In Omnes C. Plinii Secvndi Natvralis Historiæ Argvtissimi Scriptoris libros, Stephani Aquæi Bituricensis, viri Equestris, Commentaria

발행: 1530년

분량: 752페이지

출처: archive.org

분류: 화학

621쪽

COMMENTA. IN XXII. PLINII. ma

hro fuerit,Eiusdem tamestris i itiei latina eum apollinarisherbae suecoxotra indistinorum inflationes Utiliter illinitur,&id genus multa. yra. - OLYRAM, M. Theophra.cogenerem triti olyra esse testatus, semen eius antiquiores graeci figura inter triticeum δέ hordeaceum tradiderunt,haud dehiuertitquiausisnt, siligini similem asseuerare. Siligo tamen secundae conditionis tritieum est,ut coiicere licet verbis Columel cuius verba haec sunt. Ttitiesu, nera plura cognouimus, Verum ex iis maxime serendum est, quod robus dicitur,

Mare, quoniapodere &nitore prςstat. Secunda coditio est habeda siliginisaeuius speeie, in pane prses a podere deficitur. Diosco.lib. t i. Olyra esse ex eodem genere mcut Ma sit.Quod Pli. hie Atharam vocat: ea est sorbitioliquidiori pulticuis similis.

inflatibus peraccomoda,pullieula iure dixerishac. Paulus Aeginita, lib. vi .eade. Σea. memoriae madauit. in ZEA QV AM, &c. Mam alii semen vocant, duo sunt genera ras alterum simplex Sc unius latum grani,alteru quod dioeceum esean adest duplicisgrani. Nuttit magis quam hordeum,suavis est in cibo,authore Dioseo Theophrastus similem tritico laeti: hanc frugem spelta vocant nune u iusabunde Theophra.octauo de platarum historiae, de qua a nobis aliubi actu est. ra. Aerina,Farina ex aera,id est,toIio. Diosco larinam lolii Vlceraquς se ut exedui que cum sile Sc raphanis imposta eopescere,ait,libro secundo. Feras impetigines lepras que cum vino de sulphurae admixto aceto sanare. Cfi colubino fimo linique Puls. semine in vino cocta strumas dei seerem cotra dolores coxeditis emplastri modo positam aqua mula decoctam. γω PULT E CORPUS, M. Id est,ctimuno: is mitifice nutrit,sed dissicile in stomacho coficitur,qus ex Ma secta est pulsmaiorevi inreprimenda aluo est. Fiebat enim antiquitus ex hordeo: quod vox Crit a GmMindieat dicta Σωm, , t ..id est ab hordeo.Paulus Aegi.mirificetiutrire, Alica, libro sexto seriptum reliquit. ALICA RES ROM ANA EST. Graeci

alicam costas , idest,chondronNoeant:fit aut re Dioscoti.libro secundo ex Ma, essicatior est in nutriendo quam oriza:aluum magis adstringit, stomachoque magis comodata naceto cocta ex eo inuncta alica lepras tollit scabros pellit ungues, abscessus oculorum sanat: contra intestinorum tormina clystere infunditur. PANICUM DIOCLES, Sce. Panicum alii Elymonvocant,numeratur inter frumentacea. estque simile milio, minus tamen quam milium nutrit, Ratistringit aut re Diosco.Theophr.Panicum Melinem,siue melino vocat. Subdit

Sesama deinde Plinius. - SESAMA TRITA IN OVO. M. Sesamum stomasino nocere Diosco. lib. ii scriptum reliquit. Facereque rauitatem spiritus, prossubuenire.Cum rosaeeo dolores capitis a solis aestu sectos lenit. Eit ex eo oleu quo Aegyptii utuntur hμ Diosco. Subdit Plinius.

SE SAMO IDES A SIMILIT UDINE, &e. Duplex genus etia Dio; scori.fecit:maius quomodoant iticum cauit folia longa habens florem candis dum, radicem gracilem ineffieamque, semesesamo similegustu amarum :purgat superiorem Uentaculum semen id,podere quatum tribus digitis capi possit, pituitam bile que educit. Paulus Aeginita huius rei ita meminit - π μ-

innificantiatine.Sesamoides maius quod palam elleboris nominatu quia eius semen pariter elleboro purgat.Minus autem sesamoides nasci asperis locis Diosco Prodit,semen eius cum aqua mulsa pituitameducit. tero expendenta hiemal legi, quod sequitur. Θω GRANUM s EsAMAE DATUR IN VINO

DULCI AD DETRACTIONES, &e. Legerim non sesemae ut passim lς gitur, sed Sesamoides, ut lectio Diosco.indicat. - ρελ HORDEUM

622쪽

HORDEUM OPTIMUM. &e. Hordeum quod graeci chri Hord

thenidest, crimi vocat eandidissimum,laudabilius est,quod significauit cum merus,rum Dioscorides libro secundo,minus nutriendo quam testicum horaeum est. Hordeacea ptisana adactimonias omnes, faucium aspetitates 8c exulceratiosnes,quibus S triticea accommodata est,maiore in nutriendo & ad ciendam urina potestate. Protitat& lac hordeacea ptisanasum sceniculi semine cocta&m Iorbistione data, nam euocat,abrargit, tumores praeterhpc etiam maturat,farina rdeacea discutit eum fico&aqua mulsa elixa tumores omnes 3 collectiones, cum pice&resina,& columbino fimo durities mollit. Expressus cum aqua hordeaceaefarius succus,mox cum pice& oleo coctus suppurationes adiuuat , ipsa farina cum myrti baccis vinoque alui fluores compescit ut scriptu reliquit Dioscorides. me non obfuerit annotasse fatinam hordeaceam dici graecis non solum inquet iv,1dest,

sphilomsed ωμ έψιν, id estomelysin. in AMYLO N HEBPTAT Amsa OCULOS, &c. Amsum dictum sic est,quod sine mola conficiatur,pro* lbatissimum quod ex trimesti vitico cincitur,natione ereticum aut aegyptium, tprodidit memoris Dioscotides libro seeundo. Coficitur ex inmesti tritico hoc modo.indescit triticum quinquiesin die aqua mutata,etiam si fieri potest nocte,cum autem incoeperit tenerescere sensim oportet aquam deplereme simul quod quaeritus ex ititico utile defluat. cum deinde emolitum penitus tenetitudinem contra xefit depleta aqua pedibus calcandum, mox superinfusa iterum aqua, calcandum iterum est. Postremo qui supernatabunt cribro suffires excipiendi, & quod superserit furfuribus purgatum per collum tiarectum quam primum in tegulis nouis sub λ ardentissimo sola densendum. Hoc valet ad oculorum distillationes eorumque pustulas. Sistit sanguinis excreationes,lenit faucium vitia,obsoniis item miscetur ες lacti, haec ex Dioscoride.

γω QUIN ET AVENAE FARINA, &c. Maiid medico Auena.

usu caret auena,quod graece 'Aγuλοψ, id est aegylops dicitur,quibusdam bromon. Sunt tamen qui inter bromon & auenam dissidentiam ponant aliquam: altera in frugum alteram in herbarumgenere discrimina ponentes,toto enim genere et partium notaru que disserunt,culmum erumhabet auena,Momon verδ est herbula.

Credendum igitur,omon ab aegylope aliud eme, nam Paulus Aeginita seorsum de utra libro sexto agit,&vitiquequae sua sunt assignat. Fatinam auenae si ex ea puls fiat tussientibus prodesse tradit. rerum Paulus Aeginita bromon similem nordeo vitibus testatus est.Aegilope vero discutiendi vim habere, quibus facile coniectu duo haecine diuersi effectus,item notae diuerss: Homon ergo iure seuge id est avenam appellatis. Aegilopa vero inter herbas numeraueris. A Theophrassto tamen aegylops nihil esse videtur quam auena . Quae enim de aegylope ab eo octauo plantarum β quinto de causis haec sunt.Sed proprium hoc bulbi est nonnasci simul ex totis seminibus sed alteram eius partem eodem, alteram sequenti anno qualem aegylopem dicut&loton. Verba cuius mutuauit Plinius libro. x x i .capidite. x Usi .quando ait. Mirum loton herbam & sopa nonnisi post annum e seα mine nasci. Pli.tamen nunc frugisgenus ruit aegylopa,nunc festucae quae miro legentes modo perturbant,quare suspicatilicet Mylopa Dugem auenam eme.Gale. e ententia haec de aegylopa, auena signi Mans libro. i. alimetorv. In triticea 3chordeacea fruge cum impedimento aliquo insteliciter egerit in Iohu alteru,alteruin ylope sppe mutaricluod passim in re rustica iactatur.Iudicetnuc legetes pro suo captu de Mylope et avena. p, PANIS IPSE QUO VIVITUR, Sc.

Totismε panis genera esse quotliuges costat,& quot geres,quot ganeae,ti Uatie disciplina panifiei costate.Post emistina furfures fusiquoru duplex&gen'εc dis Fussisse cc in scrimen,

623쪽

scrimenet alterum quod crassioribus ramentis alterum quod tenuioribus, in his fietiri panem constat: item ex farina excussa cribro, triticeo primas partes assignaὰ runt veteres, quem & Paulus Aeginita siligineum Vocat,quod ex siligine, quae omnium tritici generum firmissima est conficeretur: posthunc ex similagineque ipse vorat riniis ini dest semidalite:& tertium genus,quod Galenus συγκομον& ab eodem Celso. αιτοmtos.id est panis,in quo ipsum totum est triticum:o u , e vero id est syncomistos significat panem in quem omniasimul ex tritico colis lata sunt. Cibarius item panis a Celso dicitur, quem putarim esse eum quem Pa Ius Aeginita ρκπαῖον id est rhyparon Vocat,quod est sordidum, siue furfuraceum quem Sappellauetimus et ipαν.Subdit Plinius. VI VOCATUR ANTO PYROS, Sc. Id est constan, Fibi. ipso toto tritico,Vt diximus. γω A V XI O A T V R E T F A A A' . Sc. Fata quae graece κω os, id est cyamos dicitur non vacat medita dote. Et si pythagoricum dogma ea vesci nos prohibeat, ventrem inflarefatendum est, ae aedigre concoqui,sed ecce, quid praeter hoc praestet. Decocta cum cortice suo in aceto tormina intestinorumsedat in cibo sumpta prodest eadem mellaeis utilis est eo, tra Vomitiones,minus inflat authore Diosco. diffusa in coquendo priore aqua: vitidis faba stomacho nucetinflatque farina eius per se et cum polenta vulnerum inflamationes mitigat illita cicatrices ad colorem reducit.In mammis lac coagula, Maehibet:vino eadem macerata oculorum suffusionibus medetur: tinguntur fabarum decocto lanae. Subdit Plinius. γω N A N a V E SOLIDA, M. Hoc estlaba cum sua cute, cotio grano semine. Solida enim sic intelligi debet , vidisse rata fresa. in L OMENTO, V O Q V E, &c. Farina fabar. Fabalia. in F AB ALIUM, &c. Fabalia,fabarum frutices, siliquasque. LENS OPTIMA, &c. Paulus Aeginita libro sexto, tum corpus lantis siccare Se aluum sistere. Clu lentis oculorum aciem hebetare Dios lib. ii.

scriptum reliquit,ac aegre concoqui cum suo cortice aluum compescere: adstrino'

gendi enim Vis estienti,grauia & tumultuosa insomnia facit lens:neruis ulmoni inimica.Podagrae dolores lens decocta lenit,& cum poleta emplata modo imposita crustas erumpit&Vlcera purgat. inetiam in aceto decocta, durities&λω mas discutit,prohibet ne mammis lac coagulati possit ex Diosco.penu, ad quepeαnitus applausit hic Ph. ELELIS PH AC O N G R AE C E, Sta Apuleius eo libello quem de in herbarum quarundam postetis legendum reliquit salutam etiam elatis acon vocat,item variis aliis nominibus,qugne longiores si mus omittamus. Di corides tussilaginem quibusdam dicialis acon, aliis sphagiton testatus libro tertio. Non dignum omissit quod Apuleius eo quρ diximus lo*cogenitalium prurigines decocto fothorum ramulorumque saluis finiri memoris mandauit.Theophra.libros id plantarum huius abunde meminit,&Diosco.lis tacti. Mocili sed dehoc loco suo agetur. λω CICERs SYLVESTRE, M. Cicer,aut xe Paulo Aegista solui talaum,is libru primo plura esse genera cic ris innuisse videtur necnon 8c ipse Theophra. libro de historia platarum nono mquiens.Differentiae cicerum plures,magn1tudine figura,colore, Sc sapore M. de quibusl1bro. xvm .abunde disseruisse indemur.Paulus Aeginita semen augere cicer testatus,eo quo diximus loco.Quod&Galenus sexto simplicium tradit , grocilis νηον d est erebinthon cirer vocitat. Est & genus ciceris, quod Plinius VocZt hic arietinum, cuius vel meminit Dioscotides libro secundo, his verbis. Arietis num cicer appellatum,datur adciendas Urinas,cum rosmarino decoctium contra fellis suffusiones & hydrop1sin,renes tamen & exulceratam vesicam laedunt. Coschum cicer cum eruo testium inflammationes sanat,cum hordeo Vero aut mellis,

624쪽

. CCXCVI.

contra scabies impetigines& mala vicera valet:ad quae omnia assust hic Plinius. γω M E cait Plinuis) ER V O QVAED A M . &c. Eruum quod Π 1 ' es dest orcton Vocant,meaκ ad multa dicitur paulus Aeginita contra hominis morsum,qui Uenenosus est eruum conferre testatus.I hoscorides eruum capiti in cibo sumptum ossicer aluum turbaresanguinem cum naeducereait: coetu tamen boues saginare arina et lentigines & faciei maculas erugati sistit eade uti

enimnon nutriuntur,& si eosconstet edere, irros id est atrophi dicuntur. Quo Pties enim non alitur hom0β naturaliter semper aliquibus decentibus . nullis vero in eorum locum subintibus,summamaciesoritur quam duobus modis Veteres fieri dixerunt,aut cum aliquisfastid ens mitius,aut auiditate nimia plusquam debet, assumit: ita quod Myctestinfirmat vel qubd superat corrumpitur, hoeque mali genus graece Moi iudicitu Sin eo constitutos graeci ατρο adest atrophos dim; Ahio, runt latini cibum non sentientes.Celsus libro tertio genus tabis esse prodit,&atro in. phia in oculis dicitur etiam. lemula suaIsag ge ait esse,quoties ex longa valem dine aut incerta aliqua causa ocul quasi a sede sua motus,mox subsides, excitato in radicibus eius dolore minor fit& parum indet. LUPINI V O V E , M. Lupinum lumbricos necare pel Lupla'. lareque prodit Dioscorides demistum lupinorumcum pipere & ruta contra eosdevalet: vicera hoc decoctofouentur utiliter, ipsum etiam decoctum pellit foetus, re menses.Lupinorum farinapurgatfaciem liuoresque omnes.Cum polentaienitii flammationes panosque mitigat lupini elixi &illiti strumasdiscutiunt, rbum talos rumpunt.triti cum aceto cibi auidimem excitat: Sub istit Plinius. I RIUNLII INTERPFRRGES, M. Iriores histotiamanes Itio. eipiti sensu classicorum authorum tractatam coniicio ,nam quidam inter fruges, ahi inter olera trionem collocant titer fruges Theophra.& Pli .inter olera Paes. Ae gini ponentibus.Frugem esse eophrastuslibro de historia plantarumnono, dou cetru verbis Aestiuar autem mihi scilicet panici cautisharundinaceus siue culmus est.Se ivexo Serysimi ferulaceus. Ex quibus ratiocinari heet in cenis frugum trionemnumerari tute posse, ex culmo inter olera non posse,quare Piunius Theophrasti dogma seqqens libro, κ vii i capite septimo Lirionem inter fructges numerauit. Contranon ineam ridibus usententiamDioscorides, nec Paulus Aeginita ille libro secundohic primo restantes pinum genus itionem, magnai ter graues authores discrepantia. Vntenderim tamen Theophrasti& Plinis asseristionem sequendam. Caeteris Vt 44 rnedicas vires decurramus. Semina itionis blae . bi utiliter contra venena letalia, Discosides libro secundo tradit,eadem valent cotra festium inflammationes,& mammarum emplastri modo imposita,extenuant

calefaciuntque,distillation1bus vul1a sunt,ut Dioscoridis laetio docet: cui hic Pin. astipulari videtur. ORMI NIVAL SYLQESTRI, &e. O instaminium herba Llijsmarrubio similibus.raesem habens quadrangulumlhoc sati, uum est sylvestre inrot dum semen habet inuti aviarii diuertim,id est ob longum &nigrum. Oscorides libro tertio,semen ad venerem ciendam prodesise se ibit,si cum vino potetu id cum mella pusgaealbugines oculorum,ulcerique cum aqua modo emplastri impositu tumores discutito surculos oextrahit. Quinti etiam herba ipsa eodem modo impostia idem praestat. Theophrastus fiugum geuneri adiungithoe, eumque sequens Plinius libro decimooctavo, capite decimo αseptimo, item & hoc loco. DODRANTALI ALTIT V D IN E , M. Cubitali altitudine

625쪽

COMMENTA. IN . XXII. PLINII.

Lolim. 'INFOELIX DICTUM A v ERG . LOLI V Μ, &c. Lolin quod stagicitur.& si ab Homero Μantuano inter fruges dicatur lolium, Delicia quaeda iti. frien praestat mortalibus. In elix.ait Vergi liusaolium et steriles dominaturauenae Ex hac fruge fit farina quae compescit Vlcera piscendoserpentis,id est phagae dena .Gangrenas eadem mitigas.& impetigines Sc lepras cum sale&raphanis emplastri modo imposita, eumvimbre colubino fimo linique semine cocta. strumas discutit:adiuuat conceptus cum bitumine aut myrrha,aut croco incensa suffitu. - - - OROBAM CHEN APPE L L A v I M V S . &e. Alii nune UNUM erui anginam vorant. Est enim orobanche cauliculus semipedalis aliquando maes ς' ior.rubens pinguis hirsutus.teher.& sine foliis Radix illi digitali erassitudine. ei,ditur inter legumina nata orobanche,eique strangulare, de&nomen,estur ole,rismodo per se,asparagi modo decocta. Theophrastus octauo de historia planta. rum,& quinto de causies, inter nocentes plantas numerat orobachen,quδd legumi, na cirris suis circumligando necet Pli .hic hanc etiam cynomotion vocat,a simili, tudine genitalis canis. Caetero paulo superius legitur. γω IN CACUMI, NI B vs DEPENDENTES PAR VULAS VELUT LOCUSTAS HABERE. Se. Ego non locustas ulpassim legitur lego. Est enim mihi codex vetustissimus manu exaratus Vbi legitur aristas: quod conuenit lectioni Dioscoridis de ae sope libro quarto disserentis. Sunt qui leganti as, Loba. aduerte labam vocari mihi panici id genus racemum: c iuvabit aliquem locu stam dixisse accipi pro summitate germinum. Legerim igitur Iobas, vel afistas. Euha. Subdit plinius. νυ ZY TH VM I N AE G Y P TO , &c. Vetus dogma ex frugibus fieti pocula est quorum ad ebrietatem non minor quam vini etiam vis nec nostra aetas eadem sibi parare his locis desueuit quibus negata vina. Zyssi', quondam fuit,qui ex hordeacea fruge madida fieret.DiodorusSiculus cosectionis mitis etiam in gentium historia meminicitem & ut diximus libro. x i ii l. Colm. mella hoccarmine.Iam siseri a tioque venit quae semine radix, Sectaque prae. betur madida satiata lupino, in pelusiaciproritet pocula disti. Zy Mahobet acrimoniam quandam, quoniam ex corruptione factus, tagidus, quoniam acorem habet,ideoque mali succi testantur eruditiores. Ciet utinam thus,renes & neruos laedit, inflationes excistat,& malos in corpore humores, Ut scriptum retia quit Dioscorides libro secundo, qui confiucere et alia pocula ex fruge occcidetalem gentem assetit,Hisbetiam scilicet.

Commentatiorum in Vigesimumseeundum Plinii Seemodi,Naturalis historiae,scriptoris argutissimi, I N I s. m

626쪽

IN VICESIMUM

TVRALIS HISTORIAE, ARGUTISSIMI SCRI PT O RIS LI B R v Μ S TEPH A NI AQUAE IBITURI CENSIS, VIRI AE VESTRIs in Cori MENTARIA. M

Vbertim rerum satiuarum ae eorum qus ad cibi usum pertinent dote medica enucleata decenti censura nunc Uitiumedicos effectusauspicatur.Creduntur profecto iure alteram humanae vi partem necessitatemque vites eXplere,. quarum generalibro. xiiii .a nobis monstrata sunt.& qua uis vini fers vitis quam graeci αια πελον O D sit,id est inliseuram intem dicunt plura esse genera constet ἄρ sunt 3c alia quae sponte sua & sine hominis cultura nascuntur, medicinae tantum inseruienutia.quae similitudinem aliqua gentium adoptione in nomin vitium vites recespiae sunt,quamcum Pli. ait.Neque ut tellus omnia per labores,aranda tauris,lerenda areis 8cc. De sponte nascentibus vitium generibus, Vitiu inqua nomine,& no

viniserara intelligit, de quibus particulatim agendu est. ω CAERE ALIUM. realia quae ad caererem pertinent,hinc arma caerealia apud Verg. pro instrumetis quibus panis tractatur,quare caerealia quae ad sationem spectat,&quar ad usum caeteris. Sacrificia etiam deae illius dicebantur,quae alio verbo temosphoria. D N NON CESSIT HIS P ΟΜONA, &c. Dea pomorum non cessit Hreas libus. Pomona,pomorum dea dicitur,hoc est omnium fructuum esui aptorum,sis mollium siue durorum. PENDENTI B VS, α, Sequentibus id est vi tibus,&his quae hic tractanti sunt. μῆ IIS QUAE LONGI VS AB COEσLo ABESSENT, &c. Hoc est plantis,e quibuscibus hominiptimo fuit, ut diximus. in PASCI Q VE, Sce. Perinde aesidicalmortales sine ge vivere, quodiotherbae holera cid genus sint humano esui peraccommoda, adeo Ut absαque frugibus victitari possit. in IMPRIMIS DEDIT, εχ. Pomona imprimis vitibus artes δέ etiam effectus medicos dedit,ut videbimus. EGO SUCC v Μ . VINI. Sc. Hic non intem sed pomonam puta colloqui,Vitis enim nopalmas nec plures varietates gignit,quae certe devinifera intellig6 hominis culitura semper indiget,sicuti tellus, sed pomona quae omnium fructuum domina gernuit suos fl0res plantis adhaerentesaignit poma, gignit flores,gignit Varietates pe

ne innumeras,quae nulla humana cura,cultura e egent. Scite etiam de vitibu

sylvestribus intelligi potest,nqn de domesticis.

627쪽

COMMENTA. IN . XXIII. PLINII.

- FOLIO VITIUM ET PAMPIMO, Sce. Folia prosecto vitiseon ei se emplastri modo imposita,capitis dolores m stomachi inflammationes ens6Elenta Diosco.lenire scribit libro. v. Celsus folia vitium aqua frigida tincta priui. magnis stomachi ardotibus modo emplastri imposita prodesse,item peste labora, . tibus memoriae mandauit libro tertio. Habent enim folia inris Vim refrigerandi. Vin mς adstringendique. tus qui ex his expressus fuerit laccus,sntestinorum torminib'di 3 cruentis sputis cibum in stomacho non continentibus, praegnantium fastidiis. ,riisque et absurdis rerum in cibo earum appetitibus succurrit.Gummi autem eam lachryma calculos pellit,impetigines tollit:oportet tamen laeum antea confricasise. Sarmentorum emis Iuratis, idem& viperarum morsibus opitulatur, cum rosa, ,h- ceo S ruta benis inflammationibus emplastri modo impositus medetur.haee Dis, sco. a cuius rivulis hse omnia Pli. videtur expilasse. IN TE TRIGINES.&ας ' Mala quando membra simul interteruntur & eo ficantur,potissimum sudore.

- CLAVI CVLAE. M. Capreoli id est collieuli intorti in vitibus grates clauseu preolum; helicen vocati in OMPHACIUM A VA FIERET, &e.

De hoc iam egimus,superest medicam vim referre, illud enim ut scripsit quases Atissime Diosc.hbro. v.probabilius est omphacium,quod fulvo erit lore, regie adst ingens Sc linguam erodens.Tonsilis Uug.oris ulceribus, diffluentibus humore gingiuis et purulentis auribus cum melle,passo' prodest.Cum aceto autem fi stulis vetustis. Icetibus & his quae paseendo serpunt.Clystere infunditur contra intestinorum torminas5 trique muliebres foeminarum fluctaones . facit omphaciuad oculorum claritatem,scabris genis,& angulorum in oculis erosionibus utile est, S id genus multa.Diosc.eo quo diximus Ioco,cuius assensui Ph.astipulatus esthie. Ompha in OMPHACIO COHAERET OENANTHAE. &c. Diximuscenancium. the florem labruscaevitis medicis esse solum illius enim flore solum antiqui mediae egprofessores usi sunt. scitur probatissima inSytia Sicilia,&Phoemce, adtan, gendi vis illi natura est,ea propter stomacho utiliter bibitur,Vrinam cit, aluum sustens,& sanguinis excreatus,inspergitur odori capitis ex aceto rosaceo,viridis pariterasque sicca imponitur eadem emplastri modo ad arcendas cruentorum Uulneurum inflammationes,&incipientes oculorum fistulas, ponituroris Ulceribus,&his quaein genitalibus pascendoserpunt,pessestsetiam additurad coercendum foeminarum sanguinem.Contra oculorum distillationes& stomachi ardores,cumvino hordeaceaque polenta emplastri modo imponitur, eadem diffluentes gingiis uas sanativi author est Dioscorides libro quinto. Paulus etiam Aeginita memittit

tem aliam describit cenantheneontrarias huicvires habentem,ideoque secudis,mlicidio vestes,&fellis suffusionibus ea mederiait. - MASSARIS TANTUM, &c. De hac egimus libro. x ii. p.ritimo.

energiae memae emrtes, nam ad multos mortalium usi pollere traduntauthores,in quorum albo Dioscor. non Uulf

η garisae plast authoritatis author est, innumeras dotes n. svulsassignans,& Maspiam etiamnum noxas: Uuam enim

ventrem turbare,si recens sumatur scriptum reliquit, libro

quinto:innocentioremvero siccam asseverans uua,& eam

quae pependerit diu,stomacho ea commoda est,appetentia' cibi reuocat,

628쪽

tibi reuocatimilis est,quibus est corpus viMrnu. Ollares lavinaceis seruatas uuas Warum cibo quidem ae ori suaves gratasque esse memoriar madauit,vesica tamen & ca vis. put infestare,sanguine expuentibus utiles,seruari idem passas in coelesti aqua exies guorino, vivinosaefiant,siticulosis, ardentibus,& diutinis febribus utilesantesti norum torminibus,ecellacis, foeminarum fluctionibus,earum decoctum confert:

vinaceorum etiam nuclei adstringedi vim habent, stomachoque utiles sunt frixi, idem triti & pro polenta emplastri modo impositiintestinorum torminibus coeullaeis.& stomaehi restaufionibus medentur. Caetero qui plura dehis volet, adeat Diostoridem, a cuius fonticulis haec ρος Ri.ait hic,deprompta sunt.vuarum passiarum cosectionis meminimus lib. x i i i l . quare hienihil agetur. v v AE THERIACAE: De hac, libro. Aliis . . ω ASTAPHISAGRIA SIVE ST APHIS, M. Staphidat uestre uua passam graeci salent vocitare latini vero Uua taminiam:&paulo tritius herba peuliicularem,alis pituitaria. Est profecto proprie astaphis uua passa. ex euius similiu /M'λ εtudine haec sylainti latum habituab ea discreta est,&quia pediculos oecidit pedis p

eularem vocarunt,& pituitariam,quod pituitam vehemeter edueat.Pli. Astaphiusagriae, libro. x x v i. etia meminit,ca. x i i i l .describens vires uuae taminiae, quae enim staphilagriae sunt taminiaevus ascribit quare nec facile est eius placita cofers rema hie lalso dici uua taminia Astaphida testatur, & tamen aequas viribus facit Caetero ut effectus medicos referamus Diosco. habere grana eius trita cum mulsa , aqua numero decem aut quindecim potestatem vomitoriam memotis madauit. Ttita eadem cotra morbum pedicularem,que phthiriasin vocant valerean aceto elixa cotra dolorem dentium prssentiremedio esse. Traherepituitam etiamnum testatus,lib. iiii. AMPELOS AGRIA, SM. πιλυ id est,ampelon agrian graeca lingua vitem friuestrem nuncupat. Expendendum hic,hanc intemnon eam esse qua vocitant labruscam , mi nomen sylvestris vitis sibi asciuerit, illa Ampe enim sola cositionis priuatione a reliquo genere vitiu dissert, haec enim,idest,amα Ioa a pelos agria quonia similitudine fertur racemosi fructus Sc riticularum, inter Vites Asia. numeratur a Plinio:Utraque enim ampsos agria escitur: quare Plini' eausam noti 'minum interdum potius, quam rerum rationem sequens rus vocibus utitur bis diuersis locis de eadem sylvestri hac vi te agit: hic videlicet: & inter vites. x καVi i. vero capite. Vir. inter herbas, ampelos agria profecto non iure numerati debetintervites: sed nominis ratione potius, quam rei; ita in Vitium numerocem senti est. Natheophrastus nono platarum inter peucedanum damum,dracucue H,herbas, haec vitis numeraturo non inter intesticulas Verba haec sunt: θβιιαν sA ' Mem hi filam μὴ voce -κέο istune ἐφήλDαet Hia:

quis velit sensium, hie est. Caleficit acrisqueest & sylvestris vitis radix, eaque ob causam depilando est& cutis aspredines extetit, fructu depilantur coria. Ceditur quoque quoculque tempore,sed pleipue autumno,hsc ille. Ustero Dioseotides, cui hie astipulatur Pli. de hac vite agit. Logas ampelos ama viticulas modo vitis vinum ferentis mittit; lignosariasperas,rimqsi corticis folia hortensi solano similia

habens, fructum mittit exiguis viva similem cum maturescit rubentem. Rotuda Sin orbem circvacta acinis eius figura est.Radix eius datur contra hydropi sin, datur decocta in vinocoo, acies eius repurgant asperam,ceu a sole discolorem cute, omnesque alias maculas. Condiuntur sale ramuli eius & seruantur ad cibos. V MAM GRAECI AMPELOLE VCEN, Sc. λιιααλ--, idest, amipelate evitis est alba,similis vitibus seremniseris,spinas &aculeatos frutices iis spinis alii gans,quod liquido monstrauit Cotu. quando cecinit

cc iiii in Quaequa

629쪽

, Quaeque tuas audax imitatur nysa vitex, Nec meruit sentes 'am vepribus improba surgens .

Archadas indomitasque bryonsas alligat ulmos. Paulus Aegim ilibro primo,germina huius vitis stomacho grata scriptum reIiquit, Ophios nune passim vocitat hanebrionia albam haec Variss nominibus dicitur Ophiosta staphiα phylis,id ALVua anguina. Item psilothron id est,pillos euellens, folia brioniae , lis. ius eum sale putrescentibus ulceribus e serunt imposita modo emplastri. Radix Psilo- ait Diosco. lib. iiii. cutem repurgat erugasque Lentigines S cIcatrices nigras euthron. eruo & foenugraeeo emedat.delet suggillata & digitorum pterygia copescit nfla, tiones discutit,& abscessus erumpit Trita fracta ossa extrahit.Datur comitialibus bibenda drachmae pondere quottidie ad annum, datur attonitis. Foetus eadem in utero necat,secundas extrahit pota urina ducit Eelegma ex ea cum melle tussieristibus prodest 3ζ suspiriosis datur in dolore laterum,Liene minuit,trium obolorum

pondere triginta diebus eum aeeto pota: succus facillo his abundantia: & id genu, multa Diosco.cui Pli. applausit hic. λ ALIA VERO NIGRA, M. Est &nigra brionsarquam nonulli vitem Bitonii clumnia Vocat:habet folii similia Egderae, ut scriptum reliquit Dioscori .lib. iiii.' Fructus illi racemosus est, a principio viridis, cum Vero maturuit niger.Radix foris nigra buxei coloris intus. Huius enim caules prima germinatione olersimodido in Vsu sunt menses & Vrinam educentes minuentesque lienem. Comitialibus

vertiginosis prosunt iis c de Vite nigra.deinde paulis mox subiungit Diosco.faciut ad iumentorum ceruices, cii exulcerais fuerint nigre brionis folia, in quem usum ex vino emplastri modo imponuntur. Item&luxatis. Porrδ expendedum hic plures authores pares utriusque brioniae vires dixisse, ob id Paulu; Aeginita est. Ni gras cicatrices delet brioniae radix albae Sc nigrae in oleo decoctς, &e. Mago, Μ ANGONI Z AT CORPORA, Polit, erugat,coponit & vendibiliora iugati laudabilioraque facit.porris quod Ri.hic Chironiam vocat:putatim ita dictum a Chirone peritissimb medicinae, qui iumentorum viceribus ex ea primo mederi Musti inuenerit. γω ΜVSTA, &c. Vitium medicis dotibus ambre promulgatis, yis. Vini nunc miros effectus pandit. Mustum omne stomacho asseres inutile quod εο

Diosco libro quinto memoriae mandauit. Netuos ait,& sensoria alia vetusta vina I untiaustu tamen iucundiora sunt,Infiat novum,aegre coquitur, grauia&tu multuose insomnia facit, urinaque magis pellit. Digeritur facile albu tenue & stomacho est accomodatum. Crassum,nigrum est,&aegre cocoquitur,facitide ebrie. talem Sc corpus auget. Subdit Pli. A BALNEIS, &e. Post balnea dixtimus lib. xiati . Vinum laetate. FΛLERNVM. M. Huius ita membnit Quod in Italiς primam bonitatis aestimatione habet phalermon ab incolis Vo

caturrin vetustate sua cococtionem magnopere adiuuat excitantur eo Uenam pulsus, aluum sistit: accomodatum stomacho est: vesicae inutile, ae hebetibus oculis Albanum phalernocrassius est, stomacho nocetaluum mollit: moetionem noadeo adiuuat. Dulce caecubum est Albano crassius, corpus cum amabili colorisbonitate auget: ncosionem tamen impedit Austerum praecipue surrentinum est; hs ille. IN LACU Bus, In prasis. VINUM IEIVNOS, M.

Ad pro Quia hoc a Tiberio inueniunt, ut vidimus. xi ii l. libro.

eictum p. AD PROCINCTUM TEND ENTI B VS, Ad praeparationem opes hedere. ditionemque aliquam tendentibus. - MARMORE ENIM S Gypso, StaVinum Diosco.gypsatum vinum vesicae Se capiti inutile scriptum reliquit: eontra tamegypseae Venena cunctis aliis Vtilius. Quae pice picearumque resina condita fuerint vina, iuri. calefaciendi vim habent Sc concoctionem adiuuant, sed sanguinem expuentibus

is inutilia,

630쪽

mus loco. p. hVELUTI E NAPIS, M-- Diosco. ita vinum ex napis conuficere doceti Tudit naporsi drachmas duas Sin musti sextatios quatuor demitistito. te hoc cibum instomachon Utinentibus: ismorurisque&equitand1 multota indelatigaris. ET MALME V bl , Dolores capitis etiam Diosco. lacere vinum palmeum testaturi que distillationibus Utile, id adstringere, Gru liacis prodesse. ACETO S VΜΜ A. Sc. Acetum quod graeci oti Α, ad Aceu

est, Oxos vocitat, vires habet nosipemabiles. Adstringit enim aut reDi seoria vis. lib. Ua Sc refrigerat sanguinis eruptiones,potum compescit.Idem cibatiis cococta alui fluctionibus accomodatum inflammationesarcet. Copescit prociaentes Deum mmm locos. Compescit diffluentes & sanguine manates gingiuas, facit ad ea ρος pascendo serpuntiacros ignes,Vlcera serpentia, lepras,impetigines.Melle mi seetur acetum,delensque inuncta eo sugillata. Contra eapitis dolores cum rosaeeo in spongia aut lana imponitur. Necat instillatum aurium Uermes:panos reprimit. Lenit pruritus, facit ad Uenena letalia calidum tum mox vomitionibus redditu,

Pnodest anginis, reprimit distillationes: haec Diosco.Quod hic Ri.Cottaaspidas

do reo refert, eadem etiam Comelius Celsus.

. CAPUT SECUNDUM.

incidensest: id gingiuas reprimit,& fismat,dentesque: otis graveolentiam emendat validiorem clatioremque vocem reddit atur comitialibus vertiginosis,mesacolicis, muliebrium lotarum praefocationibus,tienibus tumentibus: Masotibus coxendicis vegetum corpusreddit coloris bonistateminia uiri Confert oculorum claritati. Nocet auteneruoni firmitati, Dioscoti. CORTINA, &e. Vase:in quo pigmenta aliquando lans,& id genus tinguntur,ves decoquuntur. R OMNIA OαYHALMAEL CONILNG VNT M. Oxyhalme fiebat Oxyhal quoda aceto3 muria mixtis: haec cofectio sistit sanguinis eruptiones factas exeat me. cul O vesica extractim prodest canum rabidorum morsibus. Clystere infunditur exulceratiuntesimoin torminibus. Veruramen oportet statim lac iuperinfundere,

exteris apitis manantia Ulcera, Diosco.lib. V.

- TOGAM PAL, &c. Erucas inpinonascentes:mei e id est,pitys: pinus Pylmacitaem adest; vermes arborum fronaes erodentes de quibus diximus. Cupas: Pς maiora vini vasa. i, ERGO Bre1 vini tanta Vis &c. Eex quath risci es ei. idest. triga vocant, barbati tartarum, Usus medicos scitii quidem dignos habet: sciunt pharmaecopolae comburendi modum , quare omittemus. Est illi vis&natura validissime adurere, exterere, Sc ad cicatricem perducere, adst ingere, siccare. Cruda *κ per se & eum myrtho tumores reprimiti aluum & stomachu empla

strDrriodo imposita sistit.Item & muliebres fluctiones,panos nodum exulceratosi eutit. Contra copiam lactis& eius impatientes mammas ex aceto inungitur. Cremata autem *x pellit scabros gues cum resina, Sc ex lentiscino oleo per in tegram noctem capillumi russat La tu remata faex,misceturque oculoru medierimentis . no aliter quam cinerula quς spodion dicitur: oculorum albugines & ciueatrices exteri Subdit Plinius. M CELE RRIME EXANIMATUR, Sce. Hoe est,evanescit nisi diligentissime cooperiatur. - -

SEARCH

MENU NAVIGATION