Quaestiones physicae

451쪽

412 DE HYDRO GRAPHIA. cum propter seras dc serpetes, tum Beduino, pastores, gentem feram, quae si aec loca dc to tam Trach. nitidem uagis domicilhs dc latro cinris infestat. In sacris literis mare salis seu satisissimum uocatur. Gen. 14. Num. 34. Iosue 3.11.1ς. mare deserti seu solitudinis Ios 1.i,. timarem ortu V, quod nullis uetorum statibus, ut caetera, agite cur. Ideo apud Senecam Deametrius uitam securam 8c fine ullis fortunae incursionibus,mare mortuum appellat: nihil habere ad quod exciteris, ad quod te concites, cuius denunciatione&incursu firmitate animi tui tentes.

Lacus Tiberiadis ab oppido Tiberiade uscatus, quod quo ndam Herodes in honorem Tiberii Caesaris condidit. Est autem in Iudaea omnibus lacubus salubrior Sc ad sanitatem

corporum quodammodo efficacior. Genasar lacus amplissimus In Iudaea, crispantibus undis,auram non uentis, sed des

ipso sibi procreans. Unde dc purior haustus ius 8c ad potandum dulcis Sc habilis., Serbonis lacus in confinio Aegypti&P

testinae Pliri Iib. .cap. 3 Strab.lib.et.&et 6. in Gallia Cisalpina seu togata , quae Lombardia hodie,quatuor sunt lacus, quoru fontes ex Alpibus oriuntur: Benacus, Sevinus, Larius,Verbanus. Benacus Mincium fluuiuex Alpibus recipit dc emittitiper quem etiam

aureas

452쪽

L I B E R X X I. 4 3 aureas arenas euoluere dicitur. Serimus Ol. lium fl.emittit. Larius lacus etiam Comensis

ab oppido Como dicitur,quod duorum Pli,niorum patria fuit:&Iouss Museo celebris est, ubi olim Plinii platanus fuit,eius epistolisce lebrata. meram Abduam fluuios ex Alpi-hus accepit, Abduam iteru emittit. Larius dictus est illaro aue, quae Latinis fulica dicitur: nam his maxime: abudat. Paulus Iouius eum lacum eleganter descripsit. Lacus Verbanus recipit Μuelam, Ticinum, Hadiam, Tosam fluuios ex Alpibus: Ticinum ueror emittit. Helvetis octo lacus sunt: Rivarius qui Sennifiumss.Tigurinus,qui Limagum ff. Lucerinus,qui Ursam n. Sempacensis, qui Sorbamss.Thunnensis, qui Arolamst. emittit: Neo hurgensis, Aventicensis dc Lemanus, qui hodie Geneuensis dicitur Rhodanum R. recipit &emittit: Acronius,qui hodie Costantiensis&Bod- inicus dicitur, duplex est , superior Zc infe

rior.

In Tuscia, Bentina, Thrasumenus, Vulsinius,Sabbatinus. In Hernicis Fucinus & FundanUs. In Campania Lucrinus Sc Auernus. Lucrinus autem dictus quia olim propter copiam piscium uectigalia magna praestabat. Auerarius dictus: quia aves ibi supervolitare non

453쪽

4 HYDROGRAPHIA, possent. Nam olim sylvarum densitateste am. hiebatur, ut exhalatis inde per angustias aquisulphureae foetor grauissimus supervolitan, tes aues halitu suo necaret:Quam rem Auguia istus Caesar intelligens deiectis sylvis ex pesti. lentibus amoena loca reddidit dc salubria. Bauaria lacus multos habet: ut sunt, Ambeta seqStus se bir ee, WAbessee,SAEdesee,Ten ste,cb 1ee: Uide Aventinum.

Fluvius est perennis aquarum decursus, assuendo perpetim dictus. Proprie autem flua

men ipsa aqua, fluuius cursus aquae. Prius au tem flumen quam fluuius: id est, prior aquaquam decursus. Duo sunt fluminum genera: unum perpetuum,alteru torrens:unde illud:

Flumine perpetuo torrens solet ditis ine: Sed tamen haec ubitu est,ita perennis c us.

Est enim torrens aqua ueniens cum impe tu: dictus torres, quia ut pluuia crescit, ita ficacita retorridus fit. Fons est caput aquae nascentis, quasi funidens aquRS Rivus dictus qu)d derivetur ad irrigandu id est, inducendum aquas in agrum aut urbe Nam irrigare inducere est.

454쪽

I. I I E R V X I. 4ssaqua uertitur,quo d gulae instar ad se trahat aedeuoret,ein mirbel,schlauia. Amnis ab amoenitate dictus,fluuius est neu more ac fro ndibus redimitus. Ructus aqua in unum collecta. Ripa proprie fluuiorsi est: littus magis. Ouid.pro ripis Iittor pulsant; sed haec aliquanado confunduntur. Ostium est fluviorum patens eXitus. Alueus,fossa per quam labitur sttiuius. Lacuna quae collecti0,deriuatur 4 lacu Cisterna constat aqua e coelo cque R . Piscina,in qua pisces uiui continentur. Thermae ab aquarum caliditate dictκ Puteus locsetassus,ex quo hauritur aqua.

DE FLUVIIS HIS PANI AE,

Iberus,qui quondam toti Hispanis nomen dedit, a quo olim etiam Romani Hispaniam citeriorem ac ulteriorem diuiserunt. minius R. Galliciae,i colore pigmeri, quod in eo plurimum inuenitur,dictus.

Durius. vacua.

Tagus a Carthagine dictus, eπ qua ortus procedi arenis aureis copiosus dc ob hoc cae. teris fluviis Hispaniarum praelatus, Baetis Beticae prouinciae nomen dediti de

455쪽

sis DE HYDROGRAPHIA, oliuifra crinem redimite corona, Aurea qui nitidu uestera tingis aquis. Ed quod ibi lans pulchro colore tingutur. Anas , Setabis, Sucro , Durias , Cinga Sicoris. i

GaIlia cIarissimis guuus in omnes mundi partes profluentibus est irrigua. Pado illo fluuiorum rege in orientem rRhodano in meri.

diem: Garumna, Ligeri & Sequana in occi. dentem: Rheno in septentrionem.Rhodanus oritur non longe a Rheni fontib.prope montem,cui nunc Briga nomen est: insea Lugdunum miscetur Arari. Arar Gallicἐla Sone, oriatur in finibus Burgundiae dc Lotharingiae dolonge d monte Volago: in eum influit Dubis quem Galli te Douix, Caesar Alduasdubinuocar qui oritur circa monte Iuram, qui Sequanos ab Helueths diuidit. matrona te Abirane) prope Tullensem agrum in finibus Linagonum oritur &parum supra Lutetiam S quanae miscetur. Non longe a Matrona & Arari,Mosa oritur in finibus Lingonum d misscetur Rheno circa Nouiomagum. Mosella in ijsdem Lingonum finibus oritur dc Constuentiae Rheno miscetur. Sabis in Belgis oritur Sin Mosam circa Namurcium influit. Scaudis non longe ab Arduenna sylva ortus, pergen8

456쪽

LIBER X X i. 4s gens Antuerpia , in mare se exonerat. Isara ScDruentia Rhodano infra Lugdunum coma

miscentur. FL V VII IT ALIAE. ineius.' Ticinus. γΕx Alpibus oriuntur.

Ollius. lAbdua. IPadus e Vesulo monte ortus, st picea arbore dictus est,quae circum originem ipsius multa est mech Olim Eridanus dictus &Bodnicus a profunditate: Bod ma eL Vide Lucansilib. x Plin.lm,3.cap. 26. Strab.lib. . Rubico st italiam a Gallia citeriore separa :oritur ex Apennino monte ac delabitur inter Ariminum dc Rauennam,ubi in mare Adria

ticam exoneratur.

Tyberis per Roma fluit:olim Albula dicty.

Arnus per Florentiam. FL V VII 8 A s IGanges R.Ιndiae,cuius ostia habent gradus longit.t4s latit.x8 Est aute πρωι φ- , uoluens

arenas auri, sicut Rhenus, Tagus, Pactolus, Phasis. Tigris B. Mesopotamiae, quens in Assyria: vocatur Tigris propter rapidiratem. Euphrates R. Mesopotamiae copiosissimus gemis : Mesopotamia in quibusda locis irrita

457쪽

438 DE HYDROGRAPHIA, gat,ut Nilus Alexandriam Mesopotamia di clxur, et, sit mee media in rer Euphrate& Tigridem. Fluit Euphrates P Armeniam: Mesopotamiam dc urbem Babylonem, sub qua Tigridi commiscetur. Indus B. orientis, qui in rubrum mare ero.

neratur.

Hidaspes B.orientis. Bactrus R.orientis. Choaspes RPersiae. Araxes h. Armeniae. Orontes n.Syriae, iuxta Antiochiae muros

decurrenS.Cydnus si .Ciliciae,ὰ Tauro monte ortus. Pactolus s. Asiae,arenas aure s trahens. maeander B.AM flexuosus:unde dciri prouerbium ahq t.

Nilus R. Aegyptii cuius origo ueteribus Lgnota fuit. Vnde prouerb. Nili caput quaerere. In Heliodoro dicitur habere numeru dit

458쪽

L I B E R X π I. 'Quotannis rigat sua inundatione Aegyptum flantib.ex aduerso Etesiis cum sol est in Cancro, Leone,Virgine dc Libra. Centesimo

die intra alueum reuocatur, Plin. lib.s: caP.s. Auctus Nili per puteos mesurae notis deprae hendunt. Iustum incremetum est cubitorum x6. Uide Herodotu in Euterpe Diod. Sic.lib. et, Iouium lib.18. Septem ostijs in mare mediter. raneum influit, quorum duo extrema Canopicum de Pelusiacum, inclusam regione figura similem literae Δ efficiunt.

Noti sunt hodie fluuii Scythiae,quos HG

rodotus nominatii. Ister seu Danubius. a. Tyras, quem Nestrum incolae uoc nt, ex monte Carpatho non procul a Castauia

emanat.

s. Borysthenis fontem,sicut Nili, ignotuesse Herodotus scribit. Sed certum est Borys lienem prope Dnieperho mos eouiae pagum

qui circiter 3 o milliaria ab urbe mosca uersus occasum abest ) oriri: & exiguis ae aequali-hus fere interuallis, trium maximorum fluminum fontes in una sylu Vuollionethico iunis ctos esse, Borysthenis, Vuolgae Sc Duns. Bo-risthenem dNe per incolae appellant. Is uersus

459쪽

tur,quod medio itinere inter Misscam dc Vil nam situm, Basilius Russiae Dominus, anno,si .die o Iulii Polonis ademit. Inde urbem Myouiam Archiepiscopi sedem,in qua S. An dreas apostolus Euagelion docuit, & alias urabes alluens, tandem multis fluminibus rectaptis in Pontum Euxinum defertur. 4. Vuolga, que Tartari Edet, Ptolemaeus Rha nominat, per mos couiam& Tartariam longo tractu, tandem prope celeberrimuim perium Citracham in mare Caspium multis ostiis influit. s. Duna, Rigam Liuaniae metropolim allueris,mari Balthico miscetur. 6. Tanais, qui Europae dc Asiae limes est; recte scribitur ab Herodoto non ex Riphaeis montibus ut Ptolemaeus prodidit sed exta cu ingenti, quem nunc Ioannis lacum nomi nant, oriri. Nec ulli uel ad Tanais, uel ad Rhastu usi caput, nostro tempore montes uel Riphei, uel Hyperborei conspiciuntur: sed tota regio palustris Sc plana est. Vnde Sc Polonia nomen in ea parte, quam Vistula praeterlabitur,putat extitisse. Sed longissimo a Tanai dc Rha interuallo uersus ortu solstitiale, montes immensi sunt, qui Permea a Iugria seu Iuhria Hugaroru sede patria,dirimul. Quos montes Hyperboreos fortasse antiqui incolae hodie Semnoporas id est,cingulu terrae nominanti

460쪽

Inter Germanis montes maximer memoraiahitis est Uichto mons a pinastris dictus Heb-ielberg quasi dicas Pinifer: qui in Voltlandia Germaniae regione situs est: Ex illo quatuor flumina iii 4 mundi cardines scaturiunt. Minnus fluit in occasum: Egra in ortum, qui ininohemia Albi miscetur: Salas in Arcton, qua Sipse Albi commiscetur: Nabus per Naria scos in meridiem decurrens, Ratisponae Danubium ingreditur. Eη summis uerd AIpibus in omnes itidem mundi plagas, septem eximia flumina effunduntur. Ticinus,Tosa, Madia per Lepontias in lacum Verbanu ad meridiem exeunt: Rhodanus ad occasum: Arola ac Vrsa ad Septentrionem, Rhenus ad ortu duobus fontibus. Graeci fontem dicunt,κὰ δωροκῶρ παγn:ina de Latinis dicti pagi cuius in fluminis tractus dc utrinin secudum flumen habitationes. Tales porro nauigabiles etiamnum hodie sunt intra Iuram, Rhodanum & Rhenum ueros Helvetiae limites prorsus in Heluetqs quatuor:Vr, Limagus,Vrsa Arola. x Vr genere taminino, opinione quorundam non temerἡ coniectantium, Celtice dicitur die Vr: facta postea elisione diphthon-giν