In Omnes C. Plinii Secvndi Natvralis Historiæ Argvtissimi Scriptoris libros, Stephani Aquæi Bituricensis, viri Equestris, Commentaria

발행: 1530년

분량: 752페이지

출처: archive.org

분류: 화학

511쪽

COMMENTA. IN . XIX. PLINII, m

bis diseEmen inuetum est 'spesque disseretiam secere in cibo etiam inio asse vianali, Si in his quoque sibi aliqua tribus nasci negant caule in tantum saginato.&e.. Non signato legendum ceset, propter id quod paulo mota sequitur. Ecce altile, spectanturasparagi, &e. Sunt qui contedant rite legi posse, nato, quδd Pliniri paulo superius dixerit. ET CAELATURIS VIVERE, &e. Item ae quisita nasci poma pauperibus interdicta,perinde,acsi dicere velint fieri potuisse ut iussu principisaut praecepto procerum, quaedam holera esculentiora fuisse signo, ac nota aliqua discreta,quo soli vescerentur,&quo pauperis mesa non ea Eret indit paulo mox Ph. - SYLVESTRES Natura fecerat uidos, M. Bud s,non horridos,sed corrudas legit,cuius opinionem comprobo aegi tamen posse rite autumo no corrudas,nec horridos,Vel horridas,sed horto, putatim hie enim Pli. cura hortorum agit:deinde stilo in delicatiores mollioresque debaeetais tur quδd nimis eu se cibos esculentiores perquirant,ac differentias in eo genere ponat. in tamen natura fecerit hortos sylvestres Ut quisque demeteret passim. perinde ac si dicat,quosdam essὸ qui curiosius quam par sit hortorum curam age dam suscipiant:quo plantae hortenses fiant esculentiores, quando tamen natura feeetit hortos primo incultos,acs uestres,acpaucularimpesar quo quisque passim Corrue demeteret quantum volet.& Vitae sustinendae sussiceret,quibus collatis hortos te da. gi apte posse liquet, votis tamen legentium id censendum relinquo. Nee id pro comperto do, quo iram grauis author Budaeus aliter censeat ECCE sin quit Plinius) ALTILES SPECTANTUR ASPARAGI, M. Hic saginautos intelligit Budarus homo eruditionis eximioris,uerum quia promte dici solet Tot capita esse,tot sensus.Non vitio m1hi vertet aliquis cervicosior:si quid censeasuper hoc dixero: Palam est certe Attile voeabulu, dici ite & significare id quod domi saginari solet, quare altiles pisces,altiles gallinas vocamus, sagina scatentes,

sic certeherbasdomi ubertime prouenientes metaphorice altiles camus,quasi laete prouenientes domi dico,quia id verbum ad domestica sola refertur quare setiles asparagos Rauennates Vocat Ph. qubd laete ac uberrime in campo Rauenato proueniant,quod liquet carmine Martialis quando ait. , Mollis in aequorea gus creuit spina Rauenna. , Non erit incultis gratior asparagis. Nemo miretur me verbu altile dixisse significare id ,quod domi laete proueniat,&si de inanimatis dieatur Pinianus enim mos est,sic vocabula ad ea transferre . Nam est etiam altilis id quod alitiquare Maerobius, Sanguinem altilem Vocat, no, certe Saginatum: datentem,libro Satumaliorum septimo quando ait. LiquiduVero purumque & asulem sanguinem totius corporis membris ministrant, M

Quare suspicor hic Ph. altiles asparagos dixisse pro domesticis quos diuitum mς

sae cognouerunt Iar.Hoc tamen sic capiendum candide moneo,relinqu6quear

bitrarium lectoribus. Subdit paulo mox ph. - RAVENNA ternis libris rependit, M. Illud enim ad pondus trium librarum referri posse suspicor, qu)dasparagus crescat in caule,spina,spongiamque,&quidem ampli ine magna PQ rissimum apud Rauena:qugasparagi ferax dicitur. Ego enim suspicor posse rostr ri ad pondus ob amplitudinem quam dixim habere asparagum.Maxima autς amplitudine esse asparagos quibusdam locis, liquet assertione Strabonis decim septimo Geo .ita inquiens. Narrat etiam Bogum mororti regem,quium in inspo rios ascendisset misisse dono uxori calamos indicissimiles,quorum genu quodli betoctonos modiolos caperet,& similem asparagorum similitudinem:haec Sua bot profecto tantae capacitatis sint asparagi, trici libraru podus sequare posscnt Hoc tamen pro recepto dareno ausim alta enim ealculu Budso nostro adiicietacenseo:

512쪽

eenseo. Si tamen hse faciat ad stomachia pro voto Utatur lector . Non licere cateduis pecori vesci, Pli. AQV M, quoque separantur, Sipsa elementa vi pecuaniae discreta sit. Maec dixit in gulones, ac ganeae apprime addictos.aebestulenditioris cibi appetentissimos. Item repalati morosos,qui solentsipatareaquam id est, haesitantes utra aqua, scilicet elementalis, i pluuialis qua ecfinem dixero, si melior. j v I P EC V NI M. M.; Quia emebat aquariusis pqua &decocta,refrigerabatur. uesem hauriebatur,quia vina, illain aqua zfiebasi iugidiora expressa liquatique, immo&00niuespotabatur, Unde cecin1LMartis. Spoletina bibis; Vel marsis condita cellis j Dol. Qqci. tibi decoctae nobile frigusaquς. detrita 'Mi2αqo q. Havenisti .

, Ffigidiorgeticis petitur decocta uiuis: I sergo collaticii telaquatis niualε magm praecio fuisse,&habitam re magno emptam.adquς omniafflusit He Ut

quanao ait. ELEΜ ENTAtripecuniae; :m. Ut certe vina multo frigiαdio biberentur algorm glacimitem nix seruabanar nis cura dem magna. Et arePli ILLAS; Hyemsit,&Gillaxaquaalafrigidant./Lfuerint decoctar,quo saltibriores,ac potu sua uiores intἱ2 MENTINO Sjantates, εχ. -e Mons Auentinus Romae fuit ab auibus dietas,quod seeo abryberi ferrent aves, ubi augures ad capienda sis aeran qui mons sacerDians finequarePli. cros vocat montes. :i .:iRAT AB pubis, tali Mea secretiora adqugsinina ta secedebat. NULLUM Macelli uectigal maius, M. Id est, vectigali

hortorum. PORTORIUM Mercis hinus, Sec. Holarum suppleas,portorium,

significat naulum, id est,uectigal γbd portitori luitur. - GENS V M hamberi. &e. Reditum. - SPONSOR, Fideiussor. NVN VAM ESSET in domo materfamilias. m. Budaeus nitalege si cense sed de hocmodo. Et si statim faciebant udicium hemiam esse indomo matrefamilias. hoc est,pa: rum frugi, nec ad rem domesticam acrem hoc enim nequam significat, Vt seruos nequam dicebant,qui non essent frugi adem Butas fisi paulbsuperius ait Plini. OLvs QvΗ differentiam facere, &c. Opus differentiam facere,legit. PULMENT ARI A, Pulmentarium, quod inter cibos sumi solet in simiet pulme. Illumem pultis dicitur. N Aα camisdesederia, &c. Budsus,non camis, tarium. sed gari,utruque rite legi posse suspicor.-ACETAR IA appellabantur. S c. Hortensia enim dici possunt iure acetaria ,ab accipiendo vocabulum deflexum. quoniam expedita res & parata in hortis sita Acetaria etiam dicuntur cibaria,quae

ex aceto oleoque &herbis ad excitandum appetitum sumuntur,vulgo Saladasnostrates vocant. AEMIO MI versuram fieri litam, Sc. Versuram facere an, υtiquidicebant mutuo pecuniam sumere quod nitri qui mutuabantur ab aliis non 22η ut domum ferrent,sed ut alis luerent id faciebant,avelut creditorem vertere ἔ--ςς Videbantur,is uram infacere,e salienumalienorere soluere Hoefit quan do aes alienum nobis conflatum fueritare nobissantum pecuniarum sit,ut id disesoluerelictat, i imbluendi tempusiadunnerit,mutamus creditore ab alterose licet utatium aes accipientes,quod alteri reddamus. I PAR EO R Hortorusubintelligas.Laautinoxdictos a Lactucis,ut libro superiore diximus. HORTOS villae iungendos. Sindi Cato res rusticae clatissimus scriptor. Horio sub urbe iugendos censet di verbis ummittitobortum sub urbe omne Hormis genusicoronamenta omne genus. Cui Varro astipulatur primores rusticae libro in locus qui ait. Itaque sub urbe larehortos late expedit.Riguos qua maxime habed . eliged Horti certe

513쪽

- CUM MENTA. IN . XIX. PLINII,

Hortieerte frustra colutur, ni sint figui,amnes enim oportet hortisesse vieino

quare iure cecinit Columella. , Viniit quoquesintamnes quos incola durus et . , ἰ Attrahat auxili6semper sititatibus hortis i li uni, , Aut fonsillachrymet putei non sede profunda a pSTIavd a sty f

. Ne grauishaustutis tendentibusillia vellat, Talishumus, M. Palladius haudquanquam incelebris Rei Rustieae censor, hortorum positionem re percurritur,prope est,ut liber sit, ει nullam serendi requirat disciplinam iligessi teaibro primo, lumella. x i .rei rusti. Hortorum locum ita eligendum cessit. Locum,inquit autem prius eligi conueniet si permittit agristus uxta villa piscististigari, Mia o RG ANIS PNEM MATI CIS, Idest,instrumenti j

talibus, hoc est. eanalibus, ac tubulis Syphonibusque, Per quae, cum aer tum aquae Tolleno mea,epόtest Q. ENDO.non haustu Mado. Budsus Tollenonu Iegit. Sunt aute Tollenones a tollendo, quoniam iis,responderique tolli solem quorurne, minit vegetiug: libro quarto. Item&Liuius, libro octauo sic pro tautatio quo aqua hauritur, alii id instrumentum vocant celaneum. SOLVM proscimdendum, &c. Terra certe hortoruin est proscindenda 1 fauonio in autumnu. Estenim seu lasgenitalis spiritus inuendi, que maritantur terrae viventia hiere et hirus dicitur,cuius flatu proscindendamterram Colu.censet hoc carmine.

. Post ubi typheae torpentia frigora brumae, Candidus aprica zephyrus relegauerita a

, Sydereoque polo cedet lyra mersa profundo, Rudere tunc pingui solido, vel stercore aselli. Ipse ferens olitor diductos pondere qualos. labent certe petitiores agricolae terram proscindendam h fauonio in autumnum. Nam ut idem ait.. Oceani sitiens cum iam canis hauserit undas, Et paribus litan orbem Iibrauerit horis

Cum satur autumnus quassans sua tempora pomis ' , Sordibus & musto spumantes exprimit Uuas, Tum mihi ferrato versetur robore palae. Dulcis humus, M.

Qui S libro undecimo subnectit pastinandi inquit,& ordinandi soli duo tempora

sunt,quoniam qusque dupolerum sationes.Nam & autumno, vere plurima Bruntur,melius tamen tiguis locis,quoniam & Ostentis anni elementia excipitis mina prodeutia,&sitis restriguiturfontibus haecille. PALLARI iustuest, M. Pallari. Palis terram laxam extensamque facere Pala instrumentum rusticum,quotam dilatatur. ET FIMMΜ tres pedes, εχ. Columel.imprimis rim dix randos censet ut semina laeti proueniant cuius verba quia instituto apta sunt, subiiciemus Sed ait curabimus,ut ager quem vere conseri oportet autumnorix calendas Novembris pastinetur quem deinde velimus autumno instituere mentis Maio conuertemus,ut aut hyemsfrigoribus Maestiuis solibus &gleba soluatur radiceS herbarum necentur,nec multoante stercorare debemus,&sationistempM propinquabit ante quintum Sem exherbῆduserit Ioeus stercorandusque irat diligenter fossione iterandus ut fimo terra commisceatur,optimum verum iux cusadhunc usum asiniest, uia minimum herbarum creatproximum ovium, si 5alaz et is sitan

514쪽

v I N O R V M TORIS, M. Hoe est,inuersis arearum lectulis. Est enipesumus citra peculiarem notam terra areolae inter duos sulcos in hortis , quae reporea, a porrigendodicitur,ab aliis toriis se eminutus terrae eumulus dicitur. Hie enim Pli. videtur allusisse ad assertionem Colu.ita de his agentis. Omnium autem ramos generum circa calendas martias in hortis per pescinos arearum disponere conuentisingulis tramitum sulcis,inarum litis,scatebrisque decursus, ebulitionishm aquaesurgeticiac scaturiginibus, &h. I N HORTis NASCENTI UM ALIA BvLBO. m. Alia bulbo,hoc est radice rotunda,& truncata, quali vestiuntur lilia,crocus,&id genus. Bulborum enim nomen est,quorum radi* Bulam. ces sub terra sic erescunt,ut ad nouam quotannis sobolem decerpi aliqua pars pos strui in lilio,croco,& pigrisque aliis fit, quorum radices fite bulbosas appellare possumus.De bulbo qui dieitur esse epae genus aulis inserius agetur. Hse Plinii uisio a Theophra. abude pomtur,quam etlibro. X i ii i .posuimus genus profectis id bulbi,quod eoepe genus aliqui vulgo appetitum vocant, nostrates echalatam.

v N G O R V M ENIM, M. Callum dixitob duritiem,quae plantis antelatis inest.Item callum libro. x l viii dignis aequibusda arboribusinesse testatus est, quod& tuner vocari diximus. Nunccuiusnam generis sit cue

mis declaratasseverans esse cartilaginei quod videlicet car tilagine quadam vestiatur duroque cortire. Tiberium Cae

sarem eueumeribus delectatum fuisse eorum appeteti Sm li simum etiam testatissimum Colubreliquit his verbis,de cucumere ita ages. Tunt etia si sit operi reeia vasis maiotibusrotulae subiici,quo minores producatur,x rursus intra tecta recipiantur, sed nihilominus specula M'integi debebunt,utetia frigoribus serenis diebus tuto producatur ad soletac ratione fere toto an Tiberio Caesari cummis praebebatur acre ille..-SPECVLARIUM munimenta, &c. Speculatia vocamus,quae vitreis orbibus vel thesessis speest picto iunctis structa sunt vertirias vulgo dicut. et ite possunt quae tenuissimis riR virgulissunt cotexta, quib' datur videdi facultati Et quia ad cultura eucumeru ve Cmustum est no fuerit dissentaneu ea uberius prosequi,Palla.rei ru.eesor no incelebris morum martio mese Saprili seredos tu eucumeres,tupepones censet. De quoruite eία cultvr tura ita agit no minus scite si festiuiter Colu.Sin aute,inquit,sicco loco debuerunt, quo rigatione ministrati no expediat, mese Feb.sesquipedali altitudine sulci facie di sunt. st id inde martias quasi tertia pars altitudinis sulci sunt strametis inditi,tegeda terra moκ stercorataque, que in dimidiusHeu aggerati, sitisq; ses rubus,tadiu estaqua praebenda donec enascatur, naplurimu humore iuuantur. sed custodiendu est,ut quaminime ad eu Ioeu in quo vel cucumis vel eucurbiis costae stat mulier admittatur,na fere eius cotactu languescut incremeta virentium si in menstruis fuerit,visu quoque suo novellosfoetus necabit,hare ille libro rei rus sti. π1. cap. 11 i. VIN lacte mulso, &e. Lacte melle misto. Alludit ad Colu. libro antelato ita de his agente. Cucumis tener& iucundissimus fit, si antea seras seme eius lacte maceres,n6nulli etiaaqua mula ide faciunt,sed qui prgmarusinia evolet cucumerisfructu,confecta brumastercorata terram inditam Cosphyrus obserat,modicu que praebeat humore deinde quando enata semina fuerint te dis di lis Sin latis iuxta aedificiu sub diuo ponat ta ut ab omni flatu protegatur frigoribus ac tempestatibus sub tectum reserat.Pallidius odoratissimos cucumeresua fieri censet.Odorati,inquisitiunt seorum semina multis diebus inter

515쪽

fotasotia sicea mergantur.Dulciores fietisdem tradit libro quarto, si mulsolaeti. semina primo maceres.Subdit Plinius. - R ES C V N T . V A COGvNTVR FO RA A , εα. Vt formam hominis habeant stapalladis colendos praecipit. Si eius, quit florem sicut in sua rite est in forma fictili elause, iiq&ligauetis,qualem formam hominis vel animalis habueris, talem figuram cucumis praestabit,haec ille & multa id genus,quae ne longiores simus silentio praete

timues nam S de his etiam libro sequenti agemus abunde. ν-. -- ..

in VIVUNT H AiV ST I IN STOMAC H Oi, &e. Paulus Aeginita eueumerem minoreesse frigiditate qua dicatur pep ait, sed maiore adelendam Utinam potestare,concoqui enim Herri uellem asserit quod &a Dioseotide animaduersum primo est. Et si coquantur inali laces idemDioseotides referilibro seeundo quando ait M*ρκοπινα:&c, idestnon corrumpiturinstoma criti retrix concoquatur, quare scite Plinius dixit.inem diuvitatinstomacho 3te: De quorum vi agetur profusius libro sequenti.Hic non obfuetitnouisse cucume, rem graecis dici ira uod est sic sed de hoc paulo mox Verbosius.Nune veniam'

ad praetextum. γω O L E V Μ ODORE M. IRE, Hoe etiam a Palla, dio c mprobatum legimus his Verbis. ω sic cucumis metuit, Ut si iuxta posueὰris,Velut hamus Nicetur,& quoties tonat veluti tertitus timore conuertitur, haec illa. Columellae commentum ita etiam se habet, sautem leuiore opera istud neὰti apud aegyptiae gentis Dolum Mendesiumqui praecipit aprico loco Astercorato alternis ordinibus ferulas,alternis rubos in hortis consitos habere deinde eos consecto aequinoctio paululum infra terram secare,o ligneo stilo laxatis vel rubi vel f rutae medullis, stercus immittere,atque ita semina cucumeris serere, quaestilicet incremento suo coeant rubis vel ferulis. in S ES QVI P ED ALI, Delum

hi quidam codices male sequipedali habent legendum certe est sesquipedali Sesquipedala,quod pedem unum cum dimidio alte ius habet dicitur. - PARILI p B VS APTISSIM AE, Sacris deae pastorum quae pales dicitur.Parisia auipalis δ' ' lia fessta erant deae pastorum ρος fiebant. κ i .ealen.Maii. Cucurbitae enim obam: Rpyikρ plitudinem vasorum usum pastoribus praebebant,quare PE .aptissimas dixit parist '' libuς. ALII inquit Pli.) MALUNT EX CALEN. M. Alluditalcolumellam inde his libro. xi. agerem.Aquosis autem loci ptimo quoque te os re, non tamen ante calendas martias semen ponendum est,ut deserti possit uino

uses etio Verno m. in PER QUIN Q VATROS, M. Quinquatri aut quinqua iiii. ina festa Vocabant antiqui,quae quinque diebus Mineruae fiebant, ita nuncupata, quia quinque diebus post idus Martii coelebrabantur, nam dies postidus ater erat, inde quinquatria,quasi quinque ab atro die, prima die saetificia fiebant tribus sequetibus gladiatores in theatro certabant,quinto die erat lustratio. Unde extant cammina Ouidianahsc tertio fastorum. , Vna dies media est,postfiunt sacra Mineruae, ' ,

, Nomina quae iunctis quinque diebus habent,

, Sanguine prima Vacat,nec fasconcurrere ferro,

, Causa quod est illo nata Minerua die, , Altera tresque super strata celebrantur arena, , Ensibus exertis bellica laeta dea est. Quinquatrorum etiam Varro secundo linguae latinae abunde memissi.Itest sius Gellius secudo noctium atticarum.Serere ergo per quinquatros,insere post quintumidus Martis. REPTANT I BUS FL AGELL Is,

Virgulis summis sese dilatantibus. SI NEGA DOMI NIC V L o, sine ica.-P ED AMENTO, Substentaculo: γω VELOCITA 8 PERNIX

516쪽

m. CCXLII.

PERNIT. Nim1um perseverans in dilatione sua. PERGULAS OPERIENTES, Deambulationes tegentes locaque aerem multis Iarerix bus eoipientia amicientes. FASTIGIATUR VAGINIS

MAXIME VI ΤILIBUS, In fastigium erigitur vaginis siue thecis flexilibus.Vitilia enim sunt quae lenta ac Meti commode potant , ut sunt Vit , 'salis amerina,&id genus. VRCEORUM VICE, Vrcei vasa qui 'bus aqua in urnam infunditur. - SCROB E OPACO, Fossa umbrosa. Sunt & s uestres,sicut colocynthis quae agrestis cucurbitula dicitur. Item syla

uestri eummis,de quibus libro sequenti agemus fusius. - ΙΝ 4 VI B V S DE RAPIS ABUNDE DIXISSE, M. Rapa certe generis esse videntur cartilaginei, quorum duo genera medicae artis Prosessores ponunt hortense, & agreste,ut scite prodit Dioscorides libro secundo, qui rapum γαπnspadestgongilan vocat,cuiusnominis acceptione usus est Colua, mei.hoc versu. be noua seri coeli impedentibus Undis, Gogilla illustii mittit, quam naris campo. AD -- CONDIENDUM F AGIL IouR A , M. Ex antiqua se amorum consuetudine rapa condiebantur, nam C lamella sibro decimotertio rei rusticae condiendi modum rite docet,capi.quinquagesimotertio.Palladi item huic astipulatur qui ait. Rapa sumas mense decemuhri ac i partes minutas reseide,&leviter coque et tota die dithgeter exsicca, ne quid reseruenthumorum, & sinapi Saceto temperato merge, & sic condire cures rasses vasis impositis ac clausis. Hoc condimentum rite fieri potest, δι nouembri, Nianuario,& decembri mensibus,haec ille libro decimotertio.

t QVAE ait Plinius) SAEPIUS SATA, M. Palladius rapa in

napos mutari per biennium sata in alio solo commemorat, Iibro rei rusticae oet uo,inquiens. ci proprietasVtrunque semen in alterum mutat , nam rapa in alio solo per biennium sata mutantur in napos .asio Vero napus transitin rapum.wΠαseiulio loco irriguo rapa & napos seremus, solo putri 3c soluto atque deuexo. Sc 1 bulo subactum solum ac stercoratum Veriatumque requirunt,iugero raporum quatuor sextarii napi autem quinque sufficiunt, h ille Columel .libro undecimo, rapa,n o serenda censet mense augusti quae omnia lector diligens, poterit apud hunceuoluere, nest certe nostri consilii omnium meminici, quorum Plini'

meminit,quodarbitrer id facere nauseam S potius luxuriantis quam proficientis lectionis. Sussiciat laeum ergo citasse eorum . erius etiam videre est Theophrassium libro plantarum septimo,a quo certe haec ferme omnia Plini excerpsit, cuius deereta hienm duxi 1nserentialiubiadest libro sequenti plura enarraturus,Vbi medica vis agetur.Subdit Pli. - LAXANDI QUE RUCTUM, M. D1oscorides raptam ructus colligi libro secundo ait, certe eos rem & Urina Ut mox paulo sumus dicturi. Ubi autem Pli. ait. λω CRISPI A T V V EV V V IS TERTI VΜ SYLVESTRE, Sce. Haec a Theophra. corriuatasunt libroplantarum septimo, videtur enim Plinius sub diuisione rapta erum mintellexisse brassicam,id est caules. Et ne quis miretur,sciat raphanon graeos creberrime poni pro brassica,quam alii cramben raphanon vocarunt.Testatur id Theophrastus libro octauo plantarum, qui non alio nomine raphani Vtitur qua

-M. De his etiam multo certius Aristoteles agit libro quinto de an1malium historia quando ait. Nastuntur&aliae ex viridibus foliis praesertim quae in raphano,quem aliqui cramben vocant id est brassicam. Item & Paulus Aeginita pollux libro sexto.Ita ergo Plinius subpraetextu vocis eiusdem notae alis

R ii is quando

517쪽

COMMENTA. 1N . XIX. PLINII:

quando agit de diuersis,nam libro decimoseptimo hae Voce utitur. Mos enim hie Plinio frequens est.Subdit mox Pinius. ω SERI V V L T RAPHANUS, &c. Columella libro vn Ecimo rei rusticar,de satione raphani ita agit. Raphani radiπ bis anno seritvrystiuario mense cum Uem fructum expectamus,&augusto,circa Vulcanalia cum maturius, sed haec satio certe melior habetur,cura est eius Ut terra sit stercorata & seMacta Sin. Ad quae Plin1us hic alsust,ut coniicere licet. Vulca CIRCA v v L CANALIA, Diu agitatum apud eruditiore,nδlia quo tempore vulcanalia adest,festa Vulcani fieri consueuerint.Nonnulli fieti ei incalendas Maii putant, quoniam flamen vulcanalis calendis Maii rem diuinam Mais faciebat,ut scribit Macrobius primo satumaliorum,quorum opinionem re, sellenda contederim,direa utpote ortum canis, qui vulcano fertur sarer fiebanti aut circa calendas Augusti. Sed de utroque secum disputent curiosiores, quando igitur ait circa vescanalia,circa calendas Augusti intelligeVel adfinehuiusmensia. p. SOLUTA T ER R A , Rara ac non spissa. γω FUNGO FuneVo- S V S , Leuisaarus,ad similitudinem fungorum. sui. γω PHTHIS IN CORDI INTUS HAERENTEM, M. Tabem,hoc est pulmonis exulcerationem cum distillatione, quam tussis febriisque sepius cocomitantur. Sut qui αποφιαρ vh καχε αμid est atrophiam R eaeexia vocet quaru prima illarsi fit quoties corpus n6 alitur, secunda cum malus corpora habitus est, ideoque omnia alimenta corrumpuntur. Phthisin dictam volunt 1 Verbo ippi νε p,quod diminuere est graecis,quod fiat diminutio corporum in phthusi,de qua latius agemus in parte medicassit subdit Plinius. - ODIVM HIS CUM MITE M A X Ι Μ v M , m. Expende clarissime lector ut Plinius verborum inuolucro sententiam obscuret, agebat de radicula quam raphanum vocant,mox sub eadem voce crambens tetixuit, quam Sc inimicam vitibus libro vigesimoquarto, capite primo testat his. Pemicialia &brameae cum vite odia i urisque olus quo fugatur vitis aduersum M. Etlibro vigesimo, capite nono,vino it,aduersari et inimicam intibus .Liquet igitur Plinium sub raphani nomine brassicam intellexissehoe loco.Radiculascerate nusquam legi aduersari vitib', veru caules quain brassicas alio nomine vocati . - ΕΣ HIS PASTINA CAE UNUM GENUS, 8α. Pastinacae duplex esse genus testantur herbati, doctrinae accuratissimi, latim Sagrestes:rursus agrestis multiplex, ius meminisse aliubi non obfuetit. Animadα- . . uertendum hic illud est,staphylinum,id est Mi Misnagraecis simpliciter pastin dx m* eam diciolus,& oletis notissimam Sc quotidiani usus radicerussaque adiecta n in ta satiuam semper intelligi,quare Columella cecinit. Laetetur molletaque sinum staphylmus inumbret.De salutis hic agebat Columella,qui 3ζ libro decimo, spite quarto ait. Tunc agrestis pastinaca Seiusdem nominis edomita, quam gra istaphylinum vocant,satiuam enim intelligit quando edomitam dicit Plinius,q niam utriusque quotidianus usus esset antiquitus satiuae agrestisque, addito discrimine alterutram piarunque indicat. Satim certe pastinaca prseipuum habet inonitate usuminter olera,s uestris Uenit & ipse quidem in quotidianos cibossedis multas quas medicas vires habet,a medicorum scholis celebratur, & magis repe titur.Hanc certe graecorum petitissimi nunquam nisi addito ssuetas discrimi

ne Vocant, sivi soli, id est staphylinon agrestem vocitantes, interiem hac Vocis acceptione, eam, quae nascatur Iocis incestis, quam daucum vocantν

alio nomine, vocis hoc discrimine usus est Gale. qui deviresque staphylinoayn est, o b δι-υ κρη γαύκον-, id est, satiua quidem pini

518쪽

nam ignauior agrestis verδ quem damon vocant M. Paulus Aegista etiam huiusmi meminit non illepide inquiens, -καδ καὶ ς σχινοι, id est, damus quid

staphyta quibus liquet daueum dici agrestem staphilinum, id est, pamnacam.

Multis praeterealaeis Pliniuridiscrimina duarum radicum congenerum aperte indicat, qui, hic quando agrestem saltuariuque pastinacam numerasset, moX tertiam

quam ille hibiscum nominat statim subiecit. Est & quartum genus in eadem si*militudinepastinaeat, quam nostri gallicam vocant,graeci Uero daucon &c. TXquibusfacile est cori cere,quondam in graecis non omnem 'questrem pastinacadaucon,sed proprium priuatiesque aliquodunus vocatum fuisse,quale Theophrast libro nono plantarum his verbis indicat. - ρ της - νψω ghi πύt,quae nihil aliud sibi volunt, quam , Egr gia bonitate daucusin actasse spartensi agro caleticit naturan nigram habet radicem. Verum ne plus aequo longiores simu redeamuS ad rem. . ,

SI SE R E T I P S V Μ TI B E RI M S, &e. Columella siserissationem similem sationi pastinacs posteris legendum reliquit libro undecimo rei rusticae, poὸiT OR OSIOR , Callosi ac neruosior. in I N V L A pER s Ei ST OM A C H O , &e. Hae neoteries herba Insa. Hi mulam campanam vocant,peritiores helenium,alii medicam , alii symphiton ut prodit Dioscotides libro primo,de euius vi & forma agemus libro vigesimoprimo. Iumella hancinteruallo trium pedum serendam in hortis praecipit, quoniarastros Dulices iaciat. Seste Pliniuinomacho inimicam per se dixit, nam ct Dios

scorides libro primo, radicem eius cum melle tussientibus prodesse memoriae mandauit,conditamque stomacho accommodam ait.Mos certe filii Ut Salmagarii ea condirent in defruto,1d est vino decocto ad medias,eonditura alii addebant carios defruta rasaiocin palmarum fructus.Suspicandum hic legendum ne sit carycis proficis CZriota genere,mea censura carici legendum putarim,quia Plinius addit verbum pingui: bus. δω DEFECTUS: STOΜACHI, Languores & inani timesaut syncopin ob enim vim quam habet calefaciendi stomachi doloribus , id est dissicultati spuitus inflationibus,erosiombus,defecto appetitesconducit, Vti statur Dioscorides libro primo. - PRO MIMAi H IS B V L B O RVM N A T VR A , 8cc. Bulbi genera quaedam cceparum,quorum ge*nera plura ut videre est apud Theophrastum,libro octauo antarum, a quo certe haec omnia Plinius expilauit.Theophrasti verba subiiciam quo lectori haec tritiora fiant.Bulborum,inquit,plura genera esse manifestum magnitudinesquidem, -' colore, ura,& sapore differunt,alicubietiam adeo dulces nascuntur, ut persessis xv g ne condimento alio edantur,quales in taurica chersoneso sunt &c. Ad quae allusit Plinius,quando ait. - RELI Q. V A BULBORUM GENERA I F F L R V. N T , C O L O R E , Μ A G N I T V D INE, M. Bulborumetiam Atheneus libro secundo sui dipnosophistae meminit non illepide, researensquosdam diei regios, quosipse praetulit cunctis,post hos laudat rutas,deinde lybicos.Cato megaricos imprimis serendos cense quos&Columella aliispraeserresidetur quando cecinit., Iam megaris Veniant genitalia semina bulbi. . Et quaestylla venit getulis obruta glebis Sc.: Horum est natura uenerem ciere, quare salaces vocantur: ob id semina genitalia vocaintColumella.Martialis etiam hoc testat est in xeniis suis cum est. . Cum sit anus comunx & sint tibi mortua membra dissaliud bulbis quam set esse ius. Dicterium ob id graecis corriuatum est καταφαγον, quod notatbess

519쪽

COMMENTA. IN . XIX. PLINII

borum pleno fictili satur quod dicitur in salaciores S ad Venerem nimis proslaeti Horu vires libro sequenti disseremus uberi' nuccultura doceamus. Palladita bulbosmenseFebruario serendos censet, loco quidemhumido,pingui ct maxime metuo. -E P I Μ E D IV M , Sc. Sunt Dinconcinne legant Epimene dium Est Epimedium herba quam Mii vindictam vocant,habe foliahaede nu milia,hic vero scyllae speciem facit Plinius.Hui' meminit Dioscorides libro quis tosed de his suo loco agemus.Paulo moxsubnectit Plinius. IN AEGYPTO A R O N VOCANT. m. Nune medicorumsthola dracunculum vocat habet haec herba folia maeulosa caulem dodra, talem piirpurascentem pistilli figura. in quo rutilo colore eroesiemen est, MidasIi radix quae elixa comeditur ab aliquibus. Folia huius condiuntur ad cibum ut docet Dioscorides libro secundo . Plinius hic veram ari historiam confundere adracuculi historia videtur, quum tamen sunt idem eiusdem figurae Aequorum discrimine aliubi agetur,ubi autem superius paul6 Plinius. IN POL LI NEM TUNDITUR, &c. Non obfuerithie Pollen. scisse,pollinem esse tenuissimam puluerem tenuiore latina multis,qualis errea molas saerunque&loca in quibus pinsitur panis parietibus haeretis inuenitur.

ORTENSIB VS OMNIBUS, M. Omnia hortensa' singulas radices habere dilucet, sed quidem disserentes. Nam si' sunt amplae alii bulbulo*,aliis nou

Mim genera plura esseliqueesectione Diosco.libro secundoen

M-merantis. Unumquodoxylapathon vocant,alii rumicem sylvestrem. Satiuum 1tem aliud plantagini simile,sed pauolis mollius,quartum alida dicunt,grandius vocatur hi prpolapathongraecis,de quibus sequenti libro effusus agetur. GEN1CVLAE . v T G R A Μ I N I s. &c. Gramini sunt

radicesgemc adest nodis distinctae, est gramin quod graecis fertur Ἀγρ Mest rostin, quodqubnia capris expetitur Aegichon vocariit.Sunt enim huicVibticula geniculatae, per terram serpentes, foliis est acuminatis duris,latis. Est 3 a liud genus graminis,graecis Vocitatum calamanostin, e est harundinaceu gras

M SPO N TE N AS C. E N TIM M. quaedam sunt radicenumerosio inquam folio,vt Aspalathum odoratum fruticem Dioscorides libro ptimates tus est.Sunt tamen qui non aspalathum,sedaspalax legant magno vocum distri mine , aspalathum Iemipse. vir λ P E R U1C LM M.; Euse quihanc her ba in vocent vitreagine, de quas loco ALL I v M inquitPliois P A SUUM E IVR EIURANDO HABET AEGY vLTIM S,Sc. Aegyptiae gentes antiquitus iurabant per coepas,perassiaad quaestia sit Plinius libro secundo,cap.septimo, quado ait. P E R SOBT I D OSῆ ibo , Salia similia iurantes.Foetidos cibos dixit intelligens ecepta S allia, quorum V graveolentia imitur.Haud mitari subit serasdue gentex iusiurandumnumDς modi habuisse,nam &apud imum, per crumben 1es1 uiatidi forma concipitur Vt Teleclidem quo'que necnon Epicarmum Ni in baptis Eupolin taceam . in Vero ita iurandi fui Te Ionicus praecipue uidetvrmec mirum.quado &stolapses

520쪽

CAPUT . V1. m. CCXLI 1H. in CAEPE GENERA APUI GRAECOS, Sc. Fuit quondam oeria

Aegyptiis ponum &c an has trucidare,ac morsu frangere, quod contra in reliquis naturae partibus fit, quae utramque lunae fortunam plaermesque sequuntur epς ipsae, & dum toto ea fulget subinde augentur, pereunte, hoc est diminuente luce Ripsae minuuntur,ut tradunt naturae petitissimi. Accessit ad eam seper tionem etiam quὁd inutiles feriatis & in istitia agentibuspariter & ieiunio ea, nitatem custodientibus essentaui, que sitimn cibi appetetiam excitarenta ishm 1achrymoso odore quem habent optatam per serias laetitiam turbarent,& quasin diuinare dei munere lachrymas,ac tristitiam animi mortales fugeret inuiti.lachrimoso olere admittere cogerentur,sunt 3 alis superstitiosae res caepis,quas Plutarichus auctor amoenioris Sc festiuioris lactionis comenta solo illo,de Iside, &ositi, descripsi latius prosequitur,qus omniane I iores simus omittimus: caute generaatem differentia omina,qus Ui.hie annectit uberiusaTheophrastb,libro octauo plantarum aguntur,cuius Uerba admouisse: fuerit lectionis turgescenties. dicturi aliubi de las fusius. Novisse hic non obfuerit Grateis erepam dici,

κρων. p,crommyon,quare apud Diosco. libro secundo qui testatus est carpas apis petitum ciere, quando ait ον εωe εκ --.idest,carpe sunt cibi appetetia

prouocantes de quibus sequens liber disseret verbosius. Sspas appositissime Co Iu. Iachrymosas Vocat, quod videlicet comoueat Iachrymas, qui ait. Atque oleutis pulli radix lachrymosiaque cπa,idem mense Februario sexedas censet.Et Palaladius huicastipulatur adiiciens tamencspas posse autumno commode seri.

SEMENTANT, M.t Semen producunt,sementare,semen producere.

γω ds RUNC ARI praeterea, Sc. Ab herbis curari, Runcare herbas,euellerea segetibus herbisque. ETS DE Porris in hanc cognationem, M. Porro aliudsectaeu,aliud capitatum dici palam est.Discrepat tameninter se,satione Gultura,& forma. Quod Vt certius pateat non pigesit qus in antiquis rei rusticae scimptotibus obseruata a bis de duplici hoe porti genere fuerunt breuissime comen Parmiationibus his nosttis adiicere, procium nulla eius diuersitatis nostra aetate discidi Sectivuplina Se obseruatione: lumella. x i . rei rusticAΙte Palladius, libro tertio mense re capi Februario docent seri mox loci sapricis si ingranduit, transferri praeceperunt. Tu tatu. si semuum aliquis desius satum relinqui oportere, & ita cum increuehit post duos

menses quam satum est secari,dicoautem secati, de nuncupatum est sectivum frondem illi supra terram eminentem auferri. Hoc enim culturae genere porrum 1eetivum quondamfiebat gracile,ac tenuius quod densius fatum & translatu modicis spatiis depactum fuerat, In eo autem quod magni capitis, & capitatum etiacere aliquis cupiebat alius &sationis,&cultu gerat ordo,prsceperutque Ueteres

rarius quam sectivum se l. Scantequam translatum iterum depangatur sub terra amputandas illi radiculaso tondetas fibrarum summas patre tum testulas,vel coctas, ut hic ait Pli.quasi sedes singulis subiicietis,ne in altum, sed in latus eoininerementum si assidue deinde sarriti,& stercorarin cum radices egerit, modi, ce compriendi,&alleuari sarcul Ut suspensiim a terra quod ipatis vacuum subaeterinuenerit capitis amplitudine cogatur implere. - DELVM B A A UANT, CastratςSsine virtute Vrchis & mitinlaudabilius porrum ex Aritia prouenire testatur, & Columella quando est. Elmater atitia porti. en on &

, Mittit praecipuos nemoralis artua porros

, In niueo virides iupite ceme comas,

, Filatarentini grauiter redolentia porri,S:I . Edisti quoties oscula clausa dato.

SEARCH

MENU NAVIGATION