장음표시 사용
111쪽
Arm p -. Addidi etiam armis eos praelusisse: & rem dixi. Nam parmas aut clypeos in altum iaciebant,recipiebantque cum V nustate. Martialis lib. I x. Summa licet velox Agathinepericula ludas, Non tamen efficies ut tibi parma Cadat. lente equitur tenuesque reuersper auro Vel pede, Des tergo, clune,vel ungue sedet. Vt peccaro velis, cum feceris omnia, Mili Upotes. arte opus es, ut tibi parma cadat. Nec parmas solum sed & hastas,ut praedixi: fortasse & gladios Id vocabant proprie Uentilare. Seneca pater lib. II I. Cont U.nnii M. ieinde res ipsa diuersa tota es: aliud est ventilare,aliud pugnaretae
neca filius Epistola cx111. 'amstultum est, cum sign*m p νή
acceperis, ventilares Martialis: urrit, ω in toto ventilat arma boue. Plinius etiam elephantes doctos ad hanc prclusionem Ostendit. V lgare inquit, per aurm arma iacere, non auferentabm ventis, tussiatorios inter se edere congressus. Hoc ergo, Pr udere: atrire. cum desierint,dicuntur elusisse, aut delusisse. Cicero de Isocr te: Non eniminacie et ersatur m ferror quasirudibus eius eludit oratio. Nec absimili notione Litus definiebat Aquilius eluderet. id est, ludere desineret. Plinius Deludere dixisse vide tur,lib.XXXVII. Luxatis potus medetur,ut licet videre gladiatores, Tub sigηρ cum deluserunt, hac iuuari potione. Auditas ae iam,amici, has tuba λ signum commissionis sunt & verae pugnae. Idco Apuleius ἡ,j terminalem appellat, quia primitias & ludicra certaminis finiret termin aretque. Libro X. At ubi dis ursisFeciproci multin des ambages tubae terminalis cantus explicuit. Virgilius: At tuba commissos medio canit aggere ludos. Quinctilianus in Gladiatore: Sonabant clangore serali tubae. Statius in Silvis: Iam placidae dant signa tubae. Nec alterius sententiae illud Satyrici - digni sima prosus A
rati matrona tuba.4d est,digna quae commiss1one Floralium producatur. Idque in omnibus ludis factitatum, etiam sceniciS. genua η- Seneca epist. LXXxv. Iu comessationibus semendo clare, commisi
ponibus) nostru plus cantorum es, suam in tbeatro olim flectatorum
112쪽
LIBER II. fuit. cὰm omnes et ias ordo tamentium impleuit, ω ciuea aeneatoribus cincta est,&C. Eneatores enim, Tubicines. Plinius lib.11. epist lar. Numquam caura viderunt,numquam tubarum num nisi inspectaculis audierunt. Iuvenalis de senum incommodis. Am refert magni sedeat quάparte theatri
vix cornicines exaudiet atque tubarum Concentusς
Seneca hoc signum pugnae intellexit. αuam stultum es, cum signtampugnae acceperis,uentilare Diremptu ergo Praelusion abiectisque lusoriis armis, transibant ad vera. Atque hoc est quod Dimicare ad certum Tertullianus alibi vocat. Appellabant id
etiam,pugnare versis armis. Caper litterator: Inuersis armis pu- Versis mgna se gladiatores non est dicendu sed versis dest transimulatis. sic non inversis pannis agitasse aurigas, sed verss. Plauti versum Cassina illustrabit haec nota:
- ita rem natam Inte ego, ris pura
Necessum est vorsis gladiis depugnarier. ρNec enim aliud in ea armorum versione esse, facile persuadeos Ouidij versu De arte: Ponite iamlladios hebetes, pugnetur acutis. Alias suspicari possimus , siquis a genere ad genus alterum transeat, puta a Secutore ad Retiarium,dici eum Pugnare ve sis armis. At placet prius . etsi in Plauti versu saliuam etiam num mihi mouet mea olim diuinatio, veris glaciis.
Insire Figuram. in qua tu,Lector cito quaedam a pictore esse ad rem=HLciendam oculis, non a veritate. ut ostolum ante Editorem, gradus in arenam'. quia reueraservilios interiores aditus deIatibadyis armam Orchestram.
113쪽
Piguae ipsius Ascriptio. Infrustabant. petebant, repetebant. Ex
baut, excedebant. Latus tegebaut.
OV ΑΕ s o oculos mihi nunc date & aures. Pugnam vobis ostendam: sed cum Ioue Homerico in monte
Modiu - extra reli iactum. Ecce componunt se gladiatores & colliaurat Quia marma: Uzus done i quanta arre curaque, sui defendendi, alterius petendi i Nec mirum. Gladiatori enim composito adpetnaπ- Agellius inhaeoproposita sors ess: aut occidere occupauerit; aut occumbere,siccssauerit. Hanc ex arte posituram, vocabant Sra- In statu tum. Petronius de anu : Statum praeliantis componit. Plautus f
cete, ut sola allusit Milite: -- inflatu sat senex Ut adoriatur moechum qui formI es ferox. Quadrigarius in singulari certamine Galli cum T. Manlioryta mi ante dixi constiterunt. Galgus suά disciplingsuto proiecto, cantabuudus malim , cautabundus quasi vitabundus.) manliustata sua arimst m is , quam arte confisus futum scuto percust, atqae sta
HG- - Galgi conturbauit. Gaiquae dum se iterum eodem pacto constituero
sude Manliuuiterumsutum uto percutit,atque de loco hominem proiecit. Vbi videtis curae iis fuisse atque adeo laudi,mansisse in statu. Laberius: Auem nun ambitio, num umquam largitio ouere potuit in iuuenta de statu. Imo nec laesi deserebant. Seneca Consolatione ad Polybium: omnespient quomodo te in i gesseris vulnere, utrumnestat per cussus arm submiseris, an in 'tu in gradu steteris. quem locu mtentant frustra. Idem enim est, Stare in gradu.Seneca: A rum alter vulnus premit, constat in gradu. Lucanus, siue quis alius auctor Poemath ad Pisonem:
a Ma tuis etiam orte rotare lacertis,
Inque gradu clausis libuit consistere membris, Et vitare simul, simul , captare peleutem Ita malo prorsus,quam ut edunt, Inquegradum.Phinc aprid Te tullianum Dc gradu pedere, adiuersus Marcionem: Cerirc ἀφ
114쪽
gradu , Praescriptione aduersus Haereticos: con ruere gradum, Apologetico . Cicero etiam ab hoc gladiatorio more elegantem metaphoram plus semel usurpat, Debci, deturbari, de stara animi, statu mentis:& restituendam in Oratore eius ad Brutum libro, qui non legendus iuuentuti, sed ediscendus )cen cru seo : genere uos me cres , aut multo etiam minuου : sed maguo M. semper usi impetu ,saepe aduersarios destatu animi detecimus. Sic eligam , prae Vulgata, de statu oram. Certe hoc Cicero voluit, Maccommodat ad Hortensium, Catilinam, Curionem, quibusvis illa dicendi linguam imo mentem eripuit. Cum hoc modo igitur paria in statu: petebat alter, vitabat alter. Petebat dico. ita enim proprie: & ictus ipsi, Petitiones. Servius ad illud Vir entem petit, inselo Volsiente moratur: Tetitiones,inquit, proprie dicimus impetus gladiatorum . Cicero in Catilinam : uot ego tuas petitiones , ita coniectas ut vitari nudo modo possent, parua quadam declinatione, Φ, ut aiunt,' corpore , exces Θ Idem intore: Vt enim athletas, nec multo secus adiatores,videmus nihil nec is υνο a vitando scere caute, nec petendo vehementer, in quo nou motus hic
habeat pa ram q-ndam: sic oratio neque plagamgrauem facit, nisi
petitio fuerit apta . V identur cliam appellat se conatus inuasionesque singulas, Manus. Quinctilianus lib. v.cap. XI I II. Vigia datorum manus quaesecundae Nocantur, set ω tertiae, si prima ad υ euocandum aduersariy ictum prolata erat: quarta si gemmata captatis es, ut bis cauere , his repetere oportuerit. Idem lib. I X. cap. I. Nam ut in armorum certamine aduersos ictus , rectas manus cum videre tum etiam propulsare scite ess s auerse tectaeque minus sunt obseruabiles: sic oratio, &c. Nec diuersa moltum ratione S Deca dicit, Mantam mittere , epist. v II. Nunc nihil habent quo tegantur, totis corporibus ad ictum expositi. Numquam =uctra maianum mittunt. Paullo aliter Apuleius lib. I 1 I I. GLdiato res issi semos manuae, menatores inti probatae pernicitatis. Signi sicat enim veteres gladiatores , & quorum dexti ae non una
caede imbutae. Magis conuenit, quod in ludo aleae singulos iactus siue missus, ratione simili appellarunt Manus gustus in epist. apud Tran uillum : Nam si quascumquemus re si, ex clem. Petere igitur, arenae Verbum. Ctiam Rep tere. Ita appellabant geminare ictum. Lactantius: Fercussos
115쪽
iacenteque repeti iubent. In Quinctiliani verbis supra, Vt bis cauere, bis repetere oportuerit. lnde natum in Caligulae caede sym Tranquillus : Iacentem contractuque membris clamitantem se a tuere, ceteri vulnerib, triginta confecerunt. Nam Agnum erat motum, Repere. Haec inuadendi verba ; at vitandi ca- Fe. uendique, Exire. Virgilius: corpore tela modo atque oculis vigilantibus exit.
Manilius: Ide cito motu rigidos eludere cestas Nunc exire leuis missos. redere. Etiam Excedere. Cicero: parua quώam declinatione, M Vt aludit, ια corpore excessi. Prudentius idipsum, uti & Manilius, Ludere vel
Eludere dixit: Nam si nostrasides saeclo iam tuta quieto, Viribus insistis horidique arte petita est: fur mibi fas non sit, lateris sinuamin exi
Ludere mentosta iactu pereunte sagittast Vbi ambigo,num,Sar, , melius. praecessit enim,um: hastae
autem iaciuntur pilaque,non sagittae.Tamen in Prudentio ver- Latini - borum non tam acer dilectus. In vitando praecipua Cura, ut latus tegerent. Apud Terentium elegantiss1mo Mureto admonente iam innotuit: Liceat modo tecto latere discedere. Seneca lib. IIII. Q st. Natta rat. turba quantum potes test para, nec adulsetoribus latus praebeas. Et latus certe aduersarius maxime petebat. Ammianus : Seque in modum m iEonis operiens, hostium latera,
quae nudabat ira flagrantior, districtu mucronibus perforasat. Et Quinctilianus in Declamatione quapiam, de Gladiatoribus qui vinci volebant: concurrebant lateribus nudisia Tibullus: Saepe dabis nudum, vincat ut ille, latus. Nec rarum erat, Ut cum plura paria pugnarent, vulneraretur 'pei: alterius latus. A qua mente Ciceronis illud Inte ροα. rogatione in Vatini v in: Omnia mea tela sic in te comistentu Vt n mρ per tuum latus,quod oles dicere saucietur. Et Liuius lib. XL. G. me coeptum scelus is me em habeat Jec per meum latus tu pagru-CAP v T
116쪽
ctimor ad vulnus, Hoc habet. Laesisupplicabant, oe arma submittebant. populum, editores, orabant. si s Nessit, mittebantur. αuid pugna siue missione. T cum exclamatione subita h1c Victor: Fn, en , inquit. , Hoc habet. Nos commoti, Quid sibi hic clamor vult Zinquimus. Non etiam videtis ξ inquit. laesus est, cecidit Birria. Vox ea propria insultantis aduersarij, aut acclamantis Vulgi. victum Virgilius: teloque orantem multa trabali Deseper altus equograuiter serit, atque ita tur: Hoc habet: haec magnis melior data victima diuis. Prudentius meus Psychomachia :Tunc exarmatae iugulum meretricis adacto Transfigit gladio : calidos vomit ida vapores. Hoc habet, exclamat vi Iris regina. Simpliciter etiam, Habet. Seneca in Tragoediis: Habet, peractum est: quo petis poenas dedit. Idem:
Habet, peractum est: fata se nostra expbcant.
Et apud eumpse pluriens. Nec alius sane clamor est, quem Augustinus indicat lib. VI.Confess. cap. VIII. ubi de Alypio. Laesi autem gladiatores & mortis metuentes, submittebant arma. Id signum victi stactique. Seneca De prouidentia : Hi ego istum aduersarium mibi sumam Z statim arma submittet. non opus est in itilum tota potentia mea: leui comminatione pedetur. Nec ideὁ tamen liberi. a nutu populi pendebat mors eorum vel salus. Horatius:
populum ' extrema toties exoret arena. diaetoribuω.
Seneca: Gladiatoribus licet armasubmittere, misericordiam populi tentare tu nequesubmittes arma, nec istam rostabis. recto tibi inuitamque moriendum est.Idem epist. CVIII allusit: Non faciam quod Ovicti plent , utprouocem ad populum. Sive etiam ab Editoris cero 1 1 rus es. ittunt etiam vulneribus confecti ad Dominos qui
quaerant quid velint iis sitisfactum non sit,se vePe decumbere. Dior
in Caracalla,cum insectatione lauitiae eius: A'γμα is
117쪽
Θη id est: ZM-m Nicomediae praebuit die suo natali. in qu erunt Pictum quempiam e gladiatoribussupplicasse Antoniuo viseruaretur. . . . .. i uJ rebon se, Abi, ω aduersario tuosunt a.di am Antoninus nisi mβα- ibi Ed1tor. nquam reuera Imperatori,cum Praesens sempernet, liberandi. Quin imb&solo superuentu suo: nisi fallunt negatis hος-Ouidii verba de Ponto:
Ad exem- Cayaru aduentu tuta gladiator arena
Hzi uis, Exit, ω auxilium non leve vultus habet. TI . liberatio, Missio dicta. Non enim audio Viros eruditos, tollabant qui cUm Rude confundunt. Errare eos scio tota via. Missio ad . -' Victos pertinebat: Rudis ad victores. illius effectus, ut ab imminenti periculo,&in eum diem dumtaxat liberarentur: huius,liserimis, Vt aetatem. Martialis: Aper cum MFrino peteretur misso iaso mutebantur ergo laesi. Itaque sine missione dare gladiatores,& sine Si of missione pugna ; non aliud,quam ad certam mortem dari, nisi radia, ' vincas : itis non esse, vulneratos sapplices ciue liberandi. Satis Clare vim eius verbi expressit Liuius de Perseo, lib. XLI. irini esepiissgladiatores dando,'modo Nulneribus tenus , modo sine mi ispoue etiam. & Florus depugna cum Spartaco : Taudem eruptione Iact dignam viris obiere mortem, ω,quod subgladiatore duce Vomtμit ne missione pugnatum I. Nec video quid iis locis possit opponi non item quid huic Senecae:Absam missionegladiato qaem armat Ufugerat, nudus in sequitur. Non enim certe la1c de Rude. Senecae mentem satis 1llustrarunt sub Caio quinque retrari', qui totidem secutoribus succubuerunt: cumque iuberentur occidi Id est, abscissa missione) unus resumta uisimά omnes victores interemit. Hinc illud Rugusti decretum, qui Gladiatores sine Misione edi probibuit. ait Tranquillus cap. XLV. Clementer.quoniam re perti siqui munerari,qui omnes dabat in Cerram moriem .Qua lena fuisse credimus Domitium auum Neronis,qui munusgladiatorium edidit verba Suetonij sunt Neronis cap. II i I.) tanta sevitia, ut necessesuerit Augusto clamstustra monitum edicto coercere.
Et suspicer hoc ipsum edicium esse, quo vetiti dare sine missiOne De hac missione Quinctilianus in Gladiatore: A gas ego i lim prccesZqa pertinaces lacrymas Z qu miserabile obtestationem vidi)
118쪽
viai Θ nemo inquam sic rogauit missionem. Idem: Nec disicilem tu men seb isio praesertim audioramento habuisset missonem ,sed noluit
gla lator vivere. Ad hanc etiam refero,non ad militarem, varie& decenter translata scriptorum loca,ut porro prodest paucos annos vel dies lucrificeresne misone nascimur. Apuleij Hi M. lib. 11. Vbi nequissimaseiminarum , Hodierna pugna, inquit,
habet missonem. Jc in sit niti nequitia illud Petronij Donec rida balienatiam teneus virgam,alteque succincta, iussi infelicibus d ri missonem. Eiusdem: Inhibuitque T 3phaena tam grande facinus, non A uuia missonetaedua mimis elegans Martialis epigram nia,quod in Catalectis vulgavit Ios. Scaliger, antea publice non visu na: quod totum subiicio libens illustrandae huic rei. Cum traberet Pristus, traheret certamina Verus, 'sit c aequalis Mars utriusque diu. istis sepe viris magno clamore petita est.
Sed Caesar legi paruit ipsesuae.
Lex erat, ad diritum ' positam concurrere palmam. licuit, lances, donaque sepe dedit. liam Inuentus tamen est finis discriminis aequi. Fugnauerepares et succubuere pares.
isit Meturrique rudes, in palmas Caesar viri M. Hoc pretium virtus ingeniosa tulit. contigit hoc nusio, nisi te,sub Principe, Caesar: Gim duo pugnarent, victor uterque fuit. Vbi tamen quid sit, ad digitum concurrere, ambigo : an non ita propinquos iunctosque pugnare, ut digitus modo interesset Alioqui & Digitum opporet une monebo) Gladiatores solent tollire, cum Victos se faterentur. Vetus Scholiastes ad illud Persi digitum exere eccas. Pigito, incipat sublato ostende. victum
te esse a vitiis. Tractum agladiatoribus, qui victi sensione digiti τ niam a populo postulabant.
119쪽
CAPvΤ XXII. Populis moderator , arbiter horum ludorum. Intercedebat . inter siciebat motu podicis. Ferrum recipere iubebanturprostrati: qui nouvno ictu interficiebantur. anum Mittebant in NM u. Posremo Libitina in Amphitheatris. OPV LI ergo, Vt videtis,in arena praecipuum ius:& ad eius - volunzatem Domini plerumque se con rmabant. In te
cedebat pro victis laesisque. Seneca de Tranquillitate libro II. 1intersit ξ quod inter gladiatores fortissimos. quorum alter premit vulnus , , constat in gradu: alter resticleus ad 1δεω οια- cla antem populumsignficat nihil esse, in intercedi non patitur. I terfici iubebat idem. Signum,conuersus pollex. Iuvenalis: inunera nunc edunt, , verso podice vulgi Auemlibet occidunt populariter. Prudentius, de Vestalibus: - consturrit ad ictus Et quoties victor serrum iugulo inserit, ista Delicias ait effisum, pectasque iacentis Virgo modesta iubet conuerso polgice rumpi.
Sperat , in saeua victus gladiator arena, Sit licet infessopodice turba mi x. Hoc Tranquillus dixit,infestis spectatoribus dimicare, in Iulio cap. xx V I. Gladratores notos ,sicubi infe is ρectatoribus dimica rent, vi rapiendos seruandosque mandabat. Caussa huic malevolae notae a contrario prouerbio in fauore pollices premendi. quod apud Plinium Horatiumque. Ceterum in quos fauor populi, in quos odium inclinare litum discite ab his exemplis Cicero
z. ἡ PIO MLilone Et Vim sim gladiatoriis pugnis timidos ms seupphices
ilas adia. Ῥt Nivere liceat obsecrantes, etiam odissesolemus :I ortes animosos o a =omi se critarit os moritio sereresseruum cupimus. Semrca de irati. I. t...u. di toribus quare populus irascitur, ω ta inique ut muriam .dio. putet qgod non libenter pereunt λ contemni se iudicat, Nullussest , ardore,des ectatore in aduersarium vertitur. Et bene furorem huΠc
Quiritium tangit Lactantius lib. nunc opsint pii F
120쪽
L Τ B E R I I- . UT tum botanes es, qui constitutossub ictu mortis ac misericordiam δε-
precantes, non tantampatiuntur occidi, sed igitant.Irocutur etiam pugnantibus,nisiceleriter e duabus alter occisis est. Exhorrui inus in hac commemoratione,& Heu seuitiam linquit Duga: supra fidei timeant, nisi fidos dares auctores. Certa DuZa res,lnquam eoo sed meo voto, Utinam illi Busirides omnes unum oculumh'abuissenti Sed nos spectemus etiam .Dic Victor. Iterumq; Victor : Post haec ergo, inquit, sustragia vulgi,si alba quidem fauensi sententia . miser ille mittebatur, sed in eum diem aut id Munus dumtaxat, ut censeo. sin funesta; boni gladiatoris erat decumbere,& libeter fortiterq; recipere ferrum. Id enim imperabatur, Recipe ferrum Cicero pro Sextio: Ipsum vero qui accu fasΘnum defuit gladiis j num repugnamtἶnum, ut gladiatoribuου imp rari sole ferrum non recepitἶlis verbis subiecta vis,ut iugulum ultro praeberen ne membra contraherent;ne manum OpponerCt.
Mira firmitas,sii in re bona seriaque. Seneca epistola XXx. orsenim admota, etiam imperitis animum dedit non evitandi meuitabilia. Sic gladiator Diapugnά timidi us , iugulum aduersariopraestat, errantem gladium sibi attemperat. Cicero prorsus graphice totam rem depinxit in Tusculana secunda. mis meaeocris gladiator non modo stetit,verumetiam decubuit turpiterς quis cum decubuissi errumi recipere,codum contraxitζSeneca iterum,De Tranquillitate : Fortuna sita quae ludos Misacit, quo,inquit, te seruem malum stre trepidum animal eo magis concideris conuulneraberis, quia nescispraebere iugulum. Viues tutius , morieris expeditius,qui se rum non subducta ceruice, nec manibus oppositis sedanimose recipis. Pertinet huc apud eumdem Tullium pro Roscio, C. Fimbriae impotens responsum , Scaeuulam accusantis quodnou totum se rum corpore recepissi. Et allusit poeta magnus :Sic loquitur, iuguloque baudiustus accipit ensem Etiam Prudentitas :Ferrum in papilias omne recepero.
Et tamen misericordias si ita placet) admixta his sceleribus, si quis caderet gladiator famosus. Statius,de leone a - quodlepop iussu patre se, seu notus caderes tristi, adiator arena,