In Omnes C. Plinii Secvndi Natvralis Historiæ Argvtissimi Scriptoris libros, Stephani Aquæi Bituricensis, viri Equestris, Commentaria

발행: 1530년

분량: 752페이지

출처: archive.org

분류: 화학

591쪽

COMMENTA. IN XXI. PLINI 1.

M sv TILIA US MOX t M. Sutilibus scribe. Sutiles corona; invi, quitus honore habitas testatur carmen Martialis quando ait.Lassenturhis rosi, GAntho pora sutilibus. - LIBROS ANTHOLOGICO M. Hoe est de logico. florum ratione: Aδοι enim dest anthos, flos estλο et, ratio.

CAPUT . IIII. sin

se. Os A NASCITUR SPINA, m. Et si effstet quamplurimos floressibi inter coronas locum asciuis

ratii hctu gi se rosa tamen palmam obtinere videtur,quae nedum Ualeis .

tudinis inserta primo fuit coronis,Veru & Uoluptatis,quod atis liquet carmine Flacci inquientis. i. carminum.

, Displicent nexae phyllia coronae, Mitte sectari rosa quo locorum Sera moretur. Auxerunt profecto rosarum nobilitatem graecorum poetae,sophistasque S quasi ad honorem S gratiam non satis illis essent,odor & color, totiusque floris egregia quaedam maiestas,quam nullibi natura speciosiorem magisque amabilem fecerit, diuinos profectb poetsnatales resis dederunt fingentibus aliis in dearum iudicio, quod ad scamandrum,a Paride quondam factum est, a Venere rosam primum euentam,eoque coronatam flore iudici & aduersariis deabus adeo tunc placuisse, ut

venereae rosae libenter subiicietes,Pallas galeam uno regium diadema,quibusim structae&ornatae ad 1udicium Uenerant,amorum gratiarulisque omnium numiunt squo animo cesserint. Aliis miserabiliore fortuna canentibus Veneris sanguine, puniceo colore quς prius candida erat floruisse rosam cum amato a se Adonidi cotra martem zelotypum deum & riualem dea opem ferret, quo animo per sylvam festinate dea,vulnerato aspina pede qui diuinus ex dea eaeuxit sanguis candidam antea rosam puniceo colore infecit .aliss tradentibus exsanguine adonidis rosam. Quae omnia haec graecam fidem secuti aliquot poetae latini rem antelatam illuustrarunt suis carminibus:quare Martialis in epigrammate suo de rosis cecinit. Si, te semper ametvenus memento.Et Homerusille Mantuanus in hortulo.Syderis& floris est domina una dom'.Nec aliud inClaudiano indicat versus. Sic fata cruoris carpit signa sui. Genera rosarum multa Theophra.describit, de quibus dicem' C l . . paulo moX.-F ASTIGIATO. Erecho cortice.-DEHISCIT. Se erit,pandit, ponit,dilatat. IN C ALYCIS medio, Calyκ hic selicesu est quo rosa cooperitur. Calyces in herbis operimenta sunt,quibus fructus arborsiaiit

aliarum plantarum cooperiuntur. p. LVTEOS apices. Hic vocatiummitastes illas luteas quae quoda modo exuperant rosam. Sunt enim erocelli apices, siue illa capillamenta eminula. TROIA N IS temporibusHomero teste, o c.

Copnia Nam Homerus meminit rosei olei quando HRwψέλα Hoc est roseo se

Unxit oleo. in COLLYRIIS imponitur. Imponi solet succus rosarum medicaminibus oculorum affectorum inflammatione aliqua. frigerant enim rosa adsstringunt potissimum recentes.Succum harum mire aptum circulitionibus stris bit Diosco. lib. i. fert ite quod ex siccis rosis invino decoctis expressum profuς. rit capitis dolotibus,autium,gingiuarum, intestinorum,uulue sic ut penna inunga tur,aut clystere infundatur:ipsae etiam rosae sine expressione aliqua iuste, morit illiis,praecordiorum inflammationibus,humenti stomacho Signi sacro medetur. Cremarietiam solent rosae ad venustandas palpebras,capita resarum pota fluento aluum compescunt,ut ait Diosco libro antelato. - A G R AEC IS lychnis. MIychnis ci λεχνιμ sιφανοματι, Ei,id est lychnidast hammatice, id est Iychnida coronam herbam

592쪽

herbam hanc vocant aliqui, de qua aliubi agendum etit. MVSCETON. asia viviradice dictum,moscena enim νςcorum aliqui viviradicem vorant. De satione autem Rosae & violae ita memimi Columella, libro rei rustiear tertio, m. π π X. Viola qui facturus est: terram stercorata& repastinata minimum alte pedem in pulvinos redigat. atque ita plantas hornotinas scrobibus pedalibus factis ante calen.Martias habeas, semen autem violς sicut oleru duobus temporibus seri

tu Uere,&autumno, litur autem eodem modo quo&cgtera olera: Ut runcetur,

ut sarriatur, uosam surculis Sc fruticibus disponi conuenit per sulcos pedales, fodiuti omnibus annis ante eaten.Mar. Sinterputari.

ILIUM ROSAE, &e. Ex veneris sanguine rosam na . tam: fabulares poetas dixisse paulo superius conuulgauiumus. Et quonia in lilio cadidus color esset,ex Iunonis Iaacte natum alium hunc florem finxerunt, ne voluptatum omnium numini in rutis & hortorum honore cederet Iouis& soror & coniunx. tuesque ferui cum dormiente dea, admoto uberib' eius hercule vago: S incerto sueta diuinu lacm terra decidisse: eaque ob causam Iunonis rosa a quia n dictum est:no fiotis,sed potestati Hua duarum dearum inter se coctparatione ob item nobilitatem dictum volunt regium florem Pli. liliu foliis esse striatis fotis,testatur & effigie calathi ut palam est: eatur & Lilium, sition, Callirio id est,speciosum lilium graeci κμον, id est, clinon vocant lilium, lilii vero florem est,crinanthemon. Hie nouisse non obfutat litium dici pro lilio, ut

Τheophrastus inuisse videtur sexto plantarum,quando ait.b v morosa πλε pophi eis bi Rκ νο κολλrs: quae nihil aliud volunt sibi qua Narcissus vero aut litium,hi enim sic illi eo nomine Vocant,qui plura volet, aeat Theophra .eo quo - ,

Victru.in lignis columnarumque operibus vocateoncauitates,scapturasque emidinulas, ει lineas cauitatibus distinctas siue sulcos ac conualeculas angusta ut est via dere apud Victruvium, libro secundo.

onarias Violg.Detulitprofecto in hoc flore cadidoris multum antiquitas,earum multa esse genera testatur Theo.Leucoiorum enim nomine iungeis omnes iudicatur violae hae:qurptims flores suos proferunt, ubi mitior& tepidior aer laetit ab hyeme statim: ubi asperior & frigidior postea: Ubique aut per Uerptimae noui anni aduentu aumates,pluresque no Uno ramulo latum,sed Uno peditai fuit ut a quibusda polypherae inter alias dicerentur. FBα Pol in triplici colore cadido:luteon purpureo,additur & quartuSaeeru pherae. leus, theum colorem intelligo croceum:graeci Uiolas α voca florem Uero que Lutheua omnes Iesiminum appellamuscolore cadido,violis figura,n6 dissimile viola anti color. qui vocabat. VESTIS IANTHINA, Huius vestis meminit Martialis., Coccina formosae donas & ianthina moechar.

IANTHINA

593쪽

COMMENTA. IN . X X I. PLINII.

vestis. Caltha.

Haec odoris praestantissimi fertur violasque non dissimilis, cuius etiam meminit Columella libro rei rusticae. xi .his verbis.. Iam rosa distendat contorti flamina iunci, Pressaque flameola rumpatur fiscina Calla, Fer Calathis violam,& nigro permixta ligustro, Ponatur viola &nimium rosa plena pudoris. λ BACCAR QUO QUE RADICIS, M. Baecharem iure eoronaria herba appellauerimus, est enim herba fruticosa,aspera habens folia magnitudine inter viola & verbaseum :hac Diosco. libro sylvae medicinalis tertio coronaria vocat. Bacchar aurum dicitur, ab aliis Rustica nardus: dictum ασαῖον, id est,asiarum quasi ασα τον, id est, asarotomquod est quod in ornatum no veniat: &quo ornari nequeam .Plutarchus tertio sui symposis. Bacchar inter coronamenta iure po, ni scriptum reliquit fit 3c ex eo unguentum, ut ostelam a nobis est quod bacchatitium dici potest bacchare frons antiquitus cingebatur in fascinationes,quare in merus ille Μatuanus ait. Bacchare frotem cingite,ne Uati noceat mala linguataturo. in CROC VM ait Pli.) SYLVESTRE OPTIMUM, Fabulare, poetae Milacem virginem in crocum mutata ferunt, quod&Naso in suis trafformationibus posteris legendum reliquit,quando ceciniti, Et crocon in paruos cum milace flores. Laudat imprimis crocum corycium, a Corico monte Ciliciae, post corycium: in cylicio mole olympo laudatissimum est, quod testatur Diosco. lib. primo, quado est. Probatissimus in medicing vis Corycius ex Cilicia recens,qui floris sui boniutate rubet. Secundς bonitatis, id est,qui ex olympo Lycis monte adfertur.Tertis deinde,qui ex Aegis aetholiar urbe. Cyrena1cus autem & Sicilis cetur inmol rum modo statur. In iacilia viribus & potestate ignavior, &c. Et paulo inferius subdit. Adulteratur crocus admixto tuso ero magmate,quod crocini Vnguenti*κ & recrementum est adulteratur itidem defruto inspersus,adiecta ad grauitatere podus argenti spuma aut plumbagine: melior qui friabilis,integer, manusium ciens haec Dioscrides.

RUI AN Is TEM DORIA US, &c. Vetustas coronas mentorum liquet:ac floribus honor:qui temporibus vos ianis viguit. Est certe hyacinthus flos ruber ex herba eius:

dem nominis nascens: a sitiailitudine, cuius rubeae Vestra

hyacinthinae dictae quare Persius recinit. Hic aliquis cui circa humeros hyacinthina Igua est.Fingunt poetae hyacinthum puerum ab Apolline dilectum & mterfectum,comversum den1que in florem,unde in eo primae literae instris prae cernuntur, at, qus Vox lugubris Huic Apollo apud Ovidium .Flosque musis scripto gemitus imitabere nostros.&alibi apstiuos gemitus fiotibus inscribit Salnos habet inscriptum,funestique literadicta est. Scribunt item Aiacem in eiusta florem conuersum,dum in patientia praelati Vlyssis seipsum interemit: cuiusn' mensimiliter in principio literas, at, habet :quare Ouidius a1t. Utera communi mediiis pueroque viroque snscripta insoliis:hge nominis. illa querelς,de his non Milo, , buS Vom intellexit quado est. Dic quibus in terris inscripti nomina regu, stu homos turno DO Loto abunde Theophra. quarto plantaria. λω RHIZOT OMO. .

t Quasi radices

594쪽

Quasi rassices secas dicta. SIC 'it Pli.) APUD Graecos Pollio herba, &e. Leonicenus Ph. hic incessit quod nopolium, sed tripolium legendum sit,&inco cine ea assignasse polio,quaclo prsstitisset Tripolio attribuisse. Sunt item quivi

tio vertent Ga ,qui apud Theophrastum Vt Pli traduxerit:quado traduxith nono pIatam κρη ἶς π .moλi. καθ Dwρω α σαωρ, εχ. quod sic vertit. Polita. Adde polisi quod Hesiodore Muiso aut ribus ad omne rem sena magnsque facienda perutile prsdicatumquadonopolium sed tripolium legendum esset. Foulia enim tripolii mane candida: meridie purpurea, sese occidente cerulea aspici Theo.quo diximus Ioco testatur,&quod a Dioscoride cofirmaturaib. iiii.quaodo est. Pertur flos eius ter quotidie mutato colore Videri: matutino enim albet meridie purpurescit: Vespere fit ceruleo colore: quae enim hic Polio Pini. tribuit, Diosco.noatribuit quando lib. iii .dicatFolium:sunt qui leuintium: qui melosumorqui vesici vocent, motanum inpolio alterum genus est quodTeuthriu vocat, eoque tantum utuntur. Exiguus Sc gracilis frutex est:colore candido.

CAPUT . VIII. - VTVRIA VESTIBUS, M. PIura vestium genera

luxu ia& varietatem, lib. V ii l. fuisse edocuis

mui. p. v NUM IN COCCO, Nihil profecto pro

miram ciosus&in maiore fortuna honestius,quam coccum: quo

in m reges quoda aptiuatis distinguebatur: nuc verδ nobilitas

vix a pla te discernitur: in pretio &honore habendu nucgranu, cuius meminit Theophrastus lib. iii .plantarum, Sc de quo aliubi agemus:hic Pli. coccum accipit pro grano Coeta. eo quod in rosis micat. - TYRIAS DI BAPHASQUE, &c. Purpuras bistinctas quarum meminim aib. viii. Amethyston, violaceum color ameethystus no ebtius ratio nominis est quod cum usque ad vini colore accedat, prius tamen quamid degustet:inviola desinit Amaratho.Columella amarathos sere Amarados hortis censet eos mortales Uocas hoc Versu. thi. . Et male damnati moesto qui sanguine surgunt. Eaesi flores immortalesque amarathi: ab immortalitate enim dicti quod nomarcescat CYANI COLOS, Cyaneus colorcsruleus HOLOCHRYSI, Cyani Quasi tota ex auro. P E issio, petiti' quasi exilis.-PASTI LLICANTIBUS, colos. Legerim rectius patulicatibus, id est,se aperietibus patulicare apertu fieti. CHRYsocome siue chrysitis. Diosco.lib. ii i i .ea etia Vocat chrysanthemonanter flores comedati sole autingenere violatii. vocatur & a Ph. aliquando Iouis nos.

gratos hominibus & voluptificos Sc coronis aptos dixit:

de ron rum genera reuertitur. Ododentio,id est,ros

orbe cyclaninumadest,orbicularem dixerunt. Sunt tame dedros.cissanthem G vocent abhςdera quam grm κίαοὶ adest, casson vocat,meminit Euius Plini. xx v . item & abunde Theophrastus nono plantarum, Sc Diosco. lib. iii.

595쪽

po Lio CORONAT TRIPOLIVM,Se. Hic trifolii tria generitaeisse eoiicitur Ui.quado tamen Nicander unum esse dicat, quod pluribus noni Tris nibus censeatur:quando ait. Sumito trifolium,quod menianthes aliquis. Aliquiilium. vero tripetalo vocat:sub enim vocis Vatia acceptione 3c diuersis nominibu, unuintelligi tapius liquet quod & cofirmat Paulus Aeginita,lib V i .agens de trifolis his verbis bi Atax pin imbi δε- ι R μιανθεs,quoru sensus est.Trifolium quod alis asphallio alii Oxytriphyllo, alii meniathes vocant: de quo aliubi fusivi. Myophono,id est,muricidς a muribus dicta. Sertula j E. FERVLis ET CORYΜ BIS, ε . me est,ex ferularu corymbisseticapa ' rutam eampanam. Celsus etiam sertulam campanam meliloto vocat. Cato nulla Mellilla via, diminutione sertam campanicam vocitauit.

nimus.quare raptim de his agemus. Qui graeci phlox, id est, Φλό .hoc est,flamma,Helenium. Nunc inulam campanam Diosco. libro primo. DODRANT ALIBUS RAΜVLIS. Cubitalibus ramulis, Alsiosia,frigidae naturae: aut fisgidia locis gaudentia.

i nil Μ ARANT HVΜ. 8te. Sunt qui obstrepant verbissi tis incocinis ainaracum& tam placum idem esse asseuera

rex: quid nihiloseeius disterni euli habere Uidentur: tum di quod Galenus, tum Paulus Aeginita seorsum de utriquere egerunt. aliasque in medicina vires alterutri assi arui. A ma racum calefacere in tertio:in secudo ver ὁ ordine sic care diceres. Sampsucum extenuandi discutiendi que vis res habere, & in tertio ordine calciscere Sc siccare. Contra Pli. sentit visuis videbimus Iocis. Nihil enim certius Pliniana hae lectione est. Nam quod Aegyptum & Syriam vocare dixit Siculos amaracum appellitare sis gnificat: mox capite. x x i i. Sampsucum siue amaraeum in cypro laudatissimare probatissimum ait esse. Columella item quando ait.Gratique iam veniant histiari sampsuca canopo:peregrina voce Romana amaracu appellauit biose.lib. ii l. In Sicilia Amaracum diei Sampsucum testatus est: quare nec esse discrimen nisi appellationis inter sampsucum 3c amaracum 11quet. Nunc amaracum siue sam: placum maioranam vocamus: de quibus aliubi. NYCTIGRETON, Sic itam, dictam quod noctu luceat. Phlogion: quasi flammeat diximus phtoκ verbum: flamma notare. AVEM ONE. Duo sunt eius herbae genera: quorum Diosco. ' libro. i l .affatim meminit, dicta auemonem a vento spirante quo tune dehiscit sunt qui vocent papauerculum,alii phoenicida: a colore nasci in hordeacea segete Sc triticea costat: malo mense floret: puniceo colore: genus auemonarum diuisum eme in coronarias scilicet&medicas auemonas costat: idque iudicat Theophras stus libro sexto plantarum,quo loco de coronariis herbis agens ait. Ex floribusa tem prima prodit viola, ubi mitior aer fuerit ab hyeme statim: ubi aute asperior, postea: alicubi etiam vere ipso: mox statim subiecit: eae autem quibus ad coronas

596쪽

vlutur:Iogo snteruallo exteros ores phnimisit: posthaee floret naresetis:&agredistis bulbus.Τexsit enim Esse aliqui in coronasiosthos floret cenathem rarioula:& ex sylvestribus helechrysus, &auemona: qus Iemonia d est,pratensis Voca' tur:genusque Unum anemones coronatium facitin pratisnascens, sylvestris geneditis:quod Ph. testatur hic quando est Deinde alterumgenus anemone quς lemonia vocatur : sed de his suo laco agemus ubi medicae vires tractabuntur: de quibus Theophrastus eo vo diximus loco.

ERVM HORTISΞCORON AMENTIS QVEέ m. Columella,sib.Res Rust. x. pastionum apum ita minus scite quam festiuiter meminit. Probatis apibus destinari debent pabulatione Esque sint lactetissime,& ut noster praecipit Maro vidus pecudibus,aprico S minime proce,

loso coeli statu. .

, Quo neque siti ventis aditus:namque pabula venti:, Ferre domum prohibent, neque oues,neque hsdi petesci, Floribus msultent:aut errans bucula campo, Decutiat rorem:&surgetestes altera stas.

Eade queregio sitfoecuda exigui fruticis maximeithynni aut origam,aut tyntiebrae: Inostratis cumis squam saturesamiusti ei vocat: post haec frequens sit incrementi maioris surculus,virosinarinus:& Utraque cytisus. ARBORES Vero sunt aptissime ziziphus, M. De quibus Videmur prosfusissime disseruisse lib. x i .De apum autem morbo ita Colu. eodem libro habet pestilentiae rara in apibus peraicies, nec tamen aliud quam quodin caetero pecore praecipimus: quid fieri possit no repetio,nisi ut Iogius aluei trasseratur.Morboruautem facilius&causae inspiciuntur:&inueniuntur medicinae. Maximusque, Vel minimus annus earum labor est initio vetis,quo tithymali floret frutex: Sc in quo amara ulmi semina sua promunt. Nam tithymalus quoque maiorum animaliuventrem soluit. Deinde subdit. Nos magis ne intereant qus de reps dicturi summus aegris examinibus adhibenda censemus. Nam vel grana mali punici tusa vino aminebcospersa, vel uuae passae cum rorepati mesura pinsitae Saustero Vino binsuccatae dati debent Sc id genus multa quς libro Undecimo egimus.

ANTUM' VE PABULUM REFERT, &e. Tabificum nasci mel ad Herculeam potietia testatur Diodi scoride a cuius iuuiis haec defluxa Videturaqui de hoc ita vel Veia agens,libro secudo ait. Quod in sardinia ab apibus mel fit ne su. ex absynthii pabulo amaru , asperam discolorerisque seu a sole cutem vultus que maculas omnes emendat: fit Sin Heraclea ponti ab apibus mel tempore aliquo,quod prospria quorudam florum potestate comedentes in furorem cum sudoris copioso defluxu agit. Qui ad sanitate deinde restituuntur rutae thymnorinesque salsae carnis cibi & mulsi potu . Habet hoc mel acrimoniam stemutas menta olfactumouens: ad Fg omnia Pi.allusitquando ait. MELLA quoque venenata fiant Heracles ponto, M.

597쪽

COMMENTA. IN . XXI. PLINII.

LIVD IN CRETA MIRACULUM, Sc. me -ferme omnia a nobis, libro Undecimo promulgata sunt, quare ne Videamur palinodia cecinisse omittemus. De alsueariis autem eollocandis Columella, libro rei rust. v. itabant.Sed quonia saetisque videtur istud operosum quali Eeu que vase saeue t collocari debebat,suggestus lapides exteditur per totum apiarium, per tres pedes altitudinia,totidemque crassitudinis, extructius isque diligeter operest storio levigatur ,ita ascensus lacertis anguibus e alis ue noxiis animalibus

- praebeantur, ac ille. C AERA inquit Plinius) Hic videtur allusisse . d Columellae placita, quae de caera facienda sunt. Expressae fauorum reliquiae

posteaquam diligenter aqua dulci perlutae sunt in Vas aeneum coniiciuntur, Sinquas quisque voluit formas aqua prius adiecta dissimditur: eamque cocretam se lumella. EX ALTO PETIT A , Ex longinquo aut profundo mari pe litardiximus,lib, x iiii .estum loginquum notare. Subdit Pli. Roub O RTI M A: Q AE punica Vocatur, m. Diosco. libro secundo Rusam& leniter pinguem,odoratam, purpura que laudat caeram,ponticam,& cretica.Qus,inquit,natura exalbida pinguis fuerit erra; secunds bonitatis probatione ha be .Dealbaturporrδ Caera hoc modo.Eligitur ineo genere qus candidior &puurior fuerit, derasaque in ramenta in nouum coiiciturfictile, mox superinfusa mauris aqua,quae satis sit, modico nitro insperso coquitur. Culque bis aut ter inferbueuxit amoto ab igne fictili,& dum refrigeretur demisso, caerae pastillum eximito.

M. Et quia herbarii vis medica aliubi trinada a nobis est subsultim raptiusque de his agemus: quodetia pars earn ostest a nobis sit. Hic solum Pli. meminit earumhus non semine aliquo&quae nullo hominis cultu industrisque nascuntur: in quarum numero sunt fraga:qus pastores decerpere solet, mora etiam sunt sponte nascentia. Item Ruscus,que Oxymeris appellant alii.Eatis etiam in eogenere est quam alii Chri ismo,alii erithamon voscant. Columella vocat olus chordum quod tarde & sero appropinquente Vinde: mia codiatur: duplex genus eius est sylvestre & hortense. Columella; libro. x ii i .eoditurae aptam batim,cap. xiii .scriptum reliquit. Sed de hac eiusque genere 3 medica dote aliubi. Diosco.petrosis nasci Iocis,ait, quod de personacia hic agit S de aliis obiter disseram quod aliubi acturus monebimus solum personaciam hera Perso, ba antiquosq; ea fuisse usos adpersonas,unde puto dicta: in theatris em ea victa; meis. tur. Est enim soliorum tanta personaciae amplitudo vilonge maius quam huma*na faciesspatium capiat,quare in theatrispro persona utebantur, unde sibi nomen asciuit ab usu personae.Proso da,sive prosopon:quod notat laruam siue persona de qua aliubi fusius: de cantalide, scandice, parthenio,corcoro, paulbpost agemus item Cnico . cuius semine oleum fit, ut dicemus libro vigesimotertio. Sunt quierocum Saracenum vocent Cnita. Theophrastus sexto plantarii duo genera eius

secit, sylvestre &sativum:quod agit etiam hic Pli. id de Aphare agit, meoph. in arvis no hortunasti testatissimumreliques:&hac libro vigesimos timo, . V agemus. Subdit Plinius.

- ACETABUM S

598쪽

ACET AB V LIS purpuream in flore fundentibus. m. Profunditatibus concauitatibusque modo poculorum formae orbicularis sine marginis latitudine, ' . de quibus egimus aliubi. - FIMBRIATIS. Modo fimbriarum forma VibriRGlis,distinctis flexuris nutis. tiS.

A R D V V s FOLIO, Re. Carduum sim item chamsIeoru Teophrastus te & Diosco. Iibro tertio faciunt, hae enim omnes herbae quaru hic meminit Pli.interaculea S -ul ta a Theophra.numeratur, quare quibusda pli. inesse folia cuspidata,qui iussia muricata testatur,tu hie, tu alibi muriocata Voco,non ea quae solum sunt modo muricis, utVoluit Hermolaus sed ea quae triangulo cuspidato ornantur. sicut linia rem Ni eryngus Se id genus.Nam murex praeter notam significantiam esse triangulus ferreus,quem nostrates chaussas trapas vulgo vocat: cui' mulistiidine utimur ad castellorum urbium que defensionem,eos que viae spargimus, uo hostes ad ingressum impediantur eorumque pedes infestentur. Nolo tamenici non posse folia cardui muricata, pro asperis,nam palam est muricem significare acumen ac asperitatem, quod liquet carmine Vergilis libro quinto , quando ait.. Et acuto murice remi, Obnixi crepuere.

vLTIS HAEC, M. Sunt certe herbae quibus aeterna iuuentus est id est semper vel virentibus vel comantibus: Polatri a sicut estadiant herba quam nunc scioli pharmacopol o con.

cant capillum Veneris,alii polytrichon, de quo paulo mox Capiti' - 'M agemus loco poscente.Item cynops,quam herbam iure dis veneris 1 Aeris canis oculum ,& alia quae ab vulpe quem aIopece grs, Cynopsci Vocant,alopecuros dicit adest cauda vulpis:item perdi cium,quod alii parthemium vocant, expendendum hic hTheophra. quae sequuntlix de argylope esse eruta: item fere omnia haec ex lib. octauuo planta & quinto de causis,cuius verba sqnt.Sed proprium hoe bulbi est, non nasci mul ex totis seminibus sed alteram eius partem eodem,aIteram sequenti anno qualem argylope dicunt&loton:ad quae allusit Plinius quando est. AegyIopanoni 11 post annum Sc. Caetero quod ait de gladiolo,Theophrastus gladiolum herabam ait florere cum Cenanthe nigra,viola helychryso, limonia, anemone, & hyaucintho.Theophrastus non gladiolumsed xiphion Voca quod nihil aliud qua gla, diust est: de quo & aliis herbisqui volet, adeat Theophrastum, eo quo diximus loveo.De asphodelo S Hesiodi placitis agemus libro sequente.

1Μ ILI A PR AE C.I p I T , M. Mago subaudias praecipitiuncum Iulio mense secari ad radicem δα. Iunci laneas. plura esse genera tum Theophrasti,tum Diosco. ac inii lectione liquet,quae hic particulatim tractanda sunt . Iuncus simpliciter ita nuncupatus, angulosos odoratus, porti folia habet,graciliora tamen & longiora, caulem cubitalem al&quando maiorem, angulosum odoratum iunco,quem sthg Schoe, num vocant similem . nascitur cultis aquosis quidem nos. a a locis.

599쪽

COMMENΤA. IN . XXI. PLINII.

locis.Radix 1unci ea probatur quae maxime ponderosa densa,crvia non facile fra gilis aspera,& cum acrimonia odorata,sicut ea quae affertur eX Syria & cycladibu, insulis. Radix iunci ealefacit.aperit, Utinam cit confra calculos Vesicae bibitur contraque scorpionum ictus trahit menses,vulvas calefacit. farina eius oris ulceribu,

conferto his quae pascendo serpunt inspergitur, miscetur emplastris,quae sunt ca, lefacietia.Fertur 3c altera angulosi iunci radix in India nasci zingiberi similis quae commanducata amarescit qua quamprimum glabrescunt inurictae corporum partes pilosae. Quod hic Pli. oxysthaenum Vocariaitaculum iuncum intellige,Vt vox mi* oxy indicat. - MELA N C RADI Iset. Anigrore dicitur, ex quo vasapi mi scatoria fieri solent, qus nassas vocant. -M N C I A R V M L A T ITV D I N E M . Pollica iam latitudinem. IVNC I TRI A N G v LI CYPERON, εχ. Expendendum aliud cyperon aliud cypirum&eype, pq ' ris.Cyperus iunci genus, gulosi caulis,odorata radice; quem Cornelius Celsus lis yp l,ro tertio cap. xxi.quadratuFuncum vocat. pirus Uero planta est palustris lyp Cyperis verba veteribus dicebaturiadiκ cyperi. eteris non defuerunt qui carint cyperum erysisceptrum item & aspalathum nulla rationis nota,quando utex utriusque historia patet nihilsimillainter se habere cyperus,&aspalath Ialter effiin genere iuncorum vitilium modo lentus folii sporeaceis,alter in fruticum ordine accieatus &I nosus,& quamuis inmedicina pares habeant aliquasvires nam caulefaciunt, Urinam cient,oris ceribus mederi dicuntur, non tamen in omnibus reuspondent nec idem sunt,ut coniicere licet lemone Dioscoridis libro primo. Quod autem Plinius hic indicam esse quς cyperis nuncupetur, essi e tangiberis,Dioscorides no cyperidasedcyperum ait esse,quando ait. In India hasti Engiberisimilis quae commanducata arescit,& luteum croci colore reddit &c. Verum Hsraptim pertractis rosarum liliorum & narcissi medicos effectus,dotesque inclytas me pertractemus,ac dehis agamus.

I N V Μ Q UOMODO FIERET, M. Libro. x i i ii . de roseo actum est nunc rimius medicas rorsς vires hic explicat. Diosco.libro siluat medicinalis, devi

P - medica rosarum haec agit. Conficiuntur hoc modo, quas

rhodidas id est pastillos roseos dicunt. Sumito recentesmin sis nullo allieno humore madentes,cum languere iam eta; rescerethcceperint:podere drachmarum quadraginta, nardi indicar drachmas. κ' myrrhae sex, & trita omnia hec si

muli pastillos formato Se. Et paulδ superi' de rosis ait.Refrigerat rosae, adstringunt recentes,siccae essicatius &c. C A LLYP VPH ARV M. Id est medis camentum oculorumaut palpebrarum ad eas convenustandas.Expendendamhic graecos est Mephara esse,quae nos cilia utrinque oculum in somno &in Occursu noxae alicuius claudetia appellamus,&-ilin,id est blepharidas, qu nos palpebras & in extremo ciliorum marginenatos pilos,quibus in video nost lucis radii diu untur,quaeergo honestanticum oculos, tu palpebras eisque decine inferunt caliphphara dicular, enim id est calos pulchritudo est. γω MANIME ait Pli.) ALBAS. Albae interdum fluctiones mulieribus contingui, quas medicinon naturales dicunt. Cremari isti Diosco. libro. i .rosas testatur ad Eonestandas cinere eo palpebras. sarum postremo capita pota fluentem aluum& sanguinis excreationes compescuist, Ad quae allusit Plinius,quando ait. tapixδDiapas pota Ventrem & sanguinem sistunt. mala. DIAPASMATA. Aspergines sicei Sin puluerem triti medicampis ti alicuius

600쪽

tialitatus,quae totis corporibus aut eorum partibus fouendis, siccandis , laxandis molliendis,adstringendis,odorandisque aliquando insperguntur. UILII RADI O ES,=3α. Diosco.hbro. iis . de his habet.Senien tium morsibus subueniunt emplastri modo impositasella medetur ambustis;Vulneribus prosunt cum sale& aceto codita. Cremata rad1x & cum resaceo cocta ambustis medetur muliebres locos mollit,menses trahit,& vicera ad cicatricem peraducit,Vitiligines & lepras extetit aciem emendat& erugachaae ille. Subdit mox Pli. -υ SUCCUS QUI FLORE expressus est aliis mel Vocatur, aliis θαrium, &c. Ego non syrium somnes eoditas ita habeant, susinum vel lirinuiego,Vt docet lectio Diosco. ita habentis. Coronatius hic flos est ex quo Vnguetum fit,qubdlirinumfusinum Medi eunt.-N ARC1SCI ait Pli.) D VO GENERA , vidia Lilio congenerentnarcissum multi antiquorum fecere, quamobrem Theophra. v i .plantarum alti Narcissus autem aut liti ,sunt enim qui hoc & qui illa homine pellent anifes argumento similemii narcissum esse , ex quo liti quae ceveteres lilia appellauerunt. Dictum narcissum a narce, qua Voce

graecorum peritissimi torporem indieat. id Plutarchus tertio sui sympo' ait.

Elnarcissum appellauerunt,quasi neruos hebetantem, Storpidas facientem graα citates:quapropter Sophocles magnorum deorum,id est subterraneorum corona mentum eum vocavit,qubd scilicet defuncti Sc morte torpidi torpido flore metium eoronarentur.Meminit scitissime narcis 1 Theophrastus serio plantarum, his verbis. Narcissus vero aut linum sunt qui hoc aut illo appellent, folium asphodeu Nareis lifigura proximum terraehabet,latius tamen quam asphodeli,& quasi liliaceum, sus. caulem nudumhabet foliis, veruntamen herbaceum insummo cuius Nos est:seme veluti in vastes' membrana clausum, grande, nigrum figura oblongum: id deucidens sponte stagerminativeruntamen id colligentes etiam in terra depangunt. Serunt& radicem quam habet rotundam Scamosam, serotinus flosest, postaructurum enim S circa aequinoctium floret &c.' Cui lectioni Plinius videtur redifragati,qubd faciat tot diuersa genera item quid ponatid quod purpureum & croceum est forem esse,quae tamen legentibus censenda relinquo . Radicem narcisci Dioscorides libro quartolotam vomitiones ciere prodit. Facit etiam ea radiκ ad ambusta cum messe trita,prodest articulorumdoloribus,surculos parti corporis fi xos extrahit cum farina loliacm:cum eruo S melle sordes ulcerum purgat . haec viostolides.Subdit paulis mox Pin. SE ME N VIOLAE SCORDION IB M: S AD V UR S A Τ V R , m. Nunc violarum mea dicas vires Plinius nobis palam facit,quasnec particulas esse constat, animadueras,potissimum delitescente effectu.Dioscorides eo libro,quem deutherbarum possetis legendum respuit de violae in haec agit. Disserentia generis in flore, qui in inliquibus candidusan aliquibus luteusAliis purpureus. Probatissima in medicinae

usu violaest,qugluteum habet florem:eius siccati flores decoquuntur,facitque deuis mad muliebres locos,ducuntusque insidentibus in eosteminis menses,& eorum locorum inflammationes curantur, minuunt lyenem,radices conferunt podagris,cum acetomodo emplastri positae haecille. Lectio Mesues testatur violas bi lamsbluere aluulfique. - BA CC H A R IN MEDICINAE Vis SM: E S Ti, &c. Radicem bacchatisdecoctaminaqua, conuulsis medeutis dolores valere,oculoruinamationes sedare, ciliare somnu,mamas a partu tumetes sanareritesacros nes. ce ededuPlicde astrolog:sed gallicoverbo bac ΔDAE

mare vocasse,naD .h. fi .de hoc agens ait. Asaru sunt ε rustica nardu appellet,

SEARCH

MENU NAVIGATION