장음표시 사용
491쪽
N O v ALE EST , Sc., Vergilius etiam ecreandariovalia quiete de
set,nam ut ait , Alternis idem tonsas cessarenouales; , Et segnem patiere. θ' - -
, ARATUR o S B O M,E S inquit Pli.) Varro boues non minore ut ' mos,nesque maiores quadrimos comparandos ad arationem censet Paresitem xii gendos viribus, ne opere firmior imbecilliorem conficiat, amplis comitas et niE MI giis potius eligendos suadet lata itemfronte naribus sim ato pes cicrassiseo bou ς vindieibus.Iunctionis item botrum non minus scite qua festiuiterCola, libro. ri. ligendi ita meminit. Igitur in opere boues arcte iunctos habere conuenit, suo speciosius S/i 40 ingredientur sublimes Scelatis capitibus,ac miri collanorum labefactentur, tu indue melius aptu ceruicibus insidat, hoc enim iuncturaegen' maxime probatuest. Nam illud quod in quibusdam prouinciis usurpatur, Ut comibus illigetur tu gusere repudiatu est ab omnibus qui Wscepta rusticis scripserui.Plusenim queut pecudes collo Spectore nari qua comibus haec& multa id genus Cesu. Palla dius etiam .ii .rei rustulesiis ita agit.Boues melius collaquam cornibus capite iuEguntur,quos ubi adversuram Venerint,arator retineatniugum propellat, Ut eo, rum colla refrigerentur.Sulcus autem inarationibuslongior quam centum vigintii pedum esse non debet.Seruandum veris est ne inter sulcos non laterra relinquatur,glebae omnes dolabris dissipandae sunt.Et subnectit pia EST PROSCINDI SULCO DODRANTALI., &c. His similibus dicabulis ad assem spectantibus utitur Cesu.libro.ii quatido ait. Sediugerum talis agriquatuor operia expediturmam commode proscinditur duabus, Druexatuti Doctas tertiatur dodrante,inliram statim redigitur quadrante opere. Dodi m certe non solumpro. xii. digiti sicut apud mensores accipitur,sed Scyro parte aliqua cui additurivi dodrans operae hiepro trib'partibus diei artificialis accipitur: scutuli iuAs. a Budaro nostro annotatum est. Sula etiam dodrantalis profunditatem aut altis tudinem habens. xii. digitorum dicitur. Sic enim partesassis accommodaturr bus. Sicas pro haereditate.& ex asse pro tota,&idgenus,quae omnia Budaeus scite Rulla, R eleganter docuit libro assis. - R V LLA. HocmstrumentoVtuturata tergendum Vomerem terra,herba Pe oneratum. L L ILOI A1ε έ bCesuris heiae maiores sulci aquas colli gentes dicuntur etiam elices. Nu
ARA TIONE . . Sc. Hoecaputnihil habetnubili,quod saltem mea diocriter musis initiatusnonper seintelligat, quia iam ferme quae hic agita nobis explanata sunt. ulloII
ILIGINEM. M. IA Peracta equidem sementi, seoquens cura est sani rus,vh scriptum reliquit Columes. πα
bro secundo Sunt tamen qu1dam qui dicant parum prodesse,qubd frumenti radices saepius sarculo detegantur,aliqui etiamsuccidantur,ac si frigora incesserint. Post sarritimqtam isto gelu frumenta enecentur, senus utem esse ea; tempe ς
492쪽
re ea terra adobrui permota,vifruticare possint,quod ipsum ante hyem moportere, deinde post hyemem iterari In locis autem frigidis, & palestribus saerumue transacta hyeme sartiti, nee adobrui, sed plana fartitione terram per mouer1. Τriticum igitur cum quatuor fibras, item S adoreum habere coepe*rint, hordeum cumuelaba & caetera legumina cum quatuor digitis, a terra exstiterint, recte sarrientur,dempto tamε Iupino coe est noxia sarrit1o, quodUna sit illi radiκ,qua sine ferro succisa,sive vulnerata totus frutex emoritur. At aliauege: tes inquit Gesumella,quae vel humidae possunt moueri,melius tamen siccae larnutur' uuoniam sic tractatgnoinfestantur rubigine,hordeum verδ nisi sit siccissimunon tangi debet.Fabam Celsusnon sarriendam censet,Columella contra ter sarne dam suadet,post sarritionem sequitur runcatio,qus non debet fieri florente segete,
ut scriptum reliquit Columella.
IVITAS. APHRICAE, &c. Diuersas teruris inesse qualitates variosque fructuum prouentus liquet, ac regiones non eodem se habere modo aliis aliae foecudiores sunt,siae infertiliores.Et ut scite cecinit Home. Mant. , Hic segetes hic veniunt foeticius uuae, Arborei laetus al1bi,aqueiniussa virescunt, Graminanonne vides croceos UtTmolus odores --, India mittit ebur,mollessia thura Sabati.
Et multa id genus,quae etiam narrat affatim Theophrastuso Varroptimo rei ruαsticae,quando ait. Propter eandem causam multa suntbisera,vivites apud mare Smyrnae,malus bisera,Vtin agro consentino ride de causa sunt quae non possunt viverenisi in loco aquoso, aut etiam in aqua:&indiscriminatim,ut alia in lacubus, ut arundines in areti Asia in fluminibus, ut in epyro arbores ales. Palmas etiam in mari Theophrastus tradit vivere.
dum de stercoratione sine cuius Usaac ratione non fiunt laetael segetes animaduertendum certe agricolis tempus stercoram Syri Φ di Nam qui frumentis aruum cupit praeparare,si Velitaurumst na sementem spargere mense septembri si Vere,qualibetparte hyemis modescos aceruos Iuna decrescente dissiphnat opus --- gus est, Vt docuit Columella libro secundo, ita viseani loci iugeum duodeuiginti cliuo11 quatuor & viginti vehes stercotisteneant. Si tamen tam
male aspirauerit temporisdispositio agricolis,ut stercorationem tempore idoneoque terram ita surculo permisceat. Ea item cumin stehcorandis agris habenda est, Vt non plus aequo stercorentur. Id enim aduri ut etiam Columella schptum relis quit.Porro expendenda agri natura sit ne is humectus an siccus, nam humidus
stercotis postulat, siccus minus. Vehes hic Plinius Vocat quaedam plaustra. quibus his ent res,alis vehes mensuras quasdam ad rustica opera aptas, a Vehendo,
493쪽
lonorum votis non respondeant agrisunmissa semina. oescilicet sint erosa aut Vetustiora trima enim improbantur,
annicula laudantur. Probatur item granum quod rubet eati demque praesert colorem albicans deterius indicatur. Perpendendum item ne plus seminis agris spargamus qua par
vj- ω sit. Ciceris igitur modii viait Cesu.tres iugero se ut leti
tis,iugerum agri modius occupat. Uni iugerum agri octa D,sua modiis obseritur,quae omnia obseruanda sunt prudelibus agricolis,qur omnia abu DE. de a Colu.Palladioque docentur. DE FRUGES, Desereare,studia exhau, ireae exinanire aut per inscitia segetem male disponer hine defrugatis,qua vo ce utitur Colu. Porrδ hic consideranda sunt syderu obseruata,na Ut cecinit Verg., Tam sunt arcturi 'dera nobis., Haedoruresque dies seruanti & lucidus angula, , Quam quibus in patriam ventosa per sequora vectis, Pontus.&austriferi fauces tentantur abydi. Itaque obseruada sunt Q leolis rei syderalis praee ta,quo possuri aptita opera ruris teporibus accommodare,ut status coeli permistat, cuius Uatietate mutatione Vettio que portetanimaduertere Mon discedentes a praecepto Home.Man. qui ait. Ille uti duid Vere nono terra proscindere incipiat,noui tamen principiuveris no eo quo modo sit adi ita Obseruat astrologus, debet Vilicus obseruare,nec debet expectare certu illudie qui obiis ris initium facere dicitur,sed aliquid etiam de parte hyemis sumat est opus, quonia consumpta bruma laintepescit annus. permittisque Elemetior dies opera moliri. ssunt igitur ab idibus Ianuati se Uticolae culturaru officia auspicari, obseruates quod ait r. i .res hocin. Vere terram rudem proscindere,quae sunt ex ea nata prius clexeis qtud semihi seadat,ut sint exradicata.Et simul canis ab sole percal fictisfieri ad accipiendum imbre, neque ea minus arandum,ter melius cltate fieri messes oportere ait,autuno siccis tempestatibus vindemias ac sylvas excoli comodissime,lunc vel praeseses arbores secundu terra oportere,rassices aure morib'imbribus ut effodiantur, ne quid ex hisnasci possit.Hyeme putari arbores duntaxat his tepotibus, gelu cortices,&imbribus careant&glacie.Additite praecepta lia huic lectioni non paru congrua que sunt.Dies primus Veris est in aquatio, aestatis in tauro,autunita leone,hyemisin scorpione. Vniusquisque horu quatuor signorum dies tertius & vicesim',quatuor leporum sit prim',essicitur ut ver dies habeat. X ci .aestas. xcilii .autumnus. xcii. hyems. lxxxviii.quae diuisio recducta ad dies ciuiles nostros,qui nunc sunt ptimi verni teporis extant ad septimuidus Febr Aestiui extantad septimu mali autunalis extant ad tertia idus sextilis. hybem extant ad tertiu idus Noue haec Var. His adamussim perpessiantiqui de agricultura seriptores hoc est Hesiod',ante vergiliam occasum serere iubebat: quare Verg.far triticu ad vergiliarum occasum iubet seti.Hordeu vero circa aequinoctiu autumni Sc bruma. Vitia vero & fasiolos lenteque occidente boote,cui 'Occasus ortusq; meminimus lib. ii .Et subnectit Pli., VERE Iinti&auena&pas Satio m pauer, &c. Cesu. de satione lini se meminit.Lini semen nisi magnus estelasin eani. regione,qua lis prouentus,&praetium proritat. Serenis non est,agris empra cipue noxium est,itaque pinguissimum locu Sc modice humidum poscit.Seritura semoetab.in ortu aquilae,qui est. viii. idus Decemb.h ille. γω VSQVj in qumquatribus, Scia me est usque ad diem post idus quintum Mar*.De his libro sequenti fusus,praxidico libro terminationis.
494쪽
- to amplius a nobis agendum esset,nisi id libro. i i . abunde
domostendum docuissemus. Non estcerte nostri consilii
N aegi quae a nobis explanata laetint,repetere, nisi maXime e ori Illint in 1hilauetit Iocus. Quasire qui de res syderalis consideratio
ne inus verbosiusque volet, quae libro. i s. abs nobis diis cis sint reuoluat.Sed quia quae haerii.prompsit in literas, partim a Cesu. libro. x i .desumpta videntur, quae congruentiora huic rerum series .animaduertemus,annectere non pigebi quominus es.sectio fuscedinis habere possit,quo mingenium lectorem minus remoretur. Vocat enim hὰ mi. a V A D R A N T E S intercalarios noctisac diei, Quartas partes nodicissae diei.Porrδproehemata doctipraecurrenteni tempestatum significatione Piochepostuenientem vero epichemasin,quae vocabula sunt meteorica, quae interdu cO; masis. tingunt per syna a1oe est,rei consimntiam:aliquando per emphasim , hoc est, Epicte apparentiam aliquando Sc saepius per epithymiasma ocest,exsationem. Porro massi. quando est. in C OE L IMA F E E C mu in terram deciduo. Intelligit exhalationes se tertiam regionem aeris iam ascensas conuersaque, vel in tonitrua, Vel intempestatum praeparamenta Porris quandoait. ST AT IS 'deribus ecclesque affixis, Intelligit stellasfixas, cest vergilias. Arcturum te signa huuiuscemodi.Et vi paulδnaec nobis tritiora fieri possint, addamus quod fuerit huic capiti auctarium,perpendentes quae Victruuius libro nono setipsit. Quando certe solatietis signum S partem octava peruagatur, perficit maui ctium verta, cu zodiaci progreditur ad caudam tauri sydusque Vergiliam est,quibus eminet dimidia pars curisset prior lauti, in mai spatium mundi, qua dimidium procurrit procedens ad septen signa. trionalem partem.E tauro,cum ingreditur in geminos, Vergili sexotientibus magiscrescit supra terramnauget spatia dierum. Deinde e geminis cum ivit ad canucrum,qui breuissimum tenet coeli spatium,cum peruenit in partem octauam perra ficit solstitiale tempus,& pergens peruenit ad caput & pectus leonis, quia hς parates sunt attributae cancro .Ex pectore autem leonis&finibus caneri solis exit' percurrerisaeliquas partes leonis imminui diei magnitudinem et circi fatiόnis.Tue
vero a leone transiens invirginem rogredienque adsinum vestis , eius contraαhit circinationem,& aequat eam,quam taur habet cursus rationem: e virgine autem progrediens per jum,qui sinus librae habet partes primς,in libraeparte octava perficit aequinoctium autumnale,qui cursus aequat eam circinationem,qus fuerat in arietis signo. Scorpionem autem cum solingressus suetit occidentibus Verugilissaninuit progrediens ad meridianas partes longitudiMsdierum.E scorpione cu percurrendo luit in sagittatium ad foemina eius,contractione dissimum peruo lat cursum. aureincipit a foeminibus sagittini,quae pars est attributa capricorno,ad parte octaua ιbreurissim coeli percurrit spacium, ex eo a breuitate Astims brum c dies brumales appellatur: Empticomo autetrasitam aqua adauget; - R δ&exaequa isagittarii logitudine die spadiu, ab aquatio cuingressus est piscessa se
nio nate scorpionis coparat squale cursum ta soleasigna peruagado certis tepori, b auget, aut minuit dieru&horosi spana.Obserua&prsterea sunt cu occas iu moraritellam fixam, Boc est arcturi vergiliarci,coronraidiculς,Saliam id α',. quae simitu a zodia ad septentrione tu a meridie,vergetes em ad septentrione lunt. Vrsiamaior,post',auriga,cahis;UtiGλydraaiauisa Icanis,3 idgenus.Ad - Vero mendi vulturibootes,corona,delphin' Sce.Hoc est em cur Colu.ta curiosense tractauerit 1oo penit' necessaria dicatagricolismuc veniam' ad cotextu.
495쪽
C O M MENTA. IN . XVIII. PLINII.
IDEO VERGILI US ERRANTI VΜ Q v o v v s&e. Vergilius certe libro. i .georgicon videtur sydera errantia considerandari. se praecepisse,potissimum quando meminit Saturni natura frigidi. Hoc metue, . coeli menses Sc sydera &e. Et quando subdit.Frigida Saturni sese quo stella rectptet artero quando mi.ait. γυ SUPER OMNIA est mussicovexitas M. Perinde dicat coeli conueritatem siue utita dicamus polorum rationem consiti derandam esse,quae omnia Vergilius prscepisse animaduertenda videtur inquies.. Mundus ut ad scythiam rhypheasque arduus arces , Δ, Consurgit premitur lybiae connexus in austros.
. Hic vertex nobis semper sublimis, at illum. Sub pedibus styx atra videt manesqueprofundi. i Quae omnia abs nobis libro. ii. ampliter tractata sunt. Subdit Ph. TR EsF v ERE SECTAE, &e. Tresfuerunt sectae de astrologia disserentes. '' R de temporti stellaru que ortu ac occasu varie tractantes. γω CHALDEA. ' Quam Berosus temisisse videturiquare Victruuius libro architecturς. i x .ait. Stellae quippe sol re luna ad vitae humanae rationem Chaldaeorum ratiocinationibest
concedendum,quod propia est eorum genethlilogiae ratio,Ut possint antefacta et futura ex ratiocinati0nibus astrorum explicare. λω PRIMV S' V E be, rosui in insula Coo aperuitdisciplinam, M. aldaeos costat eximios coeli fuis se scrutatores. Sub enim cursu septem errantium stellarum Chaldaeorum obserua tio constituit. xxx. planetas,quosesse testatur deos consiliatios,quorum quindeurim tuentur loca,quae nostro continentur hemispherio, reliqui res simul humanas ει quae incceso sunt.Deos autem,quibus vis p incipatusque sit, duodecim esse m. mero dicunt,quorum snguli singulos attribuant menses Chaldari. Perhos autem quorum ex animalibus appellatio est meare solem ac lunam,& quinque erratias dera.Post zodiacum stellas quatuor& viginti numerant,ex quibus duodecim ad meridiem locatas tradunt. Et harum quae apparent duodecim inuis ascribunt,relsi quasque non Visantur mortvis.Has praeterea stellas erraticas rerum uniuersarum iudices appellant. Hi etiam anni temporaaliter quam Romani obseruabant. Item S Aegyptii viconiscerescet 1 ctioneMacrobis Censorini. Caesar eoru errores in metiendis considerandis que tum anni diebus, tum mensium interuallis correαm c dies intercalares scite emendavi trivsomnia a nobis libro seeudo dicta simi. Caeteris expendenda sunt quae Columella libro. xi .e .secundo stripsit: de Occausu scilicet 3c e3ortu stellarum fixarum,quarum aduetu aut occasu tempestates Vel tranquillitates euenine solent.Idibus enimait amatiis vetosa tempestas,&incea itus status. xvii 1.calen. b.tempestas incerta. xviii. calen. b. I in aquatium transitaeo mane incipit oecidere, africus interdum,aut aliquando auster cum se uia. xvi. Im.Feb.cancer desint cideresstyemat. U.calen. b.aquatius inmpit oriri,ventus inicus fgnificat tempestatem *i .calen. b.Fidicula sp eoccidit dies pluuius,& id genus multa ab Iu.tate & concinniter explanata. Porris ' corona cuius hic meminit mi aut reColu.otitur octauo idus Octob.occidit 'ar to nonas Iulii. Inst rautem vessis sydus vergiliarum est icitur quia mensie,Vt quidam volunt Nouembri cum earum occasusin, ex hocsydere coniecturamis cimth mis,nam sinubilus fuerit,earum occasus hyemem pluuiosam denunciat. Auxuὰ Si Vero tempore sereno: occiderin ,aspetitas emis denunciatur.Caetero ph. auti, st pili Mil ab plantis colonis necessatia quaedam fieri docet ut pulegio herba, item iij. lentisco,PM coeli sederuque ac auspicia arandi,agricolas docet. Porro qui dehac dierum,stellam,ac anni distributione volet amplius, det menta rati patione Adeat etia Budsi nostri omnium arui nostri doctissimi annotationes in padectas CEU S. Di CAPUT
496쪽
ERUM UT PARITER, M. Nune disserenta,qvid quoque mense fieri oporteat, ac anni teporibus,quod Varui roseste docuisse videtur, libro primo rei rusti. Inter fauo: Quid
N Uum,inquit.&aequinoctium vernuminare fieri oportet, fiesides
IF - semiuaria omne genus, viserantur,putari imprimis citcti beatvtera ablaqueari radices,quae in summa terra sunt prscidi, quoque piata purgati, salictasta segetes fartire. Inter vero aequiu tipem. nbetium ve-3c Vergiliarum exortum,hse fieri debent. segetes runcati,herbam ex segete purgari,bou terram proscindere, alaeem ordi, prata defendi,inter Vergiliarum exortum solstitiu. Vineas nouellas fodere aut arare.& postea occare. Vites papinati,inter solstitia &caniculam plaresque messe faciunt, arationes absoluere oportet; inter caniculamaeaequinoctium autumnale, oportet stramenta desecari Sc aceruos construi,aratro offringisondem eaeis,prata irrima iterum secati. Colu.Etiam haec luculenter tractat,libro undecimo, ea. secundia Itaque nitit, ab idibus Ianuariis, quod habetur tempus inter brumam Sc aduetum fauoniis maior est Vines Vel arbusti modus,quicquid ex autumno putationis superfuit repetendum est 'eodem mense ante calen. Feb. Sartiendarium segetes autumnales vines quς sunt palatae &hgalguam rectesidiutur,succidere, arboremad aedifici sed vita, melius fiunt una deprelaetricti a. xx. 'quem trigesimam, quoniam materia omnissae caesa iudieatus non infestineatie. Ridi cas findere hoc ipmpore conuenit. Et subdit Pli. RELIQV A OPERA NOCTURNA, M. Sunt equidem multa quae noctii melius reciti ue fieri possunt quam interdiu, quare iure cecinit Homerus sileriantuanus. , Multa adeo meli gelida se nocte dedere, Aut quum sole novo terras irrorat eous, 2
ste leues stipui meliusnocte arida prata, Tondentur,noctis lentus non deficithumor, Et quidem tauos hyberni ad luminis ignes, Pervigilat ferroque faces inspirat aratro. Ob id ergo rei rustilas studiosi praecipisit,aexedas noctu fiscinas erates,qualos agedos,Ridicas prpparare iubent.Sunt etiam Psconcinnius interdiu fiunt. Quaedaetiam fieti poscunthyemali tempore, Sc quernas glandes tune stringere tempus,
. Et lauti bacchas oleariuque cruentaque myrta
, Auritosque sequi lepores,tum figere damas, Qus omnia abs Colu.affatim natiantur i,oahfelat ex euius sonticulishregus Pli. ait: videntur desumpta,quare qui de his volet,adeat locum. Subdit Pli. MODEMIATORIS EME; SV . Sc. 'solucidesie. sexto nonas Martii Vindemiator apparet quem M D dieunti rusMartii equus mane in tur,retvs pquilonis, ii. idus Mar Piscis aquilonius desinitoriti: septentrionales
His diebus commode instruntur horti. ACalen.kar.Optima est vitium putatio usque indecimum alendarum insertium; eoi ea multa id genus: qurno cotilibuit omnia hic suppingere breuitati studensiporro quod Plinius ait. Q Ad REM ID VS MARTIAS =ER ALES, M. LGlu.rusticos enaMym Ulpinudo tu aliquid omittedu Depisse tradit ovo diximustico.
497쪽
A MEMGILIARUM, M. Hic Pli. rationes destali exacte monstrata: solatur agricolam desperante forte.
quod ea syderalisiatio videaturilli difficilior prospectu eognituque:illum que eriminetur Pli.sedera curiosiusmtu tem :quod parens illa rerum natura illi dederit,nudoyinii multo protritius tempore rei rustics peraccommoda agnoscere hoc est, plantas. Heli tropium ac Iupinum, quorum Uersura doeinpostatagricola,quado fiatVergiliaruexo
tus: propter certe res eiusmodi, inqest Varro libro mores rusti.admiranda disserimina sunt naturalia,quod ex qMusdam seliis,propter eorum versuram,quod sit anni tempus dicipossit,ut olea Spopulus alba,S salix,horum enim folia eum conuerterunt se solstitium dicit fuisse,nec minus admirandum,quod fit in fioti,
bus,quos vocant Heliotropia, ab eo.quod solis ortum mane spectat, Seiusitet ita sequuntur ad occasum, Ut ad eumsemper spectent:hae Varro.
ATA CIRC A. m. Nunc cura pratorum perpendetiest,sine quorum usu vix animalia rite ali possunt. Varro,prscepta a tieolis de pratorum collectione rationeque haec tri, . buit. herba crescere desiit,&aestibus arescit subsecari libst i cibus debet 8 quod perarescat, versati furcillis, cu perares 'de ea manipulas heri ac vehi ad villatri tum de pratis iij la rastellis eradi amue addere foenisiciae cumulum. Quo Gfacto scilieda prataaioc est falcibus consectati,quae sceniseeaeprsteritantia a sectione arbitror dicium sicilire pratum : cille . Glu. librosecundo duogenedira prati agit:alterum riguum:alterum siccaneum: isto pinguique eampo non desiderati influentem tiuum asserens. Pendula loca pratorum, mense Februario luna crescetessimo iuuada cesetide. Elprata situ tustatis obducta,crassoque musco, praeeipit ea esse iuuanda seminibus de tabulato superiectis, vel stercus ingendum etiam suadet,quorum Uentum tantum prodessiquantum,si cinerem saepius ingeαras,ea enim res mus nenecat:est interdum etiam arandum via pratum negligetia aut copia muta exolescit: porrδdelectione foeni idem ait, demetendum esse antequam marcescat.Nam &largius percipitur & iucussiorem pecudibusprstet cibum. Est autem modus insiccando, Ut neque peraridum, neque rursus vindecolligaturiquod iam sciunt rei rusticς studiosi:porro antelatis examinate perpem sis sequens caput facillime percipi potetit a quotme,msi sit tam male fetiatus, Ut
s SMs psy V S. i&e. Et quia superiore ca. Areae meminit perdendum eam esse instrueda ante quam fiat mestsistaequan/am Vergi. eylindro iubet quando cecinit. Area tum primum ingenti est squanda cylindro.
i, Et vertenda manu,& craeta solidanda tenaci . . Ne subeant herbae neu puluere Uicta fatiscat. Columella rabrosecundo eam amurca aspergendam' censet:nam sic inita a populationem-uformicarui frumenta
498쪽
stumenta defenest a et idem segetes demetendas ante quam torreantur aestiuisydetis vaporibus, qui vehementissimi per ortum caniculς. Metendi etiam plura Megeneri docet. Multi profecto falcibus verriculatis,atque his vel rostratis, identiculatis medium culmum secat: multis mergis,hoc est,furculis,ut ita dicam: allipectanibus spicam ipsam liguc idem docet commode spicas comminui fustiae bus, nannisque expurgari. At ubi paleis immista sunt frumenta vento separati,ad id fauonius ventus idoneus dieitur. D. MERGITES, M. Spicarum manis pulli. Subdit Plinius. ET STIPULAS MAGNO VERGILII, Se. Praripit certe Vates is,libro primo georgicon stipulas comburere,quando ait., Saepe etiam stetiles incendere profuitagros, , Asque leuem stipulam crepitantibus urere flammis. Caeter ὁ Colu.granaria se agenda iubet.Siccs autem res congerantur tabulatis,is frumentum,foenum,stondes caeteraquepabula: granatia scalis adeantur & modi eis fenestellis aquilonibus inspirentur: nam ea coeli positio maxime est frigida Mminime humida,qus utraque perennitatem conditis frumentis adserunt.Neque Aorrea. meprstetit sedem frumentis optimam quibusdam videri horreum camera conte quale laetiunt cuius solum terrenum priusquam constematur confossum: Samurcareee bet esse. ti non salsa madefactium velut signinum opus paniculis condensatur:tum deinde cum exaruit: simillimodo pauimenta tenacea,quae pro aqua rectae int amurcam mistam casci,&arens superstemutur,& magna Ui,paniculis inculcaturasque eκα poliuntur patietes oblinutur amurca luto subaisto:eui pro pseis amistasunt arida oleastri,vel si ea non sunt,oles folia,deinde cum prsdictum tecto minaruit,rurasus amurca respergitur,qua siccata frumentu infertur. Ea res ab noxa curculionu,& smilium animalium commodissime videtur tutas ges defendere,qus nisi diligenter repostae sint,cese iter ab iis consum tur,possunt etiam frumeta defossa seruati, sicut transmarinis quibusdam prouinciis, Vbi puteorum in modum,quos appellant syros exhaustahumus,seditos 1 se fructus recipit 1gcGIu.cuius senteutis Pli. hic astipulatur. Dignum scitu quod Pallassius, libro primo refert. Folia me Ad seditiandri tamentis mixta prodesse ad Mutius seruanda frumenta. Cotu. non censet uanda frumenta Ventilandatqui a magis misceantur animalia totis acervis. Herbam eou tam niuam siccam substratam frumentis prodesse: palladius tradit. ta.
IS QUAE SUNT NECESSARIA, &e. Etsi fixarru stellaru cognitioncin paulum prodesse agriculturr stuE L Rris
diosissimis, plus tamen videtur conferre lunatis ratio,cuae ratio Gius cognitione ratiocinatioque, quidnam agendu sit in rei incolis rusticς negocio, scire, quid ue tempoti conueniat possites necessas mus. Ob id poeta obseruationem dierum cum in elictu, vis tum Delicium ex lunae numero perpedendam admonuit, libro primo georgicon, quando cecinit., Ipsa dies alios, alio dedit ordine luna,FCelices operum,quinta fuge, palludis orcus, Eum de que sal, tum partu terra neptando, Coeu que Lapestu que ereat, saevumque Typhoea. Hoc enim est cur eligenda sit Iuna ad materiem csdendam, quae profecto cgdunutur,carpuntur,tontatur,luna decrescente fieri debent, Verres uuecos,atietes casstrandos cesent rei rusticsscriptores una decrescet oua item: noua luna supponi in debent t
499쪽
COMMENTA. IN . XVIII. PLINII. vi
debent,ut pullorum istior fiat prouentus legumina condi circa extremam lanambraeeipit Pli. Calcari musta cu luna sit sub terra. Caetero ait Pli.Hora noctis v distante siciliquo. Et deinde subdit. HORAE NOCTURNAE DE YETANTEM SICILI CVM, &e. Videtur hic Pli. oblitus eoru qus seeundo dixit volumine,ca. x i i ii .ubi ait. Lunam haud dubium est lucere dodrante, semacias, &e. Quo suspicari subeatmemoria desectum, quod &scite, maduertit Euhomo accuratissimae eruditionis, ac ut ita dicam, naris emunctissimae. Vinius enim hieDextatem & Sicilicum accepit,pro dece Vnciis eum quarta parte uncipata quod Pli .libro secundo,ut inquit Budsus, Vndeviginti quartas & vicesimas hors dixerat cresceti lung quotidie accrescere amplius deinceps ampliti quelaeendo viceversa decrescenti ratione eadem decedere: hic autem quasi eorum immemor viginti quartas Sc vicesimas, & semis praeterea dixit:hoc est, a qua, dragesimam octauam,dextans enim viginti Vicesimas quartas valet, & Sicilie unam duodequinquagesimam:haec Bud. teris de ventorum ratione nihil eon
stitui agendum, quδdlibro secundo satis dixisse videti possumus.
limitatione agrorum agedum,quo nihil prstereatur,quod
m-fuerit rusticς studioso rei. De mesutis agrorum scripserutras Iulius Frontinus,&.Μ.Iu. Nypsus: quorum sensa hicnon l--obfuerit admouisse. Limites enim Vrbis duos aruspicibus Decu α videntibus posueruntantiqui, Unum ab oriete in Occasum,
manus huneque Decumanum nominauerunt,quia is logior esset, er. mos enim antiqvix filii omnia principalia Decumana vove ira care, porro alterum a septentrionein meridiem, quem appellaveriant cardinem:
tus. quod sub axe septetrionis mundus sicut in cardine vertatur. Decumanus ite de Sinistra tram habet orientem & sinistram occiderem, unde ab antiquioribus dextratus Stus. sinistratus dictus.Cardo habet ultra septentrionem & citra meridiem ob hoc,VLCardo. tratus & sinistratus vocitatus est,ab horum agrorum generibus omnes agri nomis natur partes,reliqui fiebant limites angustiores,&inter se paribus interuallis distabant, porro antiquitus limites lapidibus, quos terminales appellabant signabam tur sed diuersa figura. Nam ut scite ait Colla. libro quinto .c Omnis ager,aut qua
dratus,aut longus,aut cuneatu aut triquetrus,aut rotundus,aut semicircularis. Et - - ait Ri. IN DEC VSSIS , 3ce. Decussis,vox est mathematicis, tum rei θ ς μ' rusties seriptoribus,tum architecturς petitissimis peculiaris,hinc decussare, appel ' ἡ lant enim lineas mὸecussum ductas:qus non adrectos angulos, sed quadamtenus transuersae cadentes,& in alias lineas incurrentes,grscς literae. x .aut romans, X - '' figuram praeferentes,qus quoniam denaris numeri nota fuit litera. X .abeonumero decussis, & decussare verbum dictum: quo fit ut decussare per medium se*care significet, qua Uocis acceptionerius Μartim assim octauoinquitas. Alii cardine meridiano inchoamenta circuli perhibente eundem per articum Vertice, unde ortus est denuo retulersit, quiquidem alium ab ortu circulum decussantes,inquatuor quadras mundi ambitum discreverunt.Et decussatina,quo vocabulo etia' Cotu. de conditura raporum loquens Utitur, deinde ait, sicut consueuerunt sal a maris decussatim, ferrameto lunato concidito. Sed de his hactenus. Et ubi ait Ui. ET LIMES QUI SECABIT, &c. Hic limes significat formam agri Limes. & non terminum.
500쪽
- Η ' ii I studiosi, tempestatum praesagia coserant non quidern dis ctu facile, hi senim no solium sibiipsis eavere venim x ani
malibus & rei domesticae frugibus, ac fructibus prospere leonsulare,qus cura in 'orum curiositates, sciri cognopu -scique possunt. docentibus, scilicet co re cum solis, tum
Iunae, tum animabus terrest ibus , ac marinis : addo his ignes flammas,&id genus,quae suturas tempestatum proerellas agricolas docent. Navi verissimὸ cluealeter cecinummo ille Matua. , Athue haec ut certis possimus disceres I Aestusque &pluuias ingentes frigore vetitia a r, Ipse pater min1t.quidmenstrua lunamoueret ': . O DNec solum luna soliisve color prstigia significativerum etiamex alissstellis lauturas tempestates scire possumus. Nam Fast et altimo georgico. l. Saepe etiam stellas vento impendere Videbis, Praecipites coelo labi:noctisque per Umbram . ma a , Flammarum longos a tergo albescere tractus, , Saepe leuem paleam & fron is volvara eaducas. PRIPrimum tamen Pli. praesagia hic a solis colore, inde lunsauspicatur, primo ab ipsius exortu, cuius radii si rubeant demonstrant futuram pluviam. Quando eius cistus macula quadam obduci quodammodo vadetur: Neodit innubem, ob hoc
, Sol quoque exoriens,& cum se condet 1n Undas, Signa dabit, solem celtissima signa sequentur λ- , Et quς mane refert,&qu se entibus inf192 s si Z s, Ille Ubinascentem maculis vatiauerit ortum G
, Conditus in nubem:medioque refugeris hine': ia L .
. Suspect tibi sint imbies fiamque vrget abalto. 'M . Porro Ri. Solis ortum oecasu queiadiis1 fominenti scinctum tale queela,culantem pluuis signa esse tradit: qus a poetae penu omnia fere hsc desumpta vis
dentur: quando ait., Aut ubi sub lucem densa inter nubila sese, Diuersi rumpunt radii .aut uti pali1da surget izf, Tithoni eroceum linqueti s liu tacus paulo post subditi , Caeruleus pluviam denunciat: neus e in q, Sin maculae incipient rutilo immiscerier igni, : Omnia itinc pariter Vento nymbisque videbis Feruere, M. us certe omnia hic a Pli.narrantur.Caeterὁ ubi Plinius a sole tepestatum pro sagia planavit Venientia: statim luna huic addit colores. Certissima profecto IUVira tempestatum indicia ex tunsaspectu emergunt. Nam ipsa renaseens obscura ima xVyndi
breS signincat quod Vt praeteream Pli. poeta docvit quando cecinit. ς δ' , Luna reuertentes cum primum colligit nes, Ut nigrum obscuro comprςhenderitaera comu, Maximus agricolis,pelagoque parabitur imber, , Aut si virgineum suffuderit ore ruborem i,Uῆto semper rubet aurea phoebe. Se vensamusad i.eotexta. SI T AN VILLO POR I V, Sc. Docet etiam mare agri.