장음표시 사용
701쪽
sPECIE s METALLORVM. letallum est uel - Moue:Aurum.
Aurum est metalla ex puro 3c claro a genito uiuo&sulphure mundissimo rubeos naadurente.Dicitur ab aura: id est, spledore, qu illi metallo praecipuus est: Vnde Pindarusi oda Olymp-
702쪽
in oriente perfectissimum inuenitur: quia s est calidior & humidior. Puru auru splendia dissimum est & futui coloris , molla ite ac maaxime tractabile. Tertia pars grani unius, fila
M .Pedum circumanabit: dum malleo super argenti bracteas exteditur, uncia auri, Qcto argenti pondo tegit: cu uero in folia transierint, nequeas utria fit tenuius cognoscere, auru ne an argentum litam incompraehensibili argenti tenuitate aurum centuplo tenuius emen cesse est: ita fit ut auri uncia plusquam decem terrae iugera tegere possit, ut scribit Cardanus. Horum omnium causa est auri tenuitas
maxima qus illi est pro priuilegio. Tria enim
sunt auro peculiaria, quod est tenuissimum: qudd igne non consumitur: quod non tingit. Nam etiam diebus X X. in igne Iiquatum non minuitur tanta parte, ut sensui fit manifesta Certum enim auri argumentum 8c experiamentum est ignis.vnde per prouerbium:Aurum igni probatum, γενσορ- πνρ aoκιμαιρεερ dicitur is cuius fides rebus aduersis explorata est:& Pindarus o da 4. Nemeorum
v -γti arrastae. D. Petrus in epistola priore ad eiusdem naturam alludit: τιμιώ-
703쪽
sellieet ut Ru spectatur in ignibaestarim. Tempore sic dum est tibicienda fides. i
Item illud Graeci parum diffsimile:
Est enim illud auro no citra miraculum pG culiare, ut igni non solum non fiat deterius, sed magis ae magis enitescat. Unde Plinius libro at .scribit ob eam prscipuὸ causam aurum omnibus metallis prslatum, quod uni rerum nihil igni depereat, tu id etiam in incendus durante materia. Quinimd quo saepius arserit, hoc magis proficit ad bonitatem: id in argumentum ess probi auri,si similiter rubeat ut ignis,atcb id ipsum obryzum appellatur. Exploratur aute & indice seu Lydio lapide. Unde Pindarus odato Pythiorum εοῦ arapaem aish υ βοσανο πρεπεi - νόρο ορθk,8c Theo gnis:
Inter Chilonis quom sententias est Silla:
δρη M Γλεγχον. Vnde prouerb. Aurum index homi n i. Praecipua autem auri uis est,quod ut in prouerbio est)auro loquete, nihil poller quε-
704쪽
Analogia autem auri ad argentum qualis sit , dissicile dictu est. Pendet autem utriunque aestimatio a principum edicto, penuria
aut abundantia earum rerum nonnunqUam
ita cogente , quod quidem nulla non aetate uariὰ fieri videmus. Fuit enim tempus cuna Romae auri uncia uixo sto argenti Uneris ua teret: fuit igitur octapla ratio. Fuit irem remapus cum decem ualeret quod eκ Linio libro octavo, decad. apparet: ubi Cos Rom. poesstulat ab Aetolis unum aureum pro decem argenteis. Verba Liud sunt: Pro argento Raurum dare mallent: tum pro argenteis decem aureus UnUs Ualeret. APparet idem ex
Suetonii Iulio capite s . In Gallia, ait fana, templique Deum donis referta expilauit, urabes diruit, saepius ob praedam quam ob delictum. Vnde factum ut auro abundaret, de nis que millibus ciumum in libras promercale per prouincias, Italiamque diuenderet. Hec Sueton. Prius autem libra una auri ualebat quaternis millibus numum: id est.centum coronatis: ut fuerit proportio decupla ad unam libram argenti, quae ualebat deciem Coronautis. Sed sub Caesare, libra auri quarta par- re minuta est, prόque τε Coronatis Uendita. Tande proportio duodecupla inualust: nam
705쪽
os D E M E T A L L I S, ad duodeeim δέ semis peruentum est , eum aureus Rom. didrachmus ualeret icio sester ths, qui faciunt is drachmas. Atrs drachmae ad duas drachmas proportione faciunt duo decuplam ac sesquialtera siue sescuplam. Pori ed deinde iniquitate uel temporum,uel me sariorum,aut principum auaritia, adis usque peruentum est: id est, ut una libra auri ualeret quindecim argenteis . Sed duodenaria ratio plurimia euicit priscis temporibus, ac hodie quoque in usu est, Ut una uncia auri aequet duodecim argenti uncias : id est, Iibram, item libra auri,duodecim argenti libras. Nam primo , nouem Coronati solares pondere sequat unciam auri. Nam argenti puri octonariatiis bra quam marcam publice uocant aureis nouem aestimatur. Bini autem Coronati tria hiis ualent aureis quinum denum ursorum. Ita sex solares, aequant nouem illos aureos : id
est, marcam :&sic in libram Roman. duod nim unciarum argenteam, ueniunt; solares, qui sunt in auri uncia,proportion 'duodec lpla. Secundo Coronatus solaris ualet a4 ur
sis:id est, sesquiurso plus quam sesquiaureus. lsic quinque Coronati solares aequant octo ' lallos monetae aureos quinum denum uris, rum. Ita ut hoc pacto de Marca: id est, sex coronatis , unus coronatus restans, sesquiaurejisesquiurso excedens, augeat priorem nouem aureo
706쪽
L I B E R xxvi. 7o aureorum aestimationem dimidio plus auoreo. Vt igitur nouem Coronati solares faciunt unciam auri: ita ijdem argenti Iibram duodenariam . manet ergo etiamnum hac aetate auri ad argetum ratio duodecupla. Sed ii cconsideranda est indicatura seu aestimatio dc ualor auri inaequalis. Ea enim facit ut uncia melioris auri ut Vrigarici plures uncias argenti in aestimatione ac comparatione pOstulet. Sic Coronatus solaris ualet 24 ursas- aureus autem Rhenensis 18. cum tamen solatus ternis duntaxat granis pondere hune superet. Pendit enim Rhenensis solaris 64 grana. Valor autem Coronati, sex ursis uincit Rhenensem di qua ratione unum granum binos pareret ursos,quod alioqui dim1-dium ursum non aequat. Sane ut nouem Coaronati,auri unciam pendunt: &seruata duodecupla proportione libram argeti aequant: Ita 12 Rhenenses aurei,libram eandem argenti ualent quidem, at pondere longe superants Coropatos. Trapezitae dc numularu con suetudinem habent defalcandi quippiam de numismatis iusto leuioribus, nempe desinagulis granis dimidiatum ursum , magna hominum iniuria. Nam cim Coronatus solaris habeat 64 grana: fi dederimus singulis granis dimidiatos ursos, erit Coronatus 32 UNsorum Plus adhuc lucri faciunt in aureo Rhe-
707쪽
ro 3 DE METALLIs,nenti, qui pendit si grana : ualet autem de. nis nouenis ursis. Aiunt quidam Coronatis solares ex Rhenanis aureis fieri, adiecto me liore auro. Cuius opinionis sunt argumen. ta non leuia. Primum quod in Gallia nullae sunt aurifodinae. Alterum quod Galli nul Ium Rhenense aurum Lugduni exportari si nunt. Tertium quod e Germania aliquot mereatores singulis annis multa millia Rhe nensium aureorum in Galliam portare dicuntur,qui tamen raro ibi, dc non nisi in confini bus uidentur. Vnde fama est eos coelos accum alio meliore auro tinctos, rursus nouos
prodire sub scuto regio. Quod autem tam triti sunt,non est ob nobilitatem indicaturae
sed ob commercium nationum magnae pamtis Europae,cum Gallis in medio omnium iacentibus. Quatuor enim maximae nationes,
Hispania, italia, Germania ac Anglia, ri censitudine illis sunt dehinctae obsitus commo. ditarem & regionis scelicitatem. Sed sit haee
coniectura. quam puro inde natam, quod in Germania plures sint quam so urbes 8c reguli, qui Rhenenses aureos eXcudunt: pro tanta tamen frequentia rari uisuntur, imo extera aurit multo in Germania freque ius est. Vt aure noue solati pendunt uncia ponderu Ro. ita nouem Rhenenses pendunt Unciam ponderum Germanico ruidutaxat apud aurifabros.
708쪽
Argentum est metallum ex argento Uruo mundo & candidiore di 8c ex sulphure mundo acalbstante, non adurente. Etsi autem aes colore, plumbum pondere auro proximiora sunt: argentum tamen tenuitate substantiae Sc puritate 8c firmitate, auro simile adeo est, Ut Optimum argentum fit aurum substantia
imperfectum dc colore deficiensi ob idm longis temporum periodis , si purum fit argentum, aliqua eX parte commutatur inas rum:
ut etiam plumbum in argentum. Inde etiam metallorum amicitia est. Nam aurum Scaringentum plumbum diligunt, &cum liquantur, immiscentur plumbo: aes autem refugiuplumbum : 8c tam aurum quam argentum odit stannum . Itaque cum stannum liquatur, plumbo Sc argento supernatat crispante unda in fornacibus: ato sic baculis ferreis solet extrahi.
Plumbum est metallum ex argento Uiuo impuro, seculento, crata: 8c sulphure impuro. Estque duplex, Nigrum & Candidum: hoc eκ argento uiuo impuro: illud ex impuriore i hoc Germanis Zinn, illud bbν: hoc Graecis dicitur. Ad pluma hum nigrum proportione habet plumbum V y s cine
709쪽
num re candidum plumbum, de tuo postea.
Grescit omne plumbum sponter: ideόquet icta labefactare tua grauitate creditur. Galeianus scribit sepultum humidis locis sub terra augeri magnitudine & pondere. Albuplum. hum per se oritur,stannum cum argento serna per est: est in stanni in quasi plumbum argento dealbatum. Odit metana omnia plum-hum album : aurὁqUe argento uel ex cen-tςsimo additum fragilia ea reddit. Plumbum nigrum argento, dum fusum est, supernatat quamuis grauius. Plumbi materiam cotinet plumbago, , Plinio galena. Germa
pite se primo, aquaeductus plumbi sunt insalubres:quod ex plumbo cerussa nascitur, qu dicityr nocens elle corporibus humanis. Itasi, quod ex eo procreatur, est uitiosum, no est dubium quin ipsum quoque sit insalubre. Exemplum ab artificibus plumbariis sume, re possiimus, quod palloribus occupatos lia
hent corporis colores: Nam cum fundendo plumbum statur , uapor ex eo infidens co Poris artus 3c in dies exurens, eripit eX mem Bris eorum sanguinis uirtutes. Itaque minis
me fistulis plumbeis aqua duci debet, si uoluamus eam habere salubrem, Columella quo dum
710쪽
dum pro gallinarum potu 3c cibo uasorum lahricandorum rationem tradit. lignea aut fia
stilia plumbeis praefert, quod utiliora esse compertum sit. Post hos verd Galenus libro
septimo,de mediccomp. cum in componendo ex papauerum capitibus medicamento aquam pluviam puram 8c omni mixtione carentem commendasset, subiungit:
ποα. Ex quibus omnibus perspectum est, aquas per plumbum ductas no immerito semia Per tanquam sernicistius esse damnatas :&icled medicos quoque perperam facere, qua aquas, succos Sc olea ut ignis per plumhum extracta , medicamentis per os assumendis em miscere non uerentur . Si enim Galenus en primo de Antidotis pro medicamento rum coseruatione uasa stannea fugiebar,quod sinetstannum plumbo adulterari, iniaque uim aliquam perniciosam immitti formidaret: cur etiam medici non timeant plumbum in eorum usum adhibere, quae ab ipsis profanitatis conseruatione , aut reparatio πσa
notis exhibenda sunt 3 Ex qs etiam quae supersunt Romae uetustorum aquaeductuum uestigiis apparet, maiores quantum fieri po-