장음표시 사용
421쪽
II. A qualitatu σι pirat . Quot σνlνγια questia. tuiti,tot sunt corpora simplicia. At quatuor soni primae qualitates & harvia σννν ora quatuor: ac necesse est quamlibet in alio corpore esse. Calor enim &frigus iungi non possiunt: nec hunii ditas de siccitas. Sed caliditas &siccitas in igni: ea iiditas & hu1niditas in aere : frigiditas de humiditas in aqua: frigiditas dc siccitas in terra ISIec plures postat esse tales Quatuor igitur sunt corpora prima. ii I. Si plur3 essent corpora simplicia : ea haud dubie in natura distincta essent. IAt non possunt alia corpora distincta monastrari quam quatuor. Sic terra gignit&ὶ- stentat: aqua ei proxima, plurimum alimenti suppeditat. Aer fovet&alit nascentia.Ignis longilis recessit: quia ino de ratus calor uim gignendi oc efficaciam terrae &mixtis suppeditat. Non igitur sunt plura simplicia corpora. ΙΙΙ. Tot sunt corpora simplicia, quot deprehen- duntur in mixtis . vixta pnim oriuntur ex elementis &his aluntur,&ad singulorum
At quatuor simplicia deprohenduntur inmixtis βunt igitur quatuor sit illicia corpora. Ata sumptio uarie approstatur exemplis ani-
422쪽
mantium, nutrimentorum A: remediorum, humorum.
Caleis indo utimur rebus quarta ignea matura. - in Frigsfaciendo & humectado sumi-l - mus res aqueas: ut in febri datur L aqua hordei: dantur Pruna. Quoad , remedia' CHumectamus & calefacimus, adhi
bemus res aereas , ut uinum, O leum.
LCuq Refrigeramus ac desiccamus , utia
mur rebus quae terrae natura referunt, ut aceto, aeacia, bolo an
s mulliens spuma,quae est seruetissima, Rubrat bilis, est naturae igneae.1η maz J Atra bilis, quq est in imo & densiorisimilis 4sa an eibus,propiorest naturae terrestri. suinis j Duleiox sanguis in medio similis dulci uino s. 'ς ςη naturae est. Phlegma aquosani est. V. Ex
423쪽
y. Ex quibus rebus alitur Ratura animantium, ex ijs etiam oritur. At ex 4. elementis aluntur corpora animan tium. Ex quatuor itaque elementis oriuntur: ideoque eonstat tot esse elementa.
Sunt ne pura elementcs Propter utilitat . animantium 3cres nascentes, elementa no sunt prorsus Purami uidemus aquis admixtam esse terram. Nam pus ra aqua insipida esset:nec terra humorem suppeditaret rebus nascentibus,si pura esset.
io somnium elementorum transmutatio inter sese fieri potest, ita ut quo libet elemeneum eta quolibet fieri possiti sed facilior est transmutatio in iis, quae habent similem quas litatem,quam in atris quae nulla qualitate conueniunt: Symbolizantia enim facilius transueunt.Vt ex aqua,citius fit ae quim ignis: csim ueniunt enim aer & aqua,humiditate. Vbi ueta ambae qualitates inter se pugnant, tardior est transmutatio.Ideo inquit Aristoteles: Facilius est unum transmutari quam multa.
424쪽
Qu. nam est proportio raritatis V densedis
tis in elementissAristoteles l1b.x.de Generatione clim quirerer proportionem densitatis-raritatis,di xit ex uno pugillo terrae , fieri decem pugillos
aquae , centum aeris, mille ignis. Ex hac proportione quidam magnitudines elementorum 8c distantiam a terra ad lunam ratiocinari conati sunt, ita ut aquae globum decuplo: aeris,centuplo: ignis,millecuplo maiorem terra esse colligerent tque ita totam molem elementarem cStinere corpulentiam terrae uici bus mille centum dc undecim. Sed cum in isto loco non elementorum , sed potius densitatis S raritatis ipsorum ad se inuicem rationem Oastendere uoluerit Aristoteles e satis apparet longe abesse a sententia eius hanc uulgarem supputationem e quam etiam ratio Geomea trica refutat. Nam:
Numeri diametrorum multiplicati cubice, os stendunt, globorum proportionem.Nam Euclid lib. 12. proposuit.ostendit sphaeras seu globos ad inuleem rationem diametrorum triplicata habere.Vide Rama lib.26. Geom.
At numerus diametri globi Elementaris est 33. Nam Ptolemaeus lib. s. magna: compositionis reperit distantiam terrae Eluna in quas
425쪽
perigeo : hoc est, eu terrae est proxima, esse pastium 33 talium, qualium est semidiameter ter.'rae una . Tota igitur diameter globi element ris uniuersi, continet 66 tales partes, in quales duas terrae diameter diuiditur: uel, quod idem est, diameter esementaris globi continet diametrum terreni globi tricies ter; estque rati r
Numerus igitur 33 multiplicatus cubice, ostena det proportionem ueram. Triplica igitur hane rationem ut exigit Euclidis demonstra. tio: & osseret se globus totus ex elementis eoais flatus & sphaerae lunae inclusus , partium 3ss3πqualidim globus ex terra & aqua compositus
Hinc patet rationem illam ex dicto Aristotelis collectam , multo esse minorem, quam ut uastissimum illud spacium, quod a centro terrae ad concauum lunae porrigitur, tum compleat. At haec de elementis in genere: uideamus desin gulis in apecie. . f
426쪽
s T elementum supremum & Ie uissimum, calidissimu& siccum: eum Varro lib. de lingua Latina a nascendo dictum putat,quda hinc nascitur, quicquid nascitur,ideo 3 calet: ur qui denascitur, ignem amittit & frigescit. At Isidorus eco tra ignem dici existimat quod nihil gigni ex ipso possit. Est enim sterile eitamentum dc inuiolabile,omnia costumensqus rapit. Nam ut Aristoteles ait Iib. . Meteor. inis τρ πιρι ἰri. Eius in rerum natura mirabiles sunt e estus unde uariae quom artes naistae sunx: de Dibus Vannucius Biringoccius Senensis prolixet scribit: ex quibus hodie notissima est Alchimia, quae sic appellatur duni metalla excoquit, at in succis S liquoribu eκ- trahendis rectiu's Chymia dicitur,cuius artis sunt aquae,oleasublimationes, colores, Odores, essentiae extra ae , quam distillatoriam uulg' appellant,&quam Neagorae in regins Daniae Dorotheae arce non sine uoluptate aspeximus. Sed quid prohibet ignis effectμ qarios aliqua ex parte lips recitare Ignis
427쪽
23 DE PYROTECHNIA, Ignis inuentorem Vulcanum dixeruntueateres, sine quo nullu metalli genus fundi ex tendiis potest. Nihil est enim pene quod igneno efficiatur. Alibi enim uitrum, alibi argentum, alibi plumbum, alibi minium, alibi pigmenta , alibi medicamenta efficit. Igne lapiedes in aera soluuntur: igne ferrum gigniturae domaturiigne aurum perficitur: igne crematato lapide, cementa & parietes ligantur: ignenturi& moenia rumpuntur, ut Hero mechaonicus ostendit: igne calx excoquitur: igne coalores per encausticam inurunturiigne cibi:panis 3 ad usum humanum praeparantur: lapides coctiles &uasa figlina conficiuntur: bom. hardae,campanae,nois funduntur:specula ap- plumbantur. Lapides nigros ignis coquendo candidos reddit: ligna candida urendo obfuscat:carbones ex pruna fulgida nigros faciti de lignis duris fragilesi de putribilibus imputribiles reddit. stricta soluit, Iuta restringit: dura mollit mollia dura reddit. Habet δc medicaminis usum . Nam saepe uti prodest: hinc chirurgorum cauteria. Pestilentiae quoq quae obscua ratione Solis cotrahitur, auxiliari certum est.
Secundo anno belli Peloponnesiaci s sua lues Athenis grassari coepit ut scribit Thucydid.
lib.1. Galen.de Theriaca ad Pisonem qus compora inflammara sic urebat,ut membra putrefacta
428쪽
secta intra paucos dies deciderenti in aliis ea pila,in aliis brachia, inalqs pedes:&accede hant furores, in quibus alii sese praecipites in puteos abiiciebant,alii aliis modis sese perde. hant 8c extinguebatur memoria etiam in his, qui co nualescebat. Huius pestilentie fit mentio apud Hippocratem lib. a. Epidemiorum, qui tunc uixit 8c dicitur eam a Thessalia de pulisseincensis sylvis, cum flatus uentorum ab Attica afferrent contagia. Antiqui quo medici ad compescendos humores a capite in inferiores partes delabentes , modo synciput, modo: uerticem, modo occiput: interduomnia haec uel igne uel causticis medicamen iis urenda cosuluerunt: quanqua in hoc uulgares saepe errare conspiciuntur, qui contra Galeni praeceptu non rard ceruici & alqs paratibus cucurbitulas ignitas admouent, priusquam uniuersum corpus exinanierint.
In opere gignit ignis aliud primis ignibus,
Pruna est quamdiu ardet: cum autem e tincta fuerit, carbo nominaturi qui dum ii interrisse creditur,maioris fit uirtutis. Na itersi incensus fortiore luce calescit. Cuius lata uis est,& fine igne firmitas, ut nullo humore cor rumpatur, nulla uetustate uincatur. Extinctus enim tantum incorruptibiliter durat, ut
η,qui limites figunt,eos infestas terra substera
429쪽
3o DE PYROTECHNI A, lnant & lapides desuper figant ad conuinckn. ldum litigatore, ut fixum lapidem post quan
talibet secula limitem esse cognoscat. Multos ex halitu Syrorum, speluncarum: eX cubicu Iis recenter oblitis, atque etiam i carbonibu, interrisse,nemo sanos inficias ibit: quorum ea ventuum causam tenuitati spirituum attribuens Erasistratus, i Galeno refellitur lib. de usu partium 8c in lib de util. respir. Sed ne que ipse omnibus placere potuit, dum eo omnia& praesertim carbonum effectus in oc cultas & nobis mimicas qualitates retulit. Cassium itam medicum cui uocat Celsus ingeniosissimum Tiberri aetate Romae aestimatum magis laudare debemus, qui in problematis suis carbones capitis dolorem parererion arcana ratione, sed nimio calore caput exiccante, cὀndensante scripsit: esse nam smaiorem uim in exusto carbone, iterum, flagrante Plinius quom tib 33. cap. s. affirmauit. Cur autem Cassius ad euitandam carbonum
noxam eos uino pauco extingui praecipiat, eam rationem afferunt quod uinum maκime Penetrans carbones non solum prauis uap ribus priuat qui, si suffocatione extinguaria Ptur,in ipsis retinetur sed etiam eos rariores aetenuiores efficit, ut cum iterum accenduntur, puriorem ac Blandiorem calorem emi
tant. Huie rationi id non parum suffragatur,
430쪽
L I B E R xx. 43t quodi Theophrasto in libro de lane scripta est,igie scilicet citius ab aceto uino quam ab aqua extinguuquonia penitu S penetrans, poros 3 latiores reddens, fomites ubi ignis conseruatur, melius tollit. An uerd quicquaad hunc Cassii locum faciunt Lucreth illi uer
carbon j grauisuis ais odor insinua ur, Quam facile in cerebru, nisi aqua praeceptam ante, Aut nisi membra privi pertexit frigida serum Aut fit odor vini plagae manubilis inora.
Aristoteles lib. z. de Generatione anim iacap 3. scribit nec in igne ipso, nec in ignitis uia Iis siue humidis, siue siccis animal ultu gigni.
hγρohar ro . Vnde anim ita apparentia in fornacibus metallorum,creiadiderim potius ex terra metallis commiaera,
in qua nascuntur, erumpere , quam in igne apso generari. Eruptiones ignium & incendia maxima uersus septentrionem ferutur. Nam Chimaera,Gazeuale,Vesuuius, Aetna, Picus,Camaathus,ipsaci: terrarum ultima Thule Cest enim in septuagesimo gradu sitae ac pend tota maximis incendiis ardet tum plera loca quae O- laus in Gothiae descriptione notauit, PerPe-