M. Tullii Ciceronis opera

391쪽

eonsilii, & maximi animi, tum verbisu quoque bellorum gerendoriam in primis eorum hominum, qui nunc sunt, exerci

tatus.

XV. Quare, si etiam monendi estis a me, Iudices, quod non estis, videor hoc

leviter pro mea auctoritate vobis praee pere posse, ut ex eo genere homines,

quorum cognita virtus , industri , selicitas in re militari sit, diligenter vobis retine dos existimetis. Fuit enim major talium virorum in hac republiea copia; νε quum esset, tamen eorum non mod Iahiti, sed etiam honori consulebatur. Quid nunc,o-

his faciendum est, studiis militaribus apud

juventutem obsoletis Lesaris autem hominibus, ac sum is ducibus partim aetate , partim civitatis discordiis, ac reipublicae calamitate consumptis tinuum tot bella aut a nobis necessari suscipiantur, aut subub. atque improma nascantur nonne ει hominem ipsem ad dubia reipublieae tem-Pora reservandum , ceteros studio laudis , ac virtutis inflammandos putatis 33. Recordamini, quos legatos nupin bello L. Iulius, quos P. Rutilius , que L. Cato , quos Cn. Pompeius habuerit scietis suisse tum Μ. Cornutum , L. Cim nam, L. Sullam, praetorios homines, begerendi peritissimos praeterea C. serium , T. Didium , Q. Catulum , P. Riv

392쪽

sum , non litteris homines, ad rei mihi ris scientiam, sed rebus gestis, ac victoriis eruditos Ase vero , nunc inserit oculos in curiam, introspicite penitus in omnes reipublicae partes : utram videtis nihil posse accidere, ut tales viri desiderandi sint i an , si acciderit, eorum hominum

copia populum Romanum abundares Quae si diligenter attendetis, prosectb, Fudices, virum ad labores belli impigrum; ad pe ficula sortemn ad usum ac distiplinam peritum; ad consilia prudentem ad casum, fortunamque , ehcem , domi vobis , ac liberis vestris retinere, quam inimicissimis populi Romani nationibus,, erud Essimis tradere, & condonare maletis.

XVI. At infestis proph signis inferumtur Galli in Fonteium ' instant , atque

argent summo cum studio, summa eum audaciae Nos ver , Iudices, nonrat muntis . firmis praesidiis , vobis adjutoribus . isti immani, atque intolerandae barbariae resistemus t Primhm obiicitur contra istorum impetus Macedonia, fidelis 6c amiae populo Romano provinciae quae quum se, ac suas urbes non solis consilio , sed etiam manu Fonteii conservatam esse ruat ut illa per hunc a Thracum adve tu ac depopulatione desens fuit, sic ab huius nunc capite Gallorum impetus, te

rorente depellit.

393쪽

33. Constitvitur ex altera parte ulterior

Hispania, quae profect non mod religione sua resistere istorum cupiditati potest , sed etiam sceleratorum hominum periuria testimoniis , ac laudationibus suis refutare. Atque ex ipsa etiam Gallia sidelissima, 4ravissima auxilia sumuntur. Venit huic subsidio , misero, atque inn centi Massiliensium cuncta civitas , quae non solii ob eam causam laborat, ut huic, a quo ipsa servata est, parem gratiam referre videatur sed etiam, quod ea conditione, ataue eo isto se in his terris collocatam esse arbitratur, ne quid nostris hominibus illae gentes nocere pos

sint.

36. Pugnat pariter pro salutem. Fonteii Narbonensis colonia, quae per hunc ipsa nuper es,sidione hostium liberat ,

nunc eiusdem miseriis, ac periculis com- moVetur. Denique, ut oportet bello Gallico , ut maiorum iura, moresque praestri hunt, nemo est eivis Romanus , qui sib ulla excusatione utendum putet omnes illius provmeiae publicani, agricota , euarii, ceteri negotiatores , uno animo M. Fonteium, atque una voce defen

dunt.

XVII. Quδd si tantas auxiliorum no trorum copias Induciomarus ipse despexeris , dux Allobrogum , ceterorumque

394쪽

eum omnium s.cris , dehibris e bella gesserant' postremb. prospicite . Iudices ct modo dignitatem populi Roma , antisim pertium, ut his apud vos preces virginis Vestalis, quam minae Gallo. rum valuisse videantur.

395쪽

-jus rarationis tempus inGreum , a gumentum autem ais est. f. RMAnius Tamquiniensis Caesenniae uxori moriens Uum Rum bonore u rum Isarit ut meretur una cum

filio fierede in eum Fusio monu , O auctione bonorum constituta, ca- fenista 'ndum ex iis bonis emere de sistentia amicorum constituitu idque negotium Sex. Mutio dedis , mi fundus pecunia Casenniae e suffixi a imis Caesennia quum non senses A. Caecinis mus et e - que heredem fecisset. decessit. Tum AEbutius fundum tam , quem man dasu Caesennia emerae, suum esse . xit. Itaque constitutum fui , qua

die in rem einem veniretur, uti

396쪽

Tria messis de rionis est. BV asia da vi rematur etiam is , qui non deserit de undo, sed ais a singressis proh GH : de qua re Cicero in ramo oa Tota milii causam Caecina de verbis interdimitii r res involatas definiendo e sicavimus, jus civile laudavimus , verba ambigua distinximus. SA-

397쪽

pissiciis ampudentia valeretri non minas nunc in causa ederet A. Caecina Sex. bEbutri impudentiae , quam tum in vici cienda esset audaciae. Verum Willud considerati hominae esse putavit, qua de re iure decertari oporteret, armis non contendere & hoc constantis, quicum vid armis certare noluisset, eum aure, judicioque superare. a. Ac mihi quidem quum audax prae- ripa fuisse videtur abutius in convoca dis hominibus , Carmandis , tum impudens an iudicio non vim qubd in iudicium venire ausus est Onam id quidem, tametsi improb fit in aperta re , tamen malitia est iam usitatum sed qu. non dilabitavit id ipsum, quod arguirur, confit'ri:

nisi fori hoc rationis haDuat, quoniam , facta vis esset moribus , superior impos sessione retinenda non fuisset; quia contea ius , moremque facta sit, A Caecinanicum amicas metu perterritum proiugisse ;nunc quoque in judicio , si causa more , institutoque omnium defendatur , nos i

seriores m agendo non laturos com

suetudine recedatur , se Nub impudent egetrit obde superiorem dascetarum : quasi ver aut in dicio possit idem improbi

tas , quod in vi confidentia', aut non ebrientitis tum audaciae cesserimus, v. manc

pudentiae facilius obsisteremus.

398쪽

3. Itaque long alia ratione, Remperatores , ad agendam causam hac amone Versi , atque initio veneram. Tum enim nostrae caulae spes erat posita in defensione mea , nunc in confessione adversarii: tum in nostris, nunc vero in illorum test sus de quibus ego antea laborabam, ne,

si improbi essent, falsi aliquid dicerent; si Wobi existimarentur, quod dixissent

probarent; nunc sum animo aequissimo. Si enim sunt viri boni, me aiuvant quum id iurati dicunt, quod ego iniuratus insimulo: sin autem minus idonei; me non laedunt quum iis sive creditur, creditur hoc ipsum quod nos arguimus sive fides

non habetur, de adversarii testium fide d

rogatur.

II. Verumtamen quum illorum causae actionem considerori non video , . quid impudentitis dici possit: quum autem es tram in audicando dubitationem kVereor,

ne id, quod videntur impudenter fecisse, astut weallid secerint. - , si negasesent vim hominibus armatis esse factam finit honestissimis testibus in re perspicua tenerentur: si consessi essent,in id quod nullo tempore aure fieri potest, tum

A se jure iactum esse defenderent se rarunt, id quod assecuti sunt, se injecturos vobis causam deliberandi, judicandi Iustam moram, ac religionem simul illud.

399쪽

quod indignissimum est , futurum arbitrati sunt, ut in hae causa non de improbitate Sex. butii sed de aure civili iudicium

fieri videretur. . Qua in re, si mihi esset unius A. Cineinae causa agendavi prostere satis id neum esse ma defensorem, propterea qubdfidem meam, dirientiamque praestaremuquae quum sunt in actore cauta, nihil est , in re praesertim aperta ac simplici , ubdexcellens ingenium requiratur. Sed quum de eo jure mihi dicendum sie, quod pertineat ad omnes, quod constitutum sit a majoribus , conservatum usque ad oetempus , quo sublato non sollim pars aliqua iuris deminuta , sed etiam vis ea, quae iuri maxim est adversaria, audicio con firmata esse videatur video summi inge ni causam es non uti demonstretur quod ante oculos est, sed ne, si quis vo bis error in tanta re sit obiectus , omnis potius me arbitrentur cauta, quam Vox religioni vestrae defuisse. D. Quamquam ego mihi sic persuadeo Reeuperatores, non vos tam propter iuris obscuram, dubiamque rationem , bis iam de eadem causa dubitasse, quam, qubd videtur ad summam illius existimationem hoc iudicium pertinere, moram ad condemnandum acquisisse, simul' illi spatium

ad sese ossisendum dediae. Quod quo--

400쪽

niam iam in consuetudinem venit, Ad viri boni , vestri similes , in judicando fisciunt, reprehendendum fortasse intis , paerendum vero masis etiam videtur: ideo quod omnia iudicia, aut distrahendarum controversiarum, aut puniendorum maleficiorum causa reperta sunt: Moriam

alterum levius est , propterea quodis miniis laedit is persaepe disceptatore domestico diiudicaturri alterum est vehementissimum qiadis ad graviores res pertinet, non honorariam operam amici, sed seu intem iudicis, ac vim requirit. 7. Quod est gravius in cuius rei causa maxim iudicia constituta sunt, id am mala consuetudine di lutum est: nam ut quaeque res est turpissima; sic maximhina turissim iudicanda est is ea, in qua existimationis periculum est , tardissi audicatur. II in igitur convenit, quae causa sierit ad eonitituendum iudicium, eam. dem moram esse ad iudicandum i Si quis quod spopondit qua in re verbo se uno obligavit, id non siicit, maturo Iudicio sine ulla religione judicis condemnatur

qui per tutelam, aut societatem , aut rem mandatam, aut fiducia rationem , fi a

daVit quempiam , in eo, sub delictun majus est, eb poena est tardior. Est enim