In Omnes C. Plinii Secvndi Natvralis Historiæ Argvtissimi Scriptoris libros, Stephani Aquæi Bituricensis, viri Equestris, Commentaria

발행: 1530년

분량: 752페이지

출처: archive.org

분류: 화학

691쪽

, COMMENTA. IN . XXX. PLINII, M

hς ut certe significemus Μagia ea qua pclara dixero parte philosophisnaturilis haec omnia pertractare, hoc est,mutuum rerum naturalium nexu. Et ut paulo maiora canamus ac vili multo compertiora mploratioraque nobis fiat. Subrectamus Plinianum cotextum. ., QUANDO QUIDEM SOLA AkὰTIVM TRES ALIAS IMPERIOSISSIMAS, Sc. Fatetur enim pilas Quas ar Magica artem tres imperiosissimas artes in se redigere,quas subticuit qugnahaetes redis essent haudquaquam protulit. Sed earum solum numerum,quare Veluti Pliniunggit in se lectionis interprstes ure eas subnecta. Quas enim Pli. imperiosissimas artes nunMagia. cupat Magia amplect1tur. Magia profecto plurimae copos est potestatis.& rec6ditioribus mysteriis scatens, profundissimaru enim & abditarum rerum cotemplistionem natura,potentia, qualitatem Virtutem delitescentem,totiusque naturg cognitionem amplexatur.&docet &quo modo res inter se diffidere videatur.& vii suffragentur sibi.hinc effectus suos ages Vniendo Virtutes rerum per applicatione, earum adinvicem. Item inferiora superiorum dotibus Virtutibusve, copulas instigniens,adomas, illustras. Haec enim doctrina, hoc est, Magia, tres sibi asciuitatu, trices asseclasque artes,quas imperiosissimas vocat hic Pli .hoe est Physicanetati

physica, S astrologia. Sic enim stolidi magi putabat quadamagia esse in eorum

doctrina:quod omnino ridiculosum est & nephandum, Magia certe cosummatio est totius philosophis naturalis. Modo euomis philosophia speculativa diuidi soleatin phisica Metaphysica&Astrologiam, Sic Magia qusest activae portio naturalis scientiae, eas cotinet & in se&has rede eLq. . imperiosissimas artes. Physica enim docet naturam eorum , quς sunt in muney do, aliorumque causas,loca,effectus,tempora modos integritates,partes, sollicite qμ' ' & tractat,& attente rimatur,quot sunt rerum speciesrius elementaUocent δε vie ' ait poeta

Veisu,. , Qui d c/lor efficiat: quid terra quid humus & aer. , Quid generent unde,magni primordia coeli, Unde maris fluxus variisve coloribus Iris, Reddere quid faciat clamosa ton1trua,&orbes, ins secreta faces noctu quae causa cometas, Proferat:& tumidas quae caeca potentia terras, Concutiat, qus sunt auriquς semina ferri, Totaque naturae vis ingeniosa latentis. Magia item Μetaphysicam amplexatur, quae nos docet, planam & in tres pors rectam dimensiones naturam cognoscere, Stimari. Item progressus coelestium suspicere, S ut ait poeta. , Ardua quo celeri rapiantur sydera motu, Quid caligantem modo cogat hebescere lunam, ino circa certis dimensum partibus orbem. , Per duodena regat mundi sol aureus astra,quae omnia per metaphysicam dignoscuntur, hinc tempestates dubio prsdiscere coelo: possumushinc messisque diem tempusque serendi. Ferunt item Magi, Magia amplecti astrologia, quod est pro Phanium Credere, quς docet quid mens, quid daemo, quid anima,quid Religio,PM sacra, ritus, pham,fides,obseruationes, quid denique virtus verborumnqus mi racula, & Vt ait Apuleius docet nos colligere leges, ius Religionum, fas sacrorum'

Hae profecto sunt tres artes quas imperiosissimas vocat Pli. & quas Magis do na Magia turali loquor)in se redegit.Μagia igitur naturalis nihil est aliud quam physica, ς natura e taphysica,N astrologia: quibus collatis colligi potest: neminem esse magum nisi

lis Osit insigniatur his tribus disciplinis: coprshendentes enim physica & metaphysiς'

692쪽

CAPUT. . 1 Man subintelligutastrologia. physica eruditio declarat qualitates rerum queouulgatfere omhesproprietatescaeustuqueentis: porro nisi quisfuerit mpos

metaphysices:magiam intelligereno poterit, quia aspectus, x figuras stellarufauelleno cap1et,nec unde proprietas occulta,& Virtusdependet.Nullum enim maαgicum opus ferunt fidieulares isti magi esse quod no harum scientiarum adminisculo fuleiatur. Caeterh haud obfueritannotasse quod fuerit lectori voluptificum, x legisse uta. Quasdam enim ferunt rerum naturaepetitissimi esse res naturales, quae dicantur elementales, Ut cadefacere siccare, humere, & id genus, 3e vocari eas qualitates primas: porrδ qusdam insunt dotes rebus naturalibus vltra qualitates Quali

primas, ut virtus maturans,resoluens,indurans,expellens,retinens. Insunt prae te; tates purea rebus Virtutes aliae,qus no sunt alicuius elementi, Ut fugare Venenu, attrahere mς. ferru,Vt magnes, fugare dgmonas Vt adamas,secudu quosda,q viri' no elemetarlis est:abditu tamen re delitescentehabet effectum. Nam hae virtutes,quia multu Virtu sunt si latinitas uti hoc verbo permittas formales, ideo eum exigua materia plux res Ierarimum possunt. Semetalis autem virtus.quia materialis,ut multu agat, multam potat materiam, Vocantur autem Virtutes hae, proptietates occulliae, quia causae

earum abditae ac delitescentes sunt. Hinc expetietigindagine sollicitiore quidem, maxima philosophoru pars earum virtutegrerum indeptaest. Hancenim occulitiore vi strutiocamelus ferrum sine delectit cocoquit: usque in alimetis statiam coiiuertitur,sic Echineis pisciculus naues arctat, sic solo vise Basilicus occidit,&id enus multa quae parcens Verborum ambagibus, omitto. Porro animaduertensum Platonicos sci tum reliquisse, omnia inferiora esse Ideae virtute insignita, ae ab ideis superioribus 1llustrata. Ideam enim esse finiunt formam supra coro Iam npora, animas, mentesque unam, simplicem,puram indivisibilem incorpoream idea in aeternam, atque eandem omnium esse naturam. Ponunt enim Ideas in ipso quiα forma. dem bono,&per causae modum esse, relativis quibusda rationib'. nul prsterea inanimis mussi per formas, formis absolutivis:formas inquam inuicem Ssseretes ponunt in anima,in mentibus,in natura,taqu1m semina qugda infima formarum

abideis infusa. Accedit ad hoc quod tot sunt in anima mussi rationes rerum semiranales quot idear Ut volunt nonnulli philosophorum)in mente diuina, quibus ipsa sibi aseluit in eoelis citra stellaselia figuras impressisque iis omnibusproprietates miras. Ab his itaque stellisa utis,proprietatibusque omnes infitiorum virtutes&proprietates cum occulis tum manifesta, & naturales,dependetuta vi quoibet species habeat propria figura coelestem sibi csigrua unde possit effluere proptiestas 3Penergia mirabilis,in operado,qualem suscipiat per rationesanimae mundi se m1nales propria ab idea suscipiens dotem. Sunt ides profecto ut platonicis actatum video)ca gno solum existedi alicuius speciei,sed etia cuiusque virtutis. quς talis inest speciei, collisisque situm S figuram coelestium causam esse rerum, cearum virtutum causas. Bidiuiduorum praeterea sutimis singulares inesse dotes astruunt dotes inqua,ta mirabiles in speciebus quam caeteris in rebus,ob coelestiufigura.Omne eni idiuiduli ubi incipitesse sub determinato horoscopo,aut costela

latione coelesti cotrahit in se mira operadi 8c pati edi vim sed no necessitate etiapraeter ea qua habet a sua specie,tum per influxu,tum per obedientia materiae gestierabilium adanimam mundi,quam talem ferunt qualem obedrentiam corpotis siti ad animas nostras. Orphsus,ac Democritus, cpigriaeque pythagoricorum te elestium vires inferiorumque naturas diis planas dictitarunt,deos aute dixersit virtu*s diuina diffusas rebus, quare etiam animas vocitabant: dc abiis virtutes dependere memoriae mandarunt:quod solius animae sitab una materia exteat in

res circa quas ipsa operatur, sicut homo extendens ad intelligibilia intellecturii re hyr imaginabilia

693쪽

imaginabilia Hoe est enim quod asserebant Varius entis animam egredi, hereditesd in aliud x hestinare,excitare, impellere psynia impedire:impedire inquam ,

rationes suas Utadamas est impedimeto magnetilapidi:nesertum attrahis .ina

Aia est verδ anima ipse, vispsiastruunt, primum sit mobile spote in aquam Sc persei, 6, primu bile. Corpus vero,seu materia per se ad motu inessicax: Scab ipse anima Ionge des

mobile. generans,ideo serunt corpus esse excellentius quodam medio fit tuasnomes Corpus dio corporis, sed quasi anima&quasno anima,sed quasi lacorpus quo animaein qualiter nectatur&item cui iungatur.Μedium Uerum esse aiunt spiritum mundique pit, sit excel rique philosophorum quintam essentiam vocant, quintam. quia non ex quatuor lentius elementis,sed quoddam quintum,praeter ea substans tale erum spiritum neeessarib quoda requiri tanquam medium ferunt: quo animae coelestes atant corpori crassiori. Amedio. tunc largiatur dotes luculetas rebus naturalibus. Hic quide spiritus taliaest ferme

ut ipsi dicut qualis i corpore humano nosteripse spitio.Sicut mi ut volutMatii

animς nostrae vires adhibentur per spiritum nostrum membris: sic virtus .uhae mundi, per quinta essentiam dilatatur per omnia. Nullum enim esse, aut e6petiri potest quod careataliqua Virtute, plus tamen Virtutis iis infunditur,qupplurimum habeant spiritus,ac illius plurimum hauserint:hauritur enim per radios stellarum, quatenus res se iis reddiderint conformes: per hunc igitur spiritum omnis occulti ita que collatis, costat rebus naturalibus abstrusas occultasque vires inesse:nsi quae

ab elemetali natura, sed coeli tus insitas nostiis sensibus. Colligedu pterea hic unauVΠδρος quique rε, ad sua simile remouere, Se couertere,quibus igit inest rebus qualitatis

alicuius,vel proptietas,uel excessus, Ut calor frigus: audacia, timor,odium,am , Ru i RV & affectiones siue perturbationes huiuscemodi, his & inest Uirtus,vel natura insitvmyiς ta,vel arte, Ictis,ut audacia in meretrice:hς enim res mouent ad talem qualita 'Rς tiseMessum aut prope dixerim)passionem,aut virtutem qualem illis natura tim ς x buit. Sic ignis mouet ad ignem natura quidem :aqua ad aqua audax ad audaria in E stis admoerore palam, enim est cerebrum ut medicorum scito inruut cerebro.' 8R patrocinati pulmonem,pulmoni oculum dextru dextro, sinistrum, sinistryaede gy pedi,ventrem Vetti,&id genus.Et quavis omnibus rebus insit Psda genuina dis Ulli , sidentia, veluti amori, odium,institiae,hilaritas virtuti vitrum, morbo sanitas, Ite iniit φρ earlatis animalibus, ut a nobis ostensum est,co minit tamen per eum quem mu* μ' tuum diximus nexum,id est,sympathia. Nam virtus corporis vitio constat, nistas aegritudine calidum frigido adeo,ut si Unum eoru absumatur,reliquum Spe reat necessum sit, ut philosophiis quibusda placet.Hςc enim est Catena Homeri Hi sunt anuli platonis,hse est cobinatio rerum a1 cosummatio cuiusta mentis,

Porro Ut pergamus altius, ad rem instituta reuertentes . expendendum quasdam proprietates inesse rebus v1ta fruetibus, qua abstracta abstrahitur,& tota & Uirtus,& proprietas abdita. stat eni quςda animalia in igno expertia, vim aut in moradendo,aut agendo,aut nocendo habere maxima,qus si ea vaeent,nulla poterea habere. Quς enim virtutes post mortem remanent,si multum ideae ut aiunt sat

nichiis addatur, plus inerit illis virtutis,sic qusda sicca humem praestatiora sinit, humecta aridis:porris cum ita res se habeat, ut inferiora subsilit superio ibus. SH

estproclus,quodamodo mutuo nexu insint &iungantur cobinatione quidem non eXtraria: sic in coelo terrena dicimus esse,non proprie, sed secundum causa'3 mo

doque coelesti, sic inferioribus insunt coelestia modo terrestri.Item&eia tu, scrucimus entia qusda esse solaria qhsda lunatia, & id genus, sic res inferiores recipisit eos influXus quos superiora eis elargiuntur: sic corpus humanu in eorum illustra; tur: et insunt stellarum influxus mutua quad natura: licia vera sensu car tia, dicimus

694쪽

CAP. . I. stedicimus quid energis haurireab his, utaurum solare se ita entum lunare.Inter Aurulapidesmargaretam.cinaltum,carbunculuna Maec vero solatiaseruntur.Inter ani forare malia leo,olor aquila.Interherbas et ubprum,lamus crocus balsamum , ambra, Hurum muscus. Si cIomaha dicimus stagnum. 1acynthum, berillum . Inter herbas liu nare lium, ostiamum. later arbores quercum,populum. Vitem, fagum . Saturnas Amox

basimi, plumbum . magnes lapig. iaspis mandragora herba , inodillus . Me uα herbal rialia argentum vivum. Inter herbas pantaphyllon,& id genus . Venerea passe: 'pares,columbae . Inter pIantas verbena,inota, politrichon,&id genus multa . quae QueXc non collibuit fusius subnectere . Caetero ut adΜagos nostros obstrepero redea, letiam' hi ubi maleficium alleui inferre destina reanaleficio planeta,& rebus ei obnoxiis utuntur, hoc est,Saturno,&Saturniis quando allicere amorem decreuere. Venerere Venereis,quando petitionemdoue, Μ ercurio, Sola . Sic mira interdum agunt, rebusitaapte prpparatis,& anima mundi ita inferiora foecundante: nam anima

mundi per Virtutem quam habet abideis ut ferunt platonici omnia tam natura*lia quam artificialia foecundat,infundendo illis proprietates occultas, & miris ple*nas . Ad autem ea peragenda, perturbationes, siue ut sic dixerim)passiones antis mi haud paululum conducunt. Sunt erum nihil aliud;qua inmotus siue inclinastiones prouenientes ex apprehensione alicuius rei, vel conuenientes, vel dissiden tes,apprehensiones eiusmod1 aliae sensiles, aliae rationales,&aliae menti congruae feruntur,& secundum has, passiones sue perturbationes, inanima dicuntur, qua: quandoque sensitauam apprehensionem sequuntur, tunc respiciunt bonum & maraium temporale,subratione commodi Sc incommodi. Dicuntur item animales assectiones,siue passiones cum rationalem apprehensionem sequuntur, tunc bonure malum respiciunt sub ratione virtutis Sc vitiis,& laudis,de vituperis . Ratiornales siue Vesuntariae dicuntur quae menti obnoxiam apprehensionem sequuntur, respicientes bonum Sc malum subratione iusti Sciniussi,veri&filsi. Subiectum autem animae, est ipsa vis animae appetitvia, quae in concupiscibilem dc nascibiolem diuiditur . Porro quando passiones sensualem ut sic dixero ) apprehensio; nem sequuntur, vim regitivam habent . Porro virtus imaginatiua potestate V isti, gemina ad passionum diuersitatem,diuersimode transmutat, ae ut pertrito phi*losophisverbo, non quidem latino utar,)alterat corpus: corpus inquam propriae, stransmutatione sensili, Ideorsum ad extra, vel intra diuersas producendo qua; litatex membris ac imprimendo . Sic in gaudio spiritus excelluntur: in timore

vero retrahuntur, in Verecundia mouentur, sic exuperantiore gaudio quis moetritur, compati modo profusiore tristitia, prout hae perturbationes Vehementes, ac intenta fuerint. Hae enim non solum corpus proprium, sed alienum interadum transmutant per modum imitationis, virtute scilicet quadam,quam habet similitudo rei ad transmutandam rem quam vehemens imaginatio mouet, sicut in stupore&dentium congelatione, ac eorum stridore, aut attritione ferti in serurum,quae dentibus stuporem ingenerat: sicut oscitatio, ad oscitandum promouet. Habet enim haud paululum etaetiis huiuscemodi imaginatio e perturbationes item siue passiones malis quae phantasiam sequuntur,Vehemeter nedum propra, sed alienum corpus possunt transcendere acilludimmutare, adeo Ut mirabiles possint produci impressionesin elemetisatem rebus extrinsecti,sicque sanabiles quosdam morbos effecitra medicinae adminiculu. Inest certe hominu animis, virtusqugda delitesces immutassi attrahediai ad potissimu si maximo imaginationis metis, lutatisq; excessu in id quod vel attrahere,vel imulare, Uethgare, vel imis pedirecupit. Sic em v ossit Magi paruis affectiones tu per reru certarsi recta

ii in adhibitiones

695쪽

COMMENTA. IN . XXX. PLINII.

adhibitiones coelestium dotibus opportunὲ appositis mira agi posse contendunt. quorum & dicta &facta explodenda christianis sunt,sic enim ferunt solarem vi,' Virtus tutem fortiore vineulo ligare.& trahere lunarem Uerb ad seruitutem vel infirmuselaris talem trahere. Saturnalem calamitatem tristitiamque & multa nescio quid deliri& lunam suppullulantia & hallucinationis multum intonanua . Arabes item philosophi ris quali animum humanum memoriae mandarunt vehementissimiSaffectibus adopua D terdicu liquod eui se addixere voluerit coniungi tunc stellarum animis etiam& intelligem tur attrλ tiis hae que coniunctione miranda posse agere & operari, quod tune in eo sit oni t m. nium virtutum apprehensio,&potestas: Unde& characterum Vires defluant. de quibus paulo post agemus . . Animo igitur itahabito, ita concinnato, ita stilla, tum ideis copulato illustratoque:id quod collibuerit ligare , hominem posse rese, runt ae ita fieri hominum ligationem ita allici humorem, Vel inferri odium. itali,

gationem furum.& quarundam aegritudinum: ita Ventorum tempestatumque. Tanta certe coelestium magnitudo &Virtus est,Ut no solum res naturales,verum

artificiales quando rite superis apponuntur Vt mirificas dotes rebus imprimere possint. Quod&Thomas comprobat .eo libro quem de fato posteris legendum reliquit . Etiam inquit, vestes,&aedificia Sc quaecuti que artis opera certam astuderibus suscipiunt qualitatem,quam&imprimunt anulis,herbis,lapidibus hillis, speculisque . Coelestium enim radii cunctis inserioribus subito tactu influxu ve. mirabiles imprimunt dotes ut docuimus libro secundo . Figurae enim coelestes ad quarum similitudinem characteres Vel imagines configurantur,iis mirificos effectus contribuunt hinc imaginum defluxit confabricatio. Ex operibus enim Iotiuis ad vitae longitudinem imaginem conformabant hora Iovis pso in exaltatione Deliciter ascendente in lapide claro alboque:lutheis vestiebatur Uestibus,aquilato,

coequi Vtens dextra sagittam tenens, tanquam missuram in caput aquilae. Rugurari item solebat nudus,corona in nitus,&manibus quidem iunctis . Hae Martia imagine opes prolerisque augeri autumabant,Martis imaginem hora ipsius ipse in ymago secunda arietis facie in adamantis lapide hominem coronatum effingebant, loco ad quid equi leone utentem, dextra ensem strictum tenentem . sinistra vero caput homi, proficie nis . Hanc imaginem assertabant pollere ad audaciam Avictoriam.Venetisauebat. rem imago, in mariis afformabatur ipsa in piscibus ascendente,proderat haec ad consequendam gratiam beneuolentiam que puella nuda fingebatur,passis quidem

crinibus,manu speculum tenens, gestans collocatenam. Aderat adulescens siniuYmago stra Virgunculam tenens dextra capillos aptans . Ad faciendam solertiam sciens Μercu tiamque Μercutis concinnabatur imago, ipso geminos ascendente, barbatus adustii. lescens caduceum gestans emgebatur, caduceo adhaerente serpente, dextra να stans sagittam is alligeris pedibus depictus . Sic ex carietis planetis imagine afformabant: imagines inquam stellarum vires habentes . Erat & alter se bricandi imagines modus . Nam ubi odium illaturi erant, caereas aut plum beas imagines duplices confabricabant, sese diuexantes, ac quodam modo in ter se digladiantes : fronti earum apponentes, quae non suppingere collibuit, quod putem piis hominibus abigenda explodendique . Vbi vero amoris comciliandi causa agendum erat imagines sese amplexantes conformabant, appo DenteS quaedam fronti earum . quae praetereunda censui, quod certo persuasum h)beam esse vaframenta quaedam,& ut verius paulo dicam, deliramenta anili δε Sufficiat enim dixisse magorum portenta,& impiorum hominum praestigia

tero Vt incoeptum exequamur portio maior mirandarum rerum numerorum pQ

testata constare magis creditur.Non enim misti subit,si ut ita dicam)in mat in

696쪽

libus tot tantsque dotes Se effectus miti sint, si, quae non sint materialia, sed multo formatiora Nisorique plus energiae abditae habeant . Dicuntur enim numeαriquodam modo substantiis,separatis Scinsiti. Spermixti, maximam Sc quidem simplicissimam cum Ideis in mente ut ipsi aiunt diuina comminionem haben

tes, a quibus prometas mira cooriatur . Afferunt enim magi omnia quae sunt. aisque fiunt,cenisnumeris constare . Tempus proculdubio, motus, item S actio, Sc quae Eque tempori, actioni, motisque subiecta numero constant . Concenditus item arque voces, per numeros eorum e proportiones vim habent, per itaneas,perque pudicta constituuntcharacteres,&figaras . Denique omnes generaσtiones mutationesque, Sc species naturalium, & eorum quae supra naturam sunt, certis numeris distingui . Arabes philosophi astruunt: quod animaduertens Pyαthagoras,Numerum inquit equo cuncta constarent, disti inique singulis sinu gulas Virtutes e quibus particulatim agendum est. Platonicorum scholae aniumam mundi numeris quodam modo concinnatam asserunt . nullamque iugabi: Iem competentiam posse fieri sine numeris, . Inter hosce numeros, primum Monas,id est Unitas numeratur,non quὁdsit numerus: putatur enim monas siue itispunctum: nam sicut punctum corpusnon est, sed ex se facit corpora, Biasnumerusnon dicitur,sednumerorum statutigo: Monas enim impatis Sc pauris numeri causa est, quia ternarius effici non potest sine monade V Est enim moαnas indivisibilis, sed iacit numeros diuisibiles; multiplicatur enim monas , non in partes sed in seipiam est principium Sc finis 3c quoddam perfectum quare theolo; omonada deo optimo,maximo competere ferunt, quod gst Ec omnium reαrum causa prima . Porro binarius, hoc in dyas,numerus confusionis dicitur iblismumerus inquam 3 infortunis Sc immunditiae: unde diu ineronymus conruaIovinianum sequi quis diu secundo die creationis non sint dictum, iEt vidit deus εχ. Ob id Magi ferunt deum iume omnia animalia immunda ingredi na uem Noes . Est 3 ab aruspicibus dictus 1s numerus inscelicissimus, is enim Vm brarum siue maruum occursacula& terriculamenta laruarum malaru que spiris tuum adferre creditur Magis . Ternarius Veris , sacer 8c perfectissimus absoluutissimusque non solum philosophis magis, sed & poetis decantatur: item thebl gis, huic enim adcerimonias mirataestvirtus est enim impar numerus,patia ideo perfectissimaeamplectens quodiuina gaudet,ut ait Homerutille Mantuanus,diuidina maiestas . Pythagoricienim ternario numero in purificationibus Utebantur, quod& symbolice docuit Vergilius, quando ait., Idem ter socios pura circumtulit umbra. Emacem enim inligationibus ac lanctificationibus ab eodem proditur, conqucere licet Verbis eiusdem Vbi fertur. , Terna tibi hoc primum tripli iuras colore -- ., Lycia circundo,terque altaria circum .

, Necte tritus nodis ternos amarille coloresι, Necteribus novis Veneris di secula necto.

-: Et de Medea legitur. l . . . . . . ..

, Verbaque ter dixit placidos cientia somnos,is , Quae mare turbatum,quae filam1na concita sistunt. Magi prosecto hoc numerieffectri abat, luebant curabat morbos. Quaternam ite numer' haudpauculae potetiae his qua sinur Sunt en quim caeteris numerorum viris'

Monas

puncta

sectissi. Pytha gotiet ipurifica

senses ternario Vtebas numero

Vergili'

697쪽

COMMENTA. IN . XXX. PLINII.

praeserant. Magi enim vocat ipsum fontem natura quatuor enim gradibus natura humana costare eruditiores testantur.quos Vocant esse, Vivere,sentire, intelligere. quatuor hi etia assignanimotus,quatuor coeli cardiues, quatuor elementa, quatuor triplicitaresin coelo,quatuor qualitates,quatuor anni tempora quotuor item terminis mathematicam doctrinam constareilli astruunt puncto,linea,planicie prisfunditate. Tota praeterea naturam quatuor colligi terminis,substantia;qualitate, qua Natura litate,&motu. Maximam itaque vim inmisterils pythagoricitabere ferunt,hine quatuor eos per quaternarium numerum iurare tanqua summum quoddam quo fides nita,

colligit tui α credulitas firmati possit:hine Hebrati principium dei nomen quatuor Isteris

termis acceperunt ineffabile:g corum item peritissimi τετραγς--ατ dest tetragram rix maton Vocant,id est quatuor literarum Sic grsei Arabes,magique quatuor litetis Tetra nomen dei significant,ut orsi aduigraeci Elaeadest theos. Porris diuini furoris spe grama; ciesesse εἰ aquatuor defluere.hoe est Dionysio musis Apolline,& Venere gypton iij item summum Iouem auribus quaternis depingere solebat:ob id homo qui multa legerit,audiueritiaeetinuerit,& fecerit, scis dici selet τε 'm P adest tetraotos. . Quinarius numerus constat primo pari & primo impari,tanquam foeminaS manumςx scuto,hine arithmetici illum quidem patrem, hunc verum matrem Vocitare solet, Mδnu. est 1il esse multarenergiae autumant. Hic enim Vnsumi numeri ad est denari iustissima est medietas: propterea magi vocant numerumconubis: dicitur,ite a quibus danumerus gratiae&Delicitatis,quod homo qui Noe est appellatus inuepisse gratiama domino dicatur innumero quinatio:in hoc enim Abinamus centenati' ex muliere nonagenaria sterili filium progenuisse dicitur. Caetero tempore natursinuocabatur nomen denoda1,in tempore vero legis tetragrammaton diuius fabul ptata. cuia loco Hebr exprimunt adonaim temporegratiae pariaga malon. Higcolu limaὰ laus, Astat numerorum Ui multa et quidem miraculo essici posse quorum effect' maxime probant ilosophi, Arabes Persς qui cabalistς dicuntur. Na ea maugia quam prFlara philosophiae naturalis parte dicim' cabala est, si attentius cum perpenderis.Subsequitur senarius numerus ceriσΜagis perfectionis nuncupatus, Mundi mantom numeror contextu ά monade usque ad denarium solum ipse est perecreatio fectus ut collatione suarum partionidem resultet nullius egens. Die enim sexto seXto mundi errationem visse ab lumintestatursacratasterae: sexto enim die vidit desdiefacta cunctaquarfecerat &c. Septenatius autem quantum habeat potentiae, Videre est S plena apud ctob. tulisset Varronem:omitto discreticos medicorum scholis deeriua nu- cantatos is us,omitto diem septimum apud M6sen; Sabbatum dici: Apuleius emmeru - hunc diem purificationibus aptum scriptum reisqui quando ait . Meque protinus

purifica di studio matino lauaeso,trado septies.Et Heliseus propheta: ut legis. 1ii l. rius oli' regu ait Iepra affecto. Vade te lauare septies in Iordane, & recipis aestatem carostr m a tua:& paulo post. Lauit se septies stimidandiuxtasermonem prophetae, S mundatus est M. Constat item mirabilius multodia septenarium modo nussa interscictu; cesserit foemina infantemui Utputo)numeriseptenarii strumas id est scrofulascalas, cura rare solitum,actusque 1dfuisse scio ipse certus.Ecee quod fari diu chirurgu fatis dicit gauit, quod pharmaco curari non potui quodiee ferro caussicli abstergivius Oc Πῆ nulla profuit medicina, lavi numenseptem cusatum est,persanatumque Erarius nu* ce quod caret sensu quod inta,quod materia quod succo, ausqualis e aliqua, se meru nu tame in medica, plenu energia abdis plenu nitiq.Iugitur septenario Minna:

698쪽

m. CCCXXXIII. Is nollem musae assiti Noue

Nouem enim dicuntur em sphaerae mobiles . eundum quas nouem musae assio LNouegnanturAEt ait Macrobi Nouem angelorum ordines 8c id genus multa quς prola spheraesioribus Verbis parcens omitto.Denarius uniuersus dicitur numerus,abeo enimno mobiles numeratur nisi perreptitationem, iuersos enim implicat numer's,in hoc enim Denari numero Iosue subegisse dicitur triginta unum reges . David Golia, Daniel euasi e nu-LOnum pericula.Duodenarius non vacat rima duodecim signa diaci diei solet, Duode*Sid genus multa.Golligitur itaque eum Hseronymia Origenis, itini Augustio natam in opinio Milatii.Basilici, Rabanique numerosvim haberenon paucula: Hilarius enim in psalmos testatur septuaginta seniores secuniam numerorum significatiae pro eorum energia sie redensse. Quantum enim virtutis abditae habeant huj ruscemodi numeri coniicere licet in herbarum figura earum folio ad numerum or* ri dimis,naherba quam graeci estpantaphyllon Vocant, id est quinq; . ., 'folium,Vi enim quinatis numeri venenis aduersati ac daemonas abigere conferreu P φ

que expiationi dicitur,cuius folium si unum ias Sesumatur ex Vino febrem , qua σquidam ephimera vocant persanat:sit Maertianam,si quatuor quartana. EXpens dendum praeterea pensiculatius ae attentius figuras ex numeris ortas numerorum

etiam vires,Vt ferunt Μagi habere S retinere,ob id in quinaris pantagonus mira virtutemis daemonas habere dicitur: vutem ternaris numeri 2. hoc est delia, .ciuae triquetrae estfigurae, ut docuimus libro . t i. Vires habere potentissimas pro dunt.Sic figuram - Aegyptii omnium coelestium ac daemonum consumae x mationeni testantur,quis omnium figurarum sit rectissim continens quatuor angulos rectos estque prima superficiei descriptio: habens longitudinem & latitudi Dem. Arabes enam philosophi crucem coelestium fortitudinem dicebat , quod eoὰ Nης rum fortitudo perrectituesnem angularum Sc radiorum resultaret,essent questeL R -IazmaNime fortes,quando in figura coeliquatuor obtinent cardines. Russinus quo QxnxR que m sacra historsa narrat crucem ab Aegyptiis sacerdotibus inter secras siteras relatam, cuius insportendebat salutis spem hominibus credentibus Christo saluae toti nostim Caetero ut exequamur magia instituta, magiae inqua naturalis . Maugi HAKctqcaracteres eoadiis coelestium dotes luculentas; mirasque hasere prouprietate quadam occulta ferunt tibi ipsis adhaerentibus figuris. Quamobre astrologi signorum stψlvumque characteressgurant,item S magi, illi planetarum foremas hoc modq, , i Satumi, Martis, Iovis, Solis, Venetis,& id genus. Magi veris hoc moao. Salami, i Iouis. MartiS, Solis Sid genus.Sunt&astrologis cara errainsgnorunota. . .. geminoru cancti Ieonis, &c. Magi verbZodiaci signa ita delineare solet, : arie signatis tauri geminorum . . cancri ... iemis Virginis 2odiaci

libra scorpii sagittatis,&id genus praestigiarum&deliradimentorum. Habent praeterea figuras secundum statarum fixarum formas, quarualia hoc modo cofingitur afformatusque & vocatur hircus.Psiades vero Philara se emo solent ab eorum peritissimis, Canis Vero maior hoc modo, estigia , 33 Ini tς0 minor cauda Vrsae maioris hoc pacto, tio. cor scorpionishoc modo . . Suntitem&alii caraeteres ma Canis. gis,quos praetereo sciens sufficiat eorum Lamenta, immo praestigias pauca veruborum serie monstrasse. Afferunt enim magi hoste caraeteres vim qb anima mussi suscipere, ac mundum ipsum anima praeditum t docuimus libro . ii. in quam

. . - o iam cecinit Luca, Luean'.

, Aere libratum vacuo qui sustinet orbem , Membraque naturae diuersa condita formae. ., copus immensicqnstructum corpore in di

is iij m fieris

699쪽

, Aeris atque ignis terrae pelagique sacentis, Vis animae diuma regit sacroque meatu, Conspirat deus,& cuncta ratione gubemat. Hactenus de magia natural 1. Plin.hic magica artem corriuasse a medicina reserti

Ars ma quod ita setelligendum na fragilitas humana non in herbarum,metallatu, lapidagica Vn animalium confisa: luit & quae altiora ει sanctioraessent experiri, quo paulo se, de ortu ellius sibi aegritudine affectae mederetur,obib experta est magica artem: nec inteli, bueα ligendum sic praestigias Se vanitates ex medicina defluxisse,sed potius ex astrolorit, na.Caetero ubi ait pli. - TRIPLICI VINC VLO, M. Hoc est tribus artitibus,quas paulo superius diximus. Et ait. δω IN ORIENTE, &e. Quia persarum regum diximus ad condiscendu rei publicae statum hac magiaimbuebatur.Persas enim imprimis magica discipliHam percaluisse estinconfesso. quὁd Zoroastes persa fuerit,qui inibi quod callebat docuit. Porris Vbi mi.hie tanta annm tu millia profert,expendendum quae libro. vi i .diximus.Retulit Plin.annuama

gentes quasda constare tribus mesbus,interdum lunari procursu, ut etiam a notia dictum est libro. i l .Caetero quod hic Ph.&Circe muliere Uenefica ait fascinatrix, enim eredita est,adeb ut quicquid velletrepellere,allicere,Iigare,impedire, emea ΠxR re tum manes Sc umbras,tum tepestates Sc ventos possetid agere. Et ut ait quis xi ' Iesus animas agiles reuerti, pigrum mareincantatione colligari, entospacari, atq;. tempestates:tanta enim incantationi idest,carminis vis viserunt magi)est. Et

, Cessavere vices aeuum dilataquelonga, Haesit nocte dieslegi non paruit aether - , Torpuit,&praeceps audito carmine mundus, Carmine Thessalidum dura in praecordia flexi f. Putabunt enim nefariae curiositatis studios homines, carminerite enuntiato hora & tepore opportune electis animas posse euocari tepestates pacariveIalllici.Hoc em genere carmini sex impios homines ei ung metis expertes costat,ut vel prodessent vel ossiceret: carumine enim lunam deduci posse autumabant, de Homerus ille Mantuanus ait.

1 . , Carmina Vel coelo possunt deducere lunam S , Carminibus Circe sociosmutauitulinis. Et inbueolicis., Frigidus in pratis cantando rumpitur anguis EtOuidius. oesdiu, , Ormina laesa cres sterilem vanescit in herbam, Emetunt lasi carm1ne fontis aquae

, Ilicibus glandescantata queuitibus uua . Discedit,&nullo poma mouente fluunt. Et Tibullus de fascinatrice. . , Hanc ego de coelo ducentem sydera dic , Fluminis ac rapidi earmine Vertit iter , Haec cantu funditque solum manesque sepulchri --

, Elicit,& tepido deuorat ossa rogo. Et apud Ovidium citeri, Cum subet haec tristi depellit lumin coelo.

, Cum lubet aestiuo conuocat orbe nives,

, Cum volui ripis ipsis minantibus amnes ῆ , In fontes red1re suos concussaque fisco

, Nubilaque ventos,abigoque coque., Vipereas rumpo verbis.& carmine fauces, , Et sylvas moueo iubeoque tremiscere montes. '

700쪽

-CA PVΤ. . I. Fo. CCCXXXIIII. CaeterόΠLast in THESSALAM COGNOMINAVIT, &c. Thessalos prosecta natura infidos ferunt ob historiam Medes qua a Iasone coscriptaqui εο Thessalus erat poetae scribuntvid quod Ri.allusit. Subnectit mox Pli. EST ET ALIA MAGICES FACTIO A MOSE, &e. Hi e Pli. die tuinioris doctrinae expers inaccurate incuriois quod in diumum hominem in ehitur,ac obstrepit debacchatusquesacratissimas enim Iud ru leges Romani Ido lis macipati sunt auersati, abominatique pios Sc religiosos homines. Autumabat enim Iudsorum cerimonias superstitiosas Sc aniles,ut seste Augustinus ille noster libro ciuitatis diuingedomiti eterδ subintellexisse videtur . miracula a Mosevi virgarum facta: quςcerte diuino afflatu fiebat,no magico.Lectu enim est veterribus memotissmonullos magorum virgis myticinis in Vaticiniis usos iis miranda actitates. Legitur enim apud Nieadri interprstem in Thetiacis quod sequitur tralatum pene ad Uerbum. Apollo,inquitvaticinos sanxit myrica pronuciare mortalibus futura propterea huc fruticem Nicader Mautae,id est, te vocitat. Quin& magi virgula myricina vaticinabatur: etenim in saetisque locis virgarum vi: Dion antiquos fuisse vaticinatos se iptum reliquit, Apollo inde in Lesbo tenebat Apollo manu Virgas myricinas,quare myriceus dimis. Legimus praeterea Magos Virgas misee 'vertisse in dracones, quod&friuolsi putadu. Na corporea materia no subiicitur potentiae dsmonis,quatum ad transmutationem ipsius,ad forma, quod tertio triunitatis Augustinus prodit. Non est putandum,ait istis transgressoribus angelis ad nutum seruire huic rerum visibilium maretis, sed soli deo: porr3 3 si Possidonius S Lysimachus Mosen magum:& quidem oscitanter assirmarint. Falso tamen id Moses dixisse costat: quos & seste & cocinniter & Verissime coarguit Iosephus secundo magus. ccitra Apionem volumine. Item Strabo sexto de imo geographiae Mosen diuinuhominem ostenditfvisse,non latiiosum,porrδ Ubi legitur. LOTOPE A A IUDAEIS PENDENS,&e. Iochabesa Iosepho lege: Lotoudum putati qui ita matre Mosis vocitat Iegi Spotest Iochabeda nemo ut vult pea. Hermo. Iotapata ab Vrbe, porris qua paulopost m. Magia Cypria vocat Hermo. de christiana religione Plin.voluisse intelligere suspicatur: argumento Fbdapou stolus Paulus cum Barnaba qui Sc cyprius fuit e Iudaea nauigauit in cyprum & in ea insula nomen christi mundo intul1t,ut probabile sit Sergium paulum eius 1 vulce procosissem: miraculorum multitudineatioratum:aut credidisse prsdicati, aut certe formam eius pertulisse Romam: Vnde religio Cypria vocari coepit, quam Sc Uini. magiam cyptiam Vocat hic: vertim nunc magiam profanam Sc Vulcasno dignam aggrediamur. Et subdit Plinius. N E HO Μ O IMMOLA RE T V R, &e. Quasdem gentes homines imumolasse solitas Nutibus constat argumentis. Rhodiis enim hominem Saturno immolabant. Apud Cypros humanam hostiam Ioui Teucrus immolauit. Galaeli, quorum hic meminit Hesum ac Tentatem humano cruore placabant, de

Lucanus Zit. .

E quibus immitis placatur sanguine diro, Tentates horrensque feris altaribus Hesus. In latio Saturnus hac immolatione colebatur, aut re Varrone. Diodorus, habro quinto de his Pomponius, libro tertio. Lactantius, libro primo. capi .sea eundo. Cauta sexto.

M CAPUT SECUNDUM. m

SEARCH

MENU NAVIGATION