius distributum , quadrifariam dividitur, euiseententiae Grammatici quoque astipulano.
tur in naturam, fortunam, artem, er prop
sistam . Vbi distribritur simpliciore modo in bursum, orsum, ante, pone, dextrorsium e-uosum , sea horum singula uariam habent affectionem: nam eius quod est Mursum, mul- ω disserentiae, in nubisus , in arisere, in Gstris, ia polum, supra polum. Similiter de orsum, er reliqua, in i nitum particulario
ripvi locis mariantur. Quando autem diuiditur in praebens, praeteritum , refuturum tempus. Presens in dissiduum, reliqua diuiduntur. Facere difiribuitur in rem, er oratione, resensum interiorem. Aestio per manuum exercitum, perque instrumenta omnia, er borκm si uti in suas actiones. Sermo in omnium nationum idiomata .Interroganti namque, quid bie tabi facit occurrimus emocinatur, dilberit,intel-
154쪽
ligentia excutit. Pati in ea quae in cnima fiunt, Cr quae in corpore, quae pa=iones siunt infiti-
tae. Compositum este dictribuitur in statum, se onem,recubitu, quorum stingulabuas habet lin tota genascenctu aequali, uel in aeqκali, ambobus pedi disserentias. Nam flatus est, vel in tota planta, uel in extremis digitis, uel geniculantibus, uel
huebus, vel uno cruris nixu . Se 'o quoque rem pronasupinata, alterna poplitis in gensia mutatione,, similibus. Recubitus pariter bupinus, pronus, obliqκlis, atque ita in caetera. Compo, situm est e quoque in uidere, ut in acersio frumenti, narenae , ut in oleo, aqκa,st similibus. Et Mariis agendi figuris Habere distribuitur, sicut in armatum vel quomodocunige tectum e. Permutatione aliqua alit imp tione, ut in modio,in 'elu,reliquis que vastis.dicimus namque modium habere triticum, uinumge habere
fietiam. In p sionem, lit clim quis habet opes, iugum fert uel habet, o similia.
155쪽
bus ac uocibus, de quibus omnis oritur ambi itas, confieqges Mil detur, At cmbiguitata ,ssiue quι -- bonum genera ostedamus, quae vetersim conben se philosiophoru,cut soli Deo, uel natarae caelesti signi cognita, cui omnibus obuia, aut bolis peritis hominib'e Iorat quaeso-Ii naturae coelesti cognita nefas indagare: quae ornmbus certa, lirum est di4putando exquirere, sola restant igitur peritis duntaxat explorata ratione to intelligentia patefacere, quorum ratio
est omnino qucdripartita. Quaeritur siquidem fit, quid sit, quale sit, re cur fit. An fit, ut, is Vbstes Aiacem occiderit, an ultra Indiam sint populi, an Genua a Magone poeno sit dim-ta,et a Romanis restituta, quid fit homo, quid sit eclipsis, quid *t continentis, quid sit electrum. Quale sit,ut qualis sitit iudica natio, qualis fuerit lato, vilis nardus Celtica, qualis Neroniana uia. Cvr sit,ut cur coelum rotundum, cur homines ciuitata condiderint, cur leges, quibus
156쪽
GEORG. VAL. AVTo. 241 teneretur scilicendas essee existimoveri rur GaIoram rex in Italiam duxerit exercitum. Proinde an fit coniectura explicatur hoc modo:vtea quaeritur natura ne sitius inter homines,m opinionibus:ratcu quaeritur, quae 'erit origo G-- i q. rei, ut quae origo Grammaticae aut rhetoricae disciplinaerum 'ue reliquarum:cut de interitutit num siti in homine uirtus interitur quid sit dioitioe explicat π: ut cin quaeritur, quid sitit iupici quid fistbacrilegus, quid sit aether,propriune fit recte loqui Grammatici et ornate dicere, si ne proprium oratoris, alit qκoissent petries orationis, qvot sunt virilitum genera, is qκα-ritvripae sitncrura auari seditiosii gloriosi, im sustiQuale, sitne appeteta gloria, en expeten preMnia, laus ne an opes magis expetendae, nufugienda paupertas, aequumne situlasci in rias nonsu ne sit gloriae causia morte Omre, μνμ'em lectare coniectκre explicatur. b.
DE SEDIBUS ARC mentorsim pariter a limentis.
157쪽
m hiciendum est. Et quoniam dialemcorum seu probabilium cupis habere cognitionem demonstratiuorκm re sophisticorum locos millos faciemus, quos tibi in in nostro magno licesit opere expetendorum ac supiendorsim inigeri, nuc de mum probabilibus erimus contenti. Ssint ergo Loci, unde probabilia educκntur argumenta, regumentorum ipsiorum sedes,qκorum alios existra dicendi rationem ad id quod in controverissa positam est, comprobandum accipimus. aIri. quos ex causa trabimus, illos artis expertes, bos artifciales solemus appellare . Ex illo priore generesiunt, praeisidicia, rumores, tormenta, tabulae, iusiurandum, testes. ex altero sunt,ex toto, ex partibus, ex nota,ex coniugatis, ex genere, ex forma, ex similitudine, ex differentia,
ex contrario,ex adisinctis, ex antecedentibus, ex consequentibus, ex repugnantibus, ex causis,ex estems, ex comparatione maiorsim, avi parium,aut minorum.
Praeiudiciam itaque dicitur res,quae cum fit tuta 'erit, affert iudicaturis exemplum, quod sequanturint abenatu aduersus Milonem. Confrmana
158쪽
GEORG. VAL. AVTO. 3 fmcntur praecipue duobsis , autoritate eorum in pronunciasierunt, o similitudine rerum de gibus quaeritur . erit ergo a proeiudicio argumentum huiusmodi. Senatus conbulti de hac re praeiudiciκm latum est non est ergo quod de ea Phtru dicamus.Nam aduersius conbultasenatus, decreta ue principum Mel magictrctglim ,remedium nκllum esst. i Rumor ac fama publicum testimonium est: quia qui vult infringere fermonem uocat sisene ullo certo alitore distersium, cui malignitas dederit initium, incrementum credulitas, qκod fr uti inimicorκm alicui posit accidere inno,
g tormentis probamus, cum dicimus invenistam eiusmodi in quaestionem ob uera fatenis di nec itatem . Contra tormenta, dicit ipsa
esse plerκnque causam falsa dicendi, quod altis patientia facile, mendacium facit alijs i mi,
A' tabulis,aut pro tabulis,aut contra tabulas, quas scimus refelli ac recubari, id notius est amgumentandi genus,quam ut pluribus hoc tempore κideatur explicintam
159쪽
x44 ENPED ARGVΜ. RAT. A tes Oniis argumentatκr, circa quin patronus causicrum udor,pro testimon8s'comtra testimonia κο pacto argumentcnd- , res ipsa nos admonebit. ' . A iureiurando arigmentabim , magnam momentum videri, a uiri autoritate inductum, aut a uiri improbitate refellemκs. Pervulgatasatis haec bunt cetκmentorum geisera,quae artis dicuntur expertis,oe ex ea qua
agitur causa, facile nobis buggerantur. Quare
ad an Pialia transeamus. . . A toto igitur ducum argumentum, m quod
is quaestione ροβtum est, definiendo comprobamus . Des nitio proprie per genus re disterentiam', ut homo ea animal rationale. torica est ars bene dicendi . Sed cliquando loco definitionis utimur descriptione, ut homo est
nimal bipes,cuius caput in caelum attollitur, σhinae ab humeris dependent manus, et eo modo
reliqua. Si ergo quaestio de toto aliquo, ea definiendo diluitur. Est autem de*nitio ut Plato in. luit bregis oratio, siubiectae rei naturam o Helioens.Vt alitem Aristoteles:Deffinitio est oratis
quae id quod distinitur,explicat quid sit, haec igi
160쪽
tar proprie per genus re differentiam,vi Axiamus,id faciti sed aliquando etiam diuidendo,ut genus in steries. aliquando partiendo,ut torum in partes : ut si fuerit quaestio de animali quid sit, de toto animali quaeritur per genus ergo digerentiam diffiniendo diluo quaestonent: cudico, animal ea subflantia animata beUIis. diuidendo autem idem ostendo oblique dicendo, ιnimal est,quod partim in terris, partim in aquis
partim in aere uitam ducit. Partiendo hoc moi
do: animal est quod anima constat bensibili ercorpore. Aliquando desinimus a contrarii r motione, ut Horatianum illud: Virrus est uitium fugere, sapientia prima Stκltitia carasse. Sicturarit ergo quaestio, an concha maris fit animal, a toto nempe ab animali traho argκmentlim per
definitionem, dicendo, animal insubstantia animata sensillis: concha maris est hubi antia an
mala fien ilis, ergo concha maris in animal. Ex partium enumeratione trabitur argumentum ut quaeratur, an montis c pia sit domus, diluitur quaestio hoc modo: domus conflatsolo undamento, ac parietatibus consiurgit, oetecto βι perne contegitar : c pia non est huiusmodi, i non