장음표시 사용
4쪽
-Apud Ambrosum Girauit, sub Pellicano,
Epistola familiares , cum Commentariis Clarissimorum uirorum
nerulae Alexand. & Anseli Poli iani obseruationes scitu dignissimae. His adiecte sint annotationes M. Deci che ni sco. Io. Baptist , nitit IN. Secet ii, cum Indice copiosissimo,quo& Epistolatum omnium genera quibus de rebus tractentia vo abula ipsa 'abunde dignoscuntur. Omnia accuratius &dili- gentius quam unquam antehac impressa. 1 riis accesserunt, candide lector, Petri Victorini uiri sane dorissimi Castigationes in locos aliquot subobscuros, nunqua antea satis ob men
da cognitos, quo uide suis quibusq; locis asterisco notauimue
5쪽
GEORGII MERULA L ENARRATIO. EO RGIVS MERVLA ALEXANDRINVS STTIEL ENSIS DOMINICO SANVTO PATRICIO VENETO SALUTEM.
Xponuentiani hi superiore anno discipulis nostris eam Cic. epi-
Lentulum Spintherem de Alexandrino rege in regnum restitu edoleribitur. Et si argumentum S summam ne ocii Strabone potiminum fretus copiose exposuisse uiderer, tu tamen tria dixisti cumulatius explanari per nos oportuisse hoe est cur regno Piplo minis pyllus Roma. eoneerisset, postulans a Senatu
populoque Romano ut in regnum reaiaeetetur.Tum autem cum dicat. Res igitur per eosdem ereditores per quos cum tu aderas agebatur. Creditores ne an potius
competitores ut quidam codicis habent legendum foret. Et qui pecunia Regi credidissent. Postremo syllabae sorte que in ea uti regia non parui momenti erat haud salix aperte explicatam a me fuisse quanquam Luea. seeutus qui ha e scribat. Haud equidem immerito eumanae ramine uata Cautu ne niti pelusia tangeret ora Heia perius miles ripasq; aestate tumentes. Dixisseminuersibus sbilimis eontineri, mi
te, Romane Vrptum caue: quo liberali di non interdicti hominis sermone motus quotiens historiam illorutemporum legetem,curiose omnia perquirens atq; obseruans, quae ad id, quod a me qu,sa isse, intelligendupertinerent, apud Dionem rerum Romanarum scriptorem uberem atque saeundum eausam Alexandrini regi, ut in senatu tractata sui inueni simulque collatis nostrorum seriptorum &gre eorum historiis rem ipsam me asse tum tibi dixi.Tune diligentiam nostram laudas smulque ius gratulatus, qui sudiosi epistolarum ad Ient. sunt: aliud per me exponi uoluisti in quo me quandoq: dubitare uidisti immo ingenue eofiteri in eo m- pertum illud nobis esse, hoc est quod senserit Liuius ubi in primo ab urbe eondita elasses atq: centurias a servio Tullio pro habitis pecuniarum institutas deseribit: hoe subiunges. Haee omnia in diuites a pauperibus inclinata onera deinde est honos additus,non enim ut ab Romulo traditum exteri semiaverat reges uiritim suffragium eodemq: iure promiscue omnibus datum est sed gradus facti ut neq: exsul ut quisquam suffragio uidere , S uis omnis penes primores civitatis esset. Per obseuru enim est quomodo nullii, si Aragio excludere & uti omnis pefies primores ciuitatis esset. Hanc perdifficile quaestione cum sollicitissime inuestigare ex Dionysii Aliearnasei antiquitatu libri,,quod uix fieri putaba,quo pacto fieret cognoui. soluitur igitur pulcherrima ad agnitione Romanae historiae quaestio decenturiatis & Curiati, comitiis. Sed ne te longi ut Sanu te praesatione re in orer,ad Alexandrinu negociu,quo maxime Ci.laborat Lentulo gratia relaturus accedemus. Vale.
Egyptiorum reges a Ptolo. Lagi silio, qui primus Alexandro
lucee ait Ptolomaei appellari sint morti nota atq; ex in ambus indita cognomina, ei, apud scriptores raseos legunt tu ex ordine sueeessionis in ultimo geographiae libro a Strab.eo memorantur. Auletes uero ultimus Ptolomaeo tu flagitiosus ita-gitur utpote qui choraulam exercuerit,atq: in regia certamina celebrarit,ad sus ple eum aliis concertaturus progibat huius frater fuit Pto alter cui Cyprus inditionem cesserat Hidg stra. refert. Hie cum aduersus Ro bene de se meritos ingratum se praeberet liablatus&ipse est.insula uero a Ro in. oeeupata suit. Sed auletes ad stabiliendi, regnum pecunias quibus da Romanotu proprias & mutuo acceptas ut amicus & so eius Roma notu appellaretur impendit, quat postea cum ab Aegyptiis per uim exigeret: molestus ei uibus erat,tum propter hoc: tum etiam φRomanis Cyprii repetere uolebat: qua rem Alexandrini iubebant: uel repudiata, Romanotu amicitia & societate. Ergo cum nee eos ut quiesceret persuasisset,nee posset per uim cogere,peregrinum enim exercitu no habebat Roma ex Aegypto profugit,)ccusauitq: yptios selim regno expulissent Contiait aute ut de eo redueendo ageretur Lentulo Spinthere consule, i Cilicia mandata fuerat.interea Alexandrini dum ignorarent rege Italia uenisse,nue mortuu existimabant,Beronice illi ui filia in restno eonstituerunt.qiis primu Cybiosacie maritu ecepit,& huc diebus paucis eiecit,cum elui ignobilitate illiberalitate inq; pati non posset. Pro illo alius uenit, qui & ipse se Archelau Mytradatis situ simulabat qui Arellitii quid is fili uierat eius qui contra Syllam bellu gestit. Rex aut e Ptolomaeus Ro .prosectus a pompe suscipitur,2 senatui co mendatum lioecu Alexandrini rescivissent,centu oratores Roma miserunt qu responderent eriminibus quibus a rege acetis aretur,reerimina tur': illude uidi iniuria quibus eos assecisset: quo praecognito quavis Romae esset legatis rex insidiatus est sub seuoribus': alio atq; alio dimissi, in itinere multos eoru prius5 Ro. uenitent interiecit quoida in urbe ipsa tolli curauit, alios Pterrefaciens, uel pecuniis comi pens persuatit,ut neq: conuenirent,& eoll6querent magistratus de iis pro quibus missi fuerat, neq: in totu ullam memoria de caede 'alioru sacere, quod ad negociuo ecultu fuit. senatus aut e grauiter rem tulit: viam eoru acerrime Marco Fauonio alio agete modo. Nam multi legati socioru Ro .misit per uim perditi fuerat Pisterea no paues Roman. dona aeceperat,qui n5 permitteret Dione qui unus erat legatorii in senatu ingredi, neq; mentione ulla de eae de legatorii quo uso, i, adesset sacere Caeso uero per dolu Dion neq; de eo poena rex dedit. At cu Pom. ut su
pra diximus rege domi sis pisset illu hoe facto ditiodi, subleuauit. plurimi aut inde ae sarens pauci ad modii e uicti fuere:tantii acceptio munere poterat,ut se inuice ob propriti quisq; perietilia iuuaret:& hec qui de pecuniarii gratia mortales faciebat sed principio insequetis anni lolii, smulacro qg in labano erectu erat fulmine icto per aliqd lepus rediictio Ptolomaei repressa est simul etia si illinos uersus adeste, hoe astri pium uenere. Si aegri ti reet auxilio quoda indigει uenerit,eius amicitia ne abnuerit , sed illu de eii multitudine ne iuueriti, quod si aliter saltu fuerit laborei & pericula habebitis. Ex hoe Guenientia uersuu egererentur admirates,quaecunq: prius decreuissent tesseidere C. Catoni iti. pl. in primis obteperate per Fesbγllino tum uersuum sententia in publicia uenerat. Nam eum non liceret tu quasilulta otia uel uin nisi
6쪽
Peio, senuus decreuisset inuti iis enuntiare, Cato uetitus ne sisllanti Meuitaretur, neerdotes eoegit,
P eiri squam responsum i ienatu acciperent,oraculum sibyllae aperire. Post hae uero eum sententiae in sena xii dicerentur,eenserentq: quidam reditum regis Lentulo spintheri,sed sine exercitu ,alii uero rem deferrentPom ut eum eum duobus licto bus redueereta Pto. gnita si ila sententia rogauit,ut per Pompe. redueexetiir: plia uero Canidium tradit rogationem ad tribunos plebis tulisse,ut Pompe. sine exercitu eum gemino
Iahore ad Ptolo. m Alexandrinis conciliandum, destinaretur cui rei non grauiter haesisse uisus est Pompe. - , sed ienatu, id omisit eauia honelle reddita, uiro timereti simul etiam cp eo ad rem seu metariam uti uellet, et tit iidem historici hoe est Dion & Plutarinus tradunt. Lentul' Spinther etiam consul maxime laborasse,
Ut Praiectura annonae Pompe. mandaretur, tradita illi omni potestite terrarum & maris,que Ro. Po. pareret: hoc autem fecit Spinther ut ad maiorem magistratum Pom promoto ipse ad regem Ptolomeuni auxilio mitteret iam Aulus Plancus in eollegio tribunorum recitauit literas quibus notabatur P . orare ut pro spinthere Pom.mitteretur.Cum uarias autem & dissidentes senatotti sententias Ptolo. eognouisset, desperato reditu Aulus Ephesum concessit apud eam. Postea uero quamquam Romani auxilium abnegassent, & grauiter eius lat*- Plancustiones ferrent,reductus est & regnum re perauit. Noe autem sererunt Pomp.& Gabi. tantum enim potentia re reuma tunc ualuerunt, ut praeter popula uoluntatem,& senatus decreta Pomp. Cabi. sempserit,quem Pompeius Syriae tum exercitu praeiecerat, ut regem reduceret nihil enim eurarunt alter muneribus, alter uero gra- Gabinustia de sibyllinis uersibus. Reus deincie Gabi. iactus est, sed conuinei non potuit tum Pompeii, tum meu miarum gratia. Sed eum legamus Catonε Rhodi cum esset atque responsum Ptolo. Ciprii tapectarent altero Ptolomaeo ciuibus tune pulso, & relicta Alexandria Ro. naviganti ea lye, ut Pompeii di Caesi .armis in regnuxeduceretur, consilium optimum dedisse ut domum rediret, & eum itiis ciuibus pararetur. Dubitabit ali quis eur Dion tradat Alexandrinos aegre tulisse Ptolomaeum pati Cyprum ae pari a Romanis eum ipse iritiere S insulam in potestate haberet: illud addidimus quantu tempora supputare potuimus, cum Alexan- detrii de rege eiiciendo consilia inirent, tune Pomp. Claudium Pulchrum, qui author fuit tollendi prolo P claudi inaei in piratas incidisse, regemque rogasse ut se redimeret: sed preeium perexiguum rex misit, adeo ut ri Pulincreatae id excipere erubeleerent. Remissa igitur regi pecunia, & remisso Clau. sine precio tribunus deinde plebis creatus Clau. euicit ut M. C. Cyprum mitteretur, eam ab rege ablaturus. Sed Ptolo. re intellecta prius qtiam ille aduentasset, stipsum interemit: Ca. insulam accepit, ec regis opes uenundedit, pecuma Omnis inpii Leum aerarium relata: quod Lura. significat cum dicit . Quod Ca. longinquam uexit super aequor Cypro. Ergo eum iussu populi mitteretur Ca. ad pecuniam accipiendam, satis Crprus Roma. imperio parebat, eum in dignitate regni Aegyptiorum iureque Alexandrini in quo animo ferebant, iam insulam, cui permultos annos Ptolomaeus imperauerat, in Romanorum iura cedere. Sueto. quoque signifieat post initam eum Po. Ro.1ocietatem, Ptolo. Alexandria pulsum. Nam Ca laborabat ut sibi Aegyptus prouineia plebiscito daretur, nactus extraordinarii imperii occisonem, quod Alexandrini regem iuum socium atque a mi
elam a senatu appellatum, expule M uitur ut socius atque amicus Ro. Po. Ptolo. a senatu reduci Dollulabat nee sine causa ali iuste senatus de eo redimendo tradiatiter Witia rem piam Gamae varii 1 qia, i ii , quae
autem sciret uersium sibillinorum sententia, latis supra demonstrauimus. Restit ut exponamus atque eomprobemui ereditores legendum esse non competitores. Sed haec subiecta Ciee. uerba ad Qu.fratrem eonse inabunt. Creditores uero regis aperte pecunias suppeditant contra Lentulum: sine dubio res a Letitia remota uidetur esse tum magno meo dolore, quanquam multa feci, i ed ualde miror cur domi exponens illud iu - ..tiena. Ipsi magna sonant sed tune cum creditor audit Praecipue. Inquit enim creditor qui meuniam eredit
dhbito Crea toritem euius peeuma aliquid aliud agit: hoc loco, &apud Ciee.res agitur per eosdem era ς' φηditores nugatoris plane hominis uerba,quae nec coarguenda sint. Nam quid aliud aliquad ereditorem meti nia aduersu, Lentu ageret, non intelligo, sed qui pecuniam regi crediderint, quod & tu querendum eristi nihil equidem, quod ex historia habebatur, inueni, p terquam ea quae de Rabirio Posthumo Cieristribit: i, enim grandem peeuniam regibus Alexandrinis crediderat: pulsus interea regno Ptolo .dolosi, eonsilii, iit diuit sibylla postquam sensit Posthumus Romam uenit,huic egenti & roganti hie silla pecuniam eredidit, nee tamen primum, nam regnanti crediderat abiens, nec temere se credendum putabat,quod erat ne mini dubium, quin i, in regnum restitueretur a senatu,populoque Ro. In dando autem & eredendo praerest Ion tu, nee tuam solum recuniam credidit, sed etiam amicorum mite quis degat aut qui, no admonet quod male eecidi bene eonsultum putares id est dissicile quod cum spem magnam si ingressus id non tae qui usque ad extremum: supplex erat rex, multa rogaba omnia yollicebaturri ut iam metuere Postlitimus eo peretur ne quod eredidera perdere si credere constituisset modum mihil autem erat rege illo bladiti . nihil hoe benignius,ut magis poeniteret coepisse, quae desistere licer Per haec Ciee. uerba eonilat Rabiriti suam ct Rabirius amieorum petriam regi,& in Aegypto, & postquam pulsus regno fuit, eredidisse, quod eonvenit eum ho possum' quod Dio stabit, regem dum regnare Romanas quibusdam pecunias iubiliendi regni gratia mutuo aere Credatorta, impendisse. Quod autem largitione regia multi corrupti titissent,& sapia eet Dione demons rauimus, & res regii cice .idem significat his subiungens,liine primum exoritur crimen illud, senatum eorruptum esse dicunt docetque Cice ad sumptum itineris,ad magnificentiam apparatus, comitatumque regium luppeditatam pem niam a posthumo luisse: ergo ausim ego assirmare creditores regios,qui Lentulum pecunia oppugnarent, noalio, fuisse quam Rabirium de tueamicos,qui pecunias regi erediderant. Hine suboritur alia dubitatio si triRo uenerat eur scribit Cice. onium regis legatum aperte Lentuli partes pecunia oppugnaret respondem' regem ut supra demonstratum es in eon latu Lentula Spintheris,& Qu. Metella nepotis Romam uenisse illasque non inimicci Po. R . senatum datum: post ueto cum uaria derernerentur, Εpnesum eoncetiisse, & alit Romae legatum Amonium reliquisse,aut ex Asia misisse ad procurandam in regnum restitutionem: bit in . radem oratione idem Ciee. Rabirium posteaquam rex a Gabinio reductu s suit,in Aegypto mansisse,ut pecuniam exigeret etiam infra dignitatem Ro. nominii Lentu uero consulatu desinctus in prouinciam Ciliciam queri mandata fuerat,eoneesit ex qua facilis erat in Aenptii mirasitus,&eommode potuisset, siue cum exercitu , sue sine exercitu regem deducere. Quare in rete per se reducendo multum per amicos laborabat, &
it creditoribus quidam regiis abunde,ut arbitror, dictum est. Ad emeta iam transeamus de uerbis LiuiuD-
7쪽
manum illud in quo maxime eontinetur eonsuetudo serendorum sugra orum ad errandos praecipue ni iaDionysius Matus latis gnosci non poteri necetiplicari,nis Dionysii Mirari libros, qui de antiquitate Romana in- Alicarna - sedibuntur, audiuerimus, tum quae is de ordine & diuisone graduum in serendis suffragiis tradat, subtili uiseus pens rates,cum uerbis Livii contulerimus Magni momenti res hac quando frequeter apud histori eos & or Blondut tores de centuriatis curiatisque eomitiis mentio fiat ignostendum autem est Blondo serotiuiensi, qui in sua Comitia Roma triumphanti de comitiis tractans,puterea fere nihil dixi qus apud Gellium & Pompeium Festumi centuriata punturi qui duo scriptores uelut per transitum n quo hae duo comitiorum tenera differrent delibarunt. Ea
duntaxat uir no indoctus,quae suis temporibus cognosci poteran aperire uoluit e quanquam ex quibusdam Cici uerbis,ut infra dicemus,nescio quad quod aueritate non multum abest, de centuriatas comitus tradid
ri non uero iam explicatius discrimine atque ordine serendorum sufragiorum disseremus, si illud praemo- nummus sub regibus quinq:,hoe est,a Romulo ad Seruium Tullium, belli paeum munia viritim facta idem di se stragia in comitiis data, quod proprium fuit euriatorum comitiorum. Posteaq uam uero census deseriptus suit distribuisq: centuriae ad centum numerum, oneribus inclinatu a pauperibus in dites,hoe est,ut diuites pro copia opum & saeuitatum onera publica ferrent sui plus conserebant in resp. usum,in plures par titi centurias, plura lustra a ferebant: de ordine autem Maia,ae numero centuriarum mam distincte loqui non possumus quam uerba Limi,quae omnia subnotauimus: De Tullio sieteribit. Aggrediturque inde paeis longe maximum opus,ut quemadmodum Numa diuini auclior iuris fuisset, ita seruium conatiorem omnia in ciuitate discriminis ordinumque quibus inter gradus dianitatis fortunaeque aliquid interlueet, posteri iama ferrenticensum enim instituit rem saluberrimam tanto iuturo imperio,ex quo belli pacisque munia non tiaritim ut ante, sed pro habitu pecuniarum serent tune classes Onturiasque, α hune ordinem ex censi de- Centuriae seripsit, uel pace deorum,uel bello .ci lii, qui centum milium aeris,aut maiorem censum haberet, lxxx conse-Prima sal cit centurias quadragenas seniorum ae iuniorum: primae classis omnes appellati seniores ad urbis custodiam sis ut praesto essentouuenes ut seris bella gererent. Arma his imperata,galea, cupeus, ocreae, lorica, omnia ex aere, his ut tegumenta eorroris essent tela in hostem hastaque & gladius additae hiae elata duae fabrum centuriae Secunda qua sine armis stipendia sacerent,datum munus ut machinas in bello serunt. Secunda classis intra centu usq; lassis ad quinque & septuaginta milium Onsum instituta,& ex his senioribus iunioribusq: uiginti conseriptae cin- Tettia das turiae. Arma imperata situm pro clipeo,& praeter lorieam, omnia eadem tertiae elassis in quinquaginta milium censum elle uoluit totidem centuriati& eae eodem discrimine aetatum iactae nee de armis quiritiam mutatum ocreae tantum ademptae. In quarta classe census & quinq: uiginti milium totidem eenturiae Acte arma mutata nihil praeter hastam α verutum datum. Quinta classiti aucta centuriae triginta factae,fundas lapidesque missiles iii seeum gerebant. In his accensis cornices tibicinesque in tres eenturias distributi. Vndecim milibilaliae classis censebatur,lite minor census reliquam multitudinem habuit unde una centuria facta est immunis militiarata pedestri exercitu ornato distributoq: eo uitu ex primoribus ciuitati, xii scripstaturias sex. Item alias centurias tribus ab Romulo institutis sub iisdem quibus inaus ratae erant nominibus seeit. Ad equos
emendos dena milia arti ex pia Llieo data,&quibus equos aletet viduae attribui que bina milia aris in annos singulos penderent.Haec omnia in dites a pauperibus inebriara operardeinde est honos additus: non enim ut ab Romulo traditum exteri seriiauerant Reges .uiritim sistratium eadem ut eodemq; iure promiscue omni-
Liuius Classe s sQuarta clat, Quinta Elatias res quod raro incidebat,ut secundae classis vorarenturore e fere unquam inita ita descenderent,ut ad infimos peruenirent.Nee mirari oportet hunc ordinem,qui nune est post expletas quinq: & triginta tribus,duplieato eorum numero centuriis iuniorum seniorumq: ad institutam a Ser. Tullao fiammam non eo uenire. Haee sere eadem a Dionyso traduntur in libro.Vii ubi narrat quo pacto damnatus fuit Martius Coriolanus: rem tameipsam apertius declarat,docetq: qua ratione pullus suifragio exclusus uideretur,& uis omnis penes primores qui ordine, eentum nonaginta erant n sex diuis classest ut supra ex Liuio demonstrauimus quanquam numerus ciniuriarum sue ordinum non contingat hunc numerum: Sunt enim centuriae.αxe annotatae. Sed adrraesen, ne ocium haee numerum discrepantia parum facit,nisi serte praeter derem & octo centurias equitu, tres etiam a Romulo institutas annumerauimus .igitur quotiens nonaginta tres ceturiae idem sensissent,tune in ea re de qua agebatur serendorum sustaarorum finis aderat neq; amplius dabant reliqui, eenturiis lex &nonaginta ferendos calculos quod si narrassent inter se primae classis centurae quae numero erant nonaginta octo eonnumeratis in eis decem & octo centuriis equitum, tune secunda elassis, quae erat duarum & uiginti centuriarum, uocabatur,& tertia fassas ae deineeps reliquae,donee idem septem & nonaginta eenturiae sentiaeest. sed persaepe certamina dignitatu & magistratuu finem per eas centurias,quae primae uocatae erat accipiebant ita ut non esset opus amplius in aliquo ultimis. Raro autem ita res uariabatur,ut ad ultimum usq: sistragium procederetur. Liquido de his Dionysi uerbis patet quomodo nullus exeluderetur suifragio, eum omnes centuriae in campum Martium prodirent, &ius omnium foret ad serenda sitfiragia , uis autem ipsa penes primores maneret hoe est quotiens non uariassen quorum tamen si ista a nunquam adeo variabantur, ut necisse esset admittere infimae sertis homines. Hic fortasse quaeres cur tantum septe &nonaginta Gnturia certamina eampi deciderent ad quod dicimus hunc morem habuisse Romanos,& etia ab Athe iliens bus,ut Augustinus serabit semiatus est,ut in iudiciis quotiens pares essent sententis iudicum reus ab lueretur.In errandis uero magist atabus,& in certaminibus eampi,' ilia paria non poterant esse si sagia, quae omnia numero erant.exciti tibi primu ultra dimidium uentu era statim finis imponebatur. Ergo nonaginta septem fine statuebant, cum transcenderent dimidiuula hae erant Onturiata mitia in quibus stafiragia serebantum ex sensuae aetate quia centuriae erant diuisae bifariam senioria ad urbi, eustodia di iuniorum,qui foris bella gereiat. Et Aulvi Ges quia Romanus populus his comitiis non multa aberat ab instructo exercit pro militari munere mulsis erat
lius ideo dixit Aulus Gellius centuriata comitia intra pomeriu fieti titias ede, quia exercitu extra ucte imperarix oporteat.
8쪽
o tuat ira urbe imperari ius no st, propterea ceturiata in eapo Martio haberi exercituq: imperati pris
tu cius. lolit si quoniam populus esset in seredis suctragiis occupatus. Preterea ide auctor tradit maiores malitatu, comitus centuriatis fieri. Ciee.quoq:,quod & Blondus notat Luctu Murena defendens ambitu, peii ,1ne consulatus ac fatum inter alia argumenta hoc uno potisiimum usus est. Murenam forma omnitiminuiore delectum fuisse illo die quo auspicato comitiis centuriatis Lucium Murenam consulem renuncia- ut.irat enim grauissima forma comitiorum, quorum uis omnis penes potentes esset. Curiata uero eo mi- Comititiatia ut per lictorem euriatim calabantur,id es uocabantu expromiscuo suffragiorum genere constabant. curiatasae enim ab Romulo & reliquis regibus instituta suere, Omniique R .po ad euriatam contionem uocatus
insutum conueniebat, nimbuique quibusdam loca sori concludebant: in quibus sngulas euriae separa- tun tanquam in septis sistebantur, uiritim suffragia laturae, &sere plebis ita & leges euriati, eomitii, ro- trinundinum facta serebantur.in uestra autem Aristoeratia terendorum sufiragio mim hie ordo non Lin designandis autem magistratibus quotiens uniuersa concio in atrium amrrisiimum i per subsellia patiati patricii ad 1 orte clectionis prout sors exierit, citantum quae diuisio subsellio ii habet quidpia si mile uocationi tribu si per septa diseretarum. Est quoties dux creatu quia magistratus ille summia, est,& per retum.Vnus d xl.uiri miro Ordine de quod uia neri posse videturJorte & eonsilio delecti, statii tum modis
ius iotii habentinam qui prior quinque & uiginti su firagiorum puncta tuleritiis satim dux salutatu diis iliuique est ad hune numers peruenire,quam in generali concione ut dicitis mi lle suffragia tulisset quod
aegrauiore iudicio de matutiore consilio res tanta geratur. Disserunt etiam sustragiorum qualitates: Nam in quem plura puncta e duobus aut quatuor competitoribus collata fuerint,is magi urati ii designatum quae lex in curiatis eo mitiis Roma. seruabatur.Ali in duce creando contentio su stragiorum non admittitur, noeest
uis plura tulerit :quod in centuriatis comitiis seruabatur. Nam cum candidatus quispiam sue is consulata, siue praeturam aut quaesturam peteret.Vu.&.XC.de quit,' supra dirimus, ctragia aecepisset, illim designa iatu diabebat. Patauit, si licet maximis minima componere, in creando eo magistrati qui ius inter stolassicos dicit ii estigia quaedam euriatoria & centuriatore comitiora apparent. Nam sacrare legum studiosi per natio ne, quasi centuriatim diuiduntur, tamen unaquae': nationum delem eui potestas pro omni gente ferendi suileagii datur qui uero liberalibus artibus atq: philosophiae incumbui, uiritim latis sesagiis rectore se enim is appellatia creant. Et quia de comitiora ratione multa disseruimus, praetereundo non uidetur quid esset prae satiua sun rapiorum, de qur pHrogatius tribus atq; centuriae dicerentur. Pedianus ait praerogatiuas tribu, esse, iis prime susuiu serunt ante iure uocatas. Mos eni in fuerat,quo facilius in comum concordia populi firmaretur bina domo de iisdem candidatis comitia fieri: quo tu tribus prims praerogatiuae dicebant, quo, uellet consules fieri:secudae iure uocate, p in his sequente popula,ut sipe tatigit,prerogatiuam uoluntate iura omnia complerentumlige elegantis uni Jc nobilissimi interpretis uerba ut plenius ti mellii, intelligantur aliquid a nobis addendii uidetur: quantia ex Li.& reliquis historicis,ubi praerogatiuae mentio fit,contieere possumus nure uocatae tribus ac centumae dicebantur: quae iussit consulis aut tribunorum in eoneione ueniebant hae ad serenda si Aragia uocabatim e supra divisti .sed antequam ad iuctragia inarentur Onnunquam sermo in populo habebatur de dignis indigni sue ut serent. Caeteri diligentiores ad suffragia de Aristocra
, liquam praerogatiuae similitudinem reserat:tandem depraehendi eos magistratus qui per scrutiniu designan- seriuriiutur quodammodo praerogatiuae more designari.Nam lunt praefecturae quaedam in urbe quae serutinio patrule signat mox untiae o patritiorum Ordine consentiente conseruntur,& sere, quod patribus plaeuit, hoe amiseria concio sequitur atque eonfirmat,sue leges serantur,sue magistratus demandentur. Lit tamen si auando ut diuersa a patribus S a senatu concio statuat tune existimamus quod Rocin demoeratia praerogaritam dixerunt, id nostris temporibus Venetos in 1ua Aristocratia scrutinium appellare:&, ut semel diramiti Od sentio quicquid suffragus uniuersalis concionis confirmandum atque rati heandum est: quatiuis ro- aes patres id deereuerint, praerogatiua senatus factum dici potest. Ad nostram sententiam tum confirman- am,tum apertius declarandam,que Liui.XXIdib.scribat ubi de Hannibale loquitur subnotauim'.Quin per Praepotatio titiam militarem qua exteplo iuuenis Hanibal intra praetoris delatus imperat5 :intenti omni u elamo ua militaris Tertuli
uo studio suisq: se Aragiis illii imperatore exercitus fictura erat. Tertulianus ite in Apologetico Laberius ero elariis tempore nome Christianu insae tu introiuit,annunciatu sibi ex syria palestin quae illi e ueritatetios .iminitatis reuelauerat,detulit ad senatu O prsrogatiua sufiragii sui: Senat quia ipse n5 erobauerat re, itidi od enim iuit praerogatiua lusi raetii Tiberii,nepe quia prius ille decreuerat Christu nostru Deu haberi. ocos rite poscere uidetur ut de Omulgatione lem pauca disseramus Na leges ipsa trinudino serri solitae erat ea alio mo rite a iure lais dieebatur,nis trino Imulgaignundino, ergo qd esset trinussinu prius dicendu ui Trinundietis r. Prisci Ro ut Varro & Dio sus authores sunt,annu ita diuiseret,ut nonis modo diebus q in agro uer numreritiar in aliquo opere faciendo urbanas res usurpare reliquis septe in ut rura terent de quo die intelleiae mihi uidetur Ouidan fastis eu ait, Est quoci: q nono semp ab orbe redit. Ergo nudinis rustici tribus inrtiu Henietes permutationes faciebat rem uenal tu,ste': coponebant,& de publicis tuom erant ea lege D litii,& quae permitteret ipss senatus suffragia seretes ea sanciebanti tune Triti uni maxime plebis legem Pro-iolgabatit Aeq; statuebant tertii sori siue trinundini. Nam primo soro legebatur lex itidem secundo soror' tertio foro cumturba ex agris uenisset rogatio fiebat & prae subiiciente seriba,uerba legis populo reci Daritia neqine populus sanciebatiemo primo de secundo sor uelut hi nundino,lex promulgabatur : hoe est,t cxponit Pom.Festuson uulgus edebatur.Est enim promulgare, quasi prouulgare:& ut diluciditis rem ostgamus, tempore promulgationis hecbat intercedere: eu uero lata esset nequaquam quam rem smifieat Ci-exo in Prima Antonianarum haec dicens aduersus leges duas quas Antonius post Caesaris mortem pro Halmite rat: hoe est de tertia decuria iudicum . Et ut de ui & de maiestate damnati ad populum prouoca
mi si uinent:ait enim ae de his tamen legibus qua promulgata sunt, saltem quaeri possumus de his quaei a iii Lia:
9쪽
latae direntur,ne illud quidem licuit.IIs enim multa pro patione latae sunt antequam seriptaei quid est ergo quod dixit nulla promulgatione lata sunt: nempe 'uod mundino populo recitatae non merunt nee li-euit illis obsistere,aut eontra diceret uel ut nimis proprie intercidere.Vnde paulo post ait, loquor de legibus promulgatis,de quibus est integrum uobis,demonstro uitia, tollite: denuntio uim,arma remouete:hane serendariim legum consuetudinem maiores quo'; uestri Sanu te optime in Aristo cratia institueret. Nam quotiens grauior qilaedam res tractanda inciderit, ae ea prius in curia sancti sit ma patres togatur aliquo die tum deliberatione permissa.Postea uero lanatus seeretum super ea re fit,prout censerint prudentiti imi uiri:mox uero quae senatus decreuit,ad concionem uniue salem delatatiuntur sue sanciunturdis tamen illud diuulgari licit quod superiore anno factum uidimus ubi lex sumptuaria lata fuit de moderando praecipue mulierum ornatu. Ea enim lex primum ad patres per principes senatus relata fuit: quam hi moY eum praerogatiua suorum sussi avorum concionari demandarunt, quae patrum decreata magno studio scivit.
Quam multa in epistolii familiaribus quae nune habentur Ciceronis praepostera: tum quem in ordinem restituenda. Cap. XV. ACTU s sum Cieeronis epistolarum familiarium uolumen antiquissimum, de quo etiam supradisi,tum ex eoipso alterum descriptum, sicuti quidam putant Franeis ei Petrarchae manu. Descriptum autem ex ipso liquet multis argumentis, quae nune omiserim. Sed hie posterio quem dixi codex,ita est,ab indiligete bibliopola conglutinatus, uti una trant posta paylginarum decuria,contra quam nota fit numeris deprehendatur. Est autem liber in publicagntis Medicae bibliotheca. De hoc itaque uno quantum comiciam cuncti plane quotquotolarum earundem eodices, Gu de fonte capiteq: manarunti inque omnibus praeposterus S peruerius lectionis ordo:qui mihi nunc loco restituendus quasique instaurandus. Quare adhibe quasi animum qui que liberalis nas literas amplecteris. igitur in libro octavo. Cflii epistola ad Cieeronem se incipit Certe inquam Albiutus est, me repraesentante pronunciatum est, x quidem omnibus ordinibus, sed & inpulis in unoquoque genere sententus.Vide modo,inquis,hucusq: ordo nondum interpellatus. Quae autem statim sequuntur uerba. Uteris ostenderis,&caeterat diueria prorsus a superioribus atl alterius epistolae inuenias Perge porro:ab ea ipla epistola deinceps numerare sequentis ad eam quae si quarta &vigesina, ius ita principium: Non me Hercules.Nihil unquam enim quae cum superiore continuatur. Vt legas ita, aeeite inquam ala lutus est me representante pronunciatum eii di quidem omnibus ordinibus sed & singulis in unoquoque genere sententiis. Vide modo inquis. oti me Hereules:nihil unquam enim atque ita reliqua Qbtexet donee ipsa, quam diximus alterius esse epistolae perueneris ad sequentem decimam: euius hoe initium: Si tu inquis Hircium: quam eousque lege dum in uertia haec incidas. Si ullam spem quae simul offenderis Totum hoe delebis,aut in recto uitii caetera mihi probabuntur. Totum hoe inquam delebis aut indu ees,quoniam aliena plane huic loco.Mox denuo recurres ad ea quae posta perperam sunt in illa Caeli de qua primitti, dictum atq: ita eontinuabi, lemonem . si ullam spem steris ostenderis ita tractam luens ad epictolam pervenies tertiam ab hac di uiges mam scindeberi inmientem. Duabus eius epistolis respondebo clausam ite hae fini si enim nihil est in parietibus aut tecto uitii, caetera milai probabuntur. Post eamque statimeoti sequi debet epistola quae nunc ab illa undecima:sc ordinans. Delectauerunt me tuae literae. Comprobathune ordinem quem posuimus non solum codex uterque,uel ille antiquus uel hie ex eo statim natu, a quo stere, quoque omnis bibliopolae uitio deprauatos laquet. Sed intellectus etiam sensu,q: ipse luee clarior se ut acutius inspicienti quicquid usquam prorsus obliti est ambigui : tollatur. verba in Ciceronis epistolas ex Ennii Medea de Graeca Euripidi. Cap. XXVI. iC E R O in epistola ad Trebatium. Hoc tibi tam ignoscemus nos amici, quam ignouerunt Medeae Quae Corinthii aree altam habebant matrone opulentae optimatest quibus illa manibus gypsatilnus persuasit,ne sibi uitio illς uerteret quod abesset a patria. Na multi suam rem bene gessere S publicam patriam procul. Multi qui domi aetatem agerent,propterea sunt improbati. Nemo ex his quorum editast sententia suspiratus est adlitie non esse ista plane Ciceronis uerba, sed poetae ali ius magis: cui liceret uti uocibus, illi ulmodi figum,ceu sunt illa Quae Corinthum arcem altam habebant, Et matronae opulentae optimates: neque saltem hoc videmini iambo, adhue in his uetii bus extare integros duos,aliorumque quasi discerpta membra uelu- ti uocitari No, hae ex Enni Medea uerba esse colligamus,non quidem suo prorsus ordine sed quo eommodissimum Ciceroni fuit allegata. Nam cum de graeca ruri diu etiam ab Ennio Medeam i n latinum eognouissemus,sententiam protinus horum uerborum de ipsa nimirum Euripidi tragoedia quando illius Enniane iacturam fecimus, libuit au para. Sie igitur in ea fabula eum matronis corinthiis loquens inducitur Me dea, uti persuadeat non sibi uerti uitio oportere quod absit a patria. Quando multi, inquit, honesti etiam procul a patria,multi contra domi tuerunt inglorii. Nam male audiebant peregrinae foeminae, unde illud inicii m. Adeon est demens,ex peregrina Similiter taceti posse ait parmeno,samiam fuisse Thaidis matrem tune Athenis uictitantis.Verseulos autem Euripidis ipsos ex Medeae persona ne quis fortasse desidere hie ascribemur .κo A. Dii ακες. lo puta iam ας mori e CNτωρ σε ua αγι rara τα ς o μήλαατυ απτο, του Λ w θέαιοις Us κολορ ι υ ο λεῖαρ ἐκτήσαντο vin μίαν Quod autem diximus poetam Ennium degraeci uertisse tragoediam Euripidis Medeam , partim d euerbis ciceronis coniectamus, qui se ait in primo de bonorum malorumque finibus: quis enim tam inimi spene nomini Romano est, ut Ennii Medea aut Antiopam Pacuvii spernat, aut reiiciat. qui se iisdem Euripidis fabulis delectari divit latinas literas oderit partim etiam quod Ennianae tragoedit principium multis locis,ut a Quintiliano uolumine quinto,ut a Cieerone in libro de Ato,ut item ab aliis authoribus identidem citaturi sed nusquam tamen longiore tractu quam in theto Morum secundo Eiusdem Ciceronis ad Herennia Quod si ex codicibus uariis emendatum subieribimus, ut illustretur obseuritas loci s aliquot in lingua latina aboriens: qilotiens unus aut alter de eius tragoediae prinessio uersus allegatur,supprisio authoris nomine.
Gutq; intellectit lut penso. 32Ioeus ipse apud ciceronem ne est: Ne Ennium,inquit,& ceteros poetas imitemur quibus
10쪽
muri quibus hoe modo loqui eoncessum est.Vtinam ne in nemo te pesio se tibiis casa seeidisset abiegna
ad terram trabes. Ne ire inde nauis inchoandae ordium ecepisset, quae nune nominatur nomine Argo: qua uiuitiem delecti viri petebant illam pellem inauratam alietis Colebis i interio regis peliae per dolum. Nanunquam egra errans mea domo esserret pedem Medea animo gro, amore leuo saucia. Est autem trabes in
ne ii lo fecundo singulatis numeri quemadmodum &Priscianus legit libro septimo. Vetustissimi enim ut Trabei ipse inquit,etiam trabes pro trabs proferebant. Euripidi su ero tragoedis pii hcipium si eum Ennians co seras, pro traba
12Pannies terrore, qui uoeentur,eoque locupletissimi eitati testes. cap. XXVIII. N Ciceronis epistola ad Tironem,quae posita in edit temo familiarium uolumineo sese raptum est. Et Attietis noster qui quondam me commoueri intellexit idem semper putat nee ui det,quibus praes diis philosophiae septus sm. Herese quod timidus ipse ests Ioa αυ, .Pamea uois paniel tre
tantur,ut arbitror, a graeci, repentini quidam terrores A consternationes,quales utique lym- tore, 'ohatici metus usque adeo irrevorabiles, ut non ratione modo sed mente etiam careant. Quo item uerbo Cicero idem utitur in epistola ad Atticum libro quinto .seis enim inquit quaedam αι .a: diei. Facit item Hyginius de pati leo terrore mentionem quo loeci de Capri eortio,his uerbis. Hie enim dicitur eum luppiter titanas oppugnare .primus obiecisse hostibus tetro te qui panicos dicitur: ut ait Aratostenes .Qua fabulam & Germanicus innuit in Arat eo comentario. Euripides in Medea se ait. muta a xosa D δελ- ,δε. .F. Panos autem uocat iras Euripides , si ii est apud antiquissimum ipsius Panos
niam inquit tepentinorum terrorum, consternationum ea ulam deo pani tribuunt. Et apud Synesium in Synesius libro de prouidentia se inuenio ferme diri: n scia ri x. , P ti. 14M . o. Et panici tumult' inte ediu exeret tum oe pabant.Quolo eo amplitet etiam cuiusti odi essent hi denique teriores explieatur uininterpres etia nescio quis ita uerba lite ipsa sγns sit enarrat: ut panteos appellari terrores dicat, cum retente in exercitu uiri equique perturbantur nulla comparente causa. Solent enim inquit sceminae ui numinis instinctae panos Orgia elamoribus concelebrare: quibus utpote repentinis, metu audientes asticiuntur. Sed &Nicetes Chonitates non aspernabilis omnino inter grseos author, pani eorum meminit phantasmatum in oratione quapiam sua. Theon quoque Arati poetae interpres. Militasse ait pana deum aduellus Titanas,primumque eum uideri concham illam tortilem Se turbinatam qua pro tuba utuntur inuenisse: quae graece Coletios appellatur: factumque ipsu, opera ut se armandi socii, interim fieret copia dum sonitu quocunque illo qui panicos uocatur,in fugam Titarie, aetebantur. Sed de Nonnusso eta Dionysaeon decimo retem se Nonnusseribent Athamanta tune insano sanos sagello sit Hattihi ait. Nune uir diripstis aurea bombum illum in lo-nuisse paniel saturni flagelli uerba ita sunt hi Ar mi ,-α-ἐ, Et item ' ι. Aia i διι κJδεῖα M tactu, Quo autem nunc pia eulo Valerii Flacci pulcherrimos poets uersus taceam surt hoe ipso positos in libro argonauticon tertio.Dant inquit,sthere longe signa tuba, uox&mediis emis- tenebras. Hostis habet portus soliti rediete pelasgi. Rupta quies deus ancipitem lymphauerat urbem Migdoniae Pan iussa serens sevissima matris. Pan nemorum bellique potens,quem lucis ab otis Antra tenent, patet ad medias pet deuia noctes seligetum latus &torvae coma&sbila frontis. Vox omnes super una tubas qua eornus 5 es. Qua trepidis auriga rotis nocturnaque muris Claustra cadunt, talisque metus non martia elagis, Eulaeniduque non tristis ab aethere Gorgo, spatierit aut tantis aciem raptauerit umbris. Iudus &ille deo pauidum praesepibus auferti Cum meus & profugi sternunt dumeta iuuenci . Quint. libro etiam sexto apud eundem barbarus quispiam ad terrorem ineui Edum simula era panos praetulit. Hispidus inque dei latuit terrore irexi .sed a foetimus historiae graeeus author in libro tertio monstrolo aspectu quempiam ap soliditi, paruisse pellitum dicit, Albanis Romanisque praelium commissuris. Etenim deum pana belligetum fuisse uel ex argumeto Nonni cognoscimus ueleet Theo eriti fistula nam in ea sunt ista quoque uerba de Pana deo. Eundemque fuisse Atheniensibus auxilio contra Pellas cum alibi legimu ,,tum
in ea ipsa quam diximus siluta: hii uerbis. Vitiosa quepiam in epistola Ciceronis,deque uocabulo quod ess sciam achia. Cap. XXXuis. vs Tic VM nimis & illepidum soldidumque adeo plane voeabulum Ciceronis
epistolam oecupauit, eam quae est ad Blutum isto prio ei pio Nirabiliter mi Brute laetor: se enim in ea legimus, meaeque ille Daehementes contentiones tanquam scientia an nihilatae esse uideantur. Quod quidam tamen hactenus eorrigunt: ut di eant tanquam si iam an nihil atae esse uideantur. Consulant quaeso aeiuditi peritique ido neorum uerborum ueterumque lectionum,consulant suum quisque iudicium senialiumque e tum demum aedere audeant an nihilatas contentiones scriptum fuisse a Cicerone. Nos in eo licibus duobus ediceae samiliae, quorum supra quoq: fidem allegamus,mendose id etiam sed tamen ut erroris adliue uestigium no sit abolitum, se repetimus tanquestia machiae esse uideantur. Quare suspieimur legendum sciam hi sunt enim Seia maia Seia machis nihil sane aliud quam umbratile, pugnae.sentit.n. Cicero hoc utique frigere iam se plane in senatu non chiae Reeedentibus Bruto rebus, suasque illa, uehementes contentiones, sciam achias uideri. voeabulum ipsum perquam est elegans apud graecos:& magnopere usi tu. in .Galienus quoq; medicus in lib.ta se ait
Inter olere, exercitationes quae tamen attenta uiolentaeque non sunt,& cur- hni limsus annumerat, dis iam achias. Denique ues Eustachius in Odilreae commentario Rapsodiae tertiae de uerbo eo sic meminit. El.M.vatro satyram unam e suis